2. • ქუთაისი — ქალაქი და
იმერეთის ადმინისტრაციული
ცენტრი. ნომერ მესამე ქალაქია
საქართველოში, რომელიც იყო
საქართველოს ისტორიული
დედაქალაქი.
• ქუთაისი ერთერთი უძველესი
ქალაქია ევროპაში რომელიც ძვ. წ II
ათასწლეულით თარიღდება. მას
მოიხსენიებდნენ როგორც აია,
ქუთაია, ქუთათისიუმი. ქუთაისი
იყო უძველესი სახელმწიფოს
კოლხეთის დედაქალაქი შემდგომ
საუკუნეებში ეგრისის,
საქართველოსა და იმერეთის
დედაქალაქი.
3. • ქუთაისი მდებარეობს დასავლეთ
საქართველოში, რომელსაც ჩრდილო
აღმოსავლეთიდან ესაზღვრება
ოკრიბა, ჩრდილოეთით სამგურალის
ქედი, სამხრეთით და დასავლეთით
კოლხეთის დაბლობი. ის მდინარე
რიონის ორივე სანაპიროზე
მდებარეობს.
რაც ჰავას შეეხება ის ზომიერად
ნოტიო სუბტროპიკულია, აქ იცის
ზომიერად თბილი ზამთარი, ხოლო
ზაფხული შედარებით მშრალი და
ცხელია.
ქუთაისში 12 ადმინისტრაციული
ერთეულია:
ავტოქარხანა, გამარჯვება, გუმათი,
ვაკისუბანი, კახიანოური, მუხრანი,
ნიკეა, საფიჩხია, სულხან-საბა,
უქიმერიონი, ქალაქ-მუზეუმი,
ძელქვიანი.
4. • ქუთაისში მრავლადაა
ღირსშესანიშნაობები. ასეთი
ერთერთი ქუთაისელებისთვის
საყვარელი ღირსშესანიშნაობაა
კოლხური შადრევანი. ის
ქუთაისის ცენტრში, მთავარ
მოედანზე მდებარეობს.
შადრევანი გაფორმებულია
უძველესი ქართული
მინიატურების ასლებით. აქ
წარმოდგენილია ცნობილი
ოქროს ლომი, რომელიც
ადრებრინჯაოს ხანის ქართული
ოქრომჭედლობის ერთ-ერთ
შედევრს წარმოადგენს და
ცხოველთა გამოსახულებები
საქართველოს სამუზეუმო
საგანძურიდან.
5. • ქუთაისის ლადო მესხიშვილის სახელობის
პროფესიული სახელმწიფო დრამატული
თეატრი
1861 წლის 3 მარტს ქუთაისში,
სცენისმოყვარეების მონაწილეობით, გაიმართა
პირველი, ისტორიული წარმოდგენა, გიორგი
ერისთავის კომედია „გაყრა“, რომლითაც
აღინიშნა ახალი მოძრაობის დასაწყისი
ქართული თეატრის ისტორიაში. 1880 წელს
ქუთაისში დაფუძნდა პროფესიული დასი.
1894-1905 წლებში ქუთაისის თეატრს
ხელმძღვანელობდა დიდ ქართველი მსახიობი,
რეჟისორი და საზოგადო მოღვაწე ლადო
ალექსი-მესხიშვილი.
1940 წელს ქუთაისის თეატრს ლადო
მესხიშვილის სახელი მიენიჭა. 1955 წელს
ოფიციალურად გაიხსნა ქუთაისის
დრამატული თეატრის ახალი შენობა,
უნიკალური არქიტექტურული ნაგებობა,
რომელსაც 2009 წელს ძეგლის სტატუსი
მიენიჭა.
6. • ოქროს ჩარდახი
ქუთაისის კიდევ ერთი ღირსშესანიშნაობა
რომელიც ქალაქის ცენტში არსებულ
სიყვარულის ბაღში მდებარეობს. ოქროს
ჩარდახი იმერეთს მეფეების რეზიდენცია იყო,
რომელზეც ცნობები XVII ს ში რუსმა ელჩებმა
მოგვაწოდეს
მათი ცნობით, მეფე გიორგი III-ის (1605-1638)
აშენებული და მეფე ალექსანდრე III-ის (1639-
1660) შეკეთებული იყო. რეზიდენციას
რამდენიმე ძირითადი ნაგებობა ჰქონდა: წმ.
გიორგის კარის ეკლესია, დიდი სახლი, მცირე
სახლი და სასადილო პალატი. ეზოს შუაში,
დიდი ჭადრების ქვეშ, რომელთაგან ერთი
დღემდეა შემორჩენილი. გალავნის კედელში
ჩართული იყო სამრეკლო და მეფის სალაროსა
და სასახლის მცველებისათვის განკუთვნილი
კოშკი. სასახლე არაერთხელ იქნა დანგრეული
და 1770 წლებისთვის მიტევებული იყო თუმცა
სოლომონ მეორემ მისი ნაწილობრივ
მოახერხა. ჩარდახის მფლობელები დროთა
განმავლობაში იცვლებოდნენ. დღეს ის
ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის
უძრავი ძეგლია
7. • ქუთაისის კლასიკური გიმნაზია
შეიქმნა 1878 წელს, საგუბერნიო გიმნაზიის
ბაზაზე. რომელიც თავის მხრივ 1830 წელს
დაარსდა როგორც სამაზრო სასწავლებელი.
სასწავლებელი თავდაპირველად პოლკოვნიკ
წერეთლის სახლში იყო განთავსებული. 1850
წელს სასწავლებელი საგუბერნიო ვაჟთა
გიმნაზიად გადააკეთეს და 1851-54 წლებში
მისთვის არქ. ენფიაჯიევის პროექტით, ოქროს
ჩარდახის სიახლოვეს დიდი ორსართულიანი
შენობა ააგეს.
~
ქუთაისის კლასიკურ გიმნაზიაში მრვალი
გამორჩეული მწერალი და საზოგადო მოღვაწე
სწავლობდა როგორებიც იყვნენ; აკაკი
წერეთელი , კოლაუ ნადირაძე, ნიკო
ლორთქიფანიძე, პაოლო იაშვილი, ტიციან
ტაბიძე და სხვა.
8. • ქუთაისის ღვთისმშობლის
ხარების ეკლესია
ეკლესიის ტერიტორიაზე XV-XVI
საუკუნეებში იდგა წმინდა
სოფიოს სახელობის ეკლესია,
რომელიც წარმოადგენდა
სამეფო ოჯახის კარის ეკლესიას
და მდებარეობდა ქალაქის
ქვედა ციხის გალავანში. ეს
არსებული ტაძარი XIX
საუკუნეში დაინგრა და მის
ადგილას ღვთისმშობლის
ტაძარი ააშენეს. 1856 წელს
ეკლესია კათოლიკურ
ეკლესიად გადააკეთეს,
რომელიც
მართმადიდებლურად
ეკურთხა 1989 წელს.
კათოლიკეები ქუთაისში მე 17
საუკუნეში გამოჩნდნენ. ერთ
ერთი გამოჩენილი კათოლიკე
ქუთაისელი ზაქარია
ფალიაშვილი იყო.
9. • ბაგრატის ტაძარი
ბაგრატის ტაძარი აგებულია უქიმერიონის
გორაზე. ის ბაგრატ მესამემ 1003 წელს ააგო.
ბაგრატის ტაძარმა ძალიან რთული გზა
გამოიარე იმისათვის რომ დღემდე მოეღწია. ის
არა ერთხელ იქნა დანგრეული თუმცა დღეს ის
ქუთაისის ცენტრს გადმოჰყურებს ზემოდან.
მისი დანახვა ქალაქის სხვადასხვა ადგილიდან
შეიძლება. ბაგრატის ტაძარი ტრიკონქის
ტიპის ჯვარგუმბათოვანი ნაგებობაა. გუმბათი
ოთხ მძლავრ ბურჯს ეყრდნობოდა, ჯვრის
შვერილი მკლავები გარედან სწორკუთხა,
შიგნით კი (აღმოსავლეთ, სამხრეთ და
ჩრდილოეთ მხარეს) - ნახევარწრიული
აფსიდებით იყო დასრულებული. შიგნითვე
დასავლეთის მკლავს შემოუყვებოდა
პატრონიკე - გალერეა, სადაც წირვა-ლოცვისა
და დღესასწაულების დროს მეფე-დედოფალი
და დიდებულები იდგნენ.
10. • ქუთაისის ბოტანიკური ბაღი
ქუთაისის ბოტანიკური ბაღი დაარსდა 1969
წელს, მაგრამ იგი მემკვიდრეა იმ ბაღისა,
რომელიც 120-140 წლის წინ გაშენდა ქალაქში.
მე-19 საუკუნის შუა წლებში დაარსებულ ბაღს
თავდაპირველად ,,ფერმის ბაღი” ეწოდებოდა.
ბაღი მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხის
რამდენიმე ასეული სახეობითაა
წარმოდგენილი. ქუთაისის ბოტანიკური ბაღი
რამდენიმე ბუნებრივი ტერასით არის
წარმოდგენილი. გეოგრაფიულად იგი
კოლხეთის დაბლობის უკიდურეს
აღმოსავლეთ ნაწილს წარმოადგენს და ზღვის
დონიდან სიმაღლე 150 მეტრს აღწევს. ბაღის
ძირითად სამეცნიერო მიმართულებას
მცენარეთა ბიომრავალფეროვნების
შენარჩუნება და დაცვა წარმოადგენს.
ბოტანიკური ბაღის დენდროფლორა
წარმოდგენილია დაახლოებით 700 სახეობის
მცენარით, ხეებითა და ბუჩქებით, მსოფლიოს
ყველა ფლორი სრული რეგიონიდან. აქ
წარმოდგენილია მცენარეთა 210 გვარის
სახეობა, რომელიც მიეკუთვნება 80
ბოტანიკურ ოჯახს.