Presentatie gehouden voor een expertgroep n.a.v. de vraag of er nog wel sprake is van de wettelijk vereiste 97,5% zekerheid bij pensioenfondsen met een dekkingstekort.

1. Pensioen
Dekkingsgraad en Zekerheid
Jos Berkemeijer, 20 december 2013
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
1

2. Agenda
1. Zekerheid en Eigen Vermogen
2. Dekkingsgraad en Beleggingsrisico
3. Relatie Dekkingsgraad en Zekerheid
4. Tussenconclusies
5. Internationale Vergelijking Dekkingsgraad
6. Tenslotte
7. Disclaimer
Meer informatie
http://pensioeninfo.blogspot.nl/2013/12/pensioenfonds-dekkingsgraad-en-zekerheid.html
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
2

3. Zekerheid en Eigen Vermogen
• Pensioenfondsen informeren deelnemers over de dekkingsgraadontwikkeling
• Maar wat is eigenlijk de zekerheid die hoort bij een bepaalde dekkingsgraad?
• Antwoord varieert sterk per pensioenfonds
• Zekerheid en Vereist Eigen Vermogen
Pensioenwet Artikel 132, lid 2
Een pensioenfonds stelt het Vereist Eigen Vermogen
(VEV) zodanig vast dat met een zekerheid van 97,5 %
wordt voorkomen dat het pensioenfonds binnen een
periode van één jaar over minder waarden beschikt
dan de hoogte van de Technische Voorzieningen (TV).
• Vereiste Dekkingsgraad
Vereiste Dekkingsgraad : VDG = (VEV+TV) / TV.
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
3

4. Dekkingsgraad en Beleggingsrisico
• Fluctuatie van de dekkingsgraad hangt in belangrijke mate af van het
beleggingsrisico dat een fonds bereid is te nemen
• Voorbeeld ABP
• Beleggingsbeleid ABP grosso modo: 40% vastrentende en 60% zakelijke waarden
• Gemiddeld jaarlijks rendement afgelopen 5 jaar: 5% bij een volatiliteit van 15,9%
• Volatiliteit dekkingsgraad 2004 t/m 2012: ca. 17%
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
4

5. Relatie Dekkingsgraad en Zekerheid
Aanpak en Uitgangspunten Model
• Aanpak
Simulatie Relatie Dekkingsgraad en Zekerheid o.b.v.:
1. Risicovol
De huidige risicovolle beleggingsstrategie met een
verwachte jaarlijkse beleggingsvolatiliteit van 15%
2. Risicomijdend
Een risicomijdende beleggingsstrategie met een
verwachte jaarlijkse beleggingsvolatiliteit van 4%
• Uitgangspunten Model
• Eenvoudig Model, Normale verdeling
• Alleen voor discussiedoeleinden
• Geen exactheid
• Bewustwording en inzicht geven staan voorop
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
5

6. Relatie Dekkingsgraad en Zekerheid
Risicomijdende versus Risicovolle Beleggingsstrategie
• Een dekkingsgraad 100% correspondeert met een zekerheid van 50%
• Als de dekkingsgraad groter is dan 100% levert een risicovolle beleggingsstrategie een
relatief lagere zekerheid op dan een risicomijdende strategie.
• Als de dekkingsgraad kleiner is dan 100% levert een risicovolle beleggingsstrategie een
relatief hogere zekerheid op dan een risicomijdende strategie.
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
6

7. Relatie Dekkingsgraad en Zekerheid
Vereiste Dekkingsgraad en Feitelijke Zekerheid
• Vereiste Dekkingsgraad
Op basis van 97,5% zekerheid geldt een vereiste dekkingsgraad van circa 130% bij een
risicovolle beleggingsstrategie en van circa 110% bij een risicomijdende strategie.
• Feitelijke Zekerheid
Een dekkingsgraad van 105% correspondeert met circa 84% zekerheid bij een risicomijdende beleggingsstrategie en circa 63% zekerheid bij een risicovolle beleggingsstrategie
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
7

8. Relatie Dekkingsgraad en Zekerheid
Effecten van Solvency-II & Basel-II/III regelgeving
• Solvency-II
Verhoging van de huidige zekerheidseis van 97,5% naar 99,5% (Solvency-II), betekent voor
een risicomijdend fonds een verhoging van de vereiste dekkingsgraad van 110% naar circa
113% en voor fonds met een risicovol beleid een verhoging van 129% naar 139%.
• Basel-II/III (niet gevisualiseerd in de grafiek)
O.b.v. de zekerheidseis van 99,9% (Basel-II/III regelgeving banken) zou de vereiste dekkingsgraad nog verder stijgen naar 116% (risicomijdend), respectievelijk 147% (risicovol).
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
8

9. Relatie Dekkingsgraad en Zekerheid
1-Jaars, 5-Jaars en 10-Jaars Zekerheidskaders
• Meerjarige Zekerheidskans
Sturing op een 5 of 10-jarige zekerheidskans van 99,5% lijkt beter bij de lange termijndoelstelling van een pensioenfonds te passen dan het huidige zekerheidskader o.b.v.
een eenjarige zekerheidskans van 97,5%.
• Bij een risicovolle beleggingsstrategie (15% SD) geldt een vereiste dekkingsgraad van
118% als gekozen zou worden voor een 5-jaars gemiddelde 99,5% zekerheid
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
9

10. Tussenconclusies
• Feitelijke zekerheid bij Pensioenfondsen
Op basis van het huidige risicovolle
beleggingsbeleid ligt de feitelijke zekerheid
vaak ver onder de wettelijke eis van 97,5% .
Dekkingsgraad
90%
100%
110%
120%
130%
• Huidig zekerheidskader niet passend
Gezien hun lange-termijn verplichtingen en risico-houding
kunnen pensioenfondsen meer adequaat gestuurd worden
o.b.v. een 5-jaars gemiddelde 99,5% zekerheid, dan op basis
van de huidige 1-jaars 97,5% zekerheid. Hierdoor ontstaat
ook een beter indexatieperspectief.
Zekerheid
1-Jarig
5-Jarig
25,2%
6,8%
50,0%
50,0%
74,8%
93,2%
90,9%
99,9%
97,7% 99,9996%
• Solvency-II Zekerheidskader
Invoering van Solvency-II op basis van 99,5% eenjarige
zekerheid, betekent dat pensioenfondsen gedwongen zullen
worden om hun beleggingsbeleid minder risicovol te maken.
Pensioenfondsen worden dan 'nominale verzekeraars'.
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
10

11. Internationale Vergelijking Dekkingsgraad
Uitkomst Netspar Onderzoek (2010)
• Uit een thesis van Netspar uit
2010 blijkt dat het Nederlands
Pensioentoezicht, met een
waarderingsmethode gebaseerd
op marktwaarde en het
waarderen van verplichtingen
o.b.v. een risicovrije
rente, zichzelf - internationaal
vergeleken - wel erg zwaar de
maat neemt.
Bron Netspar Thesis (2010): What Explains the Diverse Funding Ratios..
• Pensioenzekerheid is een goede zaak. Maar is het wel verstandig onszelf
strengere regels op te leggen dan in andere vergelijkbare landen?
• Nederland lijkt roomser dan de paus als het gaat om pensioenzekerheid
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
11

12. Internationale Vergelijking Dekkingsgraad
Is ‘Internationaal Vooroplopen in Zekerheid’ Wijs?
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
12

13. Tenslotte
1. Stop met het internationaal vooroplopen in PensioenZekerheid
2. Voer een nieuw FTK in op basis van een 5-jaars Zekerheid van 99,5%
20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
13

14. Disclaimer
De berekeningen en conclusies in
deze presentatie zijn zeer globale
benaderingen die per definitie niet
gelden voor een individueel
pensioenfonds en alleen geschikt
zijn als discussie materiaal.
Indien u geïnteresseerd bent in de
conclusies voor uw eigen
pensioenfonds, vraag die dan op
conform de sjablonen, zoals
getoond in deze blog.
Jos Berkemeijer -2013 20-12-2013
Pensioen: Dekkingsgraad en Zekerheid ― Jos Berkemeijer ― © 2013
14