Suche senden
Hochladen
монголын түүх
•
Als PPTX, PDF herunterladen
•
17 gefällt mir
•
26,887 views
B
bee Bear
Folgen
Melden
Teilen
Melden
Teilen
1 von 29
Jetzt herunterladen
Empfohlen
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
П. Эрдэнэсайхан
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
Bayarmaa Nymtsooj
юань гүрэн
юань гүрэн
Batsaikhan Enkhzul
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
П. Эрдэнэсайхан
жужан улс(мэ333 555)
жужан улс(мэ333 555)
Baterdene Tserendash
өгүүлбэрийн гишүүд
өгүүлбэрийн гишүүд
Tsengelmaa Dovchindorj
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
MoAltantuya
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
Ariuntulga Byambadorj
Empfohlen
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
Монголын хаант улсууд Манжийн эрхшээлд орсон нь
П. Эрдэнэсайхан
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
төрийн ёс ёслол. Òåõíîëîãè 3à
Bayarmaa Nymtsooj
юань гүрэн
юань гүрэн
Batsaikhan Enkhzul
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
П. Эрдэнэсайхан
жужан улс(мэ333 555)
жужан улс(мэ333 555)
Baterdene Tserendash
өгүүлбэрийн гишүүд
өгүүлбэрийн гишүүд
Tsengelmaa Dovchindorj
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
MoAltantuya
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
Ariuntulga Byambadorj
Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1
Adilbishiin Gelegjamts
чингисийн уг гарвал
чингисийн уг гарвал
Jargalsaihan Buyandelger
SSHS12
SSHS12
E-Gazarchin Online University
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
Shine Naran school
хятан
хятан
tungalag
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
tolya_08
манжийн үеийн монгол
манжийн үеийн монгол
Kun Martice
сонирхлын бүлэг
сонирхлын бүлэг
Khongor Bukhtsooj
1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол
1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол
П. Эрдэнэсайхан
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
tolya_08
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
П. Эрдэнэсайхан
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
Erdenezul Bazarragchaa
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
tolya_08
Монголын аж үйлдвэр
Монголын аж үйлдвэр
CEO ZOL
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
П. Эрдэнэсайхан
их засаг хууль
их засаг хууль
Nyamka Nmk
ҮНДЭСНИЙ ЭРХ ЧӨЛӨӨНИЙ ХУВЬСГАЛ
ҮНДЭСНИЙ ЭРХ ЧӨЛӨӨНИЙ ХУВЬСГАЛ
П. Эрдэнэсайхан
"Монголын түүх" Хичээл-6
"Монголын түүх" Хичээл-6
E-Gazarchin Online University
Ertnii humuus
Ertnii humuus
R Buyanhishig Buya
эрх зүйн хэм хэмжээ ба эрх зүйн харилцаа
эрх зүйн хэм хэмжээ ба эрх зүйн харилцаа
Anaro Nyamdorj
Mонголын түүх
Mонголын түүх
Дэндэвсамба Алтангэрэл
Please read
Please read
Э. Хүрэлбаатар
Weitere ähnliche Inhalte
Was ist angesagt?
Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1
Adilbishiin Gelegjamts
чингисийн уг гарвал
чингисийн уг гарвал
Jargalsaihan Buyandelger
SSHS12
SSHS12
E-Gazarchin Online University
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
Shine Naran school
хятан
хятан
tungalag
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
tolya_08
манжийн үеийн монгол
манжийн үеийн монгол
Kun Martice
сонирхлын бүлэг
сонирхлын бүлэг
Khongor Bukhtsooj
1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол
1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол
П. Эрдэнэсайхан
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
tolya_08
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
П. Эрдэнэсайхан
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
Erdenezul Bazarragchaa
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
tolya_08
Монголын аж үйлдвэр
Монголын аж үйлдвэр
CEO ZOL
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
П. Эрдэнэсайхан
их засаг хууль
их засаг хууль
Nyamka Nmk
ҮНДЭСНИЙ ЭРХ ЧӨЛӨӨНИЙ ХУВЬСГАЛ
ҮНДЭСНИЙ ЭРХ ЧӨЛӨӨНИЙ ХУВЬСГАЛ
П. Эрдэнэсайхан
"Монголын түүх" Хичээл-6
"Монголын түүх" Хичээл-6
E-Gazarchin Online University
Ertnii humuus
Ertnii humuus
R Buyanhishig Buya
эрх зүйн хэм хэмжээ ба эрх зүйн харилцаа
эрх зүйн хэм хэмжээ ба эрх зүйн харилцаа
Anaro Nyamdorj
Was ist angesagt?
(20)
Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1
чингисийн уг гарвал
чингисийн уг гарвал
SSHS12
SSHS12
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
эрх мэдэл гэж юуг хэлэх вэ
хятан
хятан
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
манжийн үеийн монгол
манжийн үеийн монгол
сонирхлын бүлэг
сонирхлын бүлэг
1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол
1921 оны ардын хувьсгалын ялалт, ач хологдол
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
1921 оны үндэсний ардчилсан хувьсал
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Монголын аж үйлдвэр
Монголын аж үйлдвэр
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
их засаг хууль
их засаг хууль
ҮНДЭСНИЙ ЭРХ ЧӨЛӨӨНИЙ ХУВЬСГАЛ
ҮНДЭСНИЙ ЭРХ ЧӨЛӨӨНИЙ ХУВЬСГАЛ
"Монголын түүх" Хичээл-6
"Монголын түүх" Хичээл-6
Ertnii humuus
Ertnii humuus
эрх зүйн хэм хэмжээ ба эрх зүйн харилцаа
эрх зүйн хэм хэмжээ ба эрх зүйн харилцаа
Ähnlich wie монголын түүх
Mонголын түүх
Mонголын түүх
Дэндэвсамба Алтангэрэл
Please read
Please read
Э. Хүрэлбаатар
Mongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzei
Tulga Erdenetogtoh
Mongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzei
Tulga Erdenetogtoh
Mongoliin ezent guren huvaagdal
Mongoliin ezent guren huvaagdal
П. Эрдэнэсайхан
Mongoliin ertnii ulsuud
Mongoliin ertnii ulsuud
П. Эрдэнэсайхан
History
History
П. Эрдэнэсайхан
Mongoliin ertnii ulsuud
Mongoliin ertnii ulsuud
П. Эрдэнэсайхан
Монголын
Монголын
ekv0320
Манжийн дарлал дахь Монгол
Манжийн дарлал дахь Монгол
ekv0320
Нирун улс
Нирун улс
Marsel Sse
Tarhan suurishsan mongolchuud
Tarhan suurishsan mongolchuud
Lunsandagva Bayartsogt
Mongolchuudiin ugsaa garval
Mongolchuudiin ugsaa garval
П. Эрдэнэсайхан
Монголчуудын угсаа гарвал, Монгол аймаг улсуудын эрхэлдэг аж ахуй
Монголчуудын угсаа гарвал, Монгол аймаг улсуудын эрхэлдэг аж ахуй
П. Эрдэнэсайхан
Tuux 7 r angi
Tuux 7 r angi
Shagaishuu Xoo
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
MoAltantuya
Mongoliin tuuh Aj ahui hev zanshil
Mongoliin tuuh Aj ahui hev zanshil
Lc Booyo
Mongol
Mongol
П. Эрдэнэсайхан
нирун улс
нирун улс
Lhagvasuren Horloo
Presentation1
Presentation1
bee Bear
Ähnlich wie монголын түүх
(20)
Mонголын түүх
Mонголын түүх
Please read
Please read
Mongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin tvvhiin muzei
Mongoliin ezent guren huvaagdal
Mongoliin ezent guren huvaagdal
Mongoliin ertnii ulsuud
Mongoliin ertnii ulsuud
History
History
Mongoliin ertnii ulsuud
Mongoliin ertnii ulsuud
Монголын
Монголын
Манжийн дарлал дахь Монгол
Манжийн дарлал дахь Монгол
Нирун улс
Нирун улс
Tarhan suurishsan mongolchuud
Tarhan suurishsan mongolchuud
Mongolchuudiin ugsaa garval
Mongolchuudiin ugsaa garval
Монголчуудын угсаа гарвал, Монгол аймаг улсуудын эрхэлдэг аж ахуй
Монголчуудын угсаа гарвал, Монгол аймаг улсуудын эрхэлдэг аж ахуй
Tuux 7 r angi
Tuux 7 r angi
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
Mongoliin tuuh Aj ahui hev zanshil
Mongoliin tuuh Aj ahui hev zanshil
Mongol
Mongol
нирун улс
нирун улс
Presentation1
Presentation1
Mehr von bee Bear
ээлжит хичээл 3
ээлжит хичээл 3
bee Bear
ээлжит хичээл 2
ээлжит хичээл 2
bee Bear
ээлжит хичээл1
ээлжит хичээл1
bee Bear
New microsoft office power point presentation
New microsoft office power point presentation
bee Bear
хойд цэнхэрийн агуй
хойд цэнхэрийн агуй
bee Bear
New microsoft office power point presentation
New microsoft office power point presentation
bee Bear
монголын түүх
монголын түүх
bee Bear
Ssss
Ssss
bee Bear
Ssss
Ssss
bee Bear
Ssss
Ssss
bee Bear
Ssss
Ssss
bee Bear
New microsoft office word document (3)
New microsoft office word document (3)
bee Bear
Presentation1
Presentation1
bee Bear
Mehr von bee Bear
(13)
ээлжит хичээл 3
ээлжит хичээл 3
ээлжит хичээл 2
ээлжит хичээл 2
ээлжит хичээл1
ээлжит хичээл1
New microsoft office power point presentation
New microsoft office power point presentation
хойд цэнхэрийн агуй
хойд цэнхэрийн агуй
New microsoft office power point presentation
New microsoft office power point presentation
монголын түүх
монголын түүх
Ssss
Ssss
Ssss
Ssss
Ssss
Ssss
Ssss
Ssss
New microsoft office word document (3)
New microsoft office word document (3)
Presentation1
Presentation1
монголын түүх
1.
2.
3.
552 онд
түрэг аймгууд Жужаны хаант улсыг бут цохисны дараа Монгол нутагт төрийн шинэ нэгдэл болох Алтайн түрэгийн удирдагч түмэн /Буман/ тэргүүлсэн Түрэгийн хаант улс байгуулагдсан. Түрэг аймгийн зонхилогч Буман Жужан улсын харьяанд байсан олон овог аймгийг нэгтгэж, биеэ "Эл" хаан хэмээн өргөмжилжээ. Түрэгийн хаант улсын төв нь Орхон голын сав газар оршиж байсан байна. Түрэг аймгууд нь эрт цагт Хүннү гүрний бүрэлдэхүүнд багтдаг байжээ. Жужан улсын үед тэд Алтайн уулсаар нутаглан төмөр хайлуулж, жужан нарт алба барьдаг байв
4.
Түрэг улс
нь зуу гаруй жил оршин тогтнож байгаад Тан улсын эрхшээл нөлөөнд орж, 50 гаруй жил болжээ. VI зууны сүүлчээр Түрэгийн язгууртнууд Кутулуг, Тоньюкук нараар удирдуулсан том бослого гарч, Түрэгийн хант улсыг сэргээн байгуулсан байна. Тэр цагаас хойш Түрэгийн хант улс тусгаар тогтнолоо хамгаалж, Хятадын Тан улстай өрсөлдөн тэмцсээр байжээ. Гэвч 745 онд Түрэг улсын дотоод хямрал гүнзгийрсэн үеэр уйгур аймгууд бослого гаргаж, Түрэг улсыг мөхөөжээ.
5.
Түрэгүүд өөрийн
төр улсаа “Эл улс” хэмээн нэрлэж ирсэн байна. Түрэгийн төр улсын тэргүүнийг хан гэх бөгөөд язгууртнууд нь ябгу, шад, буюрук, тархан гэх мэт цол хэрэглэдэг байв. Ябгу- Хаан төрийн залгамжлагч биш харин угсаа залгамжлагч хун тайж. Шад-Хаан угсааны ноёд. Буюрук-Тушаал олгогч, шиидвэр өгөгч. Тархан- Алба татвар хураагч түшмэд. Кара бүдүн-Жирийн ард. Бег- Сурвалжит язгууртнууд.
6.
Түрэгийн нийгэм
нь зүүн, баруун жигүүр хуваагддаг байсан нь цэрэг дайны зохион байгуулалттай холбоотой. Зүүн жигүүрийг “төлөс” баруун жигүүрийг “тардуш” гэдэг байв. Аян дайны олзлогсод , хүнд ялтан боол болох ба нүүдлийн нийгмийн онцлогоос болж боолын хөдөлмөр зөвхөн хэвшил төдий л байлаа.
7.
Нүүдлийн мал
аж ахуй голлони эрхэлж байв. Тэд майхан, эсгий гэрт сууж нүүдэллэн амьдардаг байжээ. Мөн ан гөрөө хийж үс арьсаар нь хувцас, гэр ахуйда хэргэлж , махыг нь идэж, үнэт арьс үс ноосоор нь алба татвар авж арилжаа наймаанд ашигладаг байжээ. Түрэгүүд 5р зуунаас төмрийн дархныг хийж байв. Тэд жад, сумны зэв, сэлэм, жад, бамбай , хуяг зэрэг байлданы зэвсгийг чадмаг хийдэг байв. Мөн шөрөг хэмээх газарт хаяхад үзүүр нь дээшээ хардаг зэвсэг хүртэл хийж байв.
8.
Түрэгийн үед
чулууны ур дарх сайтар хөгжсөн нь тэдний бүтээсэн хүн чулуу, арслан, хонь зэрэг цоолбор дүрс, гэрэлт хөшөөзэргээс харж болно.
9.
Бичиг: Түрэгийн
соёлын түүхэнд гарсан том амжилт бол "Орхон Енисейн бичиг" хэмээн алдаршсан 38 үсэг бүхий авианы бичгийг зохион хэрэглэсэн явдал юм. Уг бичгийн үүслийг эрдэмтэд эртний согд бичиг юм. Булш:Монгол улсын нутагт хадгалагдан үлдсэн Түрэгийн эд өлгийн дурсгалын нэг хэсэг бол булш оршуулга, тахилын байгууламжууд юм. Түрэгүүд анхандаа үхэгсдийг оршуулахдаа, амьд ахуйдаа хэрэглэж байсан эд зүйлс, хүлэг морьдынх нь хамт шатааж чандарладаг байжээ. Хожим нь нүх ухаж, газарт булж оршуулах болжээ. Мөн нас барагчдад зориулан тахилын онгон үйлдэж, шүтлэгийн зан үйл гүйцэтгэдэг байжээ. Түрэгийн ихэс язгууртанд зориулсан сүрлэг том тахилын онгоны тоонд Куль-Тегин, Тоньюкукын цогцолбор дурсгалуудыг дурдаж болно.
10.
Хүн чулуу:Эртний
түрэгүүдийн дүр царай, гэзэг үс, хувцас хэрэглэлийн зүйлсийг тодруулахад Түрэгийн үеийн хүн чулуун хөшөөд чухал сурвалж болдог. Өдгөө Монгол улсын нутгаас Түрэгийн үед холбогдох хүн чулуу 400 гаруй олдоод буй. Тэдгээр хүн чулууг боржин буюу гантиг чулуугаар урлан хийдэг байжээ. Түрэгүүд үндсэндээ бөө мөргөлийг шүтдэг байв. Гэхдээ тэдний дунд буддын болон загалмайтны шашны нөлөө нэвтэрч байсан бололтой
11.
12.
Мөнгөн буга “Хар Түрэгийн
үе МЭ 8-р Алт титэм, мөнгөн зуун” эдлэл “Түрэг МЭ 6-8р (Билэг хааны онгонд зуун” хиисэн малтлага)
13.
Куль-Тегиний
Келтегиний гэрэлт хөшөөний толгой хөшөө “МЭ 731оны “МЭ 8р зуун” 8сарын1” (Архангай аймаг (Архангай аймаг Хашаат сум Хөшөө Хашаат сум Хөшөө цайдам) цайдам)
14.
Хазаарын
Түрэгийн үеийн амгай, дөрөө, сумны шавар зэв ваар, тоосго, барилг “Түрэгийн үе МЭ 6-8р ын чимэглэл зуун”
15.
Хүн чулуун хөшөө Бүсний
чимэг “МЭ 8-9р зуун” “МЭ 7-9р зуун (Улаанбаатар хот Налайх дүүрэг Тоньюкукийн онгон)
16.
17.
Уйгур бол
эртний алтай хэлний бүлэгт багтах түрэг угсааны нүүдэлчин ард түмэн юм. Эртний хятад сурвалжид уйгуруудын өвөг дээдсийг МЭӨ III зууны үеэс Динлин, Дили, Тэлэ, улмаар V зууны үеэс Уйгур (Хуйху) хэмээн нэрлэх болжээ. Мөн тэд өндөр дугуйтай тэрэг хэрэглэдэг байсан учир гаогюй буюу өндөр тэрэгтнүүд гэж нэрлэгдэх нь ч байв. VIII зууны дундуур /40-өөд онд/ Пейло хэмээх ханы үед уйгурууд Түрэгийн хант улсыг мөхөөж, Уйгур улсыг байгуулжээ. Уйгурын ханы орд өргөө нь Орхон голын хөндийд Байбалык (Хар балгас) хэмээх хот байжээ. Уйгарын хаант улсын
18.
бүрэлдэхүүнд олон
тооны монгол, түрэг хэлтэн аймгууд багтан орсон бөгөөд тэд нийгэм эдийн засаг соёлын хэм хэмжээний хувьд өөр өөр байжээ. Пейлогийн дараа хан суусан Моюнчур (747- 759)-ын үед Уйгур улс хүчирхэгжиж, газар нутгаа өргөтгөсөн байна. Уйгурын газар нутаг умар зүгт Байгал нуур, өмнө зүгт Их элсэн говь хүртэлх өргөн уудам болжээ. Уйгурын хант улс 840 онд Енисейн киргизүүдэд цохигдон бутарч, тэдний зарим нь Дорнод Туркестанд очиж, шинэ улс байгуулсан ажээ.
19.
Уйгаруудын дунд
түрэгийн адил уран дархан ихээхэн хөгжиж, мэрэгжлийн төмөрчин, цутгуурчин, алт мөнгөний дархад, чулуучин, барилгачин, нэхмэлчин байжээ. Уйгурчууд хот балгад барьж байгуулах талаар бусад нүүдэлчдээс нэлээд урагш ахисан байжээ. Мөн тэд манихейн шашныг дэлгэрүүлж, согд гар урчуудыг ашиглан сүм дуган барьдаг байжээ. Ер нь Уйгурын соёлд нүүдэлчдийн хуучин уламжлалыг хадгалахын зэрэгцээ хот суурин соёлын нөлөө урьд нүүдэлчдийнхээс илүүхэн тусч байснаараа онцлогтой юм.
20.
Уйгурууд Монгол
нутагт тогтож байсан олон аймаг, улсын соёлыг залган хөгжүүлжээ. Уйгурын соёлын том амжилт бол өөрсдийн бичиг үсэгтэй болж, ном зохиол туурвин, гадаад хэлнээс судар шастир орчуулж байсан явдал мөн. Уйгурууд эхэн үедээ түрэг бичиг хэрэглэж байсны ул мөр нь Сэлэнгийн чулуу, Сүүжийн бичээс гэгдсэн дурсгалууд юм. Уйгурууд төр улсаа байгуулсны дараа соёлын харилцаа нь өргөжиж, бусад өндөр соёлтой улс орнуудаас соёлын нөлөөг нь тусган авч байв. Уйгурын соёлд согд нарын нөлөө багагүй байсан ажээ.Тухайлбал, уйгурууд согд бичгийг авч, өөрийн хэлний аялгуунд зохицуулан хэрэглэсэн нь түүхэнд уйгур бичиг хэмээн алдаршсан.
21.
22.
Тариатын бичээс Хар балгасын
“МЭ 8-9р зуун” олдвороос Архангай аймаг Тариат сум Долоон модны ам
23.
24.
Үет тоосго, Барилгын
Сувд, ээмэг “МЭ 745- гоёл чимэглэл “МЭ 840 он” 7-9р зуун” (Дөрвөлжингийн (Архангай аймаг олдвор) Хотонт сум Хулхийн ам)
25.
Амгай, сумны зэв, савны таг,
хуягны ялтас Хүн чулуун хөшөө “МЭ 8-9р зуун” “МЭ 7-9р зуун” (Харбалгасын (Баян-Өлгий аймаг олдвор) Цэнгэл сум)
26.
Улс төрийн түүх
: Уйгурын ноёрхлыг мөхөө ж Монгол нутагт түр ноёрхлоо тогтоосон овог аймаг бол Киргиз бөгөөд тэд Төв Азийн эртний ард түмний нэг юм. МЭӨ 201оны үес Хүннүд эзлэгдсэн овог аймгийн дотор Гэгүнь буюу Гяньгүн хэмээх Минусын хотгор , Енисей мөрөн, Саяны уулсаар “Хиргис” нэртэй нуурын орчимд нутагладаг улс байсан нь Киргисийн улсын үндэс болсон байна. Киргис нь Уйгур улсад 758 онд эзлэгдэж, 80 гаруй жил болсны сүүлийн 20иод жилд бослого тэмцэл гаргаж Араб, Түвэд, Карлукууд улстай харилцаа тогтоож байжээ. 818 онд Киргизийн ноён “Ажо” өөрийгөө хаанд өргөмжлөв. Уйгурын эсрэг 20 жил дайтсаны эцэстОрдубалыкийг эзэлж 840 онд Төв Азийн тал нутагт ноёрхлоо тогтоож байв.
27.
Киргизийн нийгэмд
баян, хоосон, хүчтэй, буурайн ялгаа хурц байв. Нийгмийн дээд хэсгийг тоо томошгүй их мал, эд зүйлс баялгийг эзэмшсэн язгууртнууд байлаа. Баян бегүүд нь албан татвар авдаг байв. Киргиз нь бөө мөргөлтэй байсан ба өөрсдийн бөө нарыг “Гянь” буюу кам гэж нэрлэдэг байв. Их чулуу овоолж, дүгрэг дөрвөлжин хэлбэрээр чулуу тойруулан өрж хүрээлсэн том булшуудыг”Хиргисийн үүр” буюу “Хиргисүүр” гэж нэрлэдэг.
28.
Киргизийн аж
ахуй нь мал , газар тариалангаас бүрдэж байв.Тэд адуу, тэмээ, үхэр, хонь үржүүлдэг байв. Тухайн үед зээтүүт тариалангаас анжист тариалан үүсж хөгжиж байв. Киргизүүд амуу буудай, арвай, олс зэргийг тариалан. Киргизүүд гар урлал өндөр хөгжсөн байв. 2 талдаа иртэй илд, чинжаал хутга, жадны гилбэр, хуягийн ялтас, морины тоноглол юм. Алт, нарийн эдлэлийн урчууд, дархчууд уран нарийн хийцтэй гоёл чимэглэл урладаг байв.
29.
Анхаарал тавьсан явдалд
баярлалаа. (Монгол улсын түүхийн тэргүүн ботиос.)
Jetzt herunterladen