G009 1
- 1. გაკვეთილი № 9
საკონტროლო სამუშაო
1. გამოთვალეთ ელემენტების ვალენტობა შემდეგ ნაერთებში:
PH3; SiH4 ; P2O5 ; SiO2 ; V2O5 ; Cr2O3 ; CrO2 ; CrO3 ; CrO
2. შეადგინეთ ჟანგბადისა და ჩამოთვლილ ელემენტთა ნაერთების ფორმულე ბი:
Al (III), Fe (II), Fe (III), S ( IV), S (VI), Mn (II), Mn (III), Mn (IV), Mn (VI), Mn (VII).
3. იპოვეთ ელემენტთა მასური წილები შემდეგ ნაერთებში:
ა) HNO3
ბ) P2O5
გ) KMnO4
4. შეადგინეთ მოლეკულური ფორმულები თუ ნივთიერების შემადგენელი
ელემენტების მასური წილებია:
ა) ω (H) = 2,4 %; ω (S) = 39,1 %; ω (O) = 58,5 %.
ბ) ω (C) = 42,8 %; ω (O) = 57,2 %.
5. რამდენი გრამი NaOH არის საჭირო 20გ გოგირდმჟავასთან (H2SO4)
ურთიერთქმედე ბისთვის? რამდენი გრამი წყალი (H2O) და ნატრიუმის
სულფატი (Na2SO4) მიიღება რეაქციის შედეგად? Aამ რეაქციის ტოლობაა:
2NaOH + H2SO4 → Na2SO4 + 2H2O
6. რა მოცულობას (ნ.პ) დაიკავებს აირთა ნარევი, რომელიც შეიცავს 10გ CO2 და 5გ
CO?
7. რამდენი გრამია 10 ლ N2 და 15 ლ H2 ნარევის მასა ნ.პ.- ში?
8. გაატოლეთ შემდეგი რეაქციების სქემები და მიუთითეთ ქიმიურ რეაქციათა
რომელ ტიპს მიეკუთვნება თითოეული მათგანი.
Fe + Br2 → FeBr3
Ca(NO3)2 → CaO + NO2 + O2
Sn + Cu(NO3)2 → Cu(NO3)2 + Sn
As + I2 → AsI3
- 2. -2-
BaO + HNO3 → Ba(NO3)2 + H2O
KOH + H2CO3 → K2CO3 + H2O
PbCl4 → PbCl2 + Cl2
Mg + HBr → MgBr2 + H2
Fe(OH)3 → Fe2O3 + H2O
Cu(NO3)2 + KOH → KNO3 + Cu(OH)2
შემოწმება:
საშინაო დავალების შემოწმება
2) 2Na + Cl2 → 2NaCl შეერთება
2Ca + O2 → 2CaO შეერთება
K2O + H2O → 2KOH შეერთება
2HgO → 2Hg + O2 დაშლა
MgO + H2O → Mg(OH)2 შეერთება
2Al + 3Br2 → 2AlBr3 შეერთება
3BaO + P2O5 → Ba3(PO4)2 შეერთება
2Ag2O → 4Ag + O2 დაშლა
WO3 + 3H2 → W + 3H2O ჩანაცვლება
3KOH + H3PO4 → K3PO4 + 3H2O მიმოცვლა
MgO + 2HCl → MgCl2 + H2O მიმოცვლა
Fe2O3 + 6 HNO3 → 2Fe(NO3)3 + 3H2O მიმოცვლა
Cu + Hg(NO3)2 → Cu(NO3)2 + Hg ჩანაცვლება
2Al + 3H2SO4 → Al2(SO4)3 + 3H2 ჩანაცვლება……………………
- 3. -3-
3. მოც: m (H2SO4) = 49 გ
––––––––––––––––––
უ.გ. m (Al) =?
m (Al2(SO4)3) =?
Vo (H2) =?
2Al + 3H2SO4 → Al2(SO4)3 + 3H2
M (H2SO4) = 2 · 1 + 32 + 4 · 16 = 98 გ/მოლი
M (Al) = 27 გ/მოლი
M (Al2(SO4)3) = 2 · 27 + 3 · 32 + 12 · 16 = 342 გ/მოლი
2·27გ Al რეაგირებს 3·98გ H2SO4 – თან
X “ “ “ 49 “ “
2 ⋅ 27 ⋅ 49
X= m (Al) = = 9გ
3 ⋅ 98
3·98გ H2SO4 შეესაბამება 342 გ Al2(SO4)3 – ს
49 “ “ “ X “ “
49 ⋅ 342
X= m(Al2(SO4)3) = = 57გ
3 ⋅ 98
ამოცანის პირობის თანახმად, ჩვენ უნდა გამოვთვალოთ აგრეთვე H2-ის მო ცუ
ლობა ნ.პ.-ში. რადგან ნებისმიერი აირის ერთი მოლი ნ. პ. – ში იკავებს 22,4 ლ
მოცულობას, შეგვიძლია დავწეროთ, რომ
3·98გ H2SO4 შეესაბამება 3·22,4ლ H2 – ს
49 გ “ “ X ლ “
49 ⋅ 3 ⋅ 22,4
X= Vo (H2) = = 11,2 ლ
3 ⋅ 98
პასუხი:
პასუხი რეაქციაში შედის 9გ Al. რეაქციის შედეგად მიიღება 57გ
Al2(SO4)3 და 11,2ლ H2.
4. მოც. m(Cu2(OH)2 CO3) = 50გ
უ.გ. =?
m(H2O) =?
Vo(CO2) =?
გამოვთვალოთ ნივთიერებათა მოლური მასები
Cu2(OH)2 CO3 იგივეა რაც Cu2H2CO5
M(Cu2(OH)2 CO3) = 2·64+2·1+12+5·16=222 გ/მოლი
M(CuO) = 80გ/მოლი
M(H2O) = 18გ/მოლი
- 4. -4-
to
Cu2(OH)2CO3 → 2 CuO + H2O + CO2
შეგვიძლია შევადგინოთ პროპორციები:
222 გ Cu2(OH)2 CO3 წარმოქმნის 2·80გ CuO -ს
50 “ “ “ X “
50 ⋅ 2 ⋅ 80
X= m(CuO) = = 36 გ
222
222 გ Cu2(OH)2 CO3 წარმოქმნის 18 გ H2O -ს
50 “ “ “ X “
50 ⋅18
X= m(H2O) = = 4,1 გ
222
222 გ Cu2(OH)2 CO3 წარმოქმნის (ნ.პ. ) 22,4 ლ CO2 -ს
50 “ “ “ X “
50 ⋅ 22,4
X= V0(CO2) = = 5,05 ლ
222
პასუხი: წარმოიქმნება 36 გ CuO, 4,1 გ H2O და 5,05 ლ (ნ.პ.) CO2
II ტესტის პასუხები:
1. 3 2. 3 3. 2 4. 3 5. 4
6. 1 7. 4 8. 1 9. 2 10. 2