Buod at ilang prominenteng impormasyon hinggil sa wika

1. Kasaysayan at
Pag-unlad ng
Wikang Filipino
1

2. Panahon ng mga Kastila
• Maraming pagbabago ang naganap at isa
na rito ang sistema ng ating pagsulat.
• Ang dating Alibata/Baybayin ay napalitan
ng Alpabetong Romano na binubuo
naman ng 20 titik: 5 patinig (a, e, i, o, u)
at 15 katinig ( b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r,
s, t, w, y ). 2

3. • Pagpapalaganap ng Kristiyanismo ang
isa sa naging layunin ng pananakop ng
mga Kastila. (3Gs = God, Gold & Glory)
• Ngunit nagkaroon ng suliranin hinggil sa
komunikasyon.
• Nagtatag ang Hari ng Espanya ng mga
paaralang magtuturo ng wikang Kastila
sa mga Pilipino ngunit ito ay tinutulan
ng mga prayle. 3

4. • Ang mga misyonerong Kastila mismo
ang nag-aral ng mga wikang katutubo
dahil sa:
1. Mas madaling matutuhan ang wika ng
isang rehiyon kaysa ituro sa lahat ng
Indio ang wikang Espanyol.
2. Higit na magiging kapani-paniwala at
mabisa kung ang isang banyaga ay
nagsasalita ng katutubong wika. 4

5. Ang mga prayle’y nagsulat ng mga
diksyunaryo at aklat-panggramatika,
katekismo at mga kumpesyonal para sa
mabilis na pagkatuto nila ng katutubong
wika. Naging usapin ang tungkol sa
wikang panturong gagamitin sa mga
Pilipino kaya’t inatas ng Hari na ipagamit
ang wikang katutubo sa pagtuturo ng
pananampalataya subalit hindi naman ito
nasunod. 5

6. • Gobernador Tello – nag-atas na turuan
ang mga Indio ng wikang Espanyol.
• Carlos I at Felipe II – itinakda na kailangan
maging bilinggwal ang mga Pilipino.
• Carlo I – nagsabing ituro ang Doktrina
Kristiyana gamit ang wikang Kastila.
• Noong Marso 2, 1634, muling inulit ni Harin
Felipe II ang utos sa pagtuturo ng wikang
Kastila sa lahat ng mga katutubo. 6

7. Hindi naging matagumpay ang mga
kautusang nabanggit kung kaya si Carlos II
ay naglagda ng isang dekrito na inuulit ang
mga probisyon sa mga nabanggit na batas.
Nagtakda rin siya ng parusa para sa mga
hindi susunod dito. Noong Disyembre 29,
1792, nilagdaan ni Carlos IV ang isa pang
dekrito na nag-uutos na gamitin ang
wikang Kastila sa mga paaralang itatatag
sa lahat ng mga pamayanan ng Indio.7

8. Panahon ng Propaganda
Sa panahong ito, marami na ring mga
Pilipino ang naging matindi ang
pamamayani sa damdaming nasyonalismo.
Nagtungo sila sa ibang bansa upang
kumuha ng mga karunungan.
Dr. Jose Rizal, Graciano Lopez-Jaena,
Antonio Luna, Marcelo H. del Pilar atbp.8

9. Sa panahong ito ay maraming akda ang
naisulat sa wikang Tagalog. Pawang mga
akdang nagsasaad ng pagiging makabayan
at masisidhing damdamin laban sa mga
pamamalad ng Kastila ang pangunahing
paksa ng kanilang mga katha at isinulat.
Pormal ding pinagtibay sa Saligang Batas
ng Biak na Bato 1897 ang pagiging opisyal
na wika ng pamahalaan ang Tagalog.9

10. Panahon ng mga Amerikano
Nagsimula na naman ang pakikibaka ng
mga Pilipino nang dumating ang mga
Amerikano sa pamumuno ni Almirante
Dewey. Ginamit nilang instrumento ang
edukasyon na sistema ng publikong
paaralan at pamumuhay na demokratiko.
Mga gurong sundalo na tinatawag na
Thomasites ang mga naging guro noon.10

11. William Cameron Forbes – naniniwala
ang mga kawal Amerikano na
mahalagang maipalaganap agad sa
kapuluan ang wikang Ingles upang
madaling magkaunawaan ang mga
Pilipino at Amerikano. Nagtatag ng lupon
si Mc Kinley na pinamumunuan ni
Schurman na ang layunin ay alamin ang
pangangailangan ng mga Pilipino 11

12. 1. Isang pambayang paaralan ang
kailangan ng mga Pilipino.
2. Mas pinili ng mga lider-Pilipino na
gamitin bilang wikang panturo ang
Ingles.
Jorge Bocobo – naniniwalang ang lahat ng
sabjek sa primaryang baitang, kahit na
ang Ingles ay dapat ituro sa
pamamagitan ng diyalektong lokal 12

13. Ayon kay N.M. Saleeby, isang
Amerikanong Superintende, nagsabi na
kahit pa napakahusay ang maaaring
pagtuturo sa wikang Ingles ay hindi pa
rin ito magiging wikang panlahat dahil
ang mga Pilipino ay may kani-kaniyang
wikang bernakular na nananatiling
ginagamit sa kanilang mga tahanan at
sa iba pang pang-araw-araw na gawain13

14. • Bise Gobernador Heneral George Butte –
naniniwalang epektibong gamitin ang
mga wikang bernakular sa pagtuturo sa
mga Pilipino. Labag man sa iniutos ni Mc
Kinley na gamiting wikang panturo ang
mga wikang bernakular sa mga paaralan
ay nanatili pa rin ang Ingles na wikang
panturo at pantulong naman ang wikang
rehiyonal. 14

15. Monroe Educational Survey Comission:
Makalipas ng 25 taon na pagtuturo ng
Ingles, hindi ito nakatulong sa pagkatuto
ng mga mag-aaral na Pilipino. Sa kabilang
dako, patuloy ang pagsusumikap ng ilang
makabayang lider na magkaroon ng
wikang Pambansa at naging malinaw ito
ng magkaroon ng Kapulungang
Pansaligang-batas noong 1934. 15

16. Panahon ng Hapones
Sa pagnanais na burahin ang anumang
impluwensiya ng mga Amerikano,
ipinagamit nila ang katutubong wika
partikular ang wikang Tagalog sa pagsulat
ng mga akdang pampanitikan. Ito ang
panahong namayagpag ang panitikang
Tagalog at ipinagbawal ang paggamit ng
wikang Ingles, maging ang paggamit ng
mga peryodiko at aklat ng Amerika. 16

17. Ipinatupad nila ang Ordinansa Militar
Bilang 13 na nag-uutos na:
•Gawing opisyal na wika ang Tagalog at
wikang Hapones ( Nihonggo ).
•Pagkakaroon ng Philippine Executive
Commission - Jorge Vargas
•Japanese Imperial Forces sa Pilipinas
•Gobernor Militar -nagtuturo ng Nihonggo
sa mga guro ng paaralang bayan. 17

18. Panahon ng Malasariling
Pamahalaan
Noong 1953 Saligang Batas, Seksyon 3,
Artikulo XIV – “Ang Kongreso ay gagawa
ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad
at pagpapatibay ng isang wikang
pambansa na batay sa isa sa mga umiiral
na katutubong wika.”
18

19. Dahil sa probisyong ito,
itinatag Batas ng
Komonwelt Blg. 184 ang
Surian ng Wikang
Pambansa na ngayon ay
Sentro ng Wikang Filipino
upang mamuno sa pag-
aaral sa pagpili ng wikang
pambansa noong ika-13
ng Nobyembre, 193619
Manuel Luis
Molina Quezon
(Ama ng Wikang Pambansa)

20. Ang tungkulin ng Surian ng Wikang
Pambansa ay magsagawa ng pag-aaral,
pananaliksik, gabay at alituntunin na
magiging batayan sa pagpili ng wikang
pambansa ng Pilipinas. Si Jaime C. de
Veyra ang naging tagapangulo ng komite
at napili nila ang Tagalog bilang batayan
ng wikang tatawaging Wikang Pambansa.
20

21. Ipinalabas noong Disyembre 30, 1937 ng
Pangulong Quezon ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 – nag-aatas na
TAGALOG ang batayan ng wikang
gagamitin sa pagbubuo ng wikang
pambansa. Ginamit na batayan sa pagpili
ang wikang maunlad sa kayarian,
mekanismo, literatura at ginagamit ng
nakararaming Pilipino. 21

22. Ilang dahilan kung bakit Tagalog ang
napiling batayang wika :
1. Mas marami ang nakapagsasalita at
nakauunuwa ng Tagalog kumpara sa
ibang wika.
2. Mas madaling matutuhan ang Tagalog
kumpara sa ibang wikain sapagkat sa
wikang ito, kung ano ang bigkas ay
siyang sulat. 22

23. 3. Tagalog ang ginagamit sa Maynila at
ang dito ang sentro ng kalakalan sa
Pilipinas.
4. Ang wikang Tagalog ay may historikal
na basehan sapagkat ito ang wikang
ginamit sa himagsikan na pinamunuan
ni Andres Bonifacio.
5. May mga aklat na panggramatika at
diksyunaryo ang wikang Tagalog. 23

24. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263
noong Abril 1, 1940 – nagpapahintulot sa
pagpapalimbag at paglalathala ng
Talatinigang Tagalog-Ingles (Tagalog
English Vocabulary) at Balarila sa Wikang
Pambansa.
Pinasimulan ang pagtuturo ng wikang
pambansa sa mga paaralan pampubliko at
pampribado sa buong bansa simula
ika-19 ng Hulyo, 1940. 24

25. *Pinagtibay ng Batas Komonwelth Blg. 570
na ang Pambansang Wika ay magiging isa
na sa mga wikang opisyal ng Pilipinas
simula sa Hulyo 4, 1940.
*Proklamasyon Blg. 12 (Marso 26, 1954-
Pang. R. Magsaysay) Pagdiriwang ng
Linggo ng Wikang Pambansa ay mula
Marso 29 -Abril 4 bilang pagbibigay-halaga
sa kaarawan ni F. Balagtas (Abril 2).25

26. • Proklamasyon Blg. 186 (1955)- inilipat
ang Linggo ng Wika sa Agosto 13-19
(kapanganakan ni Manuel L. Quezon)
• Noong Pebrero 1956, nilagdaan ni
Gregorio Hernandez, Direktor ng
Paaralang Bayan ang Sirkular 21 na nag-
uutos na ituro at awitin ang Pambansang
Awit (Lupang Hinirang) sa mga paaralan.
26

27. • Nagpalabas si Kalihim Jose E. Romero
ng Kagawaran ng Edukasyon ng
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 noong
Agosto 13, 1959 na nagsasaad na
tutukuyin ang Wikang Pambansa na
PILIPINO.
• Kautusang Pangkagawaran Blg.24 (Nob.
14, 1962) Ang mga sertipiko at diploma
ng pagtatapos simula 1963-1964 ay
ipalilimbag na may salin sa Pilipino. 27

28. • Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60 –
ipinag-utos ni Pang. Diosdado
Macapagal na awitin ang pambansang
awit sa wikang Pilipino.
• Nilagdaan ni Pang. Ferdinand Marcos
ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96
na nagtatadhana ng pagsasa-Pilipino ng
mga pangalan ng gusali, edipisyo at
tanggapan ng pamahalaan noong
Oktubre 24, 1967. 28

29. • Marso 27, 1968, nilagdaan ni Rafael Salas,
bilang kalihim, Memorandum Sirkular Blg.
96 na nag-aatas ng paggamit ng wikang
Pilipino sa mga opisyal na komunikasyon
at mga transaksyong pampamahalaan,
gayundin ang Memorandum Sirkular 172
na nagsasaad na isulat sa Pilipino ang
mga panunumpa sa tungkulin at letter
head ng mga tanggapan ng pamahalaan.29

30. Memorandum Sirkular Blg. 488 noong
Hulyo 29, 1972 na humihiling sa
lahat ng tanggapan ng pamahalaan
na magdaos ng Linggo ng Wika.
30

31. • Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV,
Seksyon 2 at 3 – “Ang Batasang
Pambansa ay magsasagawa ng mga
hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pormal na paggamit ng pambansang
wikang Pilipino at hangga’t hindi
binabago ang batas, ang Ingles at
Pilipino ang mananatiling mga wikang
opisyal ng Pilipinas” 31

32. • Kautusang Pangkagawaran Blg. 25
(Hulyo 10, 1974) Nilagdaan ng Kalihim ng
Edukasyon at Kultura, Juan Manuel ang
pagpapairal ng edukasyong bilinggwal sa
mga paaralan simula 1974-1975. Ang
patakarang ito ay nag-uutos na
magkahiwalay na paggamit ng Pilipino at
Ingles bilang midyum ng pagtuturo ng
mga tiyak na asignatura. 32

33. Hunyo 21, 1978, nilagdaan ng Ministro ng
Edukasyon at Kultura, Juan Manuel ang
Kautusang Pangministri Blg. 22 na nag-
uutos na isama ang Pilipino sa lahat ng
kurikulum na pandalubhasang antas,
ituturo ang 6 na yunit ng Pilipino sa
kolehiyo.Nabagong muli ang Konstitusyon
nang sumiklab ang Edsa I noong Peb. 25,
1986 /naging pangulo si Corazon C. Aquino33

34. • Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,
Seksyon 6 at 7 na nagsasaad tungkol sa
wika: Ang pambansang wika ng Pilipinas ay
FILIPINO. Ang wikang opisyal ng Pilipnas
ay Filipino, at hangga’t walang itinatadhana
ang batas, Ingles. Ang mga wikang
pangrehiyon ay pantulong sa mga wikang
opisyal sa mga rehiyon roon.
34

35. Seksyon 8 at 9:Ang konstitusyong ito ay
dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat
isalin sa mga wikang pangrehiyon, Arabic at
Kastila.Dapat magtatag ang konggreso ng
isang Komisyon ng Wikang Pambansa na
binubuo ng kinatawan ng iba’t ibang rehiyon
at mga disiplina na magsasagawa, mag-
uugnay at magtataguyod ng pananaliksik at
pagpapaunlad sa Filipino atbp na wika. 35

36. • Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117
(Enero 1987) – Pagpapalit ng pangalan
ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP)
sa Linangan ng Wikang Pambansa
(LWP) sa Pilipinas na nilagdaan ni
Pangulong Corazon Aquino.
• Batas Republika Blg. 7104 (Agosto 14,
1991) Nilikha ang Komisyon ng Wikang
Filipino (KWF) pamalit sa LWP. 36

37. • CHED Memorandum Blg. 59 (1996)-
Nagtadhana ng 9 na yunit na
pangangailangan ng Filipino sa
kolehiyo o pamantasan.
• Proklamasyon Blg. 1041 (1997)– Ang
taunang pagdiriwang ng Buwan ng
Wikang Pambansa ay itinakda sa buwan
ng Agosto. Nilagdaan ito ni Pangulong
Fidel V. Ramos. 37

38. • Kagawaran ng Edukasyon Kautusan
Blg. 74 (2009)-isinainstitusyon ang
paggamit ng Inang Wika sa Elementarya
o Multilingual Language Education
(House Bill No. 3719-An Act Establishing
a Multilingual Education and Literacy
Program and for other Purposes ni Hon.
Magtanggol Gunigundo.)
38

39. 39

40. 40

41. 41

42. 42

43. 43

44. 44

45. 45