Hamleti, model i analizës së veprës
Subjekti i veprës
Klaudi ka vrarë në gjumë vëllanë e tij, mbretin Hamlet të Danimarkës dhe është martuar me gruan e tij, duke ia rrëmbyer fronin princit Hamlet. Ky i fundit ndërpret studimet dhe kthehet në
shtëpi plot pikëllim dhe dyshime për vdekjen e të atit. Atij i është shfaqur si vegim fantazma e babait të vdekur, që i tregon të vërtetën për helmimin e tij. Hamleti zbulon anë të atilla të jetës, që deri më atëherë nuk i kishte menduar kurrë: xhaxhai vrasës i babait, nëna e paqëndrueshme, e cila hidhet në krahët e tij dhe degjenerimi i gjithë oborrit danez. Edhe e dashura e tij Ofelia ndonëse ka një dashuri të sinqertë dhe të pastër për të është moralisht e pafuqishme për ta ndihmuar, pasi beson gjithçka i thotë babai i saj intrigant. Pas gjithë këtyre situatave, Hamleti arrin ta kuptojë vrasësin e vërtetë të të atit, por për ta vërtetuar të gjithë këtë dyshim vendos të shfaqë një dramë me subjekt të ngjashëm me rrëfimin e fantazmës. Pasi vërteton të gjithë të vërtetën e dhimbshme shtiret si i çmendur. Falë gjithë dinakërisë dhe intelektit, kurtheve dhe intrigave, tmerreve dhe tragjedive, tradhtive dhe pabesive, Hamleti arrin ta vrasë Klaudin dhe më pas vret edhe veten.
#MesueseAurela
1. HAMLET
To be, or not to be: that is the question:
Whether 'tis nobler in the mind to suffer
The slings and arrows of outrageous fortune,
Or to take arms against a sea of troubles,
And by opposing end them? To die: to sleep;
No more; and by a sleep to say we end
The heart-ache and the thousand natural
shocks
That flesh is heir to, 'tis a consummation
Devoutly to be wish'd. To die, to sleep;
To sleep: perchance to dream: ay, there's the
rub;
For in that sleep of death what dreams may
come
When we have shuffled off this mortal coil,
Must give us pause: there's the respect
That makes calamity of so long life;
For who would bear the whips and scorns of
time,
The oppressor's wrong, the proud man's
contumely,
The pangs of despised love, the law's delay,
The insolence of office and the spurns
That patient merit of the unworthy takes,
When he himself might his quietus make
With a bare bodkin? who would fardels bear,
To grunt and sweat under a weary life,
But that the dread of something after death,
The undiscover'd country from whose bourn
No traveller returns, puzzles the will
And makes us rather bear those ills we have
Than fly to others that we know not of?
Thus conscience does make cowards of us all;
And thus the native hue of resolution
Is sicklied o'er with the pale cast of thought,
And enterprises of great pith and moment
With this regard their currents turn awry,
And lose the name of action.--Soft you now!
The fair Ophelia! Nymph, in thy orisons
Be all my sins remember'd.
2. Organizimi i orës së mësimit
a. Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme (metoda e bashkëbisedimit, një
pyetje-shumë përgjigje)
Në fillim të kësaj ore mësimi vjelim nga nxënësit nëpërmjet bashkëbisedimit informacionet që
kanë marrë në lidhje me vlerësimet që i janë bërë Shekspirit dhe veprave të tij .
• Figurës së Hamletit dhe mesazhit që përcjell vepra i janë kushtuar gati 25.000 studime
kritiko- letrare
Personaliteti i shquar shqiptar, Fan Noli, ka pohuar: “Hamleti është piktura më e pasur dhe më e
thellë që ka dalë nga penda e Shekspirit, i cili në fytyrën e tij ka pikturuar vetveten... Hamleti
është dushku më i lartë dhe më i bukur i pyllit shekspirian, po nuk e shohim veç pasi u copëtua
Fusha: Gjuhët dhe komunikimi Lënda: Letërsi Shkalla: V Klasa: X
Tematika:
Rilindja dhe Humanizmi Evropian 5 orë
Situata e të nxënit:
Nxënësi kupton se si përvojat letrare
ndikojnë duke ndërtuar përvoja personale,
vlera dhe qëndrime që vlejnë më vonë në
perceptimin e botës.Tema mësimore:
Analizë “Hamleti” (ora 3)
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç:
Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit:
Kompetenca e të menduarit:
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të
fushës sipas temës mësimore:
Nxënësi/-ja:
• diskuton në grup në mënyrë konstruktive
duke dhënë dhe marrë informacion.
• Njeh dhe vlerëson veprën e Shekspirit për
kontributin e saj si gur themeli i letërsisë së
mëvonshme
• Aftësohet në analiza letrare për të kuptuar
teknikat e shkrimit
• diskuton rreth vlerave, strukturës, filozofisë
dhe rëndësisë së “Hamletit”
Fjalë kyç:
Shekspiriane
Hamleti
Tradhti
Intriga
Lakmi
Viktimë
Hero
Hamletizëm
Pikëpyetje hamletiane
Dramë brenda dramës
Burimet :
teksti i letërsisë, fjalor i shqipes, enciklopedi, foto,
kompjuter, tabelë , shkumës, fletore etj...
Lidhja me fushat e tjera ose me temat
ndërkurrikulare:
Gjuhë shqipe dhe gjuhë e huaj, arte, histori,
Tik
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Metoda e bashkëbisedimit, një pyetje-shumë përgjigje, pema e mendimeve, lexim i drejtuar,
ritregim, harta e koncepteve, diskutim i drejtuar, puna me skeda
3. prej rrufesë. Si ka qenë para katastrofës mund ta imagjinojmë nga gërmadhat e tij madhështore,
misterioze dhe tragjike.”
Një pyetje – shumë përgjigje për të ngacmuar imagjinatën e nxënësve
Pse veprat e Shekspirit përgjithësisht kanë si tituj emrat e personazheve kyç të tyre? Përpiquni të
kujtoni disa prej këtyre veprave.
b. Ndërtimi i njohurive të reja (metoda e bashkëbisedimit, e Kllasterit,
ritregimi, lexim i drejtuar, harta e koncepteve)
Në këtë moment të mësimit iu kërkohet nxënësve që kanë lexuar tragjedinë të ritregojnë ngjarjen
duke ndërtuar subjektin dhe fabulën e saj.
Tragjedia “Hamleti” i përket periudhës së tretë të krijimtarisë së Shekspirit dhe mendohet të
jetë shkruar rreth viteve 1602-1610. Kjo periudhë kur Shekspiri krijoi dhe tragjeditë e tij më të
famshme, njihet dhe me emrin vitet e pesimizmit. Hamleti shquhet për madhështinë e motiveve
të mëdha. Konflikti ngrihet mbi dy situata kryesore:
• Krimi i antagonistit
• Hakmarrja e protagonistit
Në vepër rrëfehet për:
Subjekti i veprës
Klaudi ka vrarë në gjumë vëllanë e tij, mbretin Hamlet të Danimarkës dhe është martuar me
gruan e tij, duke ia rrëmbyer fronin princit Hamlet. Ky i fundit ndërpret studimet dhe kthehet në
spiunimin
dashurinë e madhe
që pëfundon keq
Lakminë dhe
intrigën
tradhëtinë
(inçestin)
xhelozinë
çmendurinë
vetjake dhe logjike
4. shtëpi plot pikëllim dhe dyshime për vdekjen e të atit. Atij i është shfaqur si vegim fantazma e
babait të vdekur, që i tregon të vërtetën për helmimin e tij. Hamleti zbulon anë të atilla të jetës,
që deri më atëherë nuk i kishte menduar kurrë: xhaxhai vrasës i babait, nëna e paqëndrueshme, e
cila hidhet në krahët e tij dhe degjenerimi i gjithë oborrit danez. Edhe e dashura e tij Ofelia
ndonëse ka një dashuri të sinqertë dhe të pastër për të është moralisht e pafuqishme për ta
ndihmuar, pasi beson gjithçka i thotë babai i saj intrigant. Pas gjithë këtyre situatave, Hamleti
arrin ta kuptojë vrasësin e vërtetë të të atit, por për ta vërtetuar të gjithë këtë dyshim vendos të
shfaqë një dramë me subjekt të ngjashëm me rrëfimin e fantazmës. Pasi vërteton të gjithë të
vërtetën e dhimbshme shtiret si i çmendur. Falë gjithë dinakërisë dhe intelektit, kurtheve dhe
intrigave, tmerreve dhe tragjedive, tradhtive dhe pabesive, Hamleti arrin ta vrasë Klaudin dhe më
pas vret edhe veten.
Mësuesi/ja mund të paraqesë tek nxënësit nëpërmjet një diagrame hallkat e subjektit. Më poshtë
po paraqesim një model.
Në vazhdim të mësimit mes teknikës së leximit të drejtuar nxitim nxënësit të lexojnë
informacionin e dhënë në tekstin e nxënësit në lidhje me kompleksitetin e personazhit të
Hamletit.
Natyrë me shumë fytyra brenda të cilit gjejmë njeriun antik, mesjetar dhe modern.
Hamleti është njëkohësisht i dobët dhe i fortë, plot besim dhe njëkohësisht dyshues, plot dije dhe
njëkohësisht i verbër, kontradiktor, i zhgënjyer, i dëshpëruar, plot ankth .....
Më poshtë është prezantuar një model se si mund ta shohim Hamletin këtë figurë komplekse
Çmenduria
e
Ofelisë
Familja e
Polonit
Kurthet dhe dredhitë
Dashuria e Ofelisë dhe
Hamletit
Melankolia e Hamletit
Fabula: Hakmarrja për jetën e mbretit Hamlet.
5. Personazhi kompleks
intelektual
viktimë dhe
hero
shpejtësi në
veprim
hakmarrës dhe
i patundur në
vendimet e tij
cinik (kur e
koncepton jetën si
një detyrë)
dyshues
i matur dhe
gjakftohtë
hipokrit dhe i
shtirur (kur do
të arrijë
qëllimet)
impulsiv dhe
gjaknxehtë
Hamleti
• antik
• mesjetar
• modern
6. c. Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura ( diskutim i drejtuar,
lexim i drejtuar )
Në këtë moment të orës së mësimit mes diskutimit të drejtuar ndërtojmë së bashku me nxënësit
konceptin e hamletizmit.
Ç’ju ngacmon ky term? Më herët gjatë programit jemi njohur me termin Donkishotizëm
(rikujtoni)
Lexim i drejtuar – lexojmë në tekst informacionin e dhënë në lidhje me këtë koncept dhe
ngrejmë në klasë rrjete diskutimi
“Hamletizmi”
Kritika ka përkufizuar me termin hamletizëm ato veti të karakterit e të temperamentit që lidhen
ngushtë me emrin e Hamletit dhe që shprehin esencën e përpjekjeve të mundimshme të heroit
shekspirian për të gjetur një përgjigje të arsyeshme për pyetjet kaotike që ia brejnë shpirtin dhe
që e bëjnë të dyshojë, të hetojë, të shoshitë e të gjejë prova, përpara se të vendosë të hidhet në
veprim. Tani kuptohet më mirë vlerësimi i Fan Nolit, kur thotë se Hamleti është “vepra teatrale
më popullore dhe më e thellë që luhet në skenë”, po edhe pohimi i shekspirologut Antoni
Bërxhes, i cili shkruan se “roli i Hamletit është më i larti e më madhështori nga të gjitha rolet
kryesore që janë sajuar deri më sot”. Mundet që vetë Shekspiri këtë rol ta ketë preferuar mbi
gjithë të tjerët, përderisa Hamletit i ka vënë, me fare pak ndryshim, emrin e të birit Hamnet, të
vdekur para kohe.
Vlerësimi :
Përgjatë kësaj ore mësimi, mësuesi/ja mund të bëjë një vlerësim të vazhdueshëm me gojë mbi
progresin e nxënësve, me qëllim identifikimin e njohurive, interesave, aftësive apo shkathtësive
që kanë fituar nxënësit në lidhje me tematikën e trajtuar gjatë mësimit. Ky vlerësim mund të
shoqërohet edhe me shënime specifike për nivelet e të nxënit.
Tërrosh
për të marrë hak, për të marrë
kurorën dhe për të mbajturOfelinë
Tërrosh apo të mos
rrosh, kjo është
çështja.
Tëmos rrosh
Për poshtërsitë e bëra, humbjen ekurorës
dhe për njerëzit e liq që e rrethonin
Kjo është
çështja
Jetën:
ta mbash apo ta humbësh