1. ARTE
KLASIKOA
GREZIAKO
ARTEA

2. GREZIAKO
ARTEA
ARKITEKTURA

3. Greziako zibilizazioaren marko geografikoa

5. GREZIAKO ARKITEKTURAREN
AURREKARIAK
• Jauregiak eta hiriak
Zibilizazio Zibilizazio
minoikoa • Arkitektura arkitrabatua mizeniarra
(Kreta) • Zutabearen garrantzia
• Hormak fresko-pintura
aberatsekin dekoratuak
• Frisoak erliebeekin
• Hiriko oinplano ortogonala • Adierazpen naturalistak
dekoratuak.
• Harlandu handien erabilera
• Hiri gotortuak (akropolia).
• Zutabea oina, fuste, ekino eta Zutabe doriarraren • Horma sendoak.
abakoarekin. aurrekaria
• Hirian sartzeko sarrera
dintelduak.
• Etxe mizeniarra: megaron-a
(etxe angeluzuzena zutabe-
Greziako tenplurako arkupearekin).
eredua

7. KRETAKO ZIBILIZAZIOA (K.a. II MILURTEKOA)

8. Knosos-eko Jauregia (K.a. 2000-1700)

9. Knosos-eko Jauregia (K.a. 2000-1700)

17. • La pintura minoica. Palacio
de Cnossos.

22. ZIBILIZAZIO MIZENIARRA
AGAMENONEN MASKARA
Mizenas. Lehoien Atea. K.a. 1250

23. Mizenas
(K.a. 1500-1250)

25. Jainkosa sugeekin (K.a. 1700-1600) Riton (K.a. 1600-1450)

26. Mizenas. Lehoien Atea Tirinto
(K.a. 1250)
(K.a. 1600-1250 )

28. Mizenas. Atreoren Altxorra
(K.a. XIV.mendea)

29. Megaron
mizeniarra

30. GREZIAKO ARKITEKTURA
GREZIAKO ARKITEKTURA: GREZIAKO ARKITEKTURAREN
URBANISMOA OINARRIAK
ERAIKUNTZA SISTEMAK
TENPLU GREZIARRA Tipologiak
• Orden doriarra
ARKITEKTURAREN ORDENAK
• Orden joniarra
• Orden korintiarra
Greziako arkitekturaren artelan handiak:
ATENASKO AKROPOLIA

31. GREZIAKO ARKITEKTURAREN
EZAUGARRI OROKORRAK
• Neurria • Oreka Giza eskala
• Proportzioa • Simetria
• Armonia
EDERTASUNA Gizakia eta bere
gorputza arte
greziarraren
oinarriak dira.

32. ARKITEKTURA ETA HIRIA:
URBANISMOA
• Greziako hiria artelan bat bezala hartzen
zen.
• Perspektibak, naturarekiko harremana
eta topografia zaintzen ziren (adibideak:
Atenasko Akropolia eta Delfoko Santutegia).
• Eraikina osotasun baten zatia zen:
inportanteena bere balore plastikoak ziren. Atenasko Akropolia
• Hiria biztanleen gozamenerako antolatu eta
diseinatzen zen. Giza eskala.
• Artea oso garrantzitsua zen biztanleen
ongizaterako.
• Funtzio publikoa (zibila eta erlijiosoa):
pixkanaka demokraziaren beharretara
egokituko da.
• Hirian zonalde desberdinak bereizten dira:
Atenasko Agora

33. AKROPOLIA hiriaren goiko
aldea zen, erraz defendatzeko
eremua, eta hor hiriko jainko-
jainkosa babesleari dedikaturiko
tenplua nabarmentzen zen;
tenpluan altxorrak gordetzen
ziren.

34. ATENASKO AKROPOLIA ETA PARTHENOIA

36. AGORA hiriko plaza
nagusia zen, non
jarduera publikoak
egiten ziren (funtzio
politiko eta komertziala).
Agoran aurkitzen ziren
eraikinak:
• Eraikin ofizialak
– Ecclesiasteron
– Bouleuterion Atenasko Agora. Bere inguruan, aristokraten
– Stoa etxebizitzen ondoan, artisauak eta merkatariak
bizi ziren.
– Prytaneion
• Ikuskizunezko
eraikinak (odeon,
estadioa, gimnasioa,
palestra, teatroa)
biztanleen
gozamenerako

37. GREZIAKO ARKITEKTURA: OINARRIAK
Urbanismorako ikusi ditugun
ezaugarri berberak:
• Eraikin proportzionatuak
• Kanpotik ikusteko
arkitektura (tenplua).
• Eraikinak eskulturaren
izaera hartzen du
• Edertasuna, batez ere,
proportzioa eta neurria da
(Egiptoko kolosalismoaren
antitesia). Armonia bisuala
• Armoniaren garrantzi honi
ordenen agerpena zor zaio. Eraikin nagusia tenplua zen: Jainko-
jainkosaren egoitza zen, eta ez fededunen
• Giza eskalan eraikitzen zen otoitzeko lekua; horregatik ez zen barne-
(Gizakirako), nahiz eta espazioa baloratzen: inportanteena kanpo-
jainkoak gurtzeko balio izan. espazioa zen, bere bolumena.

38. GREZIAKO ARKITEKTURA: OINARRIAK
Gainerako eraikinak: teatroak,
santutegiak, gimnasioak, etab.:
hauetan praktikotasuna
edertasunaren idealekin
nahasten da.
Epidauroko teatroa
Atenasko teatroa Atenasko Agora. Berreraikuntza

39. ERAIKUNTZA SISTEMAK
•Dinteldua edo arkitrabatua, orekaren
itxura indartuz (arkua eta ganga
ezagutu arren).
EREKTEION
•Zutabea oinarrizko elementu
plastikoa da: bere trataera estetikoak
hiru orden arkitektonikoak sortzen
ditu.
•Eraikuntza materialak: harria eta
Pentelikoko marmol zuria.
•Eraikinak polikromatzen ziren: gorria,
urdina, urre-kolorea…
ATENEA NIKÉren Tenplua

44. Tenplu greziarra
Jatorria: megaron mizeniarra,
egurrez eraikia.

45. TENPLU GREZIARRAREN JATORRIA:
• Jauregi edo etxe
mizeniarra.
• Leku itxia zen, bi
zutabetako
arkupearekin
(zutabe
tronkokonikoak)
MEGARON mizeniarra

46. MEGARON MIZENIARRA

47. TENPLU GREZIARRA

49. Tenplu greziarra
Delfoko Tholos
Pronaosa Naosa edo cella
Opistodomosa
Peristiloa
Zutabeak in antis
Krepis edo Krepidoma
Estilobatoa

53. Estalkia bi
Taulamendua
uretara
Akrotera
Naosa
Frontoia
Pronaosa
Krepidoma

54. TENPLUA ALTXAERAN

55. Tenplu greziarra: zatiak eta
oinarrizko elementuak
Krepidoma
Pronaosa
Sarrerako
arkupea
Zutabe-
Opistodomosa Naosa arkupea

56. 1
2
3
5 4

57. estilobatoa
opistodomosa
Zutabeak in pronaosa peristiloa
naosa
antis
Alboko
pasabidea zutabeak
estereobatoa
TENPLUAREN OINPLANOA

60. TENPLUA: OINPLANOAK
PERIPTEROAK
ANFIPROSTILOA IN ANTIS

61. MODELOS DE
TEMPLOS:
Mª Victoria Landa

63. Tholos. Oinplano
zirkularra

68. DELFOKO TENPLUA

77. Paestum. Poseidonen tenplua (K.a. 460)

81. • Tolos del templo de Atenea Pronaia. Delfos. 360 a.c.

83. Distiloa (2) Tetrastiloa (4)
Hexastiloa (6)
Oktastiloa (8)
Dekastiloa (10)

84. Distiloa
Hexastiloa
Tetrastiloa Oktastiloa

85. Oktastiloa: 8 zutabe
Tetrastiloa: 4 zutabe.
Hexastiloa: 6 zutabe

87. Introducción

88. ORDEN KLASIKOAK
Doriarra Joniarra Korintiarra

89. ORDEN KLASIKOAK
DORIARRA JONIARRA
KORINTIARRA

90. ORDEN ARKITEKTONIKOAK

94. DORIARRA eta JONIARRA

96. ORDEN
Erlaitza DORIARRA
TAULAMENDUA
Frisoa Metopak Triglifoak
Tantak
Arkitrabea (laua)
Abakoa
Ekinoa
Koilarinoa KAPITELA
ZUTABEA FUSTEA Fustea,
ertz biziko ildaskiekin
Ez du oinarik
ESTILOBATOA
BASAMENDUA

97. DORIARRA
•Soiltasun dekoratiboa
•Austeritatea
•Egonkortasuna
•Sendotasuna
BASAMENDUA EDO
KREPIS.

99. ORDEN DORIARRA
Orden Taulamendua Erlaitza 1+½m
osoa 4m
20 m Frisoa 1+½m
Arkitrabea 1m
Zutabea Kapitela 1m
16 m
(gehienez) Fustea 14 m
Oina
estrías
Neurriak
m = moduloa = zutabearen diametroa.

100. ORDEN DORIARRA
ERLAITZA
FRONTOIA
FRISOA
ARKITRABEA
KAPITELA
FUSTEA
ESTILOBATOA

101. estilobatoa
estereobatoa

102. ORDEN DORIARRA
• Orden doriarra: frisoaren jatorria
• Ildaskien arteko desberdintasunak
(doriarra eta joniarra).

103. ORDEN DORIARRA
Frontoia
• Erlaitza
• Frisoa, triglifo eta
metopetan bereizturik
• Arkitrabea (laua)
• Kapitel sinplea (abako eta
ekinok osatua)
• Fustea ertz biziko
ildaskiekin. Ez da bloke
monolitikoa, baizik eta
danborra izeneko piezetan
zatitzen da.
• Oinik gabe (fustea
estilobatoaren gainean
dago).

104. Kapitel doriarra
Abakoa
Ekinoa
Koilarinoa
edo
Astragaloa
Zutabearen
fustea

105. ORDEN
DORIARRA
erlaitza
frisoa
arkitrabea TAULAMENDUA

106. DORIARRA

108. Mª Victoria Landa

109. PARTHENOIA

112. Zeusen
tenplua
Olinpian
(K.a. V.
mendea)

113. ZEUSEN TENPLUA
OLINPIAN
Mª Victoria Landa

114. ORDEN JONIARRA
Erlaitza
Taulamendua
Frisoa
Zerrendak Arkitrabea (3 zerrenda)
Abakoa
Obak
Astragaloa KAPITELA
Kiribildua
Fustea,
FUSTEA ertz hileko ildaskiekin
Zutabea
Toroak
Eskoziak OINA
Estilobatoa
BASAMENDUA edo KREPIS

115. JÓNICO
•Dotorea
•Sentsuala
•Dekoratiboa

116. ORDEN JONIARRA
Orden Taulamendua Erlaitza 1+¾m
osoa 4+½m
22 + ½ m Frisoa 1+½m
Arkitrabea 1+¼m
Zutabea Kapitela 1m
18 m
Fustea 16 m
Oina 1m
Neurriak
m = moduloa = zutabearen diametroa.

118. ORDEN
JONIARRA
Kiribilduak
Ertz hileko ildaskiak

119. Kapitel joniarra
Abakoa
Kiribilduak
EKINO
A
Zutabearen
Astragaloa fustea

120. KAPITEL JONIARRA

122. EREKTEION

123. ORDEN KORINTIARRA
KORINTIARR
Erlaitza
TAULAMENDUA
Frisoa
(laua dekorazio jarraiarekin)
Zerrendak
Arkitrabea (3 zerrenda)
Kaulikuloak
Kapitela Akanto-
hostoak FUSTEA,
ZUTABEA ertz hileko ildaskiekin
Toroak OINA
Estilobatoa
BASAMENDUA

124. CORINTIO
• VARIANTE DEL JÓNICO
Mª Victoria Landa

125. ORDEN
KORINTIARRA
Erlaitza 2m
Taulamendua Frisoa 1+½m
5m
Arkitrabea 1+½m
Orden
osoa Kapitela 2+⅓m
25 m
Fustea 16 + ⅔ m
Zutabea
20 m
Neurriak Oina 1m
m = moduloa = zutabearen diametroa

126. ORDEN
KORINTIARRA
Kaulikuloak
Akanto-
hostoak

127. Orden korintiarraren jatorria

128. KAPITEL KORINTIARRA

129. Kapitel Korintiarra
Abakoa
Kaulikuloak
EKINOA
Akanto-
hostoak
Astragaloa

131. Zeus Olinpikoaren
tenplua Atenasen
(K.a. II. mendea)

133. ORDEN
KORINTIARRA
Zeus Olínpikoaren
tenplua
Atenasen

135. KORINTIARRA

136. ORDEN ARKITEKTONIKOAK
2
1

137. 4
3

138. GREZIAKO ARKITEKTURAREN ARTELAN HANDIAK
Atenasko Akropolia (K.a. 480)

140. PERIKLES

142. PARTHENOIA
PROPILEOAK
ATENASKO AKROPOLIA

143. Atenasko Akropolia

145. Atenasko Akropolia

150. EREKTEION PARTHENOIA
ATENEA NIKÉ
PROPILEOAK
AKROPOLIA

152. PARTHENOIA

154. Propileoak

155. AKROPOLIAREN MAKETA
PARTHENOIA
EREKTEION
PROPILEOAK
ATENEA
NIKÉ

157. Atenearen Aldarea Zeusen Aldarea
Atenea Promachos
Propíleoak
I Atenea Niké-ren tenplua
Parthenoia
Erekteion

158. Akropoliaren
Propileoak

159. Akropoliaren Propileoak
Fatxada
polikromatuak

160. O PARTENÓN
PARTHENOIA

161. Parthenoia
Alboko Atzeko
ikuspegia ikuspegia
(HM) (E)
Aurreko
ikuspegia (IM)

162. Parthenoia Propileoetatik ikusia

164. Parthenoia. Iktinos eta Kalícrates, K.a. 447-432. Atenasko Akropolia.
Lanaren gainbegiratzailea: Fidias.
Neurriak: 30,88 x 69,50 m estilobatoaren gainean. Zutabeen altuera: 10,43 m.
Pentelikoko marmol zuria.

165. Parthenoia
(K.a. V.
mendea)

166. Atenea Parthenos jainkosari dedikatua.
Orden doriarra nagusi eta joniarra ere
bai.
Peripteroa eta oktastiloa (8 zutabe
fatxadetan), eta17 zutabe alboetan.
Pentelikoko marmolez egina eta
polikromatua.

171. ALBOKO FATXADA (17 ZUTABE)
PRONAOSA
OPISTODOMOSA NAOSA 8 ZUTABE
ARKUPEAK

173. Friso con relieves

180. PARTHENOIA, Nashville-n berreraikia (AEB)

181. 69,5 m 31 m

184. ICTINOS E CALÍCRATES

192. Parthenoia: armonia eta proportzioa

193. Parthenoia.
Barnea

194. INTERIOR

196. PERISTILO

198. FIDIAS

203. Akrotera

210. PARTHENOIA: ZUZENKETA OPTIKOAK
Zutabeen arteko
Fatxadak distantzia
atzera desberdina
egiten du
Entasia
Ertzetako zutabe lodixeagoak

215. Tenplu doriarrak
Apoloren tenplua
Korinto-n, K.a. 540
[ALDI ARKAIKOA]

216. Aphaiaren tenplua
(Eginako irlan), K.a. 500
Atenatarren Altxorra, Delfos,
K.a. VI.mendea

217. Zeusen tenplua Olinpian eta Fidiasen
Zeus Olinpikoa (K.a. 457)

218. Atenearen tenplua, Atenasko Agoran

219. O ERECTEION
EREKTEION

220. Erekteion (K.a. V. mendea)

222. Erekteion (K.a. V. mendea)
Atenea Polia-en naosa
Kariatideak
Poseidon Erekteo-ren naosa

224. Erekteion (K.a.
420-410)

230. KARIATIDEAK

232. 2,37 m

234. KARIATIDEAK

237. TEMPLO DE ATENEA NIKÉ
ATENEA NIKÉ-REN
TENPLUA

238. Akropolia: Atenea Nikéren tenplua
Kalikrates, K. a. 424

240. TEMPLO DE ATENEA NIKÉ

241. Anfiprostiloa
Tetrastiloa
Orden joniarra

248. Delfoko santutegia

249. Delfoko santutegiaren maketa

251. Tholos: Atenea Pronaiaren tenplua. Delfos, K.a. 360

253. Epidauroko antzokia

255. Kabea
Orkestra
Eszena

256. Epidauroko antzokia

257. harmailak
orkestra
eszena

258. ANTZOKI GREZIARRA ETA
ERROMATARRA

265. Zeusen Aldarea.
Pergamo,
K.a. II. mendea

266. Zeusen Aldarea (Pergamo)