Presentatie van Bram Querido over het gebruik van psychofarmaca en psychische aandoeningen in combinatie met duiken.

1. Duikvaker 2015

2. Welkom

3. Bram Querido
psychiater/psychotherapeut
medical examiner of divers
PADI stafinstructeur
NACD full cave diver

6. Tunnelvisie
• Dissociatie
• Hyperfocus
• Gehypnotiseerd
• In zichzelf gekeerd
• Overgeconcentreerd

7. Psychofarmaca &
psychische aandoeningen

8. Onderwerpen
• Psychofarmaca & duiken
• Antidepressiva
• Psychostimulantia
• Psychiatrische aandoeningen & duiken
• Discussie

9. Psychofarmaca & duiken

10. Dokter mag ik duiken met deze medicatie?

11. Geen idee

12. 1. Waarvoor wordt de medicatie gebruikt (indicatie)?
2. Is de aandoening nog aanwezig?
3. Bijwerkingen die duikveiligheid beïnvloeden?
4. Invloed hyperbare omstandigheden?
5. Persoonlijkheid? Leeftijd?
6. Beginnende of gevorderde duiker?

13. Psychofarmaca = medicatie
1. Indeling
2. Waarvoor wordt de medicatie gebruikt (indicatie)?
3. Bijwerkingen die duikveiligheid beïnvloeden?
4. Invloed hyperbare omstandigheden?

14. Psychofarmaca - indeling
• Antidepressiva
• Antipsychotica
• Stemmingsstabilisatoren
• Kalmerende- en slaapmiddelen
• Psychostimulantia

15. Riskante bijwerkingen van
medicijnen onder water
• verandering
bewustzijn (sufheid,
slaperigheid)
• psychiatrische
symptomen
• uitdroging
• duizeligheid
• toevallen
• braken
• invloed op
doorgankelijkheid
luchtwegen
• verminderde
inspanningstolerantie

16. Psychofarmaca - indicatie
• depressie
• bipolaire stoornis
• angststoornis
• slaapstoornis
• verslaving
• gedragsstoornissen

17. Antidepressiva - indicatie
• depressie
• angststoornis

18. Antidepressiva - indeling
• oudere AD
bijv. amitriptyline, clomipramine
• nieuwere AD
bijv. paroxetine, citalopram, venlafaxine

19. Riskante bijwerkingen
antidepressiva
• sufheid, slaperigheid
• droge mond
• verlagen drempel
voor ontstaan
toevallen
• verlengen van de
bloedingstijd
• angst, onrust, agitatie
• lage bloeddruk
• hypo- of
hyperglycemie
(suikerhuishouding)

20. Invloed hyperbare omstandigheden
op antidepressiva
Er is weinig bekend over de invloed van
antidepressiva onder water, maar er zijn aanwijzingen
dat de kans op stikstofnarcose toeneemt.

21. Richtlijnen antidepressiva en
duiken
UK Sport Diving Medical Committee
• onder strikte voorwaarden
• MOD = 30 meter
NvD: niet duiken met AD, tenzij....

22. Richtlijnen antidepressiva en
rijvaardigheid
CBR: onderscheid tussen oude en nieuwe
• nieuwe AD (categorie I)
zolang bijwerkingen optreden: niet autorijden
• oude AD (categorie III)
afhankelijk van middel en dosering: een week tot niet autorijden
bij lage dosering: na 3 jaar en rijtest

23. Rijvaardigheid en medicijnen
Categorie 1
• geen of weinig invloed op rijvaardigheid
• bloedalcoholconcentratie < 0.5‰ (~ ♀1 & ♂2 AE)
Categorie 2
• licht tot matige negatieve invloed op rijvaardigheid
• bloedalcoholconcentratie 0.5-0.8‰ (~ ♀1-4 & ♂2-6 AE)
Categorie 3
• ernstige tot gevaarlijke negatieve invloed op rijvaardigheid
• vergl. bloedalcoholconcentratie > 0.8‰ (~ ♀4 & ♂6 AE)

24. Rijvaardigheid en medicijnen
Categorie 3
• oxazepam t/m 16 uur niet autorijden, chronisch gebruik: niet autorijden
• zolpidem t/m 8 uur niet autorijden, dagelijks gebruik: niet autorijden
• alprazolam t/m 72 uur niet auorijden

25. Voorstel NL richtlijn
antidepressiva en duiken
• modern AD
• max. één
psychofarmacon
• geen significante
bijwerkingen
• min. 3 maanden
gebruikt
• MOD 30 meter

26. Antidepressiva - indicatie
• depressie
• angststoornis

27. Depressie
• 650.000 mensen van 18-65 jaar heeft een stemmingsstoornis
• 550.000 mensen hebben een depressieve stoornis
• 91.000 mensen hebben een bipolaire stoornis
• 1 miljoen mensen gebruiken een antidepressivum

28. Wat is een depressie?
• depressieve
stemming
• gebrek aan energie
• gebrek aan plezier
• gebrek aan interesse
• moeite met denken
• angst
• schuld, schaamte
• pessimistisch
• slecht slapen
• geen eetlust

29. Depressie – riskante
symptomen onder water
• depressieve
stemming,
suïcidaliteit
• gebrek aan energie
• gestoorde aandacht-
en concentratie
• moeite met denken,
traag denken
• angst
• psychotische
symptomen

30. Richtlijnen CBR depressie en
duiken
Personen met een unipolaire of bipolaire stoornis, die
therapeutisch goed zijn ingesteld (regelmatige
controle, recidiefvrije periode van minstens één jaar)
en een redelijk ziekte-inzicht hebben, hoeven in
beginsel niet ongeschikt te zijn. Wel is een
specialistisch rapport vereist

31. Voorstel NL richtlijn
depressie en duiken
• unipolaire depressie
• aandoening 3 maanden volledig in remissie

32. Angststoornissen
• paniekstoornis
• gegeneraliseerde angststoornis
• fobie
• obsessieve-compulsieve stoornis

33. Angst – riskante symptomen
onder water
• paniekaanval

34. Angst – paniek

35. Wat is een paniekaanval?
• heftige angst
• hartkloppingen
• pijn op de borst
• benauwd
• duizelig
• misselijk
• trillen
• angst dood te gaan
• transpireren

36. Richtlijnen CBR angst en rijden
Mensen die regelmatig therapieresistente
paniekaanvallen vertonen, zijn in het algemeen
ongeschikt voor het rijbewijs; voor de beoordeling is
een specialistisch rapport vereist.

37. Voorstel NL richtlijn
paniekstoornis en duiken
• aandoening 12 maanden volledig in remissie
• specialistisch rapport wordt aanbevolen

38. Psychostimulantia - indicatie
• ADHD
• ADD
• narcolepsie

39. Riskante bijwerkingen
psychostimulantia
vaak (1-10%)
• duizeligheid, droge mond, slaperigheid, angst,
verhoogde bloeddruk
soms (0.1-1%)
• verwardheid, psychose, suïcidaliteit

40. Invloed hyperbare omstandigheden
op psychostimulantia
Er is weinig bekend over de invloed van
psychostimulantia onder water, maar er zijn
aanwijzingen dat de kans op stikstofnarcose toeneemt.

41. Richtlijnen psychostimulantia
en duiken
• NvD: niet duiken met stimulantia, tenzij....
• CBR: categorie I = niet autorijden zolang
bijwerkingen optreden

42. Voorstel NL richtlijn ADHD
en duiken
• aandoening volledig
onder controle
• geen misbruik van
psycho-actieve
stoffen
• ziekte-inzicht &
therapietrouw
• adequate aan en
concentratie
• geen comorbiditeit
• bij twijfel:
specialistisch rapport

43. Einde