ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΕΠΑΛ / ΤΑΞΗ Γ΄ / ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΥΠΩΣΕΩΝ ΚΕΦ.15 - Η ΚΥΤΙΟΠΟΙΪΑ

1. Αντιγόνη Σαράφη
Γραφίστας - Εκπ/κός Γραφικών Τεχνών
ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΥΠΩΣΕΩΝ
ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ (ΕΠΑΛ)

2.  …είναι ο κλάδος των γραφικών τεχνών που ασχολείται
με την κατασκευή κουτιών τα οποία προέρχονται από
υλικά που έχουν τυπωθεί ή πρόκειται να τυπωθούν μετά
τη μορφοποίησή τους.
 Τα κουτιά αρχικά σχεδιάζονται από γραφίστα και στη
συνέχεια τυπώνονται με μια από τις εκτυπωτικές
μεθόδους.
Κυτιοποιία…
2

3.  …στην αποθήκευση και προστασία των προϊόντων.
 …στην πρακτική μεταφορά και χρήση τους.
 …στην προβολή και προώθησή τους στο καταναλωτικό
κοινό.
Η κυτιοποιία αποσκοπεί …
3

4. … οφείλουν να τηρούν ορισμένες προδιαγραφές:
 Να προστατεύουν το περιεχόμενο.
 Να είναι αισθητικά ελκυστικά.
 Να είναι πρακτικά.
 Να είναι σε λογικές τιμές.
 Να ικανοποιούν οικολογικές ανάγκες.
Τα προϊόντα κυτιοποιίας…
4

5.  Παλαιότερα η αποθήκευση των προϊόντων γινόταν με δέρματα
ζώων, σάκους από ύφασμα, πήλινους αμφορείς, μεταλλικά
σκεύη από σίδηρο, χρυσό, χαλκό και αργότερα από γυαλί και
ξύλο.
 Σήμερα εκτός από γυαλί και ξύλο χρησιμοποιούνται το χαρτί, το
μέταλλο (π.χ. αλουμίνιο), το πλαστικό.
Ιστορική αναδρομή
5

6. 6

7. Στάδια επεξεργασίας χαρτιού για την βελτίωση της
επιφάνειας του χαρτιού:
 Γυάλισμα ή σιδέρωμα (από τη μία όψη)
 Για αισθητικούς λόγους.
 Επίχρισμα : η επίστρωση με λεπτό στρώμα θερμοπλαστικού
πολυμερούς.
 Κλείνουν οι πόροι, βελτιώνεται η παρουσία του και η
συμπεριφορά του στην εκτύπωση.
 Ειδικές χημικές επεξεργασίες
 Για αποφυγή μούχλας, υγρασίας, λιπαρών ουσιών του
προϊόντος.
Τα χάρτινα κουτιά
7

8. Χαρτόνι είναι το χαρτί βάρους από 200gr - 600gr/m2
Οι πιο συνηθισμένοι τύποι χαρτονιών:
 Συμπαγές χαρτόνι – λευκασμένο ή αλεύκαστο. Αποτελείται από ένα
ή περισσότερα στρώματα λευκασμένης χαρτομάζας.
 Διπλό χαρτόνι – με ενσωματωμένα δύο χαρτόνια, ένα επιχρισμένο
κι ένα λευκό. Η ενσωμάτωση των δύο χαρτονιών γίνεται με υγρά
παράγωγα της χαρτοβιομηχανίας.
 Τριπλό χαρτόνι – με ενσωματωμένα τρία χαρτόνια, τα δύο
εξωτερικά λευκασμένα (για πολυτελείς συσκευασίες).
 Μονόπλευρα λευκασμένο – φτηνό, γκρι η εσωτερική πλευρά του,
λευκασμένη και ίσως επιχρισμένη η εξωτερική.
 Με κυματοειδή μορφή – για ανθεκτικά χαρτοκιβώτια.
Τα είδη των χαρτονιών
8

9. 1. Επίχρισμα από τη μία ή και από τις δύο πλευρές του χαρτιού με
θερμοπλαστικό πολυμερές, για να προστατέψει το χαρτί από
νερό, υδρατμούς και λίπη και να το καταστήσει ανθεκτικό στη
θερμότητα.
 Το λαμινάρισμα είναι η επίστρωση πολυμερούς υλικού στο
επιχρισμένο χαρτί (πλαστικοποίηση) και αποσκοπεί στο ίδιο
αποτέλεσμα με το επίχρισμα, όμως γίνεται μετά την εκτύπωση.
2. Εκτύπωση. Συνήθεις μέθοδοι: όφσετ, ξηρά όφσετ, βαθυτυπία και
φλεξογραφία.
Στάδια κατασκευής κουτιών
9

10. 3. Βερνίκωμα για προστασία και βελτίωση της λαμπρότητας των
χρωμάτων. Γίνεται στις μηχανές εκτύπωσης, ως επιπλέον χρώμα
(βερνίκι).
4. Κοπή και πίκμανση (αυλάκωση), κατόπιν πίεσης του χαρτονιού
με ειδικά καλούπια (ξύλινες επιφάνειες με μεταλλικές λάμες,
κοφτερές για κοπή και πλατιές για πίκμανση) για την τελική
μορφοποίηση σε κουτί.
Καλούπια κοπής
και πίκμανσης
Στάδια κατασκευής κουτιών
10

11. 5. Απομάκρυνση άχρηστων κομματιών χαρτονιού (με το χέρι ή σε
ειδικές μηχανές).
6. Παραλαβή κουτιών, χειροκίνητα ή μηχανικά, σε ντάνα
(συγκέντρωση κουτιών σε στοίβες).
7. Δίπλωμα – συγκόλληση των άκρων (τελική μορφοποίηση, αν
χρειάζεται), με το χέρι ή στις συρταροκολλητικές μηχανές.
8. Δεματοποίηση κουτιών, ώστε να πιάνουν το μικρότερο δυνατό
όγκο, με μηχανισμό δεματοποίησης.
Στάδια κατασκευής κουτιών
11

12. Ως προς το σχήμα:
1. Κουτιά τύπου σωλήνα
2. Κουτιά τύπου δίσκου
3. Κουτιά ειδικών κατασκευών
Οι τύποι των κουτιών
12

13. 1. Κουτιά τύπου σωλήνα (τα πιο συνηθισμένα)
 Χαρακτηριστικά:
 Ένωση του εξωτερικού περιβλήματος με μια πλάγια ραφή.
Η συγκόλληση γίνεται κατά τη διεύθυνση του βάθους του
κουτιού.
 Το πέμπτο συγκολλούμενο τοίχωμα, το «αυτί». Τα ειδικά
ανοίγματα και τα αυτιά ως χειρολαβές, καθώς και τα
πρόσθετα εξαρτήματα (εσωτερικές επενδύσεις, διάμεσα
τοιχώματα κ.λπ.) υπάρχουν για λόγους λειτουργικότητας.
 Χρήση:
 για συσκευασίες προϊόντων (δημητριακά, καλλυντικά,
φάρμακα).
Οι τύποι των κουτιών
13

14. 1. Κουτιά τύπου σωλήνα
Οι τύποι των κουτιών
14

15. 2. Κουτιά τύπου δίσκου
 Χαρακτηριστικά:
 Έχουν πυθμένα.
 Τα πλευρικά τοιχώματα συνδέονται με εσοχές.
 Δεν υφίστανται συγκόλληση, διπλώνουν και συνενώνονται στο
χέρι.
 Χρήση:
 π.χ. για κουτιά ζαχαροπλαστικής.
Οι τύποι των κουτιών
15

16. 2. Κουτιά τύπου δίσκου
Οι τύποι των κουτιών
16

17. 3. Κουτιά ειδικών κατασκευών
 Αποτελούν συνδυασμό των δύο προηγούμενων.
Οι τύποι των κουτιών
17

18. 3. Κουτιά ειδικών κατασκευών
Οι τύποι των κουτιών
18

19. Αναπτύγματα κουτιών
19

20. Αναπτύγματα κουτιών
20

21. Πλεονεκτήματα:
 Εξαιρετική αντοχή μετάλλου στις παραμορφώσεις.
 Προστασία περιεχομένου από κλιματολογικές συνθήκες και
μικρόβια.
 Δυνατότητα αποστείρωσης.
Οι μεταλλικές συσκευασίες
21

22.  Λευκοσίδηρος (επικασσιτερωμένος χάλυβας).
Πλεονεκτήματα:
 μεγάλη αντοχή σε παραμορφώσεις
 δε διαβρώνεται
 είναι αρκετά φτηνό μέταλλο
 μορφοποιείται και συγκολλάται εύκολα
 δεν είναι τοξικό
Μειονεκτήματα:
 μεγάλο ειδικό βάρος (είναι βαρύ μέταλλο)
 δεν ενδείκνυται για όλα τα τρόφιμα
 δύσκολο άνοιγμα
Οι μεταλλικές συσκευασίες
22

23.  Αλουμίνιο
Πλεονεκτήματα:
 μη τοξικό
 ελαφρύ
 μορφοποιείται εύκολα
Μειονεκτήματα:
 υψηλό κόστος
 δε συγκολλάται εύκολα
Οι μεταλλικές συσκευασίες
23

24.  Επιχρωμιωμένος χάλυβας ή χάλυβας χωρίς επικασσιτέρωση
Πλεονεκτήματα:
 πιο φτηνός από το λευκοσίδηρο
 ανθεκτικός σε υψηλές θερμοκρασίες
Μειονέκτημα:
 δεν μπορεί να συγκολληθεί στη ραφή
του κουτιού με τις σημερινές τεχνικές
(κασσιτεροκόλληση ή ηλεκτροσυγκόλληση)
Οι μεταλλικές συσκευασίες
24

25. Οι μεταλλικές συσκευασίες
25

26. Στάδια επεξεργασίας:
1. Λακάρισμα (βερνίκι για προστασία εξωτερικής επιφάνειας από
διάβρωση και για καλαισθησία).
2. Εκτύπωση με όφσετ – στέγνωμα σε φούρνους – βερνίκωμα.
3. Κόψιμο επιφανειών (με ειδικά ψαλίδια) – μορφοποίηση –
συγκόλληση κουτιών.
4. Ξεχείλωμα άκρων (για το κλείσιμο των κουτιών).
5. Δημιουργία ραβδώσεων, αν απαιτηθεί (για μεγαλύτερη αντοχή).
6. Κλείσιμο κουτιού με ειδικά κλειστικά μηχανήματα.
Η εκτυπωτική διαδικασία
26

27. 1. Κουτιά τριών τεμαχίων
2. Κουτιά δύο τεμαχίων
3. Κουτιά γενικής χρήσης
4. Δοχεία τύπου αεροζόλ
Τα είδη των μεταλλικών κουτιών
27

28. 1. Κουτιά τριών τεμαχίων
Ένας κεντρικός κορμός με σχήμα κυλινδρικό ή παραλληλεπίπεδο
και δύο καπάκια. Το ένα καπάκι προσαρμόζεται από το χρήστη,
μετά το γέμισμα του προϊόντος.
2. Κουτιά δύο τεμαχίων
Ο κεντρικός κορμός και η βάση είναι ένα ενιαίο κομμάτι, χωρίς να
ενώνονται με πλάγια ραφή. Το δεύτερο κομμάτι είναι η άλλη
βάση.
Τα είδη των μεταλλικών κουτιών
28

29. 3. Κουτιά γενικής χρήσης
Όπως τα κουτιά τριών τεμαχίων, με τη διαφορά ότι το κάλυμμα
προσαρμόζεται από τον κατασκευαστή.
4. Δοχεία τύπου αεροζόλ
Παρέχουν το περιεχόμενο με εκνέφωση.
Τα είδη των μεταλλικών κουτιών
29

30. Αυτή η σειρά παρουσιάσεων βασίστηκε στο βιβλίο «Τεχνολογία των Εκτυπώσεων» της Γ΄ τάξης της
Ειδικότητας Γραφικών Τεχνών ΕΠΑ.Λ, των συναδέλφων Απέργη Ό., Μπιτζένη Δ., τους οποίους ευχαριστώ
για το έργο τους.
Επίσης, ευχαριστώ την καθηγήτριά μου στο ΕΑΠ, Γεωργιάδου Ελισάβετ, τους συναδέλφους
Μπιτζένη Δημήτριο, Κορακάκη Γεώργιο, Βαρδή Μαρία και όλους όσοι με τη γνώση τους έχουν συμβάλει
για να πραγματοποιηθεί αυτή η εργασία.
http://eeyempilot.eap.gr/wiki_gtp60/index.php
www.bizdim.gr
www.gkorakakis.com
Επειδή το υλικό που χρησιμοποίησα είναι αποτέλεσμα έρευνας πολλών ετών, δυστυχώς έχω χάσει
πολλές από τις πηγές και ζητώ συγγνώμη που αδυνατώ να τις αναφέρω. Επιπλέον, στις παρουσιάσεις
υπάρχει και δικό μου υλικό.
Αντιγόνη Σαράφη
Γραφίστας - Εκπ/κός Γραφικών Τεχνών
MSc Οπτικής Επικοινωνίας
30