ความสัมพันธ์เชิงอำนาจในยุคดิจิทัล, “แรง 4 แรง” ในการกำกับกิจการ (Lessig’s Pathetic Dot Theory), อินเทอร์เน็ต
ในฐานะโครงสร้างพื้นฐานกลาง
ที่ทุกคนในโลกเป็นเจ้าของร่วมกัน, ข้ามกิจการ ข้ามแดน ข้ามศาสตร์ -> Multistakeholderism, ตัวอย่าง (กรณีการรักษาความมั่นคงปลอดภัยของสารสนเทศ, กรณีการรักษาความเป็นส่วนตัวตั้งแต่เริ่มออกแบบระบบ, เสรีภาพในการชุมนุมและเสรีภาพในการรวมตัวสมาคม, ประเด็นอุบัติใหม่อื่นๆ, การกำกับตัวเอง/กำกับกันเองภายในวิชาชีพ) เสนอ 24 ธ.ค. 2562 ที่ THNG Camp #8 เสนอครั้งแรก 15 พ.ย. 2562 ที่ 
Future Economy and Internet Governance (FEGO) - Executive Program สถาบันเศรษฐกิจอนาคตและธรรมาภิบาลอินเทอร์เน็ต สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (สพธอ.)

1. RIGHTS BASED INTERNET GOVERNANCE
การอภิบาลอินเทอร์เน็ตโดยคิดจากสิทธิเป็นที่ตั้ง
@bact อาทิตย์ สุริยะวงศ์กุล
@thainetizen เครือข่ายพลเมืองเน็ต
และบริษัท ไวซ์ไซท์ (ประเทศไทย) จํากัด
THNG CAMP #8
24 ธันวาคม 2561

2. ประเด็นเสวนา
➤ ความสัมพันธ์เชิงอํานาจในยุคดิจิทัล
➤ “แรง 4 แรง” ในการกํากับกิจการ
➤ อินเทอร์เน็ต
ในฐานะโครงสร้างพื้นฐานกลาง
ที่ทุกคนในโลกเป็นเจ้าของร่วมกัน
➤ ข้ามกิจการ ข้ามแดน ข้ามศาสตร์
➤ Multistakeholderism
➤ ตัวอย่าง

3. ความสัมพันธ์เชิงอํานาจที่เปลี่ยนไปในยุคดิจิทัล
ก่อนดิจิทัล ดิจิทัล
ผู้ให้บริการสาธาณะ รัฐ บริษัท
สัญญา สัญญาประชาคม ข้อตกลงการใช้งาน
กรอบกํากับกิจการ
ในประเทศ
คําประกาศสิทธิ, รัฐธรรมนูญ กฎหมายการค้าและผู้บริโภค
กรอบกํากับกิจการ
ระหว่างประเทศ
หลักการสิทธิมนุษยชนสากล ข้อตกลงการค้าระหว่างประเทศ
การแสดงเจตจํานง ลงคะแนน ซื้อ (หรือ “ขายตัวเอง”)
วิธีบันทึกข้อมูลประชากร สํามะโน (ทุก 5-10 ปี) อุปกรณ์เซ็นเซอร์ (เวลาจริง)
พื้นที่ที่เกิดกิจกรรม
ของประชากร
ภายในพรมแดนรัฐชาติ ข้ามพรมแดน
ชนิดของพื้นที่ สาธารณะและเอกชน เกือบทั้งหมดเป็นของเอกชน
ความสัมพันธ์
กับผู้ให้บริการ
พลเมืองของรัฐ ลูกค้า (หรือสินค้า) ของบริษัท

4. แรง 4 แรงในการกํากับกิจการ (LESSIG’S PATHETIC DOT THEORY, 1998)
ตลาด
(เศรษฐกิจ)
สถาปัตยกรรม
(เทคโนโลยี)
ปทัสถาน
(วัฒนธรรม)
กฎหมาย
(legal code) (computer code)

5. ตลาด
สถาปัตยกรรม
ปทัสถาน
กฎหมาย
Data Comp
Net
UI

6. ข้อมูล การคํานวณ
เครือข่าย
ส่วนติดต่อผู้ใช้
ระบบสารสนเทศ

7. Multi-stakeholderism
multistakeholder governance model

9. ตัวอย่าง
กรณีการรักษาความมั่นคงปลอดภัยของสารสนเทศ

10. ข้อมูล ณ ที่พํานัก / DATA AT REST / STATIONARY DATA
ข้อมูล

11. ข้อมูลระหว่างเดินทาง / DATA IN TRANSIT / DATA IN MOTION
ข้อมูล

12. เราสูญเสียการควบคุมได้อย่างไรบ้าง - ข้อมูล ณ ที่พํานัก
โทรศัพท์
มือถือ
ผู้ให้บริการ
ข้อมูล
เพิ่มการควบคุมได้โดย:
ไม่ลงโปรแกรมที่ไม่รู้จัก, แอนตี้ไวรัส, กําหนดระดับชั้นเข้าถึงข้อมูล, เข้ารหัสลับข้อมูลในอุป
กรณ์ (device encryption), ไฟร์วอลล์, ความมั่นคงปลอดภัยทางกายภาพ,
Transparency report (self-audit / 3rd-party audit)
มัลแวร์,
หาย, ถูกยึด, ตกนํ้า,
ถูกแอบดู
เจาะระบบ,
ข้อมูลหลุดรั่ว,
สั่งขอข้อมูล
ข้อมูล

13. เราสูญเสียการควบคุมได้อย่างไรบ้าง - ข้อมูลระหว่างเดินทาง
ข้อมูล
โทรศัพท์
มือถือ
ผู้ให้บริการ
ดักข้อมูล
เพิ่มการควบคุมได้โดย:
การเข้ารหัสลับการสื่อสารจากต้นทางถึงปลายทาง (end-to-end
communication encryption): VPN, HTTPS, Tor

14. ข้อมูลข้ามพรมแดน / CROSS-BORDER DATA FLOW
ผู้ใช้
ผู้ให้บริการ
เชื่อมต่อระหว่าง
ประเทศ
เกตเวย์/
ผู้ให้บริการเชื่อม
ต่อในประเทศ
ข้อมูล
ข้อมูลจราจร
(traffic log,
metadata)
ข้อมูล
ในเขตกฎหมายประเทศ X นอกเขตกฎหมายประเทศ X
Manipulation

15. การโจมตีระบบสารสนเทศเกิดที่ไหน
1. Data ข้อมูล+อัตลักษณ์
เช่น ปลอมข้อมูล ขโมยตัวตน
2. Computation การประมวลผล
เช่น ฝังโค้ดที่ทําให้ระบบทํางานผิด
ไปจากที่เจ้าของกําหนด
3. Network เครือข่าย+ฮาร์ดแวร์
เช่น DDoS โจมตีให้ระบบล่ม
➤ เหตุผลที่รวม Identity (อัตลักษณ์บุคคล) เข้ากับ
Data เพราะในมุมมองของคอมพิวเตอร์ มันไม่มีมนุ
ษย์ มีแต่ข้อมูล มันจัดการกับข้อมูลเท่านั้น
➤ การโจมตีทําให้เราเสียการควบคุม
➤ ใช้งาน “ไม่ได้อย่างใจคิด”
ข้อมูล การคํานวณ
เครือข่าย
ส่วนติดต่อผู้ใช้
ระบบสารสนเทศ

16. ข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตปลอดภัยแค่ไหน?
➤ ระบบการนําส่งข้อมูลของอินเทอร์เน็ตมีลักษณะเหมือนระบบไปรษณีย์
ที่ทุกข้อความถูกเขียนลงบนไปรษณียบัตร
➤ ข้อมูลที่ส่งในระบบอินเทอร์เน็ต โดยการออกแบบเริ่มแรก ไม่ถูกเข้ารหัสลับ
(จดหมายที่ไม่ได้ใส่ซองปิดผนึก) ใครก็หยิบไปอ่านได้
➤ เคยปลอดภัยในสมมติฐานของอินเทอร์เน็ตสมัยเริ่มแรก
(คนที่ต่อเน็ตได้ ทุกคนรู้จักกันหรือมาจากองค์กรที่เชื่อถือกัน)
➤ ไม่ปลอดภัยอีกต่อไปแล้ว ในยุคนี้ -- สมมติฐานที่เคยถูก ตอนนี้ผิด
(ทุกคนต่อเข้าระบบได้โดยไม่ต้องขออนุญาต ไม่รู้ใครเป็นใคร)
➤ เป็นสาเหตุที่เราควรเข้ารหัสลับข้อมูล ก่อนจะส่งข้อมูลใดๆ

17. ตัวอย่าง
กรณีการรักษาความเป็นส่วนตัวตั้งแต่เริ่มออกแบบระบบ

18. ตลาด
สถาปัตยกรรม
ปทัสถาน
กฎหมาย
Data Comp
Net
UI
Privacy by Default
and by Design
วัฒนธรรมองค์กร
ส่วนติดต่อ
ผู้ใช้ชัดเจน
เข้ารหัสลับ
การสื่อสาร

19. UX CLASSIC EXAMPLE: THE NORMAN DOOR

20. การออกแบบให้ทุกคนใช้ได้ - และใช้ได้อย่างที่ใจคิดด้วย
ผลัก หรือ ดึง?

21. ตลาด
สถาปัตยกรรม
ปทัสถาน
กฎหมาย
Data Comp
Net
UI
Privacy by Default
and by Design
วัฒนธรรมองค์กร
ส่วนติดต่อ
ผู้ใช้ชัดเจน
เข้ารหัสลับ
การสื่อสาร

22. เมื่อการกรองเนื้อหาบางชิ้น กลายเป็นการจับตาสอดส่องข้อมูลทุกชิ้น
(online intermediary)
(transmission/device level)
(individual content providers—users)
1. ยุคก่อนเว็บ:
ปัญหา: มีเนื้อหาที่ไม่ถูกใจปรากฏ
มาตรการ: ลงโทษผู้จัดพิมพ์หรือเผยแพร่
2. ยุคเว็บ 1.0:
ปัญหา: มีผู้จัดพิมพ์เยอะเกินไป
มาตรการ: ลงโทษสื่อตัวกลาง
3. ยุคเว็บ 2.0:
ปัญหา: อยู่นอกเขตอํานาจศาล
มาตรการ: ปิดกั้นเนื้อหา [ข้อมูลระหว่างเดินทาง]
4. ยุคเว็บเข้ารหัสลับ:
ปัญหา: ปิดกั้นเฉพาะหน้าเว็บไม่ได้ ถ้าใช้
HTTPS (ต้องปิดทั้งชื่อโดเมน)
มาตรการ: หลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดการเข้ารหัสลับ,
สปายแวร์ [ข้อมูล ณ ที่พํานัก]
ยิ่งมาตรการลงไปลึกใกล้กับโครงสร้างพื้นฐาน ผลกระทบที่ไม่คาด
คิดยิ่งมากขึ้น ผู้ที่ไม่เกี่ยวข้องยิ่งได้ระดับผลกระทบมากขึ้น

23. การรักษาความเป็นส่วนตัวระดับโปรโตคอลอินเทอร์เน็ต

24. การรักษาความเป็นส่วนตัวระดับโปรโตคอลอินเทอร์เน็ต - RFC 6973

25. การรักษาความเป็นส่วนตัวระดับโปรโตคอลอินเทอร์เน็ต - RFC 7258

26. การรักษาความเป็นส่วนตัวระดับโปรโตคอลอินเทอร์เน็ต - HRPC
➤ Human Rights Protocol Considerations Research Group
inside Internet Research Task Force (IRTF) — hrpc.io
➤ hrpc.io/net-of-rights (16-min documentary)
➤ RFC 6973 - Privacy Considerations for Internet Protocols
datatracker.ietf.org/doc/rfc6973
➤ RFC 7258 - Pervasive Monitoring Is an Attack
datatracker.ietf.org/doc/rfc7258
➤ RFC 8280 - Research into Human Rights Protocol Considerations
datatracker.ietf.org/doc/rfc8280
➤ Human Rights Considerations of Internet Filtering
datatracker.ietf.org/doc/draft-elkins-hrpc-ifilter
➤ Notes on networking standards and politics
datatracker.ietf.org/doc/draft-irtf-hrpc-political
➤ Freedom of Association on the Internet
datatracker.ietf.org/doc/draft-irtf-hrpc-association

27. ตัวอย่าง
เสรีภาพในการชุมนุมและเสรีภาพในการรวมตัวสมาคม

28. FREEDOM OF ASSEMBLY AND ASSOCIATION - ONLINE
➤ The rights to freedom of peaceful assembly and association
should be construed to include any space where people can
meet, include online spaces.

29. “PEACEFUL”
➤ Includes “conduct that may annoy or give offence, and even
conduct that temporarily hinders, impedes or obstructs the
activities of third parties”
— OSCE* Guidelines of freedom of peaceful assembly
(*Organization for Security and Co-operation in Europe)

30. LIMITATIONS TO FOAA
➤ Articles 21 and 22 of International Covenant on Civil and
Political Rights (ICCPR) provide that any limitations on the
rights must be provided for by law, and only those absolutely
necessary for national security, public order, or the protection
of other rights**.

31. FREEDOM OF ASSEMBLY 2D
➤ The right to organise and plan an assembly — through offline
or online interaction
➤ The right to peaceful assembly itself, that occur in a space —
offline and online — like on Twitter or discussion forums.

32. FREEDOM OF ASSOCIATION ONLINE
➤ Existing kinds of associations reach out further
➤ Some kinds of associations may only exist online, in some
societies

33. LINKS TO OTHER RIGHTS
➤ Freedom of expression
enables assembly and association
➤ Freedom of association
helps develop message to express and make it reach out
➤ Right to privacy (including anonymity and to be forgotten)
is key for realisation of assembly and association

34. TO ENJOY FREEDOM OF ASSEMBLY
➤ Need a secure communication
➤ Need a safe and publicly accessible space

35. TO ENJOY FREEDOM OF ASSOCIATION
➤ Need trust
➤ Need relative anonymity

36. TECHNICAL MEASURES AGAINST FOAA
➤ Filtering, blocking, and DDOS — affect integrity of
communication and availability of spaces
— limit freedom of assembly
➤ Surveillance and profiling — affect confidentiality, limit
privacy, and create fear
— limit freedom of association

37. ตัวอย่าง
ประเด็นอุบัติใหม่อื่นๆ

38. ประเด็นท้าทายในอินเทอร์เน็ตและเศรษฐกิจใหม่
Data
Network
(go across national borders)
Computation
Net neutrality
(which activities are prioritised?)
Infrastructure ownership
(who can get connected?)
Sensory citizenship
(whose ‘votes’ got counted?)
Big Data
(Volume, Variety,
Velocity)
LinkabilityIdentity
(do/how you exist?)
Citizen
science
Metadata
Bias / Discrimination
“Precrime”
(Predictive crime control, systemic
prejudgement, algorithmic bias)
Anonymity
Peer-to-peer
network
Cloud
storage
Cloud
computing
Consumer rights
as Civil rights
Media
convergence
Behavior
Re-identification
Interface
Accessibility
Multicultural
environment

39. มาตรการในการเพิ่มความมั่นคงปลอดภัยให้กับระบบสารสนเทศ
User Access Control
Algorithm auditing
Oversight
Board
Design for
Clarity+Consent
Privacy Impact
Assessment
Software validation
and verification
Social engineering
prevention
Cryptography
Firewall
Hardening
Physical Security
ObfuscationTransparency
Report

40. ตัวอย่าง
การกํากับตัวเอง/กํากับกันเองภายในวิชาชีพ

43. เปิดประตูสู่การอภิบาลอินเทอร์เน็ต (หนังสือ - PDF ฟรี)

44. www.facebook.com/thailandictcamp
รับสมัครถึง 28 ก.พ. 2562

45. ขอบคุณครับ
arthit@thainetizen.org