ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ-ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ-ΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ

1. ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ-ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ-
ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ-ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ-
ΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ ΚΙΝΗΤΗΡΙΑΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ ΚΙΝΗΤΗΡΙΑ
ΔΥΝΑΜΗΔΥΝΑΜΗ

2. Το ΝερόΤο Νερό
«Άριστον μεν Ύδωρ»«Άριστον μεν Ύδωρ»
ΠίνδαροςΠίνδαρος

4. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
• ΤοΤο νερόνερό , είναι η περισσότερο διαδεδομένη ανόργανη χημική, είναι η περισσότερο διαδεδομένη ανόργανη χημική
ένωση στην επιφάνεια της Γης, αφού καλύπτει το 70,9% τουένωση στην επιφάνεια της Γης, αφού καλύπτει το 70,9% του
πλανήτη μας, στη φύση του οποίου, το νερό υπάρχει στην αέριαπλανήτη μας, στη φύση του οποίου, το νερό υπάρχει στην αέρια
κατάσταση (οπότε ονομάζεται υδρατμός), στην υγρή κατάστασηκατάσταση (οπότε ονομάζεται υδρατμός), στην υγρή κατάσταση
και στη στερεή κατάσταση (οπότε ονομάζεται πάγος). Είναικαι στη στερεή κατάσταση (οπότε ονομάζεται πάγος). Είναι
άγευστο και άοσμο, σχεδόν άχρωμο και διαυγές, αλλά εμφανίζειάγευστο και άοσμο, σχεδόν άχρωμο και διαυγές, αλλά εμφανίζει
μια γαλάζια χροιά όταν βρίσκεται σε βαθιά στρώματα. Πολλέςμια γαλάζια χροιά όταν βρίσκεται σε βαθιά στρώματα. Πολλές
ουσίες διαλύονται στο νερό και γι' αυτό επονομάστηκεουσίες διαλύονται στο νερό και γι' αυτό επονομάστηκε
«παγκόσμιος διαλύτης». Εξαιτίας αυτής της τεράστιας«παγκόσμιος διαλύτης». Εξαιτίας αυτής της τεράστιας
ικανότητας διάλυσης που διαθέτει εξαιρετικά σπάνια βρίσκεταιικανότητας διάλυσης που διαθέτει εξαιρετικά σπάνια βρίσκεται
στη φύση σε χημικά καθαρή μορφή. Ωστόσο, υπάρχουν καιστη φύση σε χημικά καθαρή μορφή. Ωστόσο, υπάρχουν και
ουσίες που είναι δυσδιάλυτες, αν όχι τελείως αδιάλυτες στοουσίες που είναι δυσδιάλυτες, αν όχι τελείως αδιάλυτες στο
νερό.νερό.
• Το μόριο του νερού αποτελείται από δύο άτομα υδρογόνου (Η)Το μόριο του νερού αποτελείται από δύο άτομα υδρογόνου (Η)
και ένα άτομο οξυγόνου (Ο), που συνδέονται μεταξύ τους μεκαι ένα άτομο οξυγόνου (Ο), που συνδέονται μεταξύ τους με
(πολωμένους) ομοιοπολικούς δεσμούς.Έχει μοριακό τύπο(πολωμένους) ομοιοπολικούς δεσμούς.Έχει μοριακό τύπο
H2O.H2O.

7. Το δέος του νερού στην παράδοσηΤο δέος του νερού στην παράδοση
• Το νερό εμφανίζεται ήρεμο ή ορμητικό, λυτρωτικό καιΤο νερό εμφανίζεται ήρεμο ή ορμητικό, λυτρωτικό και
ζωοποιό και είναι αυτό που χαρίζει ζωή στονζωοποιό και είναι αυτό που χαρίζει ζωή στον
άνθρωπο, στη φύση στα ζώα. Άλλοτε όμωςάνθρωπο, στη φύση στα ζώα. Άλλοτε όμως
εμφανίζεται ως απειλή, εκδικητικό, θανατηφόρο, μαύροεμφανίζεται ως απειλή, εκδικητικό, θανατηφόρο, μαύρο
και σκοτεινό. Αυτή η πολυμορφία του νερού έκανε τηκαι σκοτεινό. Αυτή η πολυμορφία του νερού έκανε τη
λαϊκή φαντασία να πλάσει θεότητες, μυθικά όντα,λαϊκή φαντασία να πλάσει θεότητες, μυθικά όντα,
τέρατα που κατοικούν σε ποτάμια, πηγές, λίμνες καιτέρατα που κατοικούν σε ποτάμια, πηγές, λίμνες και
θάλασσες, προσπαθώντας να εξηγήσει τα ανεξήγηταθάλασσες, προσπαθώντας να εξηγήσει τα ανεξήγητα
καιρικά φαινόμενα. Νεράιδες, δράκοι, γοργόνες, θεριάκαιρικά φαινόμενα. Νεράιδες, δράκοι, γοργόνες, θεριά
και στοιχειά κατοικούν κοντά σε νερά και αλίμονο σεκαι στοιχειά κατοικούν κοντά σε νερά και αλίμονο σε
όποιον τα ενοχλήσει.όποιον τα ενοχλήσει.

10. Το νερό στα εικαστικάΤο νερό στα εικαστικά
• Το νερό αποτελεί πηγή έμπνευσης γιαΤο νερό αποτελεί πηγή έμπνευσης για
πολλούς καλλιτέχνες στην ζωγραφική,πολλούς καλλιτέχνες στην ζωγραφική,
γλυπτική κτλ.γλυπτική κτλ.

14. Το νερό στη θρησκείαΤο νερό στη θρησκεία
• Σε όλες σχεδόν τις θρησκείες το νερό έχειΣε όλες σχεδόν τις θρησκείες το νερό έχει
ένα ρόλο ξεχωριστό. Στη χριστιανικήένα ρόλο ξεχωριστό. Στη χριστιανική
θρησκεία ο ρόλος του νερού είναι ναθρησκεία ο ρόλος του νερού είναι να
καθαρίζει τις ψυχές από τα αμαρτήματακαθαρίζει τις ψυχές από τα αμαρτήματα
μέσα από μυστήρια και τελετές, όπως στομέσα από μυστήρια και τελετές, όπως στο
Βάπτισμα, στη Θεία Ευχαριστία, στονΒάπτισμα, στη Θεία Ευχαριστία, στον
Αγιασμό, στη γιορτή των Θεοφανείων.Αγιασμό, στη γιορτή των Θεοφανείων.

17. Νερό και μουσικήΝερό και μουσική
• Το νερό χρησιμοποιήθηκε κατά τηνΤο νερό χρησιμοποιήθηκε κατά την
αρχαιότητα σε μουσικά όργανα, όπως είναιαρχαιότητα σε μουσικά όργανα, όπως είναι
το τύμπανο με νερό, ο ύδραυλις κ.ά.το τύμπανο με νερό, ο ύδραυλις κ.ά.
Επίσης έχει αποτελέσει πηγή μουσικήςΕπίσης έχει αποτελέσει πηγή μουσικής
έμπνευσης. Πολλοί συνθέτες έχουνέμπνευσης. Πολλοί συνθέτες έχουν
εμπνευστεί από το νερό με αποτέλεσμα τηεμπνευστεί από το νερό με αποτέλεσμα τη
δημιουργία σπουδαίων έργων, όπως τοδημιουργία σπουδαίων έργων, όπως το
αριστούργημα του Tchaikovsky «Η λίμνηαριστούργημα του Tchaikovsky «Η λίμνη
των κύκνων».των κύκνων».

21. Νερό και λογοτεχνίαΝερό και λογοτεχνία
• Στη λογοτεχνία το νερό συμβολίζει ταΣτη λογοτεχνία το νερό συμβολίζει τα
όνειρα, τους φόβους, τις επιθυμίες και ταόνειρα, τους φόβους, τις επιθυμίες και τα
οράματα για δικαιοσύνη, για ομορφιά, γιαοράματα για δικαιοσύνη, για ομορφιά, για
ελευθερία, μπορεί να είναι η γέννηση και οελευθερία, μπορεί να είναι η γέννηση και ο
θάνατος, η καταστροφή, το ίδιο το «ταξίδι»θάνατος, η καταστροφή, το ίδιο το «ταξίδι»
της ζωής (Οδυσσέας) κ.ά.της ζωής (Οδυσσέας) κ.ά.

23. Νερό και χορόςΝερό και χορός
• Το νερό σχετίζεται από τα παλιά χρόνια μεΤο νερό σχετίζεται από τα παλιά χρόνια με
το χορό. Ας πάρουμε για παράδειγμα τοντο χορό. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον
πασίγνωστο χορό των ινδιάνων πουπασίγνωστο χορό των ινδιάνων που
ονομαζόταν «χορός της βροχής». Πολλέςονομαζόταν «χορός της βροχής». Πολλές
χορογραφίες έχουν εμπνευστεί από τοχορογραφίες έχουν εμπνευστεί από το
νερό είτε στον τίτλο τους είτε στο σκηνικό.νερό είτε στον τίτλο τους είτε στο σκηνικό.

27. Ο κύκλος του νερούΟ κύκλος του νερού
«Αρχή πάντων Ύδωρ»«Αρχή πάντων Ύδωρ»
Θαλής ο ΜιλήσιοςΘαλής ο Μιλήσιος

28. Η σπουδαιότητα του νερού στη γηΗ σπουδαιότητα του νερού στη γη
• Ζούμε σ΄ έναν υγρό πλανήτη. Το πράσινο χρώμα της γηςΖούμε σ΄ έναν υγρό πλανήτη. Το πράσινο χρώμα της γης
δεν είναι δυνατόν να παραχθεί χωρίς το νερό, ενώ τοδεν είναι δυνατόν να παραχθεί χωρίς το νερό, ενώ το
καφέ αντιπροσωπεύει τις περιοχές που παρουσιάζουνκαφέ αντιπροσωπεύει τις περιοχές που παρουσιάζουν
έλλειψη νερού και δεν μπορούν να υποστηρίξουν μεγάλοέλλειψη νερού και δεν μπορούν να υποστηρίξουν μεγάλο
μέρος της βλάστησης. Οι ωκεανοί βοηθούν στη ρύθμισημέρος της βλάστησης. Οι ωκεανοί βοηθούν στη ρύθμιση
του κλίματος στον πλανήτη, διαλύουν και διασπούντου κλίματος στον πλανήτη, διαλύουν και διασπούν
μέρος των αποβλήτων μας, ενώ αποτελούν κύριο καιμέρος των αποβλήτων μας, ενώ αποτελούν κύριο και
βασικό ενδιαίτημα για τα σημαντικότερα έμβια όντα τουβασικό ενδιαίτημα για τα σημαντικότερα έμβια όντα του
πλανήτη. Το γλυκό νερό είναι ζωτικός πόρος για τιςπλανήτη. Το γλυκό νερό είναι ζωτικός πόρος για τις
αγροκαλλιέργειες, τις κατασκευές, τη μεταφορά και άλλεςαγροκαλλιέργειες, τις κατασκευές, τη μεταφορά και άλλες
πολυάριθμες ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι οργανισμοίπολυάριθμες ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι οργανισμοί
της γης αποτελούνται κυρίως από νερό.της γης αποτελούνται κυρίως από νερό.

31. Το νερό, είναι πολύτιμο συστατικό,Το νερό, είναι πολύτιμο συστατικό,
εξαιρετικά πρωταρχικό και βασικό στηεξαιρετικά πρωταρχικό και βασικό στη
διατήρηση της ισορροπίας της φύσης.διατήρηση της ισορροπίας της φύσης.

33. Κατανομή του νερού στη γηΚατανομή του νερού στη γη
Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του νερού πουΤο συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του νερού που
βρίσκεται στη φύση αποτελεί το θαλασσινό νερό.βρίσκεται στη φύση αποτελεί το θαλασσινό νερό.
Συγκεκριμένα:Συγκεκριμένα:
• Το 97,39% των υδατικών αποθεμάτων είναι τοΤο 97,39% των υδατικών αποθεμάτων είναι το
θαλλασσινό νερόθαλλασσινό νερό
• Το 2,01% το αποτελούν οι πάγοιΤο 2,01% το αποτελούν οι πάγοι
• Το 0,58% τα υπόγεια νεράΤο 0,58% τα υπόγεια νερά
• Το 0,02% είναι λίμνες και οι ποταμοίΤο 0,02% είναι λίμνες και οι ποταμοί
• Το 0,02% υπάρχει στην ατμόσφαιρα υπό μορφήΤο 0,02% υπάρχει στην ατμόσφαιρα υπό μορφή
υδρατμώνυδρατμών
• Το γλυκό νερό είναι το 2,6% της συνολικής ποσότηταςΤο γλυκό νερό είναι το 2,6% της συνολικής ποσότητας

34. Διαταραχή του κύκλου του νερούΔιαταραχή του κύκλου του νερού
• Ένα από τα σημαντικότερα συστήματαΈνα από τα σημαντικότερα συστήματα
από τα οποία εξαρτάται η ζωή στοναπό τα οποία εξαρτάται η ζωή στον
πλανήτη μας είναι ο κύκλος του νερού στηπλανήτη μας είναι ο κύκλος του νερού στη
φύση. Με τις τεχνολογικές παρεμβάσειςφύση. Με τις τεχνολογικές παρεμβάσεις
του ανθρώπου προκαλούνται σοβαρέςτου ανθρώπου προκαλούνται σοβαρές
διαταραχές στον κύκλο αυτό. Έτσι,διαταραχές στον κύκλο αυτό. Έτσι,
εμφανίζονται μεγάλες περίοδοι ξηρασίας,εμφανίζονται μεγάλες περίοδοι ξηρασίας,
που εναλλάσσονται με περιόδους έντονωνπου εναλλάσσονται με περιόδους έντονων
βροχοπτώσεων.βροχοπτώσεων.

35. Μερικές από τις αιτίες του φαινομένουΜερικές από τις αιτίες του φαινομένου
αυτού, δηλαδή της διαταραχής του κύκλουαυτού, δηλαδή της διαταραχής του κύκλου
του νερού, είναι:του νερού, είναι:
• η καταστροφή των δασών,η καταστροφή των δασών,
• η αποξήρανση των υγροτόπων,η αποξήρανση των υγροτόπων,
• η εκτροπή των υδάτινων αποδεκτών (π.χ.η εκτροπή των υδάτινων αποδεκτών (π.χ.
ποταμών)ποταμών)
• η κατασκευή φραγμάτωνη κατασκευή φραγμάτων
• το φαινόμενο του θερμοκηπίουτο φαινόμενο του θερμοκηπίου

37. Προβλήματα λειψυδρίαςΠροβλήματα λειψυδρίας
• Εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης τουΕξαιτίας της ραγδαίας αύξησης του
πληθυσμού της Γης, της μαζικήςπληθυσμού της Γης, της μαζικής
κατανάλωσης, της κατάχρησης τωνκατανάλωσης, της κατάχρησης των
φυσικών πόρων, της ρύπανσης καιφυσικών πόρων, της ρύπανσης και
μόλυνσης του νερού, η διαθεσιμότητα τουμόλυνσης του νερού, η διαθεσιμότητα του
πόσιμου νερού δεν επαρκεί για να καλύψειπόσιμου νερού δεν επαρκεί για να καλύψει
τις ανάγκες της σύγχρονης εποχής καιτις ανάγκες της σύγχρονης εποχής και
διαρκώς μειώνεται.διαρκώς μειώνεται.

39. • Σήμερα ένα ποσοστό περίπου 40% από τουςΣήμερα ένα ποσοστό περίπου 40% από τους
ανθρώπους που ζουν στη γη δεν έχει επαρκέςανθρώπους που ζουν στη γη δεν έχει επαρκές
νερό ακόμα και για υποτυπώδη υγιεινή .νερό ακόμα και για υποτυπώδη υγιεινή .
Περισσότεροι από 2,2 εκατομμύρια άνθρωποιΠερισσότεροι από 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι
πέθαναν το 2000 από ασθένειες που σχετίζονταιπέθαναν το 2000 από ασθένειες που σχετίζονται
με την κατανάλωση μολυσμένου νερού ή μεμε την κατανάλωση μολυσμένου νερού ή με
ξηρασία. Η εξάντληση των υδάτινων πόρωνξηρασία. Η εξάντληση των υδάτινων πόρων
μετατρέπει το νερό σε πολύτιμο αγαθό για εμάς.μετατρέπει το νερό σε πολύτιμο αγαθό για εμάς.
Ήδη κάποια έθνη ήρθαν σε αντιπαραθέσεις για τονΉδη κάποια έθνη ήρθαν σε αντιπαραθέσεις για τον
λόγο αυτό και προβλέπεται ότι στο μέλλον θαλόγο αυτό και προβλέπεται ότι στο μέλλον θα
ξεσπάσουν <πόλεμοι> ανάμεσα στα έθνη για τηνξεσπάσουν <πόλεμοι> ανάμεσα στα έθνη για την
διεκδίκηση ποταμών και άλλων πραγμάτων πουδιεκδίκηση ποταμών και άλλων πραγμάτων που
έχουν σχέση με το νερό. Για παράδειγμα ηέχουν σχέση με το νερό. Για παράδειγμα η
Αιθιοπία, το Σουδάν και η Αίγυπτος <παλεύουν>Αιθιοπία, το Σουδάν και η Αίγυπτος <παλεύουν>
για την κατάκτηση του Νείλου.για την κατάκτηση του Νείλου.

41. Το νερό ως κινητήρια δύναμηΤο νερό ως κινητήρια δύναμη
‘‘Από το νερό προέρχεται τοΑπό το νερό προέρχεται το
κάθε τικάθε τι
και με το νερό συντηρείται’και με το νερό συντηρείται’

42. Το νερό ως κινητήρια δύναμη σταΤο νερό ως κινητήρια δύναμη στα
κύτταρακύτταρα
• Το νερό αποτελεί κύριο συστατικό τωνΤο νερό αποτελεί κύριο συστατικό των
ζωντανών οργανισμών. Βρίσκεται σε κάθεζωντανών οργανισμών. Βρίσκεται σε κάθε
ανθρώπινο κύτταρο, όργανο, ιστό καιανθρώπινο κύτταρο, όργανο, ιστό και
αποτελεί ευνοϊκό μέσο στο οποίοαποτελεί ευνοϊκό μέσο στο οποίο
πραγματοποιούνται οι περισσότερεςπραγματοποιούνται οι περισσότερες
βιοχημικές αντιδράσεις των κυττάρων.βιοχημικές αντιδράσεις των κυττάρων.

44. • Τα κύτταρα μας μπορούν να ζουν και ναΤα κύτταρα μας μπορούν να ζουν και να
αναπαράγονται χάρη στην παρουσία καιαναπαράγονται χάρη στην παρουσία και
τις ιδιότητες του νερού.τις ιδιότητες του νερού.
• Αποτελεί το μέσο δια του οποίουΑποτελεί το μέσο δια του οποίου
διακινούνται τα μόρια διαφόρων ουσιώνδιακινούνται τα μόρια διαφόρων ουσιών
στα ενδοκυτταρικά διαμερίσματα αλλά καιστα ενδοκυτταρικά διαμερίσματα αλλά και
μεταξύ των κυττάρων.μεταξύ των κυττάρων.

45. • Διαλύει και μεταφέρει σχεδόν όλες τιςΔιαλύει και μεταφέρει σχεδόν όλες τις
ουσίες στον οργανισμό: είναι πολύ καλόςουσίες στον οργανισμό: είναι πολύ καλός
διαλύτης.διαλύτης.
• Απομακρύνει τις άχρηστες ουσίες από τονΑπομακρύνει τις άχρηστες ουσίες από τον
οργανισμό.οργανισμό.
• Συμβάλλει στο να διατηρείται ηΣυμβάλλει στο να διατηρείται η
θερμοκρασία του σώματος σταθερή γύρωθερμοκρασία του σώματος σταθερή γύρω
στους 36,5°C.στους 36,5°C.

47. Κατασκευή φραγμάτωνΚατασκευή φραγμάτων
• Το φράγμα είναι τεχνικό έργο πουΤο φράγμα είναι τεχνικό έργο που
κατασκευάζεται κάθετα στην κοίτη ενόςκατασκευάζεται κάθετα στην κοίτη ενός
φυσικού ρεύματος (ποταμού) για τηνφυσικού ρεύματος (ποταμού) για την
αποκοπή της ροής , με σκοπό τηναποκοπή της ροής , με σκοπό την
αποθήκευση , παροχέτευση ή ανάσχεσηαποθήκευση , παροχέτευση ή ανάσχεση
της πλημμυρικής παροχής του ρεύματος.της πλημμυρικής παροχής του ρεύματος.

48. • Ένα βασικό πλεονέκτημα είναι η αποταμίευσηΈνα βασικό πλεονέκτημα είναι η αποταμίευση
νερού, για ύδρευση και άρδευση.νερού, για ύδρευση και άρδευση.
• Επίσης επιτρέπει την παραγωγή φθηνήςΕπίσης επιτρέπει την παραγωγή φθηνής
ηλεκτρικής ενέργειας, έτσι ώστε να περιορίζεταιηλεκτρικής ενέργειας, έτσι ώστε να περιορίζεται
το πρόβλημα κατανομής ηλεκτρικού ρεύματοςτο πρόβλημα κατανομής ηλεκτρικού ρεύματος..
Επιπροσθέτως, η ενέργεια που παράγεται δενΕπιπροσθέτως, η ενέργεια που παράγεται δεν
επιφέρει ρύπανση στο περιβάλλον και υπάρχειεπιφέρει ρύπανση στο περιβάλλον και υπάρχει
δυνατότητα αποθήκευσης για ώρες ανάγκης.δυνατότητα αποθήκευσης για ώρες ανάγκης.
• Τα φράγματα, ακόμα εγγυώνται αποτελεσματικήΤα φράγματα, ακόμα εγγυώνται αποτελεσματική
προστασία από τις πλημμύρες και συμβάλλουνπροστασία από τις πλημμύρες και συμβάλλουν
στη διατήρηση καθαρού περιβάλλοντοςστη διατήρηση καθαρού περιβάλλοντος..

49. Φράγματα σε όλο το κόσμοΦράγματα σε όλο το κόσμο

53. Φράγματα στην ΕλλάδαΦράγματα στην Ελλάδα