1. Τ ρ ό π ο ι α ν ά π τ υ ξ η ς π α ρ α γ ρ ά φ ο υ
Σελίδα 1
Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου
Ανάπτυξη με αιτιολόγηση
Στην ανάπτυξη με αιτιολόγηση η θεματική περίοδος εκφράζει μια γενική θέση ή διαπίστωση, που απαιτεί τεκμηρίωση/αιτιολόγηση. Η θέση δηλαδή αυτή μας γεννά εύλογα το ερώτημα: «γιατί συμβαίνει αυτό;». Συχνά στις λεπτομέρειες συναντούμε λέξεις που εκφράζουν την έννοια της αιτιολόγησης, όπως: γιατί, επειδή, διότι, αφού, καθώς κτλ., δίχως όμως αυτό να είναι απαραίτητο, ανάλογα με το ύφος του κειμένου.
Ανάπτυξη με αίτιο και αποτέλεσμα
Στην παράγραφο που αναπτύσσεται με αίτιο και αποτελέσματα δίνεται στη θεματική περίοδο το αίτιο ενός φαινομένου και στη συνέχεια παρατίθενται τα αποτελέσματά του (μπορεί να συμβαίνει και το αντίστροφο, στην αρχή, δηλαδή, να παρουσιάζεται κάποια συνέπεια/αποτέλεσμα και κατόπιν να καταγράφονται τα αίτια που προκάλεσαν αυτό το αποτέλεσμα)
Θεματική περίοδος
•Το ποδόσφαιρο είναι, κατά γενική παραδοχή, ο βασιλιάς των σπορ.
Λεπτομέρειες
•Παιχνίδι με υψηλή αισθητική, που παράγεται από τη χορογραφία της σύγκρουσης - πότε αυθόρμητης, πότε προσχεδιασμένης - δύο ομάδων πάνω σε πράσινο γκαζόν. Θέαμα για γερά νεύρα. Τα σοκ των φάσεων διαδέχονται συνεχώς το ένα το άλλο. Ένας θεατής, σύμφωνα με άλλες μετρήσεις, μπορεί να νιώσει στα ενενήντα λεπτά ενός παιχνιδιού περισσότερες συγκινήσεις, από ό,τι σε πολλά χρόνια εκτός γηπέδου. Υποκειμενικά ζει έτσι 2,3 περισσότερες ζωές. Η θεά μπάλα κάνει και τον ίδιο αθάνατο.
Κατακλείδα
•(δεν υπάρχει)
Θεματική περίοδος
•Οι κίνδυνοι από την επίδραση της ραδιενέργειας είναι πολύ μεγάλοι και για τον άνθρωπο και για το φυσικό περιβάλλον.
Λεπτομέρειες
•Πιο συγκεκριμένα, τα ραδιενεργά στοιχεία που αποδεσμεύονται με οποιοδήποτε τρόπο από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες μολύνουν την ατμόσφαιρα, την υδρόσφαιρα και το έδαφος, με άμεσες επιπτώσεις στη ζωή των φυτών και των ζώων. Ας μη ξεχνάμε τέλος και τον κίνδυνο κλιματικών αλλαγών, ο οποίος θα προκύψει από ένα ενδεχόμενο πυρηνικό νέφος, καθώς και από τη θερμότητα που εκλύεται και διαχέεται από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες
Κατακλείδα
•(δεν υπάρχει)
Αίτιο: η ραδιενέργεια
Γιατί;
αποτελέσματα: μόλυνση, επιπτώσεις στη ζωή φυτών και ζώων, κλιματικές αλλαγές)

2. Τ ρ ό π ο ι α ν ά π τ υ ξ η ς π α ρ α γ ρ ά φ ο υ
Σελίδα 2
Ανάπτυξη με αναλογία
Σε αυτό τον τρόπο ανάπτυξης συναντούμε μια παρομοίωση της κατάστασης ή της έννοιας που συναντάμε στη θεματική περίοδο με κάποια άλλη –κυριολεκτική ή μεταφορική- που έχει προφανείς αναλογίες, ώστε να γίνει πιο εύκολα κατανοητή. Δείκτες αυτού του τρόπου ανάπτυξης είναι λέξεις που δηλώνουν παρομοίωση: όπως, σαν, έτσι κτλ.
Ανάπτυξη με σύγκριση και αντίθεση
Με αυτόν τον τρόπο ανάπτυξης δύο, συνήθως, όροι συγκρίνονται μεταξύ τους (δείχνοντας ομοιότητες και διαφορές) ή αντιπαρατίθενται (επισημαίνοντας μόνον τις μεταξύ τους διαφορές). Η ανάπτυξη αυτής της μορφής μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: α)με σύγκριση σημείο προς σημείο β) με την παρουσίαση των χαρακτηριστικών του ενός όρου σύγκρισης πρώτα κι ύστερα των χαρακτηριστικών του άλλου. Οι σπουδαιότερες ομοιότητες ή διαφορές καλό είναι να αναφέρονται πρώτες, ενώ οι λιγότερο σημαντικές στη συνέχεια. Δείκτες αυτού του τρόπου ανάπτυξης είναι λέξεις και φράσεις που δηλώνουν αντίθεση: αντίθετα, σε αντίθεση, όμως, αλλά, από την άλλη κτλ.
Θεματική περίοδος
•Η εξάπλωση μιας επιδημικής αρρώστιας γίνεται όπως και η εξάπλωση μιας πυρκαγιάς
•.
Λεπτομέρειες
•Η φωτιά ξεκινάει από ένα περιορισμένο σημείο του δάσους καίγοντας τα γύρω ξερόχορτα∙ ύστερα υψώνεται στα χαμηλά ξερόκλαδα των δέντρων, κατόπιν αναρριχιέται απειλητική στα ψηλά φυλλώματα των κοντινών δέντρων και, τέλος, βοηθούμενη από τον αέρα, αρχίζει και παίρνει διαστάσεις, καταβροχθίζοντας με τις πύρινες γλώσσες της τα δέντρα που βρίσκονται στην πορεία της. Κάπως έτσι ξεφαντώνει και η επιδημία: αρχικά εμφανίζεται σ’ ένα δύο αρρώστους∙ ύστερα κολλάει στους πιο ευαίσθητους ή λιγότερο υγιείς συγγενείς τους∙ κατόπιν εισβάλλει στα μικρά παιδιά και στους γέρους της γειτονιάς∙ τέλος, παίρνει ανεξέλεγκτα διαστάσεις σκορπίζοντας τρόμο, ρίγη, εμετούς και πυρετούς σ’ όλη τη χώρα.
Κατακλείδα
•(δεν υπάρχει)
Θεματική περίοδος
•Ο Σωκράτης μπορεί να συγκριθεί με το Χριστό.
Λεπτομέρειες
•Και οι δυο δεν έγραψαν τίποτα. Ό,τι γνωρίζουμε για το Σωκράτη, το γνωρίζουμε από τον Πλάτωνα και ό,τι ξέρουμε για το Χριστό, από τους μαθητές του. Ένας ευρύς κύκλος μαθητών περιστοίχιζε και τους δύο. Κήρυξαν και οι δύο την ανεξιθρησκία και την Αλήθεια και καταδικάστηκαν σε θάνατο, αφού πέρασαν δικαστήριο. Τέλος, συγχώρεσαν τους εκτελεστές τους, γιατί από άγνοια έκαναν ό,τι έκαναν.
Κατακλείδα
•Κι αυτή είναι η αληθινή αγάπη...
Αναλογία μεταξύ αρρώστιας και πυρκαγιάς
Η φωτιά ξεκινά…υψώνεται…αναρριχιέται …παίρνει διαστάσεις … καταβροχθίζοντας
Η επιδημία εμφανίζεται … κολλάει …εισβάλλει …παίρνει ανεξέλεγκτα διαστάσεις
Σύγκριση μεταξύ Σωκράτη και Χριστού
Σύγκριση σημείο προς σημείο: ό,τι γνωρίζουμε γι’ αυτούς, περιεχόμενο κηρύγματος, συγχώρεση

3. Τ ρ ό π ο ι α ν ά π τ υ ξ η ς π α ρ α γ ρ ά φ ο υ
Σελίδα 3
Ανάπτυξη με διαίρεση
Μια παράγραφος αναπτύσσεται με διαίρεση όταν παρουσιάζουμε τις ειδικότερες κατηγορίες τις οποίες περιλαμβάνει μια γενικη έννοια. Πολλές φορές στη θεματική περίοδο παρουσιάζεται και το κριτήριο της διαίρεσης.
Ανάπτυξη με ορισμό
Στην ανάπτυξη της παραγράφου με ορισμό στη θεματική περίοδο αναφέρουμε έναν σύντομο ορισμό για να διευκρινίσουμε την έννοια και στις λεπτομέρειες δίνουμε περισσότερες πληροφορίες.
Θεματική περίοδος
•Υπάρχουν ειδών ειδών ρόδα.
Λεπτομέρειες
•Άλλα είναι μικρά, με πέταλα κανονικά και σχεδόν ισομεγέθη· άλλα είναι μεγάλα, πελώρια, με τη διάταξη εκείνη των πετάλων που περιγράψαμε. Άλλα ευωδιάζουν πολύ, άλλα λιγότερο και μερικά σχεδόν καθόλου. Άλλα είναι βαθυκόκκινα, βυσσινιά, σα βελουδένια· άλλα τριανταφυλλιά, πιο σκούρα ή πιο ανοιχτά· άλλα κίτρινα βαθιά, άλλα κίτρινα προς το άσπρο και άλλα κάτασπρα. Κάθε ποικιλία έχει τη χάρη της από το κοινό τριαντάφυλλο ως το εκατόφυλλο. Αλλά ο αληθινός βασιλιάς μέσα στα ρόδα και μέσα σ’ όλα τ΄ άλλα λουλούδια είναι το απριλιάτικο, που έχει, να πούμε έτσι, το κλασικό σχήμα του ρόδου και την πιο γλυκιά, την πιο δυνατή μυρωδιά απ’ όλα
Κατακλείδα
•(δεν υπάρχει)
•Κατανάλωση είναι η χρήση αγαθών ή υπηρεσιών για την ικανοποίηση των αναγκών μας.
Θεματική περίοδος
•Δεν είναι μόνο η λήψη τροφής ή το κάψιμο των ξύλων, που η εξαφάνισή τους συντελείται μπροστά στα μάτια μας, είναι και το ντύσιμό μας, η κίνηση των μηχανών, η μετάβαση στο σχολείο, η κόμμωσή μας, η επίσκεψη του γιατρού, το ταξίδι μας με το αυτοκίνητο ή αεροπλάνο, το διάβασμα βιβλίων ή περιοδικών, η μετάβασή μας στον κινηματογράφο, η παρακολούθηση ενός προγράμματος στην τηλεόραση, η ταχυδρόμηση γράμματος ή οποιοδήποτε πράγμα που απαιτεί εργασία από άλλους ή χρησιμοποιεί, έστω και ανεπαίσθητα, τα συσσωρευμένα «καπιταλιστικά αγαθά». Αλλά το αγαθό, που η κατανάλωσή του φτάνει σε ποσοστό 100%, είναι ο χρόνος. Ο καθένας μας, από τότε που γεννιέται ώσπου να πεθάνει, είναι ένας καταναλωτής του χρόνου. Μπορεί να είμαστε ή να μην είμαστε παραγωγικά στοιχεία, γιατί όπως οι μέλισσες, έχουμε βασίλισσες, εργάτες και κηφήνες, είμαστε όμως όλοι μας καταναλωτές.
Λεπτομέρειες
•Και επειδή αυτή είναι η αλήθεια, ο καθένας μας, είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα, ενδιαφέρεται για το τι αγοράζει και τι χρησιμοποιεί και ακόμη για τον τρόπο που αυτό του προσφέρεται.
Κατακλείδα
Διαίρεση των ρόδων (τριαντάφυλλων) σε είδη
Ορισμός της κατανάλωσης ( σύντομος ορισμός)
Διευκρινίσεις για τα είδη αγαθών που καταναλώνουμε

4. Τ ρ ό π ο ι α ν ά π τ υ ξ η ς π α ρ α γ ρ ά φ ο υ
Σελίδα 4
Ανάπτυξη με παραδείγματα.
Στην ανάπτυξη της παραγράφου με παραδείγματα το περιεχόμενο της θεματικής περιόδου γίνεται πιο σαφές ή τεκμηριώνεται μέσα από παραδείγματα που αντλούνται από την εμπειρία, την επιστήμη, την τέχνη κλπ. Σαφείς δείκτες αυτού του τρόπου ανάπτυξης είναι φράσεις όπως: για παράδειγμα, λόγου χάρη, π.χ., χαρακτηριστικό παράδειγμα κτλ.
Ανάπτυξη με συνδυασμό μεθόδων
Ο συνηθέστερος τρόπος ανάπτυξης παραγράφου είναι ο συνδυασμός δύο ή και περισσότερων μεθόδων, προκειμένου η ανάπτυξη της θεματικής περιόδου να δοθεί με τον πληρέστερο δυνατό τρόπο.
•Η Ενωμένη Ευρώπη είναι μια πραγματικότητα και αυτό διαφαίνεται μέσα από την καθημερινή μας ζωή.
Θεματική περίοδος
•Τα δικαιώματα που έχουμε ως Ευρωπαίοι πολίτες καθιστούν τη ζωή μας πιο εύκολη. Με τη χρήση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, την απλή επίδειξη ταυτότητας για να μεταβούμε σε μια άλλη χώρα, με τα μειωμένα δίδακτρα σπουδών που καταβάλλουμε, τα τόσα προγράμματα ανταλλαγής μαθητών στη σχολική ζωή (όπως π.χ. το πρόγραμμα Σωκράτης) συνειδητοποιούμε ότι η Ευρωπαϊκή οικογένεια είναι μια πραγματικότητα.
Λεπτομέρειες
•Η Ευρώπη, λοιπόν, έπαψε να είναι όραμα και μετατρέπεται σε τρόπο ζωής.
Κατακλείδα
Η δήλωση που πρέπει να υποστηριχθεί
Παραδείγματα:δικαιώματα, νόμισμα, ταξίδια, προγράμματα ανταλλαγών

5. Τ ρ ό π ο ι α ν ά π τ υ ξ η ς π α ρ α γ ρ ά φ ο υ
Σελίδα 5
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Να αναπτύξετε σε παράγραφο τη θεματική περίοδο, με αιτιολόγηση.
Θεματική
περίοδος
Περισσεύει άραγε χρόνος στον σημερινό μαθητή για κάποια άλλη δραστηριότητα το απόγευμα;
Λεπτομέρειες
Μα φυσικά όχι, αφού...……………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
Κατακλείδα
Όλα αυτά περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο του και επιπλέον του προσθέτουν
και περιττό άγχος.
Να αναπτύξετε σε παράγραφο τη θεματική περίοδο, με αναλογία.
Θεματική
περίοδος
Ένας υπολογιστής καταστρέφεται τόσο εύκολα όσο και το δάσος.
Λεπτομέρειες
Όπως η φωτιά που εξαπλώνεται μέσα στο δάσος και κατακαίει τα πάντα, έτσι
και ο ιός, όταν προσβάλει έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, ................................
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
Κατακλείδα
Προσοχή λοιπόν, από τους ιούς, γι’ αυτό «αντιβιοτικό» ή αλλιώς antivirus,
διαφορετικά ο Η.Υ. κινδυνεύει άμεσα.

6. Τ ρ ό π ο ι α ν ά π τ υ ξ η ς π α ρ α γ ρ ά φ ο υ
Σελίδα 6
Να αναπτύξετε σε παράγραφο τη θεματική περίοδο, με διαίρεση.
Θεματική
περίοδος
Μπορούμε να στέλνουμε μηνύματα είτε μέσω του κινητού μας είτε μέσω του
υπολογιστή μας.
Λεπτομέρειες
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
Κατακλείδα
Ευκολύνθηκε η επικοινωνία στο μέγιστο δυνατό βαθμό και ακόμα, σκεφτείτε
ότι η τεχνολογία συνεχώς εξελίσσεται!!!
Να αναπτύξετε σε παράγραφο τη θεματική περίοδο, με σύγκριση και αντίθεση.
Θεματική
περίοδος
Η ζωή στο χωριό είναι περισσότερο πληκτική από τη ζωή στην πόλη.
Λεπτομέρειες
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...……………………………………………………………………
Κατακλείδα
Άλλο είναι, λοιπόν, να ζει κανείς στο χωριό και άλλο στην πόλη.

7. Τ ρ ό π ο ι α ν ά π τ υ ξ η ς π α ρ α γ ρ ά φ ο υ
Σελίδα 7
Να αναπτύξετε σε παράγραφο τη θεματική περίοδο, με παραδείγματα.
Θεματική
περίοδος
Ο ρατσισμός είναι δυστυχώς μια σύγχρονη και ανεπίτρεπτη μάστιγα.
Λεπτομέρειες
(κοινωνικός – φυλετικός - πολιτικός)
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
Κατακλείδα
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
Να αναπτύξετε σε παράγραφο τη θεματική περίοδο, με ορισμό.
Θεματική
περίοδος
Πώς θα μπορούσαμε να ορίσουμε την τηλεργασία σήμερα;
Λεπτομέρειες
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
...………………………………………………………………………
Κατακλείδα
Φαίνεται, λοιπόν, ότι τα δεδομένα στο εργασιακό χώρο αλλάζουν δραματικά.