Aanpakken van de COVID-19 pandemie leidt over de hele wereld tot dilemma's. In dit boek krijgt de lezer inzicht in die dilemma's en hoe deze succesvol aan te pakken. Tegelijkertijd wordt er in vogelvlucht een beeld geschetst van de aanpak in de diverse landen in de wereld. Het vermogen om effectief met dilemma’s om te gaan krijgt steeds meer belangstelling. HR heeft volgens de schrijver van het voorwoord Dave Ulrich ook een belangrijke rol als Paradox Navigator. Zo biedt dit boek niet alleen beleidsmakers een leidraad bij het aanpakken van de crisis, maar is het boek ook een mooi naslagwerk voor HR professionals voor het verkrijgen van meer inzicht in de aanpak van dilemma’s en dit bijvoorbeeld te benutten bij de opzet en invulling van veranderings- van change managementtrajecten.

2. INHOUDSOPGAVE
Verkrijgbaar op Bol.com
Copyright © 2020 THT Consulting
Alle rechten voorbehouden. Geen enkel deel van dit boek mag worden gereproduceerd in welke
vorm dan ook zonder toestemming van THTconsulting Voor contact zie www.thtconsulting.com

3. INLEIDING: DE DILEMMA'S VAN EEN
PANDEMIE
Voor het eerst sinds decennia wordt overal ter wereld door overheden, bedrijven en
burgers een onmiddellijke, grootschalige bedreiging van de gezondheidszorg
ervaren. Het is een bedreiging die snel maatregelen verlangde en die gezamenlijk
lijkt te moeten worden aangepakt. Geen enkel land blijkt immuun voor de gevolgen
van het COVID-19-virus.
De gezondheidscrisis is helaas ook snel een economische, sociale en politieke crisis
geworden. Dat draagt bij aan de urgentie om na te denken over wat er straks gaat
komen of zal kunnen komen. Waar moeten we rekening mee houden? Wat moeten
we doen en zouden we kunnen doen? Hoe kunnen we uit deze COVID-19-crisis
komen en deze zonder al te negatieve gevolgen overleven?
De pandemie van COVID-19 stelt onze samenleving voor een reeks dilemma's. Het
is onze sterke overtuiging dat de door COVID-19 veroorzaakte dilemma's worden
gedeeld door alle mensen over de hele wereld. Er wordt echter verschillend mee
omgegaan. Zoals in dit boek uitgelegd zal worden, refereert ‘omgang’ naar de manier
waarop dilemma’s ‘verzoend’ worden. We zijn namelijk van mening dat ‘verzoening’,
in plaats van het kiezen tussen twee gewenste staten, leidt tot duurzamere resultaten
bij de bestrijding van dit kwaadaardige virus. De ‘verzoening’ van dilemma’s blijkt,
zoals in dit boek geïllustreerd zal worden, in hoge mate cultureel bepaald.
Gedeelde dilemma's, verschillende benaderingen.
Het woord ‘Dilemma’ wordt in het Grieks gedefinieerd als ‘twee stellingen in conflict’.
We praten derhalve over een dilemma wanneer we een moeilijke keuze tegenkomen
die gemaakt moet worden tussen twee tegengestelde opties. Het lastige daarbij is
dat die beide interessante voordelen hebben. Uit ons uitgebreide wereldwijde
onderzoek is gebleken dat het mogelijk is om succesvol om te gaan met schijnbaar
tegengestelde opties. Zoals gezegd, de sleutel is ‘verzoening’ of ‘reconciliatie’, de
kunst van het positief combineren van tegenstellingen.
We doen dit door ‘de lijn te kraken’ en de spiraalvormige vraag te stellen: "hoe
kunnen we meer uit Waarde X halen door de tegengestelde waarde Y te gebruiken
en omgekeerd?”
De benaderingen van ‘verzoening’ zijn zeer cultureel bepaald. De aanpak van het
proces van verzoening begint vaak met de voorkeur van de betrokken cultuur.

4. Afbeelding 0.1 ‘de lijn kraken’
De antwoorden op de dilemma’s die voor de samenleving het best mogelijke
resultaat opleveren, zijn de antwoorden die twee gewenste waarden met elkaar
verzoenen. Dat blijkt positiever uit te werken dan de ene waarde te bevoordelen ten
koste van de andere.
Vertalen we dit naar de huidige crisis dan betekent dit bijvoorbeeld dat het best
mogelijke gezondheidsbeleid eveneens de economie zal stimuleren; de meest
effectieve voorschriften zijn die voorschriften die eveneens individuele vrijheid en
experimenten mogelijk maken. Het is dus niet het ene of het andere, het is het beste
van beide!
Terwijl het nieuws over het virus in hoge mate zwart-wit wordt gepresenteerd,
moeten de oplossingen niet in grijstinten getekend worden. De uitdaging is om te
zoeken naar nieuwe kleuren. Duurzame successen zullen voortkomen uit
harmonisatie en niet uit polarisatie of uitsluiting van opties.
Dit boek neemt de lezer mee op een korte reis die zal helpen om succesvol om te
gaan met dilemma's bij het overwinnen van de COVID-19-pandemie. Of deze
reconciliaties uiteindelijk tot meer of minder succes zullen leiden in de bestrijding van
het virus kunnen we nog niet zeggen. De landelijke statistieken zijn vaak niet
vergelijkbaar, de fase waarin een land verkeert, is anders en ook de startposities
kunnen volledig anders zijn.
Bij het schrijven van dit boek lijkt dat de enige feitelijk ondersteunde conclusie is dat
als je vóór het ontstaan van brandhaarden een strenge ‘lockdown’ uitoefent, je op
korte termijn minder slachtoffers zal hebben. Zoals aangegeven, op basis van andere
door ons gepubliceerde onderzoeken kunnen we concluderen dat individuen en
organisaties die tegenstellingen bij elkaar brengen, succesvoller zijn dan diegenen
met een polariserende aanpak c.q. cultuur. De toekomst zal uitwijzen of dit ook geldt
voor de wijze waarop de pandemie bestreden wordt.
Cultuur als een ui:
De cultuur van elke samenleving kan worden vergeleken met een ui. Er zijn lagen die
afgepeld kunnen worden. Drie verschillende lagen kunnen onderscheiden worden.

5. De buitenste laag bevat die elementen die mensen voornamelijk associëren met
cultuur: de visuele realiteit van gedrag, kleding, eten, taal, architectuur, enzovoort. Dit
is het niveau van expliciete cultuur.
De middelste laag verwijst naar de normen en waarden die een gemeenschap heeft:
wat als juist en onjuist wordt beschouwd (normen), of goed en slecht (waarden).
De binnenste laag is het diepst: het niveau van de impliciete cultuur. Het begrijpen
van de kern van de cultuurui is de sleutel tot succesvol werken met dilemma's.
De kern bestaat uit basisveronderstellingen, reeksen van regels en methoden die
een samenleving heeft ontwikkeld om de reguliere problemen aan te pakken
waarmee ze wordt geconfronteerd. Deze methoden van probleemoplossing zijn zo
fundamenteel geworden dat mensen, net als ademen, niet langer nadenken over hoe
ze ‘het’ doen. Feit is echter dat deze fundamentele veronderstellingen voor een
buitenstaander heel moeilijk te herkennen kunnen zijn.
Elke cultuur heeft zijn eigen set basisaannames ontwikkeld, die in verschillende
dimensies kunnen worden onderverdeeld. Bij het omgaan met universele menselijke
problemen kan elke culturele dimensie worden gezien als een continuüm: aan de
ene kant is er een basiswaarde en daartegenover staat een contrasterende waarde.
Het continuüm omvat alle mogelijke combinaties tussen deze twee
tegenovergestelde basiswaarden.
Een voorbeeld ter verduidelijking: elke cultuur heeft behoefte aan individuele vrijheid
en tegelijkertijd aan groepsgebondenheid.
Alle culturen hebben te maken met de uitdaging van dit soort extreme keuzes. Ze
staan voor een continue reeks dilemma's. Dat komt omdat elk alternatief op zichzelf
onvoldoende of onbevredigend is. De hier volgende voorbeelden illustreren dit
hopelijk duidelijk.
Gaan we in de huidige crisis bijvoorbeeld alleen voor de korte of lange termijn? Voor
stabiliteit of verandering? Voor marktgestuurde of technologiegestuurde producten?
Voor het belonen van individuen of teams? Voor privacy of controle? Voor open
grenzen of gesloten grenzen? Voor nationaal of internationaal? Voor snel en leren
van ervaring of tot in de puntjes voorbereiden met risico achter de feiten aan te
lopen?
Samenlevingen en organisaties reageren op verschillende manieren op deze
dilemma's, afhankelijk van hoe ze kijken naar elke afzonderlijke dimensie die is
afgeleid van hun cultureel erfgoed.
Zeven belangrijke dilemma's
Er zijn zeven culturele dimensies te onderscheiden: We zullen ons beproefde en
geteste zevendimensionale cultuurmodel gebruiken om te illustreren hoe
verschillende culturen soortgelijke dilemma's verschillend benaderen.
We verwachten dat dit nieuwe inzichten zal opleveren voor het ontwikkelen van een
‘reconciliatie competentie’ bij het omgaan met complexe dilemma's. Naar ons idee is
dat hard nodig. Alle zeven zijn cruciale continua waarop de reactie op de wereldwijde
COVID-19 pandemie kan worden uitgezet.

6. Tabel 0.1
Het onderzoeken van de zeven dimensies van het model gepresenteerd in een
COVID-19 perspectief:
A. Het is duidelijk dat dit onbekende virus minder aan wetenschappelijk regels
gebonden is en meer uitzonderlijke kenmerken heeft;
B. Het is minder een individueel fenomeen dan een fenomeen dat hele
gemeenschappen treft;
C. Het wordt minder verspreid door neutrale mensen en meer door affectieve
mensen;
D. Het is minder specifiek dan diffuus voor zover het hele populaties doordringt;
E. Het wordt minder door menselijk handelen ‘aangebracht’ dan plotseling en
willekeurig aan hen toegeschreven door besmettelijk contact;
F. Het is minder op de korte termijn gericht dan een resultaat dat op lange termijn
nodig is;
G. Het is minder innerlijk gestuurd door wat we willen dan naar buiten gericht door
anderen die het aan ons doorgeven.
Het blijkt dat, gezien die dynamiek, het hanteren van de huidige situatie meer
geschikt lijkt voor de waarden van het Oosten dan voor de waarden van het Westen.
Het zou zomaar kunnen dat deze pandemie blijvende invloed gaat krijgen en ons
allemaal diepgaand zal kunnen veranderen. Het zou de weg kunnen wijzen om
vanuit een nieuw perspectief dilemma’s te benaderen. De volgende hoofdstukken
bieden, naar wij hopen, een pad naar ‘verlichting’ (van de gevolgen van de crisis).

7. Structuur van het boek
Tabel 0.2
We sluiten elk hoofdstuk af met concrete tips om de tegenstellingen bij elkaar te
brengen en een leidende vraag te formuleren.
Thought Leaders
Dave Ulrich, één van de ‘thought leaders’ op het gebied van Human Resources,
heeft verklaard dat het vermogen om succesvol met paradoxen om te gaan één van
de belangrijkste competenties is voor HR-leiders.
Afbeelding 0.2 Dave Ulrich 9 HR competenties
Paul Evans en Yves Doz van INSEAD voegen toe: “Dualiteiten zijn essentiële
kenmerken in de ontwikkeling van organisaties. Dualiteiten weerspiegelen

8. tegengestelde krachten die in evenwicht moeten zijn - eigenschappen die
tegenstrijdig of paradoxaal lijken, maar die in feite complementair zijn. Zo moeten
complexe multinationale ondernemingen doorgaans zorgen voor integratie van
dochterondernemingen die lokaal moeten reageren - dergelijke ondernemingen
moeten mondiaal denken, maar lokaal handelen. ’Top-down’ managementprocessen
moeten gecombineerd worden met ‘bottom-up’ processen.”
Master Coach Marshall Goldsmith, verkondigt in zijn bestseller ‘What Got You Here
Will not Get You There’ dat we onze ‘neerwaartse feedback’ moeten verrijken met
‘opwaartse feedback’ en onze ‘feedback’ moet worden verrijkt met ‘feed-forward’.
Tot slot is er nog de OESO. Die organisatie heeft recentelijk het balanceren van
concurrerende, tegenstrijdige of onverenigbare eisen gedefinieerd als één van de
sleutelcompetenties voor de nabije toekomst.
Afbeelding 03 Het OESO Kompas 2030 definieert de kennis, vaardigheden,
houdingen en waarden die leerlingen nodig hebben om hun potentieel te vervullen en
bij te dragen aan het welzijn van hun gemeenschap en de planeet.
We hopen dat deze routekaart zal illustreren dat dit niet zonder reden is en zal
helpen een nieuw perspectief te ontwikkelen voor het omgaan met dilemma's die
door de huidige crisis zijn ontstaan of nog duidelijker zijn geworden en dringend om
een antwoord vragen.

9. Wereldwijd uw veerkracht vergelijken?
Je kan je eigen veerkracht beoordelen omtrent je omgang met COVID-19-dilemma’s,
in vergelijking met die van andere samenlevingen, aan de hand van een korte
vragenlijst Die vind je op www.thtconsulting.com/COVID-19. of maak gebruik van de
QR code
Afbeelding 0.4 COVID-19 veerkracht evaluatie
Invullen verlangt niet meer dan vijf minuten van je tijd.
Na het invullen van onze COVID-19 Resilience-app kan je jezelf vergelijken met onze
volledige database en enkele beroepsgroepen. Je krijgt bovendien tips hoe je nog
beter kunt worden in het omgaan met de COVID-19 uitdagingen.
Het zal het lezen van dit boekje nog interessanter maken.
Juni 2020
Fons Trompenaars
Alexander Crépin
Neem contact met ons op via info@thtconsulting.com

10. Fons Trompenaars - Auteur en Consultant
Dr. Fons Trompenaars wordt wereldwijd erkend voor zijn werk als consultant, trainer,
motiverende spreker en auteur van verschillende boeken over onderwerpen van
cultuur en internationaal zakendoen.
Hij heeft meer dan 30 jaar lang Fortune 500-leiders geholpen bij het beheren en
oplossen van hun zakelijke en culturele dilemma's om de wereldwijde effectiviteit en
prestaties te verbeteren, met name op het gebied van globalisering, fusies en
overnames, veranderingsmanagement, HR en leiderschapsontwikkeling.
Hij wordt regelmatig vermeld als een van de meest invloedrijke managementdenkers
die in leven zijn en werd opgenomen in de Thinkers50 Hall of Fame in 2017. Als een
van 's werelds meest invloedrijke, levende managementdenkers, ontving hij de
International Professional Practice Area Research Award van de American Society
voor Training en ontwikkeling. Fons werd door HR Magazine uitgeroepen tot een van
de top 20 HR Most Influential International Thinkers 2011. Hij staat ook op de
Thinkers50 2011, 2013 en 2015.
Fons schreef Riding the Waves of Culture, Understanding Cultural Diversity in
Business. Dit boek verkocht meer dan 200.000 exemplaren en werd vertaald in 16
talen, waaronder Frans, Duits, Nederlands, Koreaans, Deens, Turks, Chinees,
Hongaars en Portugees. Hij is mede-auteur van onder meer Nine Visions of
Capitalism: Unlocking the Meanings of Wealth Creation and Rewarding Performance
Globally.
Alexander Crépin - HR consultant
Ervaren HR-consultant en interim HR professional.
Een nieuwsgierige generalist die met veel plezier zijn HR expertise inzet om mensen
en organisaties succesvoller te maken. Zijn motto is: 'Ik help je om succesvoller te
worden en te blijven'.

11. In zijn werk combineert Alexander zijn uitgebreide professionele ervaring en visie met
een uitstekend begrip van hedendaagse zakelijke uitdagingen en de impact daarvan
op de rol van HR. Meer dan ooit moet HR waarde toevoegen door organisatorische
en personele optimalisatie te initiëren en te realiseren. Dit geeft een nieuwe
dynamiek en dwingt om heel goed na te denken over waar de focus moet liggen in
HR. Alexander probeert daarbij altijd de korte en de lange termijn te verbinden.
Als “van buiten naar binnen” denker, met een brede internationale interesse, heeft
Alexander een zeer belangrijke geleverd aan het schrijven van de Covid-19 Survival
Guide en van deze Nederlandse en geactualiseerde bewerking, de Covid-19 Route
Kaart.
De relatie met Fons Trompenaars gaat terug naar het begin van hun beider loopbaan
bij Shell.
NB
Het boek is verkrijgbaar in meerder talen en zal in nog meer talen verschijnen