1. Α τάξη Γενικού Λυκείου
Ευρωπαϊκός Πολιτισμός και οι ρίζες του
Μέρος πρώτο
Η Α Ν Α ΔΥ Σ Η Τ Η Σ Ε Υ Ρ Ω Π Η Σ Κ Α Ι Η Δ Η Μ Ι ΟΥ Ρ Γ Ι Α Τ Ω Ν Ε Υ Ρ Ω Π Α Ι Ω Ν
Κεφάλαιο πρώτο
Η Ε Υ Ρ Ω Π Η Τ Η Σ Α ΡΧ Α Ι ΟΤ Η ΤΑ Σ
Α τάξη Γενικού Λυκείου
Ευρωπαϊκός Πολιτισμός και οι ρίζες του
Μέρος πρώτο
Η Α Ν Α ΔΥ Σ Η Τ Η Σ Ε Υ Ρ Ω Π Η Σ Κ Α Ι Η Δ Η Μ Ι ΟΥ Ρ Γ Ι Α Τ Ω Ν Ε Υ Ρ Ω Π Α Ι Ω Ν
Κεφάλαιο πρώτο
Η Ε Υ Ρ Ω Π Η Τ Η Σ Α ΡΧ Α Ι ΟΤ Η ΤΑ Σ
2. H Ευρώπη, αποκαλούμενη συνήθως
Γηραιά ήπειρος, θεωρείται ότι είναι μία
από τις επτά ηπείρους του κόσμου
Σχολικός χάρτης Ευρώπης
https://youtu.be/vohv-kVfFAs
Οι κινήσεις των ηπείρων
Πως σχηματίστηκε η γη
3. Φοίνικες
Σε αυτούς επίσης ανάγεται η πλειονότητα των σημερινών
αλφαβήτων, αφού μέσω κυρίως του ελληνικού και δευτερευόντως
του αραμαϊκού, το αλφάβητό τους αποτέλεσε το θεμέλιο λίθων
των σημερινών αλφαβήτων
Κατά την μυθολογία ο Κάδμος,
γιός του Αγήνορα, και αδερφός
της Ευρώπης, έφερε το φοινικικό
αλφάβητο στους Έλληνες
Φ ο ι ν ι κ ι κ ό α λ φ ά β η τ ο
4. Απόσπασμα από το επύλλιον ΄η αρπαγή της Ευρώπης΄ του Μόσχου
από τις Συρακούσες. Μετάφραση: Γιώργη Γιατρωμανωλάκη
Απόσπασμα από το επύλλιον ΄η αρπαγή της Ευρώπης΄ του Μόσχου
από τις Συρακούσες. Μετάφραση: Γιώργη Γιατρωμανωλάκη
Ήρθαν λοιπόν στα λιβάδια εκείνες τα ολάνθιστα
κι η μια με το ένα κι η άλλη με τ᾽ άλλο λουλούδι χαιρόταν.
Μυρωδάτο νάρκισσο η μία, η άλλη υάκινθο,
μενεξέδες η τρίτη και άλλη να κόβει το θυμάρι το εύοσμο-
πολλά τ᾽ ανθισμένα τα πέταλα που έβγαζε η γη
στ᾽ ανοιξιάτικα ετούτα λιβάδια.
Κι άλλα κορίτσια του ξανθού κρόκου τους ευώδεις πλοκάμους
να δρέπουν παράβγαιναν και στη μέση η πριγκίπισσα
να διαλέγει τα λαμπρά ολοπόρφυρα ρόδα
και να αστράφτει
ωσάν τη θεά των αφρών Αφροδίτη στις Χάριτες μέσα.
Δεν της έμελλε ωστόσο με άνθη για πολύ την καρδιά να φαιδρύνει
και φυλαγμένη να έχει της παρθενίας τη ζώνη την άχραντη.
Γιατί ως τη βλέπει του Κρόνου ο υιός κι εταράχθη ευθύς η καρδιά
του
νικημένος από τα αιφνίδια βέλη της Κύπριδος-
αυτή μονάχα μπορεί και δαμάζει τον Δία.
Να ξεφύγει τότε ζητά τη μεγάλη οργή και τη ζήλια της Ήρας
και της παρθένας θέλοντας τον ακάτεχο νου ν᾽ απατήσει
τη θεότητα αυτού αποκρύβει και το σώμα αλλάζοντας ταύρος
εγίνη... η συνέχεια εδώ
Ήρθαν λοιπόν στα λιβάδια εκείνες τα ολάνθιστα
κι η μια με το ένα κι η άλλη με τ᾽ άλλο λουλούδι χαιρόταν.
Μυρωδάτο νάρκισσο η μία, η άλλη υάκινθο,
μενεξέδες η τρίτη και άλλη να κόβει το θυμάρι το εύοσμο-
πολλά τ᾽ ανθισμένα τα πέταλα που έβγαζε η γη
στ᾽ ανοιξιάτικα ετούτα λιβάδια.
Κι άλλα κορίτσια του ξανθού κρόκου τους ευώδεις πλοκάμους
να δρέπουν παράβγαιναν και στη μέση η πριγκίπισσα
να διαλέγει τα λαμπρά ολοπόρφυρα ρόδα
και να αστράφτει
ωσάν τη θεά των αφρών Αφροδίτη στις Χάριτες μέσα.
Δεν της έμελλε ωστόσο με άνθη για πολύ την καρδιά να φαιδρύνει
και φυλαγμένη να έχει της παρθενίας τη ζώνη την άχραντη.
Γιατί ως τη βλέπει του Κρόνου ο υιός κι εταράχθη ευθύς η καρδιά
του
νικημένος από τα αιφνίδια βέλη της Κύπριδος-
αυτή μονάχα μπορεί και δαμάζει τον Δία.
Να ξεφύγει τότε ζητά τη μεγάλη οργή και τη ζήλια της Ήρας
και της παρθένας θέλοντας τον ακάτεχο νου ν᾽ απατήσει
τη θεότητα αυτού αποκρύβει και το σώμα αλλάζοντας ταύρος
εγίνη... η συνέχεια εδώ
Μια από τις αγαπημένες μορφές της ελληνιστικής
αφηγηματικής ποίησης είναι το ἐπύλλιον: ένα
σχετικά σύντομο έπος με θέμα συνήθως ένα
επεισόδιο από τη ζωή μιας μυθικής ηρωίδας ή ενός
ήρωα, στο πλαίσιο του οποίου κατά κανόνα
αναπτύσσεται και ένα δευτερεύον θέμα ή μια
περιγραφή. Στο ποιητικό αυτό είδος ανήκει και η
Ευρώπη του Μόσχου από τις Συρακούσες
Noël-Nicolas Coypel 1690-1734Noël-Nicolas Coypel 1690-1734
5. …Και σιγά σιγά εκείνη έπαψε να φοβάται, κι εκείνος
Προσέφερε το στήθος του στα παρθενικά της χάδια,
Και τα κέρατά του να τους τυλίξει με άνθινες γιρλάντες,
Μέχρι που η πριγκίπισσα τόλμησε να ανέβει στην πλάτη του,
Χωρίς να το καταλάβει, καβαλίκεψε του χαϊδεμένου ταύρου της την πλάτη,
Τότε αργά-αργά κατεβαίνοντας την πλατιά στεγνή παραλία,
Πρώτα στα ρηχά νερά ο μεγάλος θεός πάτησε
Τις απατηλές οπλές του, κι ύστερα νωχελικά ξανοίχτηκε
Μέχρι που τη λεία του έφερε στην ανοιχτή θάλασσα.
Φόβος γέμισε την καρδιά της καθώς, όπως γύρισε πίσω το βλέμμα, είδε
Να απομακρύνεται γρήγορα η άμμος. Το δεξί της χέρι άρπαξε
Ένα κέρατο, το άλλο ακούμπησε την πλάτη του.
Και ο χιτώνας της ανέμιζε στην αύρα του ανέμου.
…Και σιγά σιγά εκείνη έπαψε να φοβάται, κι εκείνος
Προσέφερε το στήθος του στα παρθενικά της χάδια,
Και τα κέρατά του να τους τυλίξει με άνθινες γιρλάντες,
Μέχρι που η πριγκίπισσα τόλμησε να ανέβει στην πλάτη του,
Χωρίς να το καταλάβει, καβαλίκεψε του χαϊδεμένου ταύρου της την πλάτη,
Τότε αργά-αργά κατεβαίνοντας την πλατιά στεγνή παραλία,
Πρώτα στα ρηχά νερά ο μεγάλος θεός πάτησε
Τις απατηλές οπλές του, κι ύστερα νωχελικά ξανοίχτηκε
Μέχρι που τη λεία του έφερε στην ανοιχτή θάλασσα.
Φόβος γέμισε την καρδιά της καθώς, όπως γύρισε πίσω το βλέμμα, είδε
Να απομακρύνεται γρήγορα η άμμος. Το δεξί της χέρι άρπαξε
Ένα κέρατο, το άλλο ακούμπησε την πλάτη του.
Και ο χιτώνας της ανέμιζε στην αύρα του ανέμου.
(Οβιδίου, Μεταμορφώσεις, τόμος Β, στ.862 κ.ε.,
μτφρ. A.D. Melville, Οξφόρδη 1986, σ.50)
(Οβιδίου, Μεταμορφώσεις, τόμος Β, στ.862 κ.ε.,
μτφρ. A.D. Melville, Οξφόρδη 1986, σ.50)
Πίτερ Πάουλ Ρούμπενς, 1577-1640Πίτερ Πάουλ Ρούμπενς, 1577-1640
6. Η αρπαγή της Ευρώπης
Τοιχογραφία από την Οικία του Ιάσονα στην Πομπηία, 1ος αι. π.Χ. Νάπολη, Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης, 111475
Η αρπαγή της Ευρώπης
Τοιχογραφία από την Οικία του Ιάσονα στην Πομπηία, 1ος αι. π.Χ. Νάπολη, Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης, 111475
7. Η μετόπη (αρχ. ελλ. ενδιάμεσο κενό) είναι
στοιχείο της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής.
Πλαισιώνεται πάντα από τρίγλυφα δεξιά και
αριστερά σχηματίζοντας εν σειρά την ζωφόρο.
Η αρπαγή της Ευρώπης
Μετόπη από το ναό της Ήρας
στο Σελινούντα της Σικελίας
6ος αι. π.Χ. με ανάγλυφη
αναπαράσταση της Ευρώπης στη
ράχη του Δία
Παλέρμο
Regional Archaeological Museum
Η αρπαγή της Ευρώπης
Μετόπη από το ναό της Ήρας
στο Σελινούντα της Σικελίας
6ος αι. π.Χ. με ανάγλυφη
αναπαράσταση της Ευρώπης στη
ράχη του Δία
Παλέρμο
Regional Archaeological Museum
8. Η αρπαγή της Ευρώπης
Η Ευρώπη στη ράχη του Δία
που έχει μεταμορφωθεί σε
ταύρο.
Ειδώλιο από τερακότα, από
την Βοιωτία
470-450 π.Χ.
Η αρπαγή της Ευρώπης
Η Ευρώπη στη ράχη του Δία
που έχει μεταμορφωθεί σε
ταύρο.
Ειδώλιο από τερακότα, από
την Βοιωτία
470-450 π.Χ.
9. Η αρπαγή της Ευρώπης
Πήλινο ειδώλιο από την
Αθήνα
480-460 π.Χ
Η αρπαγή της Ευρώπης
Πήλινο ειδώλιο από την
Αθήνα
480-460 π.Χ
12. Ο Δίας, μεταμορφωμένος ως
ταύρος, μεταφέρει στην πλάτη
του την Ευρώπη
Ερυθρόμορφος κωδωνόσχημος
κρατήρας που βρέθηκε στον
Τάραντα, χρονολογείται το 360
π.Χ., και αποδίδεται στο
Ζωγράφο της Ιλίου Πέρσιδος.
Στην άλλη όψη του αγγείου
εικονίζονται Διόνυσος, Μαινάδα
και Σάτυρος.
Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι
Ο Δίας, μεταμορφωμένος ως
ταύρος, μεταφέρει στην πλάτη
του την Ευρώπη
Ερυθρόμορφος κωδωνόσχημος
κρατήρας που βρέθηκε στον
Τάραντα, χρονολογείται το 360
π.Χ., και αποδίδεται στο
Ζωγράφο της Ιλίου Πέρσιδος.
Στην άλλη όψη του αγγείου
εικονίζονται Διόνυσος, Μαινάδα
και Σάτυρος.
Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι
Από το 2013 κυκλοφορεί η 2η σειρά χαρτονομισμάτων
του ευρώ, και έχει θέμα την Ευρώπη. Η κεφαλή της
Ευρώπης που χρησιμοποιείται στα χαρτονομίσματα
προέρχεται από έναν κρατήρα που έχει βρεθεί στην Νότια
Ιταλία και σήμερα φυλάσσεται στο Μουσείο του
Λούβρου
16. Ο Κάδμος αντιμετωπίζει το δράκο της πηγής
Αλαβάστρινη ετρουσκική τεφροδόχος του 2ου αι. π.Χ. Ο δράκος, γέννημα του Άρη, που φυλάει την πηγή έχει
ήδη τυλίξει ανάμεσα στο σώμα του έναν από τους ακόλουθους του Κάδμου. Με προτεταμένη την ασπίδα ο
Κάδμος προφυλάσσεται από τον δράκοντα, και προφανώς με το δεξί του χέρι θα πρέπει να πρόβαλε το σπαθί
του (μάλλον ένθετο που έχει χαθεί). Πίσω από το δράκοντα ένας σύντροφος του Κάδμου ετοιμάζεται να τον
χτυπήσει με το σπαθί του, ενώ ένας δεύτερος σύντροφός του βρίσκεται στα δεξιά του. Βιέννη, Museum of Art
History, Inv. No. I 1045
Ο Κάδμος αντιμετωπίζει το δράκο της πηγής
Αλαβάστρινη ετρουσκική τεφροδόχος του 2ου αι. π.Χ. Ο δράκος, γέννημα του Άρη, που φυλάει την πηγή έχει
ήδη τυλίξει ανάμεσα στο σώμα του έναν από τους ακόλουθους του Κάδμου. Με προτεταμένη την ασπίδα ο
Κάδμος προφυλάσσεται από τον δράκοντα, και προφανώς με το δεξί του χέρι θα πρέπει να πρόβαλε το σπαθί
του (μάλλον ένθετο που έχει χαθεί). Πίσω από το δράκοντα ένας σύντροφος του Κάδμου ετοιμάζεται να τον
χτυπήσει με το σπαθί του, ενώ ένας δεύτερος σύντροφός του βρίσκεται στα δεξιά του. Βιέννη, Museum of Art
History, Inv. No. I 1045
τεφροδόχος : δοχείο
που περιέχει τη στάχτη
ενός νεκρού που
αποτεφρώθηκε
17. Ο Κάδμος σκοτώνει το φίδι
Ευβοϊκός μελανόμορφος αμφορέας, 560-550 π.Χ. Με το αριστερό του χέρι ο Κάδμος έχει πιάσει το φίδι που φυλάει
την πηγή του Άρη και με το δεξί είναι έτοιμος να το αποκεφαλίσει. Ένας σύντροφός του πιάνει επίσης το φίδι, ενώ
τον ακολουθεί ένας δεύτερος σύντροφος που βρίσκεται πίσω του. Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E707
Ο Κάδμος σκοτώνει το φίδι
Ευβοϊκός μελανόμορφος αμφορέας, 560-550 π.Χ. Με το αριστερό του χέρι ο Κάδμος έχει πιάσει το φίδι που φυλάει
την πηγή του Άρη και με το δεξί είναι έτοιμος να το αποκεφαλίσει. Ένας σύντροφός του πιάνει επίσης το φίδι, ενώ
τον ακολουθεί ένας δεύτερος σύντροφος που βρίσκεται πίσω του. Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου, E707
Οι μύθοι
παραδίδουν τις
μετακινήσεις
του Κάδμου σε
πολλές περιοχές
της Μεσογείου,
προκειμένου να
βρει την αδελφή
του Ευρώπη την
οποία είχε
αρπάξει ο Δίας.
Από την Τύρο
της Φοινίκης
στη Θράκη και
τη Σαμοθράκη
μαζί με τη
μητέρα του
Τηλέφασσα, από
τη Φωκίδα στη
Βοιωτία, μετά
στην Ιλλυρία και
στα Ηλύσια
πεδία μαζί με τη
γυναίκα του
Αρμονία…
Διαβάστε
περισσότερα
εδώ
Οι μύθοι
παραδίδουν τις
μετακινήσεις
του Κάδμου σε
πολλές περιοχές
της Μεσογείου,
προκειμένου να
βρει την αδελφή
του Ευρώπη την
οποία είχε
αρπάξει ο Δίας.
Από την Τύρο
της Φοινίκης
στη Θράκη και
τη Σαμοθράκη
μαζί με τη
μητέρα του
Τηλέφασσα, από
τη Φωκίδα στη
Βοιωτία, μετά
στην Ιλλυρία και
στα Ηλύσια
πεδία μαζί με τη
γυναίκα του
Αρμονία…
Διαβάστε
περισσότερα
εδώ
20. Ο Κάδμος αντιμετωπίζει το
δράκο που φυλάει την πηγή
απ' όπου πήγε να πάρει νερό
για τη θυσία προς την Αθηνά
Λακωνική, αρχαϊκή κύλικα
του ζωγράφου Rider, περίπου
550-540 π.Χ. Βρέθηκε στην
Ετρουρία. Σύμφωνα με άλλη
εκδοχή είναι ο Απόλλωνας
που σκοτώνει τον Πύθωνα.
Παρίσι, Μουσείο του
Λούβρου, E 669
Ο Κάδμος αντιμετωπίζει το
δράκο που φυλάει την πηγή
απ' όπου πήγε να πάρει νερό
για τη θυσία προς την Αθηνά
Λακωνική, αρχαϊκή κύλικα
του ζωγράφου Rider, περίπου
550-540 π.Χ. Βρέθηκε στην
Ετρουρία. Σύμφωνα με άλλη
εκδοχή είναι ο Απόλλωνας
που σκοτώνει τον Πύθωνα.
Παρίσι, Μουσείο του
Λούβρου, E 669
21. Ο Κάδμος και ο δράκος
Ποσειδωνιακός ερυθρόμορφος καλυκωτός
κρατήρας. Ζωγράφος του Πύθωνα, περίπου
350-340 π.Χ. Μπροστά από ένα δέντρο κι ένα
σύνολο λίθων περίτεχνα τοποθετημένων που
σχηματίζουν κώνο βρίσκεται το φίδι της
Αρείας πηγής με το σώμα του κουλουριασμένο
και το πάνω μέρος σε στάση επίθεσης. Από
αριστερά πλησιάζει ο Κάδμος. Φοράει μανδύα
στερωμένο στο λαιμό και ριγμένο στην πλάτη,
πίλο στο κεφάλι και κρατάει στο αριστερό χέρι
οξυπύθμενο αμφορέα, ενώ έχει ανυψώσει το
δεξί κρατώντας μια πέτρα την οποία
ετοιμάζεται να εκσφενδονίσει στο φίδι. Δύο
γυναικείες αλληγορικές φιγούρες βρίσκονται
δεξιά κι αριστερά, προσωποποιώντας την
Κρήνη και τη Θήβα. Στο κέντρο του πάνω
μέρους η Αφροδίτη με καθρέφτη, αριστερά ο
Ερμής, δεξιά ο Πάνας κι ένας Σάτυρος. Παρίσι,
Μουσείο του Λούβρου, N 3157 (K 33)
Ο Κάδμος και ο δράκος
Ποσειδωνιακός ερυθρόμορφος καλυκωτός
κρατήρας. Ζωγράφος του Πύθωνα, περίπου
350-340 π.Χ. Μπροστά από ένα δέντρο κι ένα
σύνολο λίθων περίτεχνα τοποθετημένων που
σχηματίζουν κώνο βρίσκεται το φίδι της
Αρείας πηγής με το σώμα του κουλουριασμένο
και το πάνω μέρος σε στάση επίθεσης. Από
αριστερά πλησιάζει ο Κάδμος. Φοράει μανδύα
στερωμένο στο λαιμό και ριγμένο στην πλάτη,
πίλο στο κεφάλι και κρατάει στο αριστερό χέρι
οξυπύθμενο αμφορέα, ενώ έχει ανυψώσει το
δεξί κρατώντας μια πέτρα την οποία
ετοιμάζεται να εκσφενδονίσει στο φίδι. Δύο
γυναικείες αλληγορικές φιγούρες βρίσκονται
δεξιά κι αριστερά, προσωποποιώντας την
Κρήνη και τη Θήβα. Στο κέντρο του πάνω
μέρους η Αφροδίτη με καθρέφτη, αριστερά ο
Ερμής, δεξιά ο Πάνας κι ένας Σάτυρος. Παρίσι,
Μουσείο του Λούβρου, N 3157 (K 33)
22. Πάολο Βερονέζε (1528-1588), η αρπαγή της Ευρώπης, Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο, ΑγγλίαΠάολο Βερονέζε (1528-1588), η αρπαγή της Ευρώπης, Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο, Αγγλία
23. Τιτσιάνος
1488 - 1576
Η αρπαγή της
Ευρώπης 1559-62
Isabella Stewart-
Gardner
Museum, Boston
Τιτσιάνος
1488 - 1576
Η αρπαγή της
Ευρώπης 1559-62
Isabella Stewart-
Gardner
Museum, Boston
25. Η αρπαγή της
Ευρώπης
Pierre, Jean-
Baptiste Marie,
1750,
Ελαιογραφία,
Ντάλας, Dallas
Museum of Art.
Η αρπαγή της
Ευρώπης
Pierre, Jean-
Baptiste Marie,
1750,
Ελαιογραφία,
Ντάλας, Dallas
Museum of Art.
26. Η απαγωγή της Ευρώπης, Serov Valentin, 1910, Ελαιογραφία. Ιδιωτική ΣυλλογήΗ απαγωγή της Ευρώπης, Serov Valentin, 1910, Ελαιογραφία. Ιδιωτική Συλλογή
27. Ανρί Ματίς, 1869–1954, Η απαγωγή της Ευρώπης, 1929Ανρί Ματίς, 1869–1954, Η απαγωγή της Ευρώπης, 1929
28. Π. Πικάσο
ο Δίας και η Ευρώπη, 1950,
People's History Museum,
Μάντσεστερ, Αγγλία
Π. Πικάσο
ο Δίας και η Ευρώπη, 1950,
People's History Museum,
Μάντσεστερ, Αγγλία
30. Karl Hänny, 1879-1972, "Europa auf dem Stier», 1915-1918, Rosengarten, Βέρνη- ΕλβετίαKarl Hänny, 1879-1972, "Europa auf dem Stier», 1915-1918, Rosengarten, Βέρνη- Ελβετία
31. Η Ευρώπη και ο Ταυρός, Carl Milles (Swedish) 1875-1955Η Ευρώπη και ο Ταυρός, Carl Milles (Swedish) 1875-1955
32. Η αρπαγή της Ευρώπης
Den Haag, Hofzichtlaan.
Kunstwerk van Dirk Bus,
Χάγη, Ολλανδία
Η αρπαγή της Ευρώπης
Den Haag, Hofzichtlaan.
Kunstwerk van Dirk Bus,
Χάγη, Ολλανδία
33. Γλυπτό της Ευρώπης, έξω από τα γραφεία της Ε.Ε στις ΒρυξέλλεςΓλυπτό της Ευρώπης, έξω από τα γραφεία της Ε.Ε στις Βρυξέλλες
34. Χάρτης που αποτυπώνει τον κόσμο σύμφωνα με τις αντιλήψεις του ΗρόδοτουΧάρτης που αποτυπώνει τον κόσμο σύμφωνα με τις αντιλήψεις του Ηρόδοτου
«Απορώ με κείνους που χώρισαν και έβαλαν τα σύνορα της Λιβύης, της Ασίας και της Ευρώπης.
Γιατί οι διαφορές τους δεν είναι μικρές. Το μήκος της Ευρώπης είναι όσο και των δύο άλλων μαζί.
Στο πλάτος δεν υπάρχει σύγκριση»
Ηρόδοτος, Ιστορία, ΙV, 42
«Απορώ με κείνους που χώρισαν και έβαλαν τα σύνορα της Λιβύης, της Ασίας και της Ευρώπης.
Γιατί οι διαφορές τους δεν είναι μικρές. Το μήκος της Ευρώπης είναι όσο και των δύο άλλων μαζί.
Στο πλάτος δεν υπάρχει σύγκριση»
Ηρόδοτος, Ιστορία, ΙV, 42
35. Χάρτης που αποτυπώνει τον κόσμο σύμφωνα με τις αντιλήψεις του ΕρατοσθένηΧάρτης που αποτυπώνει τον κόσμο σύμφωνα με τις αντιλήψεις του Ερατοσθένη
Ένα από τα πιο σημαντικά πειράματα που πραγματοποιήθηκε στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν η μέτρηση της
περιφέρειας της Γης από τον Ερατοσθένη τον 3ο π.Χ. αιώνα. Ο Ερατοσθένης πληροφορήθηκε ότι στη Συήνη (σημερινό
Ασουάν) ο ήλιος κατά το μεσημέρι του θερινού ηλιοστασίου ρίχνει τις ακτίνες του κάθετα στον ορίζοντα και φωτίζει τον
πυθμένα ενός πηγαδιού. Την ίδια στιγμή στην Αλεξάνδρεια οι ακτίνες του ηλίου σχηματίζουν μια γωνία 7,2ο με την
κατακόρυφο του τόπου. Στη συνέχεια μέτρησε την απόσταση Αλεξάνδρειας - Συήνης και υπολόγισε, όπως φαίνεται στο
σχήμα που ακολουθεί, με αξιοζήλευτη ακρίβεια την περιφέρεια της γης.
36. Χάρτης που αποτυπώνει τον κόσμο σύμφωνα με τις αντιλήψεις του ΣτράβωναΧάρτης που αποτυπώνει τον κόσμο σύμφωνα με τις αντιλήψεις του Στράβωνα
37. Ο χάρτης της γης σύμφωνα με την βίβλο
Απεικονίζονται οι ποταμοί Νείλος και Δον, και η Αζοφική θάλασσα
Κώδικας Ισιδώρου 236, Ελβετία, 10ος αι. μ.Χ.
Ο χάρτης της γης σύμφωνα με την βίβλο
Απεικονίζονται οι ποταμοί Νείλος και Δον, και η Αζοφική θάλασσα
Κώδικας Ισιδώρου 236, Ελβετία, 10ος αι. μ.Χ.
38. Αν συγκρίνουμε την Ευρώπη με την Ασία, θα δούμε είναι διαφορετικές
από κάθε άποψη. Η Ασία διαφέρει κατά πολύ από την Ευρώπη ως προς
τη φύση όλων των πραγμάτων, δηλαδή και των προϊόντων της γης και
των ανθρώπων. Στην Ασία όλα γίνονται πολύ ομορφότερα και
μεγαλύτερα, ενώ ο χαρακτήρας των ανθρώπων είναι ηπιότερος και πιο
ήρεμος. Αυτό οφείλεται στο εύκρατο κλίμα, επειδή η περιοχή βρίσκεται
ανατολικά, ανάμεσα στις δύο ανατολές του ηλίου και απομακρυσμένη
από το ψύχος. Οι περιοχές που βρίσκονται σε ίση απόσταση ανάμεσα
στο κρύο και τη ζέστη, είναι πολύ εύφορες, σκεπάζονται από πυκνά
δάση, έχουν πολύ ήπιο κλίμα και τα νερά τους είναι υπέροχα, είτε
προέρχονται από τη βροχή είτε από πηγές. Ούτε ξεροψήνονται από τη
ζέστη, ούτε στεγνώνουν από ξηρασίες και έλλειψη νερού, ούτε
μαστίζονται από το κρύο. Το έδαφος είναι το πιο κατάλληλο για
καλλιέργεια, αφού διαποτίζεται από άφθονες βροχές και χιόνια. Επίσης
τα ζώα που τρέφονται σε αυτές τις περιοχές είναι σε εξαιρετική
κατάσταση. Οι άνθρωποι είναι καλοθρεμμένοι, με πολύ όμορφη
εμφάνιση και πολύ ψηλό ανάστημα, με ελάχιστες διαφορές στην όψη
και το ύψος. Η περιοχή αύτη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μοιάζει ως
προς τον χαρακτήρα και την ηπιότητα των εποχών της άνοιξης. Κάτω
από παρόμοιες συνθήκες δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθεί ούτε η
ανδρεία, ούτε η εγκαρτέρηση, ούτε η φιλοπονία, ούτε το ψυχικό
σθένος, ούτε στους ντόπιους αλλά ούτε και στους εποίκους,
αναγκαστικά υπερισχύει η φιληδονία
Αν συγκρίνουμε την Ευρώπη με την Ασία, θα δούμε είναι διαφορετικές
από κάθε άποψη. Η Ασία διαφέρει κατά πολύ από την Ευρώπη ως προς
τη φύση όλων των πραγμάτων, δηλαδή και των προϊόντων της γης και
των ανθρώπων. Στην Ασία όλα γίνονται πολύ ομορφότερα και
μεγαλύτερα, ενώ ο χαρακτήρας των ανθρώπων είναι ηπιότερος και πιο
ήρεμος. Αυτό οφείλεται στο εύκρατο κλίμα, επειδή η περιοχή βρίσκεται
ανατολικά, ανάμεσα στις δύο ανατολές του ηλίου και απομακρυσμένη
από το ψύχος. Οι περιοχές που βρίσκονται σε ίση απόσταση ανάμεσα
στο κρύο και τη ζέστη, είναι πολύ εύφορες, σκεπάζονται από πυκνά
δάση, έχουν πολύ ήπιο κλίμα και τα νερά τους είναι υπέροχα, είτε
προέρχονται από τη βροχή είτε από πηγές. Ούτε ξεροψήνονται από τη
ζέστη, ούτε στεγνώνουν από ξηρασίες και έλλειψη νερού, ούτε
μαστίζονται από το κρύο. Το έδαφος είναι το πιο κατάλληλο για
καλλιέργεια, αφού διαποτίζεται από άφθονες βροχές και χιόνια. Επίσης
τα ζώα που τρέφονται σε αυτές τις περιοχές είναι σε εξαιρετική
κατάσταση. Οι άνθρωποι είναι καλοθρεμμένοι, με πολύ όμορφη
εμφάνιση και πολύ ψηλό ανάστημα, με ελάχιστες διαφορές στην όψη
και το ύψος. Η περιοχή αύτη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μοιάζει ως
προς τον χαρακτήρα και την ηπιότητα των εποχών της άνοιξης. Κάτω
από παρόμοιες συνθήκες δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθεί ούτε η
ανδρεία, ούτε η εγκαρτέρηση, ούτε η φιλοπονία, ούτε το ψυχικό
σθένος, ούτε στους ντόπιους αλλά ούτε και στους εποίκους,
αναγκαστικά υπερισχύει η φιληδονία
Στο κλίμα οφείλεται πάλι ο χαρακτήρας των ανθρώπων αν
δηλαδή είναι μικρόψυχοι και ήπιοι ή όχι. Οι Ασιάτες δεν
είναι τόσο πολέμιοι αλλά αντίθετα έχουν έλλειψη θάρρους.
Το κλίμα είναι αίτιο όπως είπαμε γιατί δεν παρουσιάζει
απότομες μεταβολές θερμοκρασίας. Έτσι οι ισχυροί
πνευματικοί κλονισμοί δεν προκαλούν τους ανθρώπους
πνευματικά και σωματικά άρα δεν εξαγριώνουν τον
χαρακτήρα τους, αντίθετα με εκείνους που ζουν κάτω από
τις συνεχείς αλλαγές των συνθηκών και δεν αφήνουν το
πνεύμα να ησυχάσει. Όμως η δειλία των Ασιατών οφείλεται
και στους πολιτικούς θεσμούς τους, γιατί οι περισσότεροι
ασιατικοί λαοί δεν είναι ελεύθεροι αλλά έχουν
κάποιον(βασιλιά) που κρατάει την εξουσία στα χέρια του.
Και επειδή συνήθως του εναντιώνονται δεν ενδιαφέρονται
για το πώς θα φαίνονται άξιοι πολεμιστές αλλά το αντίθετο,
δηλαδή ακόμα και αν τους επιστρατεύουν για τον πόλεμο
και πεθαίνουν μακριά από τους συγγενείς τους κάνοντας
οποιαδήποτε γενναία πράξη αναδεικνύει το βασιλιά τους.
Και δεν φτάνει αυτό αλλά ερημώνονται και οι χώρες τους
από τους εχθρούς τους και από τη διακοπή της δουλειάς
τους. Άρα ακόμα και αν ένας χαρακτήρας ενός ανθρώπου
είναι τολμηρός και γενναίος από όταν γεννιέται στη
συνέχεια μεταβάλλεται εξαιτίας του καθεστώτος. Εκείνοι οι
λαοί πχ. Έλληνες που είναι αυτόνομοι και κοπιάζουν για να
επιβιώσουν είναι πιο θαρραλέοι και πιο αξιόμαχοι από
όλους. Για όλα τα παραπάνω είναι υπαίτιες οι εναλλαγές
των εποχών σύμφωνα με τον Ιπποκράτη
Στο κλίμα οφείλεται πάλι ο χαρακτήρας των ανθρώπων αν
δηλαδή είναι μικρόψυχοι και ήπιοι ή όχι. Οι Ασιάτες δεν
είναι τόσο πολέμιοι αλλά αντίθετα έχουν έλλειψη θάρρους.
Το κλίμα είναι αίτιο όπως είπαμε γιατί δεν παρουσιάζει
απότομες μεταβολές θερμοκρασίας. Έτσι οι ισχυροί
πνευματικοί κλονισμοί δεν προκαλούν τους ανθρώπους
πνευματικά και σωματικά άρα δεν εξαγριώνουν τον
χαρακτήρα τους, αντίθετα με εκείνους που ζουν κάτω από
τις συνεχείς αλλαγές των συνθηκών και δεν αφήνουν το
πνεύμα να ησυχάσει. Όμως η δειλία των Ασιατών οφείλεται
και στους πολιτικούς θεσμούς τους, γιατί οι περισσότεροι
ασιατικοί λαοί δεν είναι ελεύθεροι αλλά έχουν
κάποιον(βασιλιά) που κρατάει την εξουσία στα χέρια του.
Και επειδή συνήθως του εναντιώνονται δεν ενδιαφέρονται
για το πώς θα φαίνονται άξιοι πολεμιστές αλλά το αντίθετο,
δηλαδή ακόμα και αν τους επιστρατεύουν για τον πόλεμο
και πεθαίνουν μακριά από τους συγγενείς τους κάνοντας
οποιαδήποτε γενναία πράξη αναδεικνύει το βασιλιά τους.
Και δεν φτάνει αυτό αλλά ερημώνονται και οι χώρες τους
από τους εχθρούς τους και από τη διακοπή της δουλειάς
τους. Άρα ακόμα και αν ένας χαρακτήρας ενός ανθρώπου
είναι τολμηρός και γενναίος από όταν γεννιέται στη
συνέχεια μεταβάλλεται εξαιτίας του καθεστώτος. Εκείνοι οι
λαοί πχ. Έλληνες που είναι αυτόνομοι και κοπιάζουν για να
επιβιώσουν είναι πιο θαρραλέοι και πιο αξιόμαχοι από
όλους. Για όλα τα παραπάνω είναι υπαίτιες οι εναλλαγές
των εποχών σύμφωνα με τον Ιπποκράτη
Ι π π ο κ ρ ά τ η ς
39. ΄Τα έθνη που κατοικούν στα ψυχρά μέρη και στη Ευρώπη
είναι πιο ορμητικά, υστερούν όμως διανοητικά και στις
τεχνικές δεξιότητες. Γι αυτό ζουν μάλλον ελεύθερα, χωρίς
όμως οργανωμένο πολιτικό βίο και δεν είναι ικανά να
κυριαρχούν στους γείτονές τους. Όσα έθνη όμως ζουν στην
Ασία διαθέτουν και οξύτητα πνεύματος και τεχνικές
δεξιότητες. Αλλά δεν διαθέτουν ψυχική δύναμη, γι΄αυτό και
είναι υπό την εξουσία άλλων και ζουν σαν δούλοι. Το
ελληνικό έθνος όμως, καθώς ζει σε γεωγραφική θέση
μεταξύ των άλλων δύο, έχει τις αρετές τους. Και ορμητικό
είναι και οξύτητα πνεύματος διαθέτει. Γι΄αυτό και ζει
ελεύθερα και σε άριστα οργανωμένη πολιτεία και μπορεί
να κυβερνά όλους, αν έχει ενιαίο πολιτικό σύστημα΄
΄Τα έθνη που κατοικούν στα ψυχρά μέρη και στη Ευρώπη
είναι πιο ορμητικά, υστερούν όμως διανοητικά και στις
τεχνικές δεξιότητες. Γι αυτό ζουν μάλλον ελεύθερα, χωρίς
όμως οργανωμένο πολιτικό βίο και δεν είναι ικανά να
κυριαρχούν στους γείτονές τους. Όσα έθνη όμως ζουν στην
Ασία διαθέτουν και οξύτητα πνεύματος και τεχνικές
δεξιότητες. Αλλά δεν διαθέτουν ψυχική δύναμη, γι΄αυτό και
είναι υπό την εξουσία άλλων και ζουν σαν δούλοι. Το
ελληνικό έθνος όμως, καθώς ζει σε γεωγραφική θέση
μεταξύ των άλλων δύο, έχει τις αρετές τους. Και ορμητικό
είναι και οξύτητα πνεύματος διαθέτει. Γι΄αυτό και ζει
ελεύθερα και σε άριστα οργανωμένη πολιτεία και μπορεί
να κυβερνά όλους, αν έχει ενιαίο πολιτικό σύστημα΄
Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς
40. A cynocephalus, or dog-head,
as described by Pliny in his
Natural History. From the
Nuremberg Chronicle (1493)
A cynocephalus, or dog-head,
as described by Pliny in his
Natural History. From the
Nuremberg Chronicle (1493)
Pliny, Natural History. From the
Nuremberg Chronicle (1493)
Pliny, Natural History. From the
Nuremberg Chronicle (1493)
A sciapod, described by Pliny in his Natural
History. From the Nuremberg Chronicle (1493)
A sciapod, described by Pliny in his Natural
History. From the Nuremberg Chronicle (1493)
Στη ΄Φυσική ιστορία΄ του Πλίνιου του πρεσβύτερου, έργο του 1ου
μ.Χ. αιώνα , η Ευρώπη εμφανίζεται ως η ελκυστικότερη από όλες
τις ηπείρους, η μητέρα γη του λαού που κατέκτησε την οικουμένη
(των Ρωμαίων) και καταλαμβάνει περίπου το μισό του τότε
γεωγραφικού κόσμου.
Στη ΄Φυσική ιστορία΄ του Πλίνιου του πρεσβύτερου, έργο του 1ου
μ.Χ. αιώνα , η Ευρώπη εμφανίζεται ως η ελκυστικότερη από όλες
τις ηπείρους, η μητέρα γη του λαού που κατέκτησε την οικουμένη
(των Ρωμαίων) και καταλαμβάνει περίπου το μισό του τότε
γεωγραφικού κόσμου.
41. Ο χωρισμός της γης σύμφωνα με την βιβλική
παράδοση (Πρώτο βιβλίο της Γενέσεως)(Πρώτο βιβλίο της Γενέσεως)
ΝώεΝώε
ΧαμΧαμΣημΣημ ΙάφεθΙάφεθ
Αφρική
κατακλυσμόςκατακλυσμός
Εικ. από τον Κώδικα του Ισιδώρου 236, Ελβετία,
10ος αιώνας μ.Χ.
Εικ. από τον Κώδικα του Ισιδώρου 236, Ελβετία,
10ος αιώνας μ.Χ.
Ποταμός
Νείλος
Ποταμός
Νείλος
ΩκεανόςΩκεανός
Οι περιοχές του κόσμου όπως αυτές
προσδιορίζονται στο έργο του Εβραίου λόγιου
Φλάβιου Ιώσηπου (37;-100 μ. Χ.)
Οι περιοχές του κόσμου όπως αυτές
προσδιορίζονται στο έργο του Εβραίου λόγιου
Φλάβιου Ιώσηπου (37;-100 μ. Χ.)
42. Ο χωρισμός έγινε σύμφωνα με την βιβλική
παράδοση
Κώδικας Ισιδώρου 237, 7ος αιώνας μ. Χ.
Ο χωρισμός έγινε σύμφωνα με την βιβλική
παράδοση
Κώδικας Ισιδώρου 237, 7ος αιώνας μ. Χ.
Ο παλαιότερος γνωστός χάρτης του κόσμου