Προβλήματα και λύσεις στη καθημερινότητα των εκτροφών

1. Πξνβιήκαηα θαη ιύζεηο ζηε
θαζεκεξηλόηεηα ησλ εθηξνθώλ
Γεϊργιοσ Ι. Αρςζνοσ
Αλαπιεξσηήο Καζεγεηήο
Γ/ηεο Δξγαζηεξίνπ Εσνηερλίαο,
Κηεληαηξηθή ΢ρνιή, Α.Π.Θ.

2. Σα ζπρλόηεξα πξνβιήκαηα
1. Έιιεηςε ζηόρνπ – δηαρεηξηζηηθνύ πιάλνπ
2. Αθαηάιιειεο ζπλζήθεο δηαβίσζεο
3. Αθαηάιιειε δηαηξνθή
4. Αλεπαξθήο πξνιεπηηθή θηεληαηξηθή, απνπζία ππεύζπλνπ
θηεληάηξνπ
5. Πξνβιήκαηα πγείαο

3. Διαχειριςτικό πλάνο
• Ομαδοποίθςθ ηώων (παραγωγικό ςτάδιο, παραγωγι)
• Καταγραφι ςτοιχείων (θμερομθνία τοκετοφ, γαλακτομζτρθςθ,
πολυδυμία, αρχείο κεραπειών)
• Ελεγχόμενεσ ςυηεφξεισ
• Επιλογι γεννθτόρων
• Εξαςφάλιςθ οικονομικών και ποιοτικών ηωοτροφών (π.χ.
ιδιοπαραγωγι)
• Σωςτι χρθςιμοποίθςθ των εγκαταςτάςεων, του εξοπλιςμοφ
• Αξιοποίθςθ και εκπαίδευςθ του προςωπικοφ (τρία αρμζγματα,
τεχνθτι γαλουχία κλπ.)

4. Βαζηθνί άμνλεο
• Ηωικό κεφάλαιο και ςταβλιςμόσ
• Διατροφι
• Αναπαραγωγι
• Προλθπτικι κτθνιατρικι

6. Διιεληθά
Ξέλα

10. Σταβλιςμόσ
-Κακαριςμόσ και Απολυμάνςεισ
-Στρωμνι με άχυρο
-επιφάνεια δαπζδου: 2 m2/πξνβαηίλα
-δηαζέζηκνο όγθνο θηηξίνπ: 7 m3/πξνβαηίλα
- αεριςμόσ: 1,5-2 m3/ώξα/ρηι. ΢.Β. γηα
απνθπγή αλαπλεπζηηθώλ πξνβιεκάησλ
-Υγραςία: < 60%
- Φωτιςμόσ: ηνπιάρηζην 4 watt/m2

11. ΓΗΑΣΡΟΦΖ

12. Τι κάνουμε
• Τιρθςθ ςτοιχείων ςτθν εκτροφι
• Συνεχισ παρακολοφκθςθ ηϊων
• Αξιολόγθςθ του δείκτθ κρεπτικισ κατάςταςθσ
• Επικυμθτόσ ΔΘΚ = 3

13. Γηαηξνθή
΢πλήζε Δξσηήκαηα
Πνην είλαη ην θαηάιιειν ζηηεξέζην;
Πσο πξέπεη λα ηαΐδνπκε;
Πόζν θαη πνηεο δσνηξνθέο;
Ση θόζηνο έρεη ε δηαηξνθή;

14. Διατροφι και υγεία των αιγοπροβάτων
Πεπτικζσ διαταραχζσ (π.χ. Δυςπεπτικι οξζωςθ - Τυμπανιςμόσ)

15. Διατροφι και υγεία των αιγοπροβάτων
Ακατάλλθλθ διατροφι 
Προδιάκεςθ ςε:
• Κλινικζσ και υποκλινικζσ μαςτίτιδεσ
• Μειωμζνθ γονιμότθτα- Αποβολζσ Μπθνηνμίλεο
• Πρόπτωςθ κόλπου-μιτρασ
• Χωλότθτεσ (π.χ. νόςοσ λευκισ γραμμισ, ενδονυχίτιδα)
ΑΠΑΡΑΙΣΗΣΗ Η ΢ΤΜΒΟΤΛΗ KAI TOY ΚΣΗΝΙΑΣΡΟΤ
΢Δ ΘΔΜΑΣΑ ΓΙΑΣΡΟΦΗ΢

16. Πξνβιήκαηα ηεο θαθήο εθηξνθήο…

17. Χοριγθςθ κακαροφ νεροφ
Ανάγκεσ ςε νερό χιλ./θμζρα
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Ξθρι περίοδοσ Μζςο κυοφορίασ τζλοσ κυοφορίασ Γαλακτοπαραγωγι
• Εξαςφάλιςθ πρόςβαςθ ςτισ ταΐςτρεσ όλων των
προβατίνων ταυτόχρονα
μήκος 45 εκ./προβατίνα για σσμπσκνωμένες

18. Νερό πάντα διακζςιμο!
! ?

19. Λάκθ ςτθ διατροφι…
Ρτϊςθ γαλακτοπαραγωγισ
Μεταβολι ποιότθτα γάλακτοσ
Μειωμζνθ γονιμότθτα
Μεταβολικά νοςιματα
Χωλότθτεσ
Ρεπτικζσ διαταραχζσ

20. Θρεπτικζσ ανάγκεσ
Ενζργεια χρειάηεται για:
- Συντιρθςθ Γεκεηξηαθνί
- Ανάπτυξθ θαξπνί, ελζίξσκα
- Κυοφορία αξαβνζίηνπ, θπηηθό ιίπνο
- Παραγωγι γάλατοσ θ.α.
-
Πρωτεΐνεσ χρειάηονται για:
- Συντιρθςθ
- Ανάπτυξθ ΢αλόο κεδηθήο, βίθνο, θηελνηξνθηθό
- Κυοφορία κπηδέιη, άιεπξν πιαθνύληα ζόγηαο θαη
- Παραγωγι γάλατοσ ειηάλζνπ, θ.α.
Βηηακίλεο θαη ηρλνζηνηρεία «ηζζνξνπηζηήο»

21. Ρωσ αντιμετωπίηουμε
το κόςτοσ των ηωοτροφϊν;
700
640
600 570
500
400 360 360
330 Καλαμπόκι
300 280
240 Σόγια
220
200
200
125
100
0
2009 2010 2011 2012 2013

22. Απάληεζε: Σατδνπκε ζσζηά
ΒΘΜΑ 1ο
Ρροςδιοριςμόσ των αναγκϊν των ηϊων για τα
οποία προορίηεται το ςιτθρζςιο
ΒΘΜΑ 2ο
Κακοριςμόσ τθσ «μζςθσ προβατίνασ»
ΒΘΜΑ 3ο
Ρροςδιοριςμόσ τθσ Ξθρισ ουςίασ που καταναλϊνει
θ «μζςθ προβατίνα»

23. Καταρτιςμόσ ςιτθρεςίου
4ο Βιμα  Επιλογι των ηωοτροφών που κα
χρθςιμοποιθκοφν για τον καταρτιςμό του ςιτθρεςίου –
προςδιοριςμόσ τθσ οικονομικότερθσ ςφνκεςθσ ςιτθρεςίου:
΢πλππνινγίδνληαη:
- Ιδηνπαξαγσγή δσνηξνθώλ
- Ύπαξμε βνζθόηνπσλ
- Πνηόηεηα δηαζέζηκσλ δσνηξνθώλ
- Δπάξθεηα απνζεθεπηηθώλ ρώξσλ (αγνξάδνπκε όηαλ
είλαη θηελέο!!)

24. Ομαδοποίθςθ των ηώων
• Ρροβατίνεσ/γίδεσ (ςε γαλακτοπαραγωγι ι
ξθρά περίοδο)
• Κριάρια/τράγοι
• Αρνιά/κατςίκια, ςε τεχνθτι γαλουχία
• Αρνιά/κατςίκια, γεννιτορεσ και ηϊα
παχυνόμενα

25. Διατροφι και υγεία των αιγοπροβάτων
Μεταβολικά νοςιματα (π.χ. Τοξαιμία τθσ κυοφορίασ)

26. Διατροφι και καταςτροφι!

27. Διατροφι και Καταςτροφι!

31. Αλαπαξαγσγή
΢ηόρνη
• Συγκζντρωςθ τοκετϊν
• Μείωςθ κνθςιμότθτασ των αρνιϊν
• Ζλεγχοσ οχειϊν – εφαρμογι Τ.Σ.
• Γρθγορότερθ γενετικι βελτίωςθ
• Ζλεγχοσ του δείκτθ πολυδυμίασ

32. Αλαπαξαγσγηθό πιάλν ηεο εθηξνθήο:
1. Οκαδνπνίεζε ησλ δώσλ
2. Καζνξηζκόο ηεο επνρήο ησλ ζπδεύμεσλ
3. Δπηινγή κεζόδνπ ειέγρνπ ηεο αλαπαξαγσγήο
α. Flushing θαη «επίδξαζε αξζεληθνύ»
β. Δκθπηεύκαηα κειαηνλίλεο (Regulin)
γ. Δλδνθνιπηθνί ζπόγγνη
4. Έιεγρνο ησλ αλαπαξαγσγηθώλ
απνδόζεσλ ησλ εθηξνθώλ
Καηαγξαθή ζηνηρείσλ ζρεηηθά κε:
i) Σν πνζνζηό ζύιιεςεο
ii)Σνλ δείθηε πνιπδπκίαο
iii)Σν κεζνδηάζηεκα κεηαμύ δύν ηνθεηώλ

33. • Ζλεγχοσ των αναπαραγωγικών αποδόςεων
των εκτροφών
•Α. Διάγνωςθ τθσ κυοφορίασ με
υπζρθχο

34. Αξιολόγθςθ αρςενικών

35. Θ ςωςτι προςζγγιςθ
• Ζλεγχοσ των ςυηεφξεων
• Εφαρμογι Τεχνθτισ
Σπερματζγχυςθσ όπου είναι εφικτό
• Μετά ςυνικωσ αφινουμε 1 κριό (ι
τράγο) για τισ επιςτροφζσ

36. Τελευταίεσ 6 εβδομάδεσ
πριν τισ γζννεσ
• Σταδιακι αφξθςθ τθσ ποςότθτασ των ςυμπυκνωμζνων
ηωοτροφϊν ςτο ςιτθρζςιο
• Εκκίνθςθ εμβολιακοφ προγράμματοσ
(εντεροτοξιναιμία, λοιμϊδθ αγαλαξία)
• Αν υπάρχει ιςτορικό – Σελινιο – βιταμίνθ E

37. Ση θάλνπκε ζηνπο
ηνθεηνύο…;
Πξνεηνηκαζία

38. Εσνηερληθέο παξεκβάζεηο
Οκαδνπνίεζε
θαηά ειηθία
αεξηζκόο, θσηηζκόο θιπ

39. Σνπνζέηεζε ελσηίσλ ζηα
αξληά ηε 2ε κέξα ή Ακέζσο
Πξνζνρή ζηε
θιέβα

40. Σνπνζέηεζε ειαζηηθώλ δαθηπιίσλ ζηηο νπξέο
ΠΟΣΔ πξηλ ηε 4ε κέξα!!!
΢ε όια ηα
ζειπθά ηελ
4 κέξα ηεο
δσήο ηνπο

41. Σν πξόβιεκα ησλ απσιεηώλ ζηα
λενγέλλεηα
• 5-10% απϊλειεσ ςε όλεσ ςχεδόν τισ εκτροφζσ
• Ρολυπαραγοντικά τα αίτια

42. Βαςικά αίτια
• αποβολζσ
• υποκερμία
• Λοιμογόνοι παράγοντεσ
• Γενετικοί παράγοντεσ (δυςπλαςίεσ)

43. Σχζςθ μεταξφ ςωματικοφ βάρουσ αρνιϊν ςτθ
γζννθςθ και κνθςιμότθτασ (%)
80
70
60
50 <2
>2.5
40
3
30 >3.5
20
10
0

44. Πρωτόγαλα
• Χρειάηεται 200ml/χλγ. ΣΒ τισ πρϊτεσ 24
ϊρεσ

45. Αποφυγι υποκερμίασ των αρνιϊν
Γηαθνξεηηθά……

46. Απνιύκαλζε ηνπ
νκθάιηνπ ιώξνπ ησλ Χνξήγεζε πξσηνγάιαθηνο
λενγέλλεησλ αξληώλ
Υνξήγεζε 20%
γιπθόδεο
ελδνπεξηηνλατθά
(10ml/kg ΢Β)
Αληηκεηώπηζε ππνζεξκίαο

47. Πξνιεπηηθή
θηεληαηξηθή
Ση είδνπο πξνβιήκαηα
κπνξεί λα αληηκεησπίζνπκε;

48. Πξνβιήκαηα πγείαο
Αξληά/θαηζίθηα Πξνβαηίλεο/γίδεο
Γηάξξνηα Μαζηίηηδεο
Πλεπκνλία Χσιόηεηεο
!!! Απνβνιέο
πλεπκνλίεο

49. Πταν το πρόβλθμα…
αγγίηει τα άκρα

50. Χωλότθτα

51. Εκτίμθςθ του προβλιματοσ
• Ρόςα ηϊα του
ποιμνίου
κουτςαίνουν;
• Τι θλικίασ είναι;
• Τι είδουσ αλλοιϊςεισ
εντοπίηονται ςτισ
χθλζσ;

53. Βαςικό ςτοιχείο θ «Ροιότθτα» των χθλϊν

54. + Γξάζε δηαθόξσλ
λνζνγόλσλ ή κε παξαγόλησλ
• βακτθριακζσ λοιμϊξεισ
• ιϊςεισ
• τροφοπενίεσ
• τραυματιςμοφσ

55. Αντιμετϊπιςθ των πακολογικϊν καταςτάςεων
Βήκα 1ν
΢σζηή πνδνθνκία

56. Αντιμετϊπιςθ των πακολογικϊν καταςτάςεων
Βήκα 2ν
•Γηαθνξνπνίεζε αιινηώζεσλ
•Αληηθεηκεληθή δηάγλσζε
•Δθηίκεζε ηεο ζνβαξόηεηαο ηνπ πξνβιήκαηνο
• είδνο θαη εληόπηζε αιινηώζεσλ
• έληαζε θαη δηάξθεηα ηεο ρσιόηεηαο

57. Αντιμετϊπιςθ των πακολογικϊν καταςτάςεων
Βήκα 3ν
• Λήςε ιεπηνκεξνύο ηζηνξηθνύ γηα ην πνίκλην
•Αξηζκόο δώσλ κε ρσιόηεηα
•Ζιηθία ησλ δώσλ
Βήκα 4ν
Λεπηνκεξήο εμέηαζε ησλ ρειώλ ζε όια ηα δώα
πνπ παξνπζηάδνπλ ρσιόηεηα
Απνκόλσζε δώσλ κε αιινηώζεηο ζηηο ρειέο

58. ΑΠΟΒΟΛΔ΢

59. Το πρόβλθμα τθσ αποβολισ
 θπξίαξρν πξόβιεκα ζηηο εθηξνθέο πξνβάησλ
 απμεκέλε ε πηζαλόηεηα εκθάληζήο ηνπ, θάπνηα
ρξνληθή ζηηγκή
 ΢ε εζληθό επίπεδν, ην πνζνζηό ησλ απνβνιώλ
ππνινγίδεηαη ζε 4% έσο 5%
 απεηιεί ηε βησζηκόηεηα ηεο εθηξνθήο, εμαηηίαο
ησλ ζεκαληηθώλ απσιεηώλ ζε αξληά θαη γάια.

60. Αξιολόγθςθ του προβλιματοσ
• Ποιο είναι το ποςοςτό ςε επίπεδο ποιμνίου;
• Ποςοςτό 1% = απουςία ενδιαφζροντοσ από τουσ
εκτροφείσ (κίνδυνοσ "κφελλασ" αποβολϊν).
• Ποςοςτό 2% = ςθμαντικό πρόβλθμα
• Ποςοςτό 5% = πολφ ςθμαντικό πρόβλθμα
• Σθμαντικι θ μείωςθ κζρδουσ του παραγωγοφ
• Κίνδυνοσ ανκρωποηωονόςων.

61. Διερεφνθςθ
• Θα πρζπει να γίνεται ΑΜΕΣΑ
• Λεπτομερισ λιψθ ιςτορικοφ
• Χρόνοσ ζναρξθσ και ζνταςθ των αποβολϊν

62. Όηαλ ην πξόβιεκα…
είλαη ζην καζηό

63. Ελζγχουμε
οπτικά και με
ψθλαφθςθ

64. Διερευνοφμε τα
Προβλιματα
ςτουσ μαςτοφσ Μεμονωμζνα ηϊα
Σε επίπεδο εκτροφισ

65. Μπνξεί λα θηαίεη ην άξκεγκα;
Μήπσο θηαίλε ηα αξληά;

66. Το πρόβλθμα τθσ μαςτίτιδασ
• Κλινικι (μεγάλο εφροσ κλινικϊν ςυμπτωμάτων)
• Υποκλινικι (Δεν υπάρχουν εμφανι
ςυμπτϊματα ΜΟΝΟ «πζφτει» το γάλα!!)

67. Καη νη ζπλέπεηέο ηνπ…

68. Θ υποκλινικι μαςτίτιδα
• Αποτελεί τθ ςπουδαιότερθ αιτία που
απειλεί τθ βιωςιμότθτα των εκτροφών
• 15-25% ςε προβατίνεσ
• 30-40% ςε γίδεσ

69. Χρειάηεται
άμεςθ
διερεφνθςθ
Ο θηελίαηξνο θάλεη αηνκηθό έιεγρν (ηεζη
Καιηθόξληα) ζε ΚΑΘΔ αξκεγόκελε
πξνβαηίλα

70. Αντιμετώπιςθ του προβλιματοσ
τθσ μαςτίτιδασ
Βαςικό διαχειριςτικό μζτρο είναι θ ενδομαςτικι
ζγχυςθ κατάλλθλων αντιβιοτικϊν ςτθν ζναρξθ τθσ
ξθρισ περιόδου
Αντιμετϊπιςθ των παραγόντων που
προδιακζτουν ςτο πρόβλθμα
- περιβάλλον εκτροφισ – υγιεινι ςτάβλου
- διατροφι (κατάλλθλο ςιτθρζςιο)
- εμβολιαςμοί

71. Πνηα εκβόιηα γίλνληαη ζήκεξα ζηηο
εθηξνθέο;
Δληεξνηνμηλαηκία 100%
Λνηκώδεο αγαιαμία 82%
Δλδσνηηθή απνβνιή 77%
Παζηεξηδίαζε 45%
Γαγγξαηλώδεο καζηίηηδα 22%
Παξαθπκαηίσζε 5%
Λνηκ. πνδνδεξκαηίηηδα Καηά πεξίπησζε

72. Και ο κτθνοτρόφοσ χρειάηεται
προςτατευτικό Εξοπλιςμό!!!

73. Πόηε θαη πσο θάλνπκε ηα εκβόιηα;
• Ράντα
• Δεν εμβολιάηουμε καταπονθμζνα ηϊα
(άρρωςτα, παραςίτωςθ ζντονθ, υψθλζσ ι
χαμθλζσ κερμοκραςίεσ) (!!!)
• Ρροςοχι ΟΧΙ αυτόχρονα ανοςοκαταςταλτικά ι
αντιβιοτικά
• Αλλάηουμε βελόνα κάκε 10-15 ηϊα
• Ρ΢ΟΣΟΧΗ ΣΤΗ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ
• Βαςικό εμβολιακό πρόγραμμα

74. Προτεινόμενο εμβολιακό πρόγραμμα
ΓΙΝΟΝΣΑΙ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΦΟΡΑ
-Βξνπθέιισζε (5-7 κελώλ)
-Δλδσνηηθή απνβνιή (1 κήλα πξηλ ηηο ζπδεύμεηο)
-Παξαθπκαηίσζε (Αξληά κέρξη ελόο κελόο)
ΔΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΔΝΟΙ ΔΜΒΟΛΙΑ΢ΜΟΙ
Αξληά
- Δληεξνηνμηλαηκία (δηπιόο εκβνιηαζκόο 2 θαη 3 κελώλ)
- Λνηκώδεο αγαιαμία (δηπιόο εκβνιηαζκόο 4 θαη 5 κελώλ)
Πξνβαηίλεο
- Δληεξνηνμηλαηκία (δηπιόο εκβνιηαζκόο 6-8 εβδνκάδεο θαη 3-4 εβδνκάδεο πξηλ ηνλ
ηνθεηό. Δλαιιαθηηθά απιόο εκβνιηαζκόο 2-4 εβδνκάδεο πξηλ ην ηνθεηό θαη
επαλαιεπηηθόο εκβνιηαζκόο αλά εμάκελν)
- Λνηκώδεο αγαιαμία (δηπιόο εκβνιηαζκόο κε κεζνδηάζηεκα 2-4 εβδνκάδσλ, ζπρλά
θαηά ηελ Ξεξή πεξίνδν ζε εθηξνθέο πνπ ΓΔΝ δηαγλώζηεθε !!!! Γηαθνξεηηθά 2 θνξέο
ην ρξόλν)

75. Μέξηθά αθόκε....

76. Βηναζθάιεηα
• Έλεγχος τρωκτικών, εντόμων
• Απομάκρυνση νεκρών ζώων
• Απομάκρυνση χρησιμοποιημένων υλικών (π.χ.
σύριγγες, βελόνες)

77. Κηεληαηξηθά
θάξκαθα
• ΌΧΙ «αντίγραφα» ΠΑΝΤΑ εγκεκριμένα
• Αποθήκευση σε κατάλληλο μέρος
• Αγορά μόνο από επίσημους προμηθευτές
• Οι εκτροφές «φαρμακεία» υποδηλώνουν αποτυχία του
προγράμματος προληπτικής υγιεινής
• ΟΥΤΕ λίγο ΟΥΤΕ πολύ – κατάλληλα σκευάσματα – σωστή
δοσολογία
• ΔΕΝ ανακατεύουμε φάρμακα!!! Ούτε φτιάχνουμε κοκτέιλ

78. Πρόγραμμα αποπαραςιτιςμοφ
Προλθπτικόσ αποπαραςιτιςμόσ, ςυνικωσ ςτθν Ξ.Π. 
(Χ.Α. ςτο γάλα) – Θ δόςθ κακορίηεται από το βαρφτερο
ηώο τθσ εκτροφισ
Ανάπτυξθ ανκεκτικότθτασ ςτα παράςιτα  κεμιτι θ
αλλαγι αντιπαραςιτικών φαρμάκων
Σε εντατικά ςυςτιματα  Κοπρανολογικζσ εξετάςεισ!

79. Δπίινγνο
• ςτθν εκτροφι αςχολείται ο ιδιοκτιτθσ!
• εφαρμόηονται αποτελεςματικά
εμβολιακά προγράμματα
• Ελζγχεται θ αναπαραγωγι
• Αξιολογοφνται τα αποτελζςματα και οι
αποδόςεισ ςε ετιςια βάςθ
• Η ςυνεργαςία με τον κτθνίατρο είναι
ουςιαςτικι

80. Σασ Ευχαριςτώ