ten behoeve van Alliantie Tilburg 10 november

1. BETWIST BEZIT
Roofkunst uit de tweede wereld oorlog en
hedendaags betwist bezit
Agnes Vugts

17. Advies in 2014:
inzake de
Koenigscollectie

18. De feiten:
■ Konings werd op 3 sept. 1881
geboren te Kieberg, Duitsland.
■ In 1920 richt hij een
handelsmaatschappij op te
Amsterdam.
■ Hij verhuisd met gezin naar
Amsterdam en in 1939 krijgen ze het
Nederlands staatsburgerschap. Het
gezin is niet van joodse afkomst.
■ In de jaren 20 begint Koenigs te
verzamelen, vooral tekeningen en
schilderijen.
■ In 1931 leent Koenigs bijna 1,5
miljoen van de joodse bankier L&R
met zijn collectie als onderpand.
■ De collectie wordt in bruikleen
gegeven aan het museum Boymans
en het Rijksmuseum Amsterdam.
■ De bank L&R wordt in april 1940
geliquideerd ter voorkoming dat het
in Duitse handen valt ivm de
oorlogsdreiging.
■ De schuld was inmiddels 1,6 incl
rente, om daar voor een groot deel
aan te voldoen gaat de collectie in
eigendom over aan de bank voor
1,25 miljoen.
■ Van Beuningen koopt het grootste
deel van de collectie van de L&R
bank voor 1 milj. En brengt het onder
in 'zijn' museum onder de naam
'collectie F Koenigs'.

21. ■ Felicitaties over en weer, vooral
omdat deze belangrijke collectie voor
Nederland zo behouden kan blijven.
■ Maar de zakenman Van Beuningen
laat zijn schoonzoon al op 28 april
1940 onderhandelingen starten met
de Duister H. Posse die in opdracht
van Aldof Hitler kunst inkoopt.
■ 9 december 1940 is de deal rond: 1,4
miljoen voor 528 tekeningen betalen
de Duitsers aan Van Beuningen. De
overige bijna 2000 tekeningen en de
schilderijen worden geschonken aan
het museum Boymans van
Beuningen te Rottedam.
■ Koenigs zelf is ' niet enthousiast' over
de verkoop.
■ Op 19 december wordt Koenigs
gearresteerd in verband met een
gesprek wat Koeings zou hebben
gevoerd waarbij iemand voor een
moordaanslag zou zijn
gewaarschuwd. 24 december wordt
hij weer vrijgelaten.
■ 6 mei 1941 komt Koenigs om het
leven op een treinstation te Keulen.
■ Enige jaren na de oorlog hebben
verschillende erfgenamen laten
onderzoeken of de doorverkoop van
Van Beuningen als onrechtmatig kan
worden beschouwd.

22. ■ De geclaimde werken behoren tot dit
deel van de collectie.
■ Na het einde van WO II zijn een deel
van de tekeningen in Russische
handen gekomen.
■ Niemand weet waar ze zijn totdat
307 tekeningen in 1992 opduiken in
het Poesjkin museum.
■ In 2004 zijn na een lange
onderhandeling 139 tekeningen naar
Nederland geretourneerd die zich op
dat moment in Kiev bevonden.
■ Deze overdracht is gebaseerd op
internationale regelingen die bepalen
dat tijdens de WO II uit de bezette
landen verdwenen kunstwerken
dienen te worden overgedragen aan
de nationale regering van het land
van herkomst.
■ Na terugkeer in Nederland zijn de
tekeningen deel gaan uitmaken van
de nationale kunst collectie.
■ De kleindochter van Koenigs heeft
een claim neergelegd bij de regering
voor deze 139 tekeningen.
■ Ze beweerd dat Koenigs de
geclaimde werken onvrijwillig heeft
verloren als gevolg van
omstandigheden die direct verband
houden met het naziregime.