Η ζωή και το έργο του

1. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΣΑΚΑΛΩΦ:
Ο ΑΚΡΟΓΩΝΙΑΊΟΣ ΛΙΘΟΣ ΤΗΣ
ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ. Μ.Καρακανάκη Γ1

2. • Ο Αθανάσιος Τσακάλωφ γεννήθηκε το 1788 στα Ιωάννινα. Καταγόταν από οικογένεια
αγροτών και εμπόρων, ενώ ο ίδιος εξελίχθηκε σε μικροέμπορο, θέση που δεν του
προσέφερε μεγάλο κοινωνικό κύρος.
• Σχετικά με το επώνυμο του υπάρχουν πολλές εκδοχές. Η πιο πιθανή εκδοχή είναι πως το
επώνυμο της οικογενείας του ήταν Τσάκαλος και έπειτα, έγινε Τσακάλωφ. Για την νεανική
του ζωή, αναφέρονται πολλά περιστατικά, τα οποία δεν γνωρίζουμε κατά πόσο ισχύουν.
Παρόλ’ αυτά, λέγεται ότι είχε πέσει θύμα απαγωγής του Αλή Πασά και πως σώθηκε χάρη
σ’ ένα κοινοτικό άρχοντα. Η οικογένεια του, για να τον προστατέψει, τον φυγάδευσε στη
Ρωσία, όπου εκεί βρισκόταν ο πατέρας του ως έμπορος γουναρικών. Στη Ρωσία, ο
Αθανάσιος Τσακάλωφ συνέχισε τις σπουδές του και εκεί μάλλον, άλλαξε και το επίθετο
του από Τσάκαλος σε Τσακάλωφ.

3.  Επιπλέον, λέγεται, ότι έκανε σπουδές στο Παρίσι. Είναι σίγουρα
γνωστό, όμως, ότι το 1809, βρισκόταν πράγματι εκεί, καθώς
συμμετείχε στην ίδρυση της πολιτικής-φιλανθρωπικής Εταιρείας
«Ελληνόγλωσσον Ξενoδοχείον». Η δράση αυτή του Τσακάλωφ,
ήταν πολύ σημαντική για τις εξελίξεις στον ελληνικό χώρο, καθώς
θα τον οδηγούσε στην ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας.
 Στην αρχή, υπήρξε δυσπιστία απέναντι στην ενέργεια των Φιλικών
και ως το 1817, η απήχηση της ήταν μικρή, μιας και οι ιδρυτές της
δεν είχαν μεγάλο κοινωνικό υπόβαθρο. Ο Τσακάλωφ εκείνη την
περίοδο, πρότεινε στο Σκουφά να ξεχάσουν τις υποχρεώσεις που
είχαν αναλάβει και να διαλύσουν την Εταιρεία. Ο Σκουφάς, όμως,
πρότεινε να συνεχίσουν το έργο τους, αλλά να μεταφέρουν την
έδρα της εταιρείας στην Κωνσταντινούπολη. Παράλληλα,
συμφώνησαν οι δύο τους να σταματήσουν για λίγο τη μύηση
μελών, μέχρι να πεισθούν, ότι το ελληνικό έθνος ήταν
προετοιμασμένο για τον αγώνα , αλλά και για να συλλέξουν
οικονομικά μέσα για την υλοποίηση των στόχων τους.

4.  Η μεταφορά, όμως, της έδρας στην Κωνσταντινούπολη το 1818
οδήγησε σε αθρόες μυήσεις. Η μύηση του Σέκερη ειδικά,
αποτέλεσε σταθμό στην πορεία της Εταιρείας. Προφανώς, η μύηση
όλων αυτών των ανθρώπων πραγματοποιήθηκε, γιατί ο Σκουφάς
παραβίασε τη συμφωνία του με Τσακάλωφ. Στη συνέχεια, ο
Σκουφάς αποφάσισε τη μετακίνηση της έδρας στην Πελοπόννησο.
Πριν, όμως, ξεκινήσει για Πελοπόννησο, αρρώστησε και πέθανε.
Όταν πέθανε, ο Τσακάλωφ από τη Σμύρνη κατευθύνθηκε στην
Κωνσταντινούπολη και επωμίστηκε την ευθύνη για την επιτυχία
της Εταιρείας. Ωστόσο, ο Τσακάλωφ, πίστευε, ότι οι Έλληνες δεν
ήταν έτοιμοι για αγώνα ακόμη, αλλά και ότι η εταιρεία δεν διέθετε
τους κατάλληλους οικονομικούς πόρους και μέλη.
 Σε πολλούς ανθρώπους δεν είναι γνωστό, ότι ο Τσακάλωφ
συμμετείχε και στον ένοπλο αγώνα. Ωστόσο, σύμφωνα με
πληροφορίες λέγεται, ότι τραυματίστηκε στη μάχη του
Δραγατσανιού. Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία για
ενέργειές του σε Ελλάδα.

5.  Τα βιογραφικά και των τριών ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας
δείχνουν ότι η ιδέα της ελευθερίας είχε εμποτίσει σε
μεγάλο βαθμό τα μεσαία κοινωνικά στρώματα. Το γεγονός
ότι οι ιδρυτές δεν προέρχονταν από τα ανώτερα κοινωνικά
στρώματα, δεν ήταν δηλαδή, μεγάλες προσωπικότητες του
κραταιού διοικητικού μηχανισμού της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας, βοήθησε στην οργάνωση της επανάστασης.
Κι αυτό γιατί δεν είχαν δισταγμούς μήπως χάσουν την
δύναμη τους, εφόσον ο πλούτος τους δεν ήταν τόσο
μεγάλος. Μπορούμε καταληκτικά να συμπεράνουμε ότι ο
Τσακάλωφ, ο Σκουφάς και ο Ξάνθος, άτομα μεσαίας
οικονομικής τάξης, ήταν τα καταλληλότερα για να
ξεκινήσουν τον αγώνα για απελευθέρωση.

6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
• https://www.offlinepost.gr/2020/12/29/athanasios-tsakalof-o-akrogoniaios-lithos-tis-filikis-etaireias/.
• Γεώργιος Φράγκος, “Φιλική Εταιρεία” Σε Συλλογικό Έργο (1974) Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. ΙΑ΄
Ο Ελληνισμός υπό ξένη κυριαρχία (περίοδος 1669-1821). (επιμ. Ανδρέας Μπάγιας) Αθήνα: Εκδοτική
Αθηνών
• Α. Ν. Γουδά (1872) Βίοι Παράλληλοι των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών
τόμος Ε΄ Συνεταιρισμός. Αθήνα: Τυπογρ. Χ. Ν. Φιλαδέλφεως
• Π. Μιχαηλάρης (2009) Οι ιδρυτές της Νεότερης Ελλάδας Οι Φιλικοί Αθήνα: Έκδοση εφημ. Τα Νέα