obesity
- 2. غټوالی
برابروجود ښه لروچې مینه سره دې له ټول موږ(جوړبدن)اندازه زیاته په چې ولرو
له یوازې غټوالی وکړو،دغه فکر اړه په ددې چې ده خق وواودازموږسالم نه غټ سره
دزړه شي،لکه تمامیدلی هم خطري دژوندلپاره بلکې لري نه اړیکه سره ښایست
ناروغی نورې لوړفشاراوداسې مریضی،شکر،دوینې.
- 3. هویهخودتش هومیږيهمغل هاتهخطرن هيهداس هورنهي هرههس هنېهبښ هرېهری هههپش
هوهمخنی هانیهاس هههپ خه هکاتوهدژوندمش هېهچ هيهش هوچنهک هوهتاس هدههوړنن
هيهرژیم،فزیک ایې ههغ هههپ همهه وزن هېهچ هیهش هوچنهک هانهاوهمداش هړنهوک
شو کموالی سره فغالیت.
- 4. چاغوالی؟ وايي ته څه
غټوالی:و غټوالی ته لرلو دغوړوشتون کې بدن په اندازه زیاته په،له ایې
نه سهره وزن ریهر پهه غټهوالی چهې راځي چس په موږته خه تغریف دغهه
ب ولهري ونهه لوړه ته چې شي ،کیدان ده عوړوسره زیاتو په بلکې دهکهه یها
ده خبره عادي یوه دا چې کړي پروانه ولري وزن
چ درلودل وزن دازیاتکیږي بلل چاغوالی مضروي ءلپارهروغتیا دبدن ې.
- 5. د اسهانه ،داریهره نهه یها یاسهتی چها چې وعواړن تاسو چیرې کهه
مته موپهه اولهواړولی سهره يهرام کیلو په ځانونه نوتاسوخپلسهره ر
شی اخیستلی يټه خه فرمول دچندې نوبیا کړن اندازه
شی استعمالولی هم فرمول دغه همداشان
- 6. په چې درکړي چس په پرتله دوجودکتلې ستاسو ته ناسو به فرمول دغهکې انګلسي
ورته(BMI) body mass indexچ کیږي نیول چندې ترتدوان هلته چاغوالی وایيې
(BMI)له یې۳۰رول ښه په چې ويورن ته جدول دچندې تاسو اوس شي لوړه خه
په سره(BMI)شی پوهه باندې.
BMI Result
کم خه 18.5
18.8-24.9
25-29.9
30-40
More than 40
- 7. دWHOپه چې راپورکې۲۰۰۵وه کړي یړنه یې کې کال م
۱.۶ژڼي بیلیونه(له یې عمرونه چې۱۵وو کالوزیات)زیات له
وو غټ
۴۰۰وو چا میلیوونه.
۲۰۱۵وه داسې وړاندوینه دون کې جریان په کال.
۲.۳وي غټ زیات خده له به بیلیونه.
۷۰۰وي چا به میلیونه.
- 8. د شهوه پوههه چهاغوالي پهه هه نه ه اوس
BMIههلهخپ ههېهچ ههوههش ههوچنهک ههطههواس ههههپ
اوکن یو چا کړوچې تشخیص ځانونهه
ځینههې هېهچ ده هاتيهپ هههځواب هېهب هرههخب هوههی
هههريهل هههههمین هههرههس هههکاهدداندمونوښ هههاهخل
هههرههس هههبتهنس هههههپ هههواليهغټ هههههل وزن ددون
شهههو ویلهههی موږچههها تهههه دې ې ده زیهههات
ههههههځک ههههدنهن ههههاهچ ههههسهک ههههههکدغ ههههههاوکن
ښهایو املهه لهه دغوړودزیهاتوالي موږچاغي
امله له دغضاتودکتلې غټوالی دلتهده
- 9. دي کوم علتونه دچاغوالي
ا ته انرژن رسولولپاره دسرته فغالیتونو دخپلو زموږبدن رول ورځني پهلهري ړتیا
ههالورنهک ههرېهدری ههېهچ ههههاوفغالیتون ههرینهتم ههاته،زی ههوهاخل ههېهی چرې ههههل ا هههدغ ههېهچ
ههچ دې هههن هههدفغالیتون هوازېهی راوړو هتههچس هههخ ا ههغ هههل هيهيرځ هبځهس هوځیدوهدسې
ههم فغالیتونه میتابولیا زیات ،همداشان کیږي باغث دمصرف دکالورنچهې دي
يرمهوالي کهې ههوا سهاړه په رول په دمثال لري ضرورت ته انرژن کې بدن پهتهه
دوجهو کهالوري دوجهود چې ،کله ته کیدو خوالي کې هوا يرمه په او ده ضرورتد
کیږي خیره سره رول دغوړوپه کې بدن په شي اضغافه خه مصرف.
- 10. ب اوپه کارکوي سه يره په چې ده مجموغه اوخالتونو فکترونو ددخطرناکو چاغوالیکهې دن
دي رول چندې په فکتورونه دغه ،چې يرځي سبځ کیدو دزیاتوغوړودجمع.
دفغالیتونوکموالی
هههان ههههزیات ههرههس ههواليهکم ههههدفغالیتونوپدازه
تههه دې ،تههه کیههږي مصههرف نههه کههالوري
هرههس رول هورههپ هههپ هېهچ هريهل هرورتهض
ههپ هالوريهک هغافيهواض تر هرېهول هرینهتمه
ورسوې سره مصرف.
- 11. ا ع
چهې رول خهاص په درلودل عادت دځینوبدوخوراکونو
خ مخې له دشپې ايانې غ لرونکي کالوري زیاتهوړل
ههېهچ ههوړلهخ ههتېهناش ههېهدخراب ههانهځ ههرهپ ههتېهناش ههېهدښ
کوي غوړاضغافه دوجود
امیدواري
وزن هههپ هتههوروس هههخ دوچدت هځېهښ هېهبعض
ههدغ هرېهچی هههک هويهک هداهپی هاتوالیهزی هاهل هېهکه
هتههوروس دزیههاتووچدتونو هایلليهب هههون وزنپههه
کیږي اخته چاغوالي
- 12. کموالی دخوځ
سههبځ ديههرورن سیسههتم هورمههوني دبههدن
وجهود زیاتیدوسهره په ءداشتها يرځيپهه
اخلهي انهرژي کهالورن سهره انهدازه زیاته
وروسه کیهدو زخیره له کې بدن په چيته
يرځي سبځ دغټوالي.
دوايانې:ک سبځ دزیاتیدو دبدن هم دوايانې ځینېیدلی
،بی دويانې ،سټیرایري دوايانې دشاکرې لکه شيءباکرتا
نورې اوداسې
- 13. بهدن سهره انهدازه زیاتهه پهه چهې هواروي چره ته دې اوسنررومونه ناروعی بغضې
سه دمیتهابولیزم نهاروعی بغضهي سهنرروم کاشهینا لکهه بوزي ته غټواليکمهوي ویه
اوب هریزمههایپوتایری هههلک هرفويهمص هرژيهان هههکم هدنهب هېهی هرههس هدوهکمی هههپ هېهچهېهغض
درد دبندونو لکه کموي فغالیتونه دبدن چې دي ناروغی
جنتیا:ارثیوعورځهوي اثهر باندې غټولي په چې شي کیدلی هم سره رولیعنهې
کړو زخیره یې اوچیرته کاوو زخیره موږیې.
طریقه دژوند دکورنی:ج لپهاره دغټهوالي کورنی یوه په کې وخت ځینې پهههم نونهه
ههپ هالهدمث هههلک وي هيهتړل اپوري ههخالتواوغ هدهژون هورنيهدک هوازېهاوی هوازېهی وي هههنه
ل هههت هوهنوروهیوادون هبتهنس دي هټهغ هاتهزی هاهخل هالتوکېهای هدههمنخ هاهدامریک رولهههک
ده شان همدا طریقه دژوند ددون چې ځکه جاپان.
- 14. نه اویا لري اختالت دچاغوالي.
و مخامخ سره مشکلو دعټوالي زیات یوه یویاله به نوتاسو یاستی چا تاسو چیرې که دن خطرنات چاعوالی چې که ده مثبت یې ځواځله چې ان
کاوو یادونه رول چندې په خه هغومشکلو
•Type 2 diabetes.
•High blood pressure.
•Stroke.
•Heart disease.
•Gallbladder disease.
•Osteoarthritis.
•poor wound healing.
•Sleep apnea,( dangerous sleep disorder in which breathing
repeatedly stops and starts).
•High cholesterol and triglycerides.
•Metabolic syndrome.
•Cancer.
•Depression
- 15. تړ پورې وزن په کې لیست چندې پهلي
کیږي لیدل خالتونه
خفګان
مشکات جمسي
ټولنیزجاوالی
مغلولیت فزیکي
- 16. ؟ الړشې ته ډاکټر چې لرې ضرورت
غوښتن دمرستې خه ور تاسې چې شی وچړ ته راکټر هغه باید تاسو هوکون ه
رول ا،اودژوند غ ځان،خپلې پل د راکټرسره چې وي مهمه ریره ،دابهاړه په
روعت چې کوي مرسته سه ستاسو له دغه چې ځکه وکړن خبرې صادقانهیا
و پوښتني سره ځان له باید ځی ته راکټر چې کله دا بله ،هو شي موسمهتر لیکی
، وپوښتی یې خه راکټر له چې و
- 17. ک کنټرول وزن چې شم کوچن نګه زه رول په دپوښتنېه ړم
وخورم خواړه رولدعټواليي ویبسایټ کوم لپاره دکنټرولټور
راکټردستاسو چې وځي موونه یاده خوله شي تمامیدلی راتهټولې
وکړ ترې پوښتنې مهمې یوازې جوابولی شي نه پوښتنېن
چن په مدریت خپل اویا چرښونو دځینو هم خپله ،راکټرپهدې
بیانوي سره ټکو
- 18. کوي خبرې اړه په داريخ دچاغوالي ستا ډاکټر:زیات راکټر
ک ته ځان خپل ،ته ،ستاوزن کولوطریقه دژوند دستا لري سوالونهله
دغ ،ستا یې راغلی غټوالي په راهیسي وخت کوم ،له شولې متوجېټوالې
فغالیتونه کوم ودورځې خورې خواړه کوم رول معمولي ،په ده ه چمل
کوي فکر داسې ته ،ایا کوې ښل یا ځکوي ،سګرټ کوې ترسرهچې
دي خوړلي دې درمل ،کوم وې راوستی چندې تاثیر تر دې چاغوالي
ای چې کوي پوښتنه اړه په دکورنی ستا خه تا له راکټر وروستهبل کوم ا
لري خالت داسې کس
- 19. تولپاره ييکيیش ييتايس يياتي یناي ييييفزيک:ههوعمهستاس ههلهځ ههړيهلم ههههراکټرپومي
هراهدخ هارهفش هېهدوین هېهجمل هههل هېهدهغ هېهچ هېهنښ هاتيه،خی هههخالتون هيهفزیکرت
کهو مغاینهه اوزنه،يیره اخیستو اودساه سږي اواوزونه سرعت دزړه درجهي
ونیسی يې اماده لپاره مغایناتو دچندې چې کوي غوښتنه ا له بیا
BMI:مغلوموي کتله مخاسبوي دبدن راکټر.
ههټونههټیس ههيهدوین:cholesterol test, fasting glucose, liver
function test
,and thyroid tests
- 21. غاج
چې شی کوچن ترچسه وخت هغه دغه دي درلودل وزن رو هدف خه غاج دچاغوالي
یوځ سره يروپ له دمتخصیصینو اویا راکټر ځپل له مخې له پان شوي تریځ دیوهیوه ان
کړې جوړه تګاره
وي شیانولرونکي دچندې به په تګاره
موادوبدلون ایې دغ
اوفغالیتونه تمرین
درفتاربدلون
ددرملو نسخه شوې هدایت
سرجري بایللو دوزن
- 23. ب کړن اخساس غټوالی تاسو چیري ،که ده بهتر تل درملنې له مخنیونایم ي
پر ساتندویه چې لرن ضرورت تاسو نو شوه اضغافه دیرشو له مو ایېويرام
کړن پیل
تمرین زیات:له منره سره رول متوسط۱۵۰تر خه۲۰۰په تمرین ،تیز پورې دقیقو
له چې شي کوچن کې اونی هرهچاغوالل فغالیتونه نور شان همدا وساتي مو يکه
لمبووهل چکروهل.
- 24. خييواړه روغ:لههه چههې خههواړه اوهغههه خههواړه لرونکههي کههالوري کههم
ب دي ايانې ههغ هېهښ هرېهری هبزنه،س هووېهمی هههلک وي هایبروعنيهفهدهای
ځکهه دي بهد ،خواږهاوالکهل عهوړ ،خومشبوع شي وخوړل هروخت
کوي مخامخ سره خاطر اوسامتیاموله زیاتوي وزن دبدن چې.
سهره کهوونکي هارن پهه وکړن ارنه وزن دخپل:ده مهمهه داریهره
مخاسهبه ان ام بهي ،همداشهان کهړو معلهوم وخهت ههر وزن خپل چې
جوړکړو ورته شواوپان وکوچن مخنیون اودچاغوالي کړو.