1. INNOWACJA PROGRAMOWA
Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO
„Z NIEMIECKIM ZA PAN BRAT”
Autor: Aleksandra Bednarska

2. WSTĘP
Potrzeba stworzenia innowacji „Z niemieckim za pan brat” ma we źródło przede
wszystkim w możliwości jeszcze lepszego wykorzystania potencjału intelektualnego uczniów
Gimnazjum im. Cz. Miłosza w Topoli Królewskiej. Autorka innowacji od 10 lat pracuje z
młodzieżą w wieku 14- 16 lat i ze swych doświadczeń wie, iż uczniowie mogą i chcą
osiągnąć lepsze wyniki w dziedzinie języka obcego, umożliwić im to może zwiększenie ilości
godzin z języka niemieckiego, najnowsze rozwiązania technologiczne i urozmaicone treści.
Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” będzie realizowana na zajęciach
edukacyjnych z języka niemieckiego w Gimnazjum im. Czesława Miłosza w Topoli
Królewskiej; skierowana jest do uczniów jednej z klas pierwszych. Nabór do klasy, w której
wdrażana będzie innowacja, jest dobrowolny i otwarty dla wszystkich uczniów
rozpoczynających naukę w Gimnazjum im. Cz. Miłosza w Topoli Królewskiej w roku
szkolnym 2010/ 2011. Ze względu na charakter innowacji w przypadku zbyt dużej ilości
chętnych o kolejności przyjęcia do tej klasy decydować będzie ocena z języka niemieckiego
na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej oraz osiągnięcia z tego przedmiotu (np.
sukcesy w konkursach). Innowacja rozpocznie się 1- go września 2010 r. i trwać będzie 3 lata.
Prowadzenie innowacji nie wymaga dodatkowych nakładów finansowych, ponieważ szkoła
zapewni jej odpowiednią bazę i zasoby.
Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” rozszerza treści „Programu
nauczania języka niemieckiego. Kurs sześcioletni kontynuacyjny dla szkoły podstawowej w
klasach 4- 6 oraz 1- 3 gimnazjum” autorstwa Magdaleny Ptak w zakresie tematyki
leksykalnej, a co za tym idzie- również w zakresie rozumienia ze słuchu, tworzenia
wypowiedzi ustnej i pisemnej oraz czytania ze zrozumieniem. Program ten jest programem
autorskim, napisanym zgodnie z założeniami nowej Podstawy Programowej dla III etapu
kształcenia, uzyskał pozytywna opinię pani mgr Haliny Wachowskiej, która jest
nauczycielem dyplomowanym.
OPIS ZASAD INNOWACJI:
Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” ma na celu uzyskanie lepszych
efektów pracy dydaktycznej i przygotowanie uczniów do egzaminu gimnazjalnego z części
rozszerzonej odnoszącej się do wymagań na poziomie III. 1. Egzamin w nowej formie
wejdzie w życie w 2012 roku. Obecna forma egzaminu z języka obcego po 3 latach nie
uwzględnia w ogóle sprawności mówienia i samodzielnego tworzenia tekstu, z tego powodu

3. uczniowie wybierają instynktownie zadania, które pozwalają wyćwiczyć im sprawność
rozumienia ze słuchu, czytania, reagowania językowego czy też tworzenia tekstu. Sprawność
mówienia i tworzenia tekstu traktowana jest marginalnie, co sprawia, że praktyczna nauka
języka obcego jest zachwiana. Świadomość językowa ucznia nie rozwija się w sposób
równomierny. Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” ma za zadanie przywrócić
równowagę między równomiernym rozwojem sprawności językowych na lekcjach języka
niemieckiego, ze szczególnym uwzględnieniem sprawności mówienia. Po zakończeniu
innowacji uczniowie będą przygotowani do egzaminu gimnazjalnego z części rozszerzonej,
tzn. opanują sprawność mówienia w zakresie:
1.uzyskiwania i udzielania informacji,
2.relacjonowania wydarzeń,
3.negocjacji,
4.i opisu ilustracji i odpowiedzi na pytania
oraz samodzielne tworzenie tekstu (patrz: cele szczegółowe)
Po zakończeniu nauki w klasie „Z niemieckim za pan brat” uczniowie przystąpią do
wewnętrznego egzaminu ustnego, a w przypadku znalezienia sponsora- do egzaminu
międzynarodowego „Zertifikat Deutsch für Jugendliche”. Ponadto umiejętności zdobyte w
gimnazjum pozwolą uczniom na wybór klasy w szkole ponadgimnazjalnej z rozszerzonym
niemieckim i przystąpienie do matury na poziomie zaawansowanym.
CELE OGÓLNE:
-rozwijanie zainteresowań i zdolności językowych uczniów,
-kształtowanie potrawy otwartości, tolerancji i ciekawości wobec innych narodów
- rozwijanie i rozszerzanie zasobów leksykalnych i gramatycznych zdobytych na lekcjach
- kształtowanie samodzielnego i twórczego myślenia,
- inspirowanie do samodzielnego poszukiwania wiedzy, rozwiązywania realnych
problemów życia codziennego,
- przygotowanie do korzystania z najnowszych technologii informacyjnych,
-rozwijanie zainteresowania dorobkiem kulturowym innych narodów,
-reprezentowanie szkoły w konkursach przedmiotowych.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
-uczeń potrafi płynnie i przy pomocy różnorodnych środków leksykalnych i gramatycznych
tworzyć wypowiedzi ustne dotyczące sytuacji życia codziennego (np. opisuje ludzi, miejsca,

4. przedmioty) oraz sytuacji problemowych (np. ochrona środowiska, stosowanie używek);
argumentuje, negocjuje, jest mediatorem; odgrywa role autentyczne (np. uczeń, dziecko) i
fikcyjne (np. sprzedawca, gość w restauracji); zdobywa i udziela informacji; opisuje
ilustracje;
-w zakresie rozumienia ze słuchu uczeń rozumie teksty o różnorodnej formie i długości w
różnych warunkach odbioru, potrafi zrozumieć szczegóły nagrania i przekazać je w
wypowiedzi ustnej i pisemnej, potrafi streścić usłyszane nagranie;
-w zakresie czytania ze zrozumieniem uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o różnorodnej
formie i długości (np. artykuły prasowe, recenzje, wywiady, teksty literackie, programy
telewizyjne); wyszukuje, selekcjonuje informacje z różnych źródeł, np. z Internetu; uzupełnia
szczegółowo testy lukowe
-w zakresie tworzenia wypowiedzi pisemnej uczeń streszcza teksty, pisze samodzielnie listy
formalne, nieformalne, życiorys, reklamację, ogłoszenie;
-w zakresie interakcji prowadzi negocjacje w trudnych sytuacjach życia codziennego (np.
niezasłużone oskarżenie, spowodowanie szkody); aktywnie uczestniczy w rozmowie i
dyskusji (przedstawia opinie i argumenty, odpiera argu menty przeciwne); komentuje, zgadza
się lub kwestionuje zdanie innych uczestników dyskusji; spekuluje na temat przyczyn i
konsekwencji zdarzeń przeszłych i przyszłych; wysuwa i rozważa hipotezy.
Wymagania szczegółowe dodane przez autora innowacji programowej zostały
częściowo zaczerpnięte z „Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów i
szkół ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości
po zdaniu egzaminu maturalnego” dla języka obcego nowożytnego w IV etapie edukacyjnym
na poziomie IV.I – dla kontynuujących naukę1.
TREŚCI- TABELA
1
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Załącznik nr 4;

5. PROCEDURY REALIZACJI CELÓW
Znajomość języków obcych nowożytnych jest warunkiem pełnego, aktywnego
uczestnictwa młodych Polaków w życiu społeczności europejskiej i globalnej. Promowanie
różnorodności językowej jest jednym z priorytetów Unii Europejskiej. Za podstawowy cel
kształcenia w nauczaniu języków obcych nowożytnych przyjęto skuteczne porozumiewanie
się w języku obcym, w mowie i w piśmie. Priorytetem jest zatem umiejętność osiągania przez
ucznia różnych celów komunikacyjnych, a poprawność językowa, choć odgrywa istotną rolę,
nie jest nadrzędnym celem dydaktycznym. Oprócz umiejętności językowych szkoła, poprzez
nauczanie języka obcego, kształtuje postawy ciekawości, tolerancji i otwartości wobec innych
kultur. Warunkiem rozwijania umiejętności językowych na III etapie edukacyjnym jest
zapewnienie uczniom kontynuacji nauki języka obcego nowożytnego nauczanego w szkole
podstawowej. Pomoże w tym odpowiednia ilość godzin, podręcznik, dobór środków
dydaktycznych, metod i form pracy.
Ilość godzin
Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” będzie prowadzona w wymiarze 5
godzin tygodniowo w cyklu 3- letnim. 3 godziny lekcyjne są wzięte z ramowego planu
nauczania, natomiast 2 pozostałe- z godzin wynikających z art. 42, ust. 2, pkt. 2 ustawy
„Karta Nauczyciela”.
Dobór podręcznika
Innowacja programowa będzie realizowana z podręcznikiem „www.weiter_deutsch
1,2,3 Kurs kontynuacyjny” autorstwa Marty Kozubskiej, Ewy Krawczyk, Lucyny Zastąpiło,
Wydawnictwa Szkolne PWN, nr dopuszczenia: 9/1/2009. W przypadku wprowadzenia
nowych treści leksykalnych uczniowie będą również korzystać z wybranych zadań, tekstów,
ilustracji z następujących publikacji:
1.„Deutsch Hören und Verstehen” Anny Wagner, wyd. Wagros, 2001
2.„Deutsch Ćwiczenia tematyczne dla młodzieży szkolnej, studentów i nie tylko...”
Małgorztay Rogalskiej, wyd. Wagros, 2001
3.„Język niemiecki Poziom podstawowy” Violetty Krawczyk, Elżbiety Malinowskiej, Marka
Spławińskiego, Wyd. Szkolne Omega, 2004
4.„Język niemiecki” Ewy Voellnagel, Wyd. Eremis, 2005
5.„Wechselspiel” Michael Dreke, Wolfgang Lind, wyd. Langenscheidt, 2000.

6. W przypadku wykorzystania na lekcjach filmów fabularnych autorka innowacji
programowej będzie tworzyła ćwiczenia własne w oparciu o następujące filmy (zał. 1-
przykładowy rodzaj ćwiczenia):
1.„Pierścień Nibelungów”
2.„Fabryka zła”
3.„Dzieci Ireny Sendler”
4.„Lista Schindlera”
5.„Królik po berlińsku” (film dokumentalny)
Dodatkowe pomoce dydaktyczne
Aby zapewnić uczniom jak najszerszą gamę różnorodnych, w miarę autentycznych
sytuacji językowych nauczyciel wprowadzi na lekcji korzystanie z:
- nagrań video (prognoza pogody, quizy, wiadomości, reklamy)
- aktualne i autentyczne teksty użytkowe (opakowania, etykietki, foldery, kwity, formularze,
bilety)
- programy komputerowe („Reflex Deutsch”)
- czasopisma młodzieżowe („Rad”, „Juma”)
- zbiór wybranych adresów niemieckich stron internetowych (np. www.hueber.pl/de,
www.juma.de, www.yahoo.de)
W przypadku tematów dotyczących programów telewizyjnych autorka innowacji
programowej będzie tworzyła samodzielnie karty pracy (zał. 2).
Jeśli chodzi o umiejętność tworzenia wypowiedzi ustnej, to po każdym zrealizowanym
dziale uczniowie będą korzystać z dodatkowego zestawu ćwiczeń rozwijających umiejętność
zdobywania, udzielania informacji, relacjonowania wydarzeń, negocjacji i opisu obrazka
(zał. 3).
W ciągu 3- letniej nauki w klasie z prowadzoną innowacją programową uczniowie będą
stymulowani do płynnego mówienia i rozumienia wypowiedzi ustnej poprzez różnorodne
środki dydaktyczne:
1.nagrania video i dvd,
2.tworzenie nagrań kamerą internetową,
3.tablice interaktywne,

7. 4.korzystanie z Internetu- poruszanie się po stronach niemieckojęzycznych, tworzenie
rzeczywistości wirtualnej (second life), prowadzenie niemieckojęzycznej strony
internetowej.
Proponowane formy pracy to:
1.praca w grupach,
2.w parach
3.praca indywidualna,
4.projekty
5.konkursy szkolne i pozaszkolne
SPOSOBY OCENIANIA
Uczniowie będą oceniani na bieżąco w zakresie prac pisemnych (sprawdziany z
podziałem na sprawności, dialogi, zadania dotyczące tworzenia lub przekształcania tekstu-
streszczenie, dokończenie opowiadania, ogłoszenia, list nieformalny, motywacyjny, życiorys)
i ustnych (odpowiedź indywidualna, dialogi w parach lub grupach). Po zakończeniu każdego
działu z podręcznika uczniowie będą zaliczać ustnie zadania dotyczące zdobywania,
udzielania informacji, relacjonowania wydarzeń, negocjacji i opisu obrazka. Ilość zdobytych
punktów z odpowiedzi i z pracy klasowej pisemnej utworzy jedną ocenę.
Co roku uczniowie klasy „Z niemieckim za pan brat” będą pisać egzaminy próbny. W
klasie trzeciej uczniowie zdadzą dodatkowo wewnętrzny egzamin ustny przed wystawieniem
oceny końcowej po 3 latach nauki..
EWALUACJA INNOWACJI
Podczas 3 lat trwania innowacji będą zbierane wyniki z egzaminów próbnych- co roku
na ich podstawie zostaną opracowane typy błędów popełnianych przez uczniów i plan
naprawczy. Plan naprawczy zostanie umieszczony w protokole Zespołu Języków Obcych.
Autor innowacji będzie prowadził kartę obserwacji ucznia (zał. 4), karta ta może być
wypełniana na bieżąco po wybranych lekcjach lub po zakończeniu działu tematycznego. Na
podstawie kart obserwacji na koniec każdego roku autor innowacji przedstawi opis
sprawności opanowanych przez uczniów i przekaże rodzicom.

8. Również uczniowie będą wypełniać ankiety, np. po lekcji powtórzeniowej (zał. 5);
wyniki tych ankiet pozwolą autorowi innowacji udoskonalić sposób powtórzenia materiału i
zwrócić większą uwagę na indywidualne potrzeby uczniów.
Na końcoworocznym posiedzeniu Rady Pedagogicznej autor innowacji przedstawi
podsumowanie realizacji treści w danym roku szkolnym wraz z wnioskami do dalszej pracy.
Po 3 latach, na zakończenie innowacji, autor przedstawi tabelaryczne zestawienie postępów
uczniów bazujące na egzaminach próbnych i egzaminie autentycznym. Sprawozdania te
zostaną zapisane w protokołach Rady Pedagogicznej i Zespołu Języków Obcych.

9. ZAŁĄCZNIKI:
1.Przykładowe ćwiczenie dotyczące materiału filmowego
2.Przykładowy konspekt i karta pracy dotycząca programu telewizyjnego
3.Przykładowy zestaw ćwiczeń ustnych
4.Karta obserwacji ucznia
5.Ankieta dla ucznia
BIBLIOGRAFIA:
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w
poszczególnych typach szkół; załącznik 4. (Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17)
2.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej
i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki
(Dz. U. z 2002r. Nr 56, poz. 506).
3. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 5 lutego 2004r. w
sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego,
programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. z 2004r. Nr 25,
poz. 220).
4. „Zasady prowadzenia innowacji pedagogicznych przez publiczne szkoły/placówki”,
Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, kwiecień 2007
5. „Program nauczania języka niemieckiego. Kurs sześcioletni kontynuacyjny dla szkoły
podstawowej w klasach 4–6 oraz 1–3 gimnazjum” Magdaleny Ptak, Wydawnictwo Szkolne
PWN, Warszawa 2009;
6. „Opis zasad innowacji”, Kuratorium Oświaty w Rzeszowie, opracował wizytator A.
Jędruchów