Weitere ähnliche Inhalte
Ähnlich wie гематологийн анализатор (20)
гематологийн анализатор
- 2. 2
Оршил
Цусны бүтэц шинж чанар болон түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс зэргийг олж мэдэх . Мөн
гематологийн анализатор болон цусны цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээний талаар
судалж мэдэх , тус аппаратны төрөл ангилал тус ангилалуудын ажиллах зарчимыг
олж мэдэхэд оршино. Гематалогийн анализаторыг анх доктор Леонард Скеггс 1956
онд зохион бүтээж 1959 үеээс лабораторын салбарт хэрэглэгдэж эхэлсэн. Өвчтөний
бие махбод эрхтэн системийн физиологийн үзүүлэлтүүдийг үндсэн норм хэмжээтэй
харьцуулад өвчин эмгэгийн үед гарсан өөрчлөлтийг илрүүлдэг. Гематалогийн
анализаторыг нь цусанд дахь эсүүдийг цахим аргаар тоолон голчийг хэмжин зарим
шаардлагатай үзүүлэлтүүдийг тооцоолж гаргадаг. Гематалогийн анализатор гэдэг нь
цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээ хийдэг бөгөөд чернэлин яагаан өнгийн вакуумжилсан
тендэр хэррэглэдэг. Гематалогийн анализаторыг 4 аргаар шинжилгээг хийдэг.
1. Тогтмол гүйдлийн цахилгаан эсэргүүцлийн арга
2. Гидродинамик фокусын тогтмол гүйлийн арга
3. Хагас дамжуулагч лазер ашиглан эс урсган тоолох
4. СЛС Гемоглобины арга
Цусны ерөнхий шинжилгээнд:
Уушигны архаг эмгэг
Зүрхний төрөлхийн гажиг
Цус багадалт
Хорт хавдрын үсэрхийлэл
Хордлого,бөөрний эмгэг
Вирусын гаралтай гепатит
Хөхүүл ханиад
Сүрьеэ
Тэмбүү
ХДХВ
- 3. 3
Зураг болон хүснэгтийн жагсаалт
Дугаар Тайлбар Хуудас
Хүснэгт №-1 Цусны Бүтэц Хуудас -4
Зураг №-1 Тогтмол гүйдлийн цахилгаан
эсэргүүцэлийн арга
Хуудас- 5
Зураг №-2 Гидродинамик фокусын тогтмол
гүйдлийн аргаар хэмжилт хийх схем
Хуудас -6
Зураг №-3 Хагас дамжуулагч диодын лазерыг
ашиглан эс урцган тоолох зарчим
Хуудас -7
Зураг №-4 Хагас дамжуулагч диодын лазерыг
ашиглан эс урцган тоолох ажиллагаа
Хуудас -7
Зураг №-5 SLS гемоглобины аргаар эс тоолох Хуудас -8
Зураг №-6 Эгц болон хажуугийн сарнисан гэрэл
болон хажуугийн флюресценци гэрэл
Хуудас -8
Зураг №-7 Цусны дотоод бүтэц Хуудас -10
- 4. 4
Цусны эд эс ба бүтэц
Цусны гэж юу бэ?
Цус нь амьд биемахбодид химийн бодисууд (ялангуяа хүчилтөрөгч ) зөөвөрлөдөг шингэн ,
хөдөлгөөнт эд юм. Цус нь сийвэн ба түүний дотор хөвсөн дүрст элементүүд буюу
эсүүдээс тогтоно.
Цусны хэвийн эзэлхүүн эрэгтэй хүнд дунджаар 5200мл , эмэгтэйд 3900мл байна .Цусны
нийт эзэлхүүнийй 55% орчим нь сийвэн , 44% орчим нь эритроцит ( Улаан эс ) , үлдсэн 1%
нь бусад эсүүдээс тогтно.
Цусны үүрэг
Зөөвөрлөх
Дотоод шүүрлийн
Хамгаалах ( Дархлаа)
Гемостазын ( Цус тогтоох)
Цусны бүтэц
Хүснэгт № 1 – Цусны Бүтэц
- 5. 5
Гематологийн анализатор
Гематологийн анализаторын физик зарчим
Гематологийн анализатор нь цусан дахь эсүүдийг цахим аргаар тоолон , голчийг хэмжин
зарим шаардлагатай үзүүлэлтүүдийг тооцоолж гаргадаг. Гематологийн анализатор гэдэг
нь цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээ хийдэг ба чернелин ягаан өнгийн вакуумжуулсан тендер
хэрэглэдэг.
Гематалогийн анализаторын ангилал
1. Тогтмол гүйдлийн цахилгаан эсэргүүцлийн арга
2. Гидродинамик фокусын тогтмол гүйдлийн арга
3. Хагас дамжуулагч лазер ашиглан эс урсган тоолох арга
4. СЛС-Гемаглобины арга ( SLS-Hemoglobin )
Тогтмол гүйдлийн цахилгаан эсэргүүцэлийн арга
Цахилгаан эсэргүүцэл гэж юу бэ?
Атомын торон дахь чөлөөт цэнэг зөөгчдийн урсгал нь дамжуулагчаар урсан өнгөрөхдөө
өөр хоорондоо мөргөлдснөөр чөлөөт электроны чиглэл нь хазайж удааширна. Ингэснээр
дамжуулагчаар урсаж буй цахилгаан гүйдэл нь эсэргүүцэлтэй тулгарна.
Тогтмол гүйдлийн цахилгаан эсэргүүцэлийн арга нь Цахилгаан дамжуулах шингэн
дотор байрлах нарийн сүвээр эсүүд өнгөрхөд тэдгээрийн цахилгаан цэнэгийн
өөрчилөлтийг бүртгэн хэмжих замаар эсийг тоолон голчийг хэмжидэг. Цахилгаан
импульсийн далайц эсийн эсэлхүүнийг тус тус илэрхийлдэг ба дээрх 2 хэмжээг ашиглан
гистрограмыг дүрслэдэг. Цахилгаан импульсийг хүлээн авах зааг гэж байх ба энэ нь хоёр
өөр эсийг цахилгаан цэнэгийн хувьд ялгах , эсийг төрлөөр нь ялган тархалтын муруй зурах
ач холбогдолтой.
Зураг № - 1 Тогтмол гүйдлийн цахилгаан эсэргүүцэлийн арга
- 6. 6
Гидродинамик фокусын тогтмол гүйдлийн арга
Гидродинамик фокусын тогтмол гүйдлийн аргаар хэмжилт хийхэд цусны эсийг хэмжигч
бүс рүү чиглүүлэгч шингэний тусламжтайгаар урсган улаан эс , цагаан эс , ялтас эсийг
цахилгаан эсэргүүцлийг цахилгаан импульст хувирган тооцоолох замаар тоолдог.
Гидродинамик фокусын тогтмол гүйдлийн арга нь эсийг зөв тоолох боломж бий болгосон.
Учир нь цусны эсүүд хэмжилтийн бүс рүү эргэж орон хуурамч импульс үүсгэх нөхцөлийг
үгүй болгосонд оршино.
Зураг №-2 Гидродинамик фокусын тогтмол гүйдлийн аргаар хэмжилт хийх схем
Хагас дамжуулагч диодын лазерыг ашиглан эс урцган тоолох
Энэ аргаар цусны эсийн физиологийн онцлог болон химийн шинж чанар шинжлэх замаар
эсүүдийг тоолно. Цусны эсүүд, биологийн эгэл хэсгийг маш нарийн шилэн гуурс дундуур
урсгах явцад нь тоолох аргыг эс урсган толоох гэнэ. Анализатор цусны сорьцыг соруулан
авч, тодорхой харьцаагаар шингэлээд эсүүдийг будсаны дараа тоолдог. Хагас дамжуулагч
лазерын туяа шилэн гуурс дотор урсах цусны эс рүү тусахад эсүүд гэрлийг
сарниулдаг.Анализатор дээрх сарнисан гэрлийг хэмжинэ. Хажуугийн болон эрц сарнисан
гэрлийг фотодиод, хажуугийн флюресцэнци гэрлийг фотодиод хүлээн авч улмаар
цахилгаан импульсд хурвирган эсийн тухаы мэдээллийг гаргадаг.
- 7. 7
Зураг №-3 Хагас дамжуулагч диодын лазерыг ашиглан эс урцган тоолох зарчим
1. Эгц болон хажуугийн сарнисан гэрэл
Ямар нэг биет дээр тусахад түүнээс гэрэл тал бүр тийш цацардаг.Энэ үзэгдлийг гэрэл
сарних гэнэ. Сарнисан гэрлийг хүлээн авч, тухайн биетийн тухай мэдээллийг гаргадаг.
Дээрхи маягаар лазерын гэрэл цусны эс дээр тусахад гэрлийн сарнил болно.Сарнисан
гэрлийн эрчим нь эсийн голч, гэрлийн онцлог, шинж чанараас хамаардаг. Анализатор эгц
сарнисан гэрлийг хүлээн авч, Эсийг хэмжээг (голч) илэрхийлдэг бол хажуугийн сарнисан
гэрэл нь эсийн доторх бөөмийн тухай мэдээллийг өгнө.
2. Хажуугийн флюресценци гэрэл
Гэрэл өнгөтэй зүйл дээр тухайлбал цусны будагсан эс дээр тухалбал гэрлийн долгионы
урт их байсн ч ердийн гэрэл сарнидаг. Үүнийг флюрэсцэнци гэрэл гэх ба уг гэрлийн мэдэх
боломжтой.
З
Зураг №-4 Эгц болон хажуугийн сарнисан гэрэл болон хажуугийн флюресценци гэрэл
- 8. 8
Зураг № - 5 Хагас дамжуулагч диодын лазерыг ашиглан эс урцган тоолох ажиллагаа
SLS гемоглобины арга
Гемоглобиныг цианметгемоглобин, оксигемоглобины, аграар автоматаар тодорхойлж
болно. Энэ аргууд нь сул болон давуу талуудтай. Оксигемолобины аргаар цусанд дахь
гемоглобин оксигемоглобин болж хувиргах хурд түргэн, шилжилгээний эцэст хортой
нэгдэл үүсдэггүй, автомат анализаторт тохиромжтой хэдий ч цусан дахь метагемоглобин
болж хувирдаггүй тул метагемоглобин их аргуулсан хүний бага гардаг.
Зураг №-6 SLS гемоглобины аргаар эс тоолох
- 9. 9
Гематлогийн анализатор нь Доорхи 18 гематологийнпараметрээр шинжилнэ:
1. WBC – цагаан эсийн тоо
2. LYM – лимфоцитын тоо
3. MON – моноцитын тоо
4. GRA – гранулоцитын тоо
5. LYM% лимфоцитын хувь
6. MON% моноцитын хувь
7. GRA% гранулоцитын хувь
8. HGB – гемоглобин
9. RBC – улаан эсийн тоо
10. HCT гемотокрит
11. MCV – улаан эсийн дундаж эзэлхүүн
12. MCH – нэг улаан эсэд ноогдох гемоглобины агууламж
13. MCHC – нэг улаан эсэд ноогдох гемоглобины концентраци
14. RDW – улаан эсийн тархалтын өргөн
15. PLT – тромбоцитийн тоо
16. PCT тромбокрит
17. MPV – тромбоцитын дундаж эзэлхүүн
18. PDW – тромбоцитын тархалтын өргөн
Цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээ гэж юу вэ?
Цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээ нь хамгийн түгээмэл хийгддэг цусны шинжилгээ юм.
Цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээг хураагуур судаснаас цус авч дараах үзүүлэлтүүдийг
шинжилдэг.
Үүнд:
Цусны улаан эс, цагаан эс болон ялтас эсийн тоог тоолох.
Цусны улаан эсийн хэмжээ болон дундаж хэмжээг тооцоолох.
Цусны улаан эсээс бүрдсэн цусны эзлэх хувийг тооцоолох.
Цусны улаан эсэд агуулагдах гемоглобины хэмжээг хэмжих.
Цусны улаан эсийн тунах хурд хэмжих.
Цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээ-д хэрхэн бэлдэх вэ?
Цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээ өгөх гэж байгаа бол шинжилгээний өмнө хэвийн дэглэмээр
хөнгөн хооллож болно.
Цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээнээс гадна бусад шинжилгээ өгөх тохиолдолд зайлшгүй
өлөн байх ёстой.
Цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээг хураагуур судаснаас цус авдаг тул хувийн ариун цэвэр
сахих хэрэгтэй.
- 10. 10
Цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээд гарч болох өөрчлөлтүүд
Цус багадалт
Энэ нь цусанд дахь улаан эс болон гемоглобины хэмжээ буурсантай холбоотой үүсдэг
эмгэг юм.
Цус багадалтанд хүргэдэг олон шалтгаан бий. Жишээ нь: хамгийн түгээмэл шалтгаан
болох төмөр дутагдснаас үүсэх цус багадалтын үед улаан эсийн дундаж эзэлхүүн (MCV)
буурсан байдаг.
Улаан эс олшрох буюу полицитеми
Полицитемид хүргэх олон шалтгаан бий.
Цагаан эс цөөрөх буюу лейкопени
Ямар цагаан эс цөөрснөөс шалтгаалж нейтропени, лимфопени, эозинопени гэх мэт
нэрлэдэг.
Цагаан эс олшрох буюу лейкоцитоз
Ямар цагаан эс олширсноос хамаарч нейтрофили, лимфоцитоз, моноцитоз, эозинофили ,
базофили гэж нэрлэдэг. Цагаан эс олшрох хэд хэдэн шалтгаан бий.
Жишээ нь:
Төрөл бүрийн халдвар нь цусны цагаан эсийн өсөлтийг бий болгодог.
Тодорхой нэг харшлын үед эозинофилийн тоо олшрох шалтгаан болдог.
Цусны хавдарын үед цагаан эсийн тоо олширдог.
Ялтас эс цөөрөх буюу тромбоцитопени. Тромбоцитопени үед амархан хөхрөх,
цус тогтохгүй байх зэрэг шинж илэрдэг. Үүнд нөлөөлөх шалтгаан нь олон янз
байдаг.
Ялтас эс олшрох буюу тромбоцитеми. Тромбоцитемид хүргэх нэг шалтгаан бол
ясны чөмөг дэх ялтас эсийн үүдэл эсийн эмгэг юм.
Зураг №-7 Цусны дотоод бүтэц
- 11. 11
UPS Буюу тог баригч
UPS гэдэг нь "Uninterruptible Power Supplies" буюу үгчлэн орчуулбал Тасралтгүй
цахилгаан хангамж гэсэн утгатай. Харин үүнийг бид хялбаршуулан “Тог баригч” гэж
нэрлэдэг. Тог баригч нь цахилгааны ямар нэгэн гэмтэл согог гарах, тог тасрах үед аливаа
цахилгаан хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийг шаардлагатай тэжээлээр шуурхай ханган
ажиллах үүрэгтэй төхөөрөмж юм. Жишээ нь цахилгаан хүчтэй хэлбэлзэх эсвэл тог
тасрахад компьютер шууд унтрах ба шатах тохиолдол гардаг. Энэ нь бидэнд эд
хөрөнгөөрөө хохироод зогсохгүй хийсэн ажлын үр дүнгээ хоромхон зуурт алдана гэсэн үг
юм. Та өөрийн үнэ цэнэтэй компьютерээ зүгээр нэг ингээд эвдэлчихийг хүсэхгүй байгаа
биз дээ. Бага зэргийн хэмнэлт илүү зардал гаргадаг гэдгийг байнга санаарай.
Тэгвэл тог баригч нь дээрх асуудлыг үгүй болгоход зориулагдан бүтээгдсэн юм.
Нэгдүгээрт, тог баригч нь орж ирж буй хувьсах хүчдэлийг шүүж, тогтворжуулж
төхөөрөмжид зөвшөөрөгдсөн эрчим хүчийг тогтвортой ханган ажиллах үүрэгтэй.
Хоёрдугаарт, тог тасрах, цахилгаан тасалдах үед тог баригч нь цахилгааныг даруй нөхөж
төхөөрөмж шатах, систем эвдэрч гэмтэх, дата алдах гэх мэт олон аюултай байдлаас
хамгаална.
Иймээс та цахилгааны байнгын хэлбэлзэлтэй, тасалдалтай газар ажиллаж амьдардаг бол
таны тоног төхөөрөмжийг хамгаалах Тог баригчийг заавал ашиглах ёстой.
Тог баригчийг хэрхэн сонгох вэ?
Тог баригч сонгохоосоо өмнө ямар хүчин чадалтай, ямар үнэ өртөгтэй тог баригч
таны шаардлагыг хангахыг мэдэж авсан байх шаардлагатай юм. Жишээ нь, хэрвээ
танд тогны эрсдлээс хамгаалах өндөр хамгаалалт хэрэгтэй болоод мөн төсөв
хангалттай байж чадвал On-Line UPS сонгох нь хамгийн зөв сонголт юм.
Тог баригч авахаар төлөвлөж байгаа бол дараах үзүүлэлтүүдийг чухалчилж үзэх
хэрэгтэй.
Чадал – Залгагдах төхөөрөмжийн хэрэглэх чадлаас доод тал нь 20% их байхаар
сонгоно
Тог барих хугацаа – Тог барих хугацаа нь дотроо хэдэн ампер цагийн хэдэн
баттерейтэй ба хувиргагчийн ашигт үйлийн коэфициентээс хамаарна
Хүчдэлийн хэмжээ – Залгагдах төхөөрөмжийн хүчдэлээс хамааруулан 220В-220В,
380В-220В, 380В-380В тог баригчуудыг сонгоно
Хүчдэл тогтворжуулах муж - Шугамын хүчдэл 25-30% хүртэл буюу 160В-300В
хүртэл хэлбэлзэхэд гаралт дээр 220В ийг хэдэн хувийн хэлбэлзэлтэй барьж чадах
үзүүлэлт
