стресс
- 2. Стрессийн тухай ойлголт Стресс гэх нэр томъёо нь биологи болон сэтгэл судлалд хэрэглэгддэг бөгөөд анх 1930-аад онд биологийн хүрээнд бий болжээ. Стресс гэдэг нь бие организм, бодит ч бай хийсвэр ч бай, сэтгэл зүйн болон бие махбодийн аюул заналд тохиромжтойгоор хариу үйлдэл үзүүлэх чадваргүй болсны үр дүн юм.
- 3. Ажлын байран дээрх стресс гэдэг нь ажлаас шаардаж буй эрэлт нь ажилтны боломж, нөөц, шаардлагатай тохирохгүй байх үед үзүүлж буй бие махбодийн болон сэтгэл зүйн хор нөлөөтэй хариу үйлдэл юм.
- 4. Стресс нь депресс, санаа алдах, хийсвэр зүйл харах, сэтгэл ханамжгүй байдал, хэт ядрах, дарамтанд байх, уур уцаар, архинд донтох, төвлөрөлт болон ой тогтоомж муудах зэргээр илэрдэг.
- 5. Сэтгэл зүйчид стрессийг стрессийн эх үүсвэр ба түүний шалтгаанд бие организм хэрхэн хариу үйлдэл үзүүлж буйгаар тайлбарладаг. Хүчтэй стрессийн эх үүсвэр нь богино хугацааны, байнгын стрессийн эх үүсвэр нь удаан хугацааны нөлөө үзүүлдэг.
- 6. Стрессээс үүсэх 4 үндсэн бие махбодийн хариу үйлдэл Цусны эргэлт тархи болон томоохон булчингийн нэгдлүүд рүү шилжиж, арьс, ажиллахгүй байгаа эрхтнүүд болон биеийн зах руу хүрдэггүй. Тархины ойролцоох хэсэг идэвхтэй ажиллаж, түгшүүр нэмэгдэн, хараа, сонсгол сайжирна. Глюкоз болон тосны хүчлийн энерги ялгаруулах нэгдлүүд цусны эргэлтэнд орно. Дархлаа болон хоол боловсруулах систем зогсонги байдалд орно.
- 7. Стресс үүсэх амьдралын шалтгаануудад: үхэл, эрүүл мэнд, гэмт хэрэг, донтолт, гэр бүл, секс, хэрүүл маргаан, бие махбодийн өөрчлөлт, шинэ орчин, мөнгө, хүрээлэн буй орчин, хариуцлага өндөрсөх гэх мэт.
- 8. Их Британий Эрүүл мэнд ба Аюулгүй байдлын төлөөлөгч ажлын байран дээрх стрессийн түлхүүр 6 хүчин зүйлийг нэрлэжээ. Ажлын шаардлага Ажлын гүйцэтгэлийн хяналт Хамтран ажиллагчид болон удирдагчдаас авч буй дэмжлэг Хамтран ажиллагчдын харилцаа Ажлын үүрэг хариуцлагаа ойлгож буй эсэх Ажлын байрны өөрчлөлтийн тухайд байгууллага ажиллагчдыг харгалзан үздэг эсэх
- 9. Бусад ажлын байран дээрх стрессийн шалтгаанууд: Өндөр ажлын төрөлжилт Бүлгүүдийн харилцаа муу Дарамтлах Гүйцэтгэлийн хариу үйлдэл муу Үнэ цэнэ Технологийн өөрчлөлт Мөнгөн бус ашгийн сэтгэл ханамжгүй байдал Урт цагаар ажиллах Уйтгартай ажил Ажиллах орчны таагүй байдал Сургалт муу
- 10. Байгууллагын өөрчлөлт болон стресс менежментийг тохиромжтой хослуулснаар стрессээс урьдчилан сэргийлэх боломжтой. Ажлын эзэлхүүн ажилтны нөөц бололцоотой тохирч байх Ажлыг ажилтанд ойлгомжтой байж, ажилтныг өдөөн түүний боломжийг харуулах Ажилтны үүрэг хариуцлагыг тодорхой болгох Ажилд нөлөөлөх шийдвэрт оролцох боломжийг ажилтанд өгөх Коммуникацийг сайжруулах
- 11. Ажил албан тушаалын өсөлтийн төлөвлөлтийг тодорхой болгох Ажилчдын дундах нийгмийн харилцааг сайжруулах Ажлын гадуурх хэрэгцээтэй тохиромжтой ажлын хуваарийг зохиох Ялгаварлан гадуурхахыг зогсоох (нас, хүйс, нийгмийн гарал, шашин шүтлэг, хэл зэргээр) Байнгын асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд гаднаас эксперт урих Стресс үүсгэж буй асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд бүлэг үүсгэн ажиллах
- 12. Стрессийн 4 түвшин Хамгийн бага стресс: стресс байхгүй. Гурав дах шатны стресс: бага зэрэг стресстэй, стрессийн анхан шат. Хоёр дах шатны стресс: дунд зэргийн стресс. Хамгийн хүчтэй стресс: ноцтой үе, хамгийн дээд түвшний стресс.
