Data kualitatif
- 1. Wednesday,January16,2008
BAGAIMANA MENGANALISISDATA KUALITATIF?
Sebelummembincangkanmengenai caramenganalisi data,andaperlutahujenisdanbentukkutipan
data yang ingindijalankan.
—terdapatduajenispemerhatianiaitu pemerhatianturutsertadanpemerhatian
tidakturut serta.Pemerhatiantidakturutsertabiasadigunakandalamkajiankualitatif.Dalam
pemerhatiantidakturutserta,pemerhatitidakterlibatsecaralangsungdalamsituasi yang
diperhatikan(Gay&Airasian, 2000). Selepasitu,penyelidikharusmenentukanbentukkutipandata
yang sesuai digunakanuntukmenjawabpersoalankajian.
Terdapatdua cara untukmendapatkandatamelalui kaedahpemerhatianiaitupemerhatian
berstrukturdanpemerhatiantidakberstruktur.Pemerhatianberstrukturselalunyamenggunakan
senarai semakpemerhatianmanakalapemerhatiantidakberstrukturbiasanyamenggunakan
catatan nota lapangan.Pemerhatianyangdilakukanmenggunakansenarai semaklebihmudahuntuk
dianalisisdanmemberi ruang kepadapenyelidikuntukmembuatpemerhatiantanpabantuan
penyelidiklain.Flanders(1976) telahmengemukansenarai semakberkaitaninteraksi guru-murid
dalambilikdarjah.Beliaumenggunakansenarai semakFIAC.
Manakala pemerhatiantidakberstrukturmenggunakancatatannotalapanganagak sukaruntuk
dijalankantetapi masihbolehdigunakandenganbantuanrakanpenyelidiklainataumerakam
menggunakanvideo/alatperakanaudioSemasapemerhatianini,penyelidikakanmencatat
beberapaperkarayangdiperhatikanseperti masadantempatpemerhatiandijalankan,keadaan
tempatpemerhatian,aktivitiyangdijalankandanrefleksi penyelidik(Mohd.Najib,1999).
Pemerhatianberstrukturdianalisismenggunakanfrekuensi danperatusmelaluisenarai semakyang
disediakan. Adalahlebihmudahmenganalisispemerhatianmenggunakansenarai semakjika
dibandingkanapabilamenggunakanpemerhatiantidakberstruktur.
Selainitu,borangcatatanpemerhatianjugabolehdigunakan.Borangini mencatattingkahlakuguru-
pelajarmengikutselamasayangditetapkan(Chua,2006). Pemerhatiantidakberstruktur
menggunakancatatannota lapanganyangakan dianalisisdenganmempersembahkannyadalam
bentuknaratif dengancara memerihalkansemulaapayangterdapatpada catatan nota lapangan
pemerhatiansertamenyebutpetikanperbualanguru-pelajarsemasasesi pengajarandan
pembelajaran(Morrison,1993). Selainitu,tema-temajugabolehdiperolehi daripadacatatan
berkenaan.Catatanberkenaanjugabolehmenerangkankeadaanbilikdarjahsemasapemerhatian
dijalankan.
- Terdapat3 jenistemubual iaitutemubual berstruktur,temubual separaberstruktur
dan temubual terbukaseperti yangtelahdinyatakansebelumini.Keluaranlepasjugatelah
menyatakanbahawatemubual digunakanuntukmemperolehmaklumatberkenaanfakta,
kepercayaan,perasaan,kehendakmengikutkeperluanpersoalankajian(MohdMajid,2000). Temu
bual dianalisismelalui transkripsi temubual.Datatemubual ditranskripsikankemudianditaipdan
- 2. diberikannombordi bahagiansebelahkiri danditinggalkankosongdi sebelahkananuntuktujuan
pengekodandata.Satuayatdalam transkripsi disebutunit.Unityangtelahdikodkanditulisdi ruang
sebelahkanankertasyangdisediakan.Prosesmemberikodterhadapunit-unitayatini akan
memudahkanpenyelidikmengenalpasti temabagi setiaplangkahdanmemberi peneranganlanjut
berkaitantingkahlakuberkenaan.Transkripsi dibacadantema-temadikenal pasti kemudian
dikodkan.Prosespengekodandijalankansehinggatamatsatutranskripsi temu bual bagi seorang
pesertakajian.Hasil analisisdatatemubual bolehjugadipersembahkandalambentuk
memerihalkansemulaataumenggunakankekerapantemayangdiperolehmelalui transkripsi temu
bual.Kesemuajenistemubualbolehdianalisismengikutprosesyangsamaiaitudengan
menghasilkantema-temaataudipersembahkandalambentukpetikanpercakapanpesertakajian.
- digunakanapabilapenyelidikinginmendapatkandatadaripadadokumen-
dokumenyangberkaitan.Tujuannyaadalahuntuk menyokongdapatanyangsediaada.Data
daripadadokumenbolehdiperolehdenganmenggunakanborangsenarai semak.Analisisdata
dilakukandenganmenggunakankekerapanatauperatus.
- 3. MENGAPA KAJIAN TINDAKAN SIGNIFIKAN?
Kajiantindakan sangatsesuai dijalankanolehparaguruuntukpembangunanprofesionalisme
melalui:
� peningkatankefahamansertakesedarankendiri penyelidiktentangsesuatumasalahdalambilik
darjah.
� pengenalaninovasi danpembaharuandalamusahameningkatkankualiti P&P.
� penglibatandiri dalaminkuirirefleksi amalankendiri bertujuanmemperbaiki ataumeningkatkan
tahap pendidikan.
� kesedaranlebihtinggi tentangamalanpenyelidiksertakritisterhadapamalan-amalantersebut
dan bersediauntukmengubahnya.
KONSEP KAJIAN KUALITATIF
Kajianmendalamatassesuatusituasi &individu.
� Kutipandatamelalui pemerhatian,temubual,penulisandiari dananalisisdokumen.
� Menjawabsoalanberkaitankenapadanbagaimana.
� Penyelidikterlibatsecaralangsungdalamkajianyangdijalankan.
� Pendekatankajiankualitatif—kajiankes,etnografi &groundedtheory.
� Menggunakanpersampelanbertujuan.
� AnalisisdatamengikutMiles&Huberman(1994) terdiri daripadadatareduction,datadisplaydan
conclusion.
MENGAPA MENGGUNAKAN KAEDAH KUALITATIF?
Sebagai penyelidik,langkahawal sebelummemulakanpenyelidikanadalahmewujudkanpersoalan
yang perludijawap.Jawapandiperolehdenganmenjalankankajian.Terdapatduajenispendekatan
iaituberbentukkajiankuantitatif dankualitatif. Kajiankualitatif dijalankanuntukmendapatkan
kefahamanyangmendalamterhadapsesuatuperkarayangingindikaji (Marohaini2001). Selainitu,
kajiankualitatif jugadijalankanuntukmendapatmaklumatterperinci berkaitansesuatuperkara
yang dikaji (Yin, 1984).Ini bermaknauntukmendapatkanmaklumatterperinci danmendalamkajian
kualitatif dijalankan.
Tambahanlagi,kaedahini bolehmenerangkanperistiwasecaraholistikdalamkeadaansebenar
peristiwaberlakutanpasebarangmanipulasiolehpenyelidik. Kajianini menjawabpersoalan
berkaitandenganmengapasesuatufenomenaberlakusedemikiandanbagaimanaiaberlaku.
Justeru,kajiandijalankanuntukmenjawabsoalanmengapadanbagaimanayangdikemukakanoleh
- 4. pengkaji.Pengkaji menjalankankajiansecaramendalamuntukmendapatkanjawapankepada
persoalankajian.Contohpersoalankajiansecarakualitatif ialah:
� Mengapaguru masihtidakmenggunakanpendekatankoperatif dalampengajarandan
pembelajaranmereka?
� Bagaimanagurumenjalankanaktiviti koperatif dalampengajaranBahasaMelayudi sekolah
rendah?Dalamkajiankualitatif,penyelidikmenjadi instrumenkajian(Creswell1994). Penyelidik
kualitatif merupakaninstrumenuntukmengutipdatadanmenganalisisdata.Penyelidikmenyelidik
peristiwayangberlakuketikakajiandijalankan.Kutipandatadijalankansecaraberterusan.Kajianini
jarang membincangkanciri kebolehpercayaankeranakebolehpercayaanbergantuangkepada
subjektiviti seseorangindividu(M.Najib1999). Kajiankualitatif merupakankajiansecarainduktif
iaitupenyelidikmembinakonsep,hipotesisdanteori untukdi kembangkan,dinyatakandan
dijelaskan.
BAGAIMANA MENGANALISISDATA KUALITATIF?
Sebelummembincangkanmengenai caramenganalisi data,andaperlutahujenisdanbentukkutipan
data yang ingindijalankan.
� Pemerhatian—terdapatduajenispemerhatianiaitupemerhatianturutsertadanpemerhatian
tidakturut serta.Pemerhatiantidakturutsertabiasadigunakandalamkajiankualitatif.Dalam
pemerhatiantidakturutserta,pemerhatitidakterlibatsecaralangsungdalamsituasi yang
diperhatikan(Gay&Airasian,2000). Selepasitu,penyelidikharusmenentukanbentukkutipandata
yang sesuai digunakanuntukmenjawabpersoalankajian.
Terdapatdua cara untukmendapatkandatamelalui kaedah pemerhatianiaitupemerhatian
berstrukturdanpemerhatiantidakberstruktur.Pemerhatianberstrukturselalunyamenggunakan
senarai semakpemerhatianmanakalapemerhatiantidakberstrukturbiasanyamenggunakan
catatan nota lapangan.Pemerhatianyangdilakukanmenggunakansenarai semaklebihmudahuntuk
dianalisisdanmemberi ruangkepadapenyelidikuntukmembuatpemerhatiantanpabantuan
penyelidiklain.Flanders(1976) telahmengemukansenarai semakberkaitaninteraksi guru-murid
dalambilikdarjah.Beliau menggunakansenarai semakFIAC.
Manakala pemerhatiantidakberstrukturmenggunakancatatannotalapanganagak sukaruntuk
dijalankantetapi masihbolehdigunakandenganbantuanrakanpenyelidiklainataumerakam
menggunakanvideo/alatperakanaudioSemasa pemerhatianini,penyelidikakanmencatat
beberapaperkarayangdiperhatikanseperti masadantempatpemerhatiandijalankan,keadaan
tempatpemerhatian,aktivitiyangdijalankandanrefleksi penyelidik(Mohd.Najib,1999).
Pemerhatianberstrukturdianalisismenggunakanfrekuensi danperatusmelaluisenarai semakyang
disediakan.Adalahlebihmudahmenganalisispemerhatianmenggunakansenarai semakjika
dibandingkanapabilamenggunakanpemerhatiantidakberstruktur.
Selainitu,borangcatatanpemerhatianjugabolehdigunakan.Borangini mencatattingkahlakuguru-
pelajarmengikutselamasayangditetapkan(Chua,2006). Pemerhatiantidakberstruktur
menggunakancatatannota lapanganyangakan dianalisisdenganmempersembahkannyadalam
bentuknaratif dengancara memerihalkansemulaapayangterdapatpada catatan nota lapangan
pemerhatiansertamenyebutpetikanperbualanguru-pelajarsemasasesi pengajarandan
- 5. pembelajaran(Morrison,1993). Selainitu,tema-temajugabolehdiperolehi daripadacatatan
berkenaan.Catatanberkenaanjugabolehmenerangkankeadaanbilikdarjahsemasapemerhatian
dijalankan.
� Temubual - Terdapat3 jenistemubual iaitutemubual berstruktur,temubual separaberstruktur
dan temubual terbukaseperti yangtelahdinyatakansebelumini. Keluaranlepasjugatelah
menyatakanbahawatemubual digunakanuntukmemperolehmaklumatberkenaanfakta,
kepercayaan,perasaan,kehendakmengikutkeperluanpersoalankajian(MohdMajid,2000). Temu
bual dianalisismelalui transkripsi temubual.Datatemu bual ditranskripsikankemudianditaipdan
diberikannombordi bahagiansebelahkiri danditinggalkankosongdi sebelahkananuntuktujuan
pengekodandata.Satuayatdalam transkripsi disebutunit.Unityangtelahdikodkanditulisdi ruang
sebelahkanankertasyangdisediakan.Prosesmemberikodterhadapunit-unitayatini akan
memudahkanpenyelidikmengenalpasti temabagi setiaplangkahdanmemberi peneranganlanjut
berkaitantingkahlakuberkenaan.Transkripsi dibacadantema-temadikenal pasti kemudian
dikodkan.Prosespengekodandijalankansehinggatamatsatutranskripsi temubual bagi seorang
pesertakajian.Hasil analisisdatatemubual bolehjugadipersembahkandalambentuk
memerihalkansemulaataumenggunakankekerapantemayangdiperolehmelalui transkripsi temu
bual.Kesemuajenistemubualbolehdianalisismengikutprosesyangsamaiaitudengan
menghasilkantema-temaataudipersembahkandalambentukpetikanpercakapanpesertakajian.
� Penelitiandokumen - digunakanapabilapenyelidikinginmendapatkandatadaripadadokumen-
dokumenyangberkaitan.Tujuannyaadalahuntukmenyokongdapatanyangsediaada.Data
daripadadokumenbolehdiperolehdenganmenggunakanborangsenarai semak.Analisisdata
dilakukandenganmenggunakankekerapanatauperatus.
PERSAMPELAN DAN KAEDAHKUTIPAN DATA KUALITATIF
Sampel kajiankualitatif berbezadengansampel kajiankuantitatif keranasampel yangdiambil
mewakili populasilokasi/tempatkajiandijalankanmanakalasubjekkajiankualitatif dipilihsecara
bertujuan(Gay& Airasian2000). Kajiankualitatif menggunakanpensampelanbertujuan.Subjek
kajiandipilihmengikutkriteria-kriteriayangditetapkansesuaidengantujuankajianberkenaan
dijalankan.Kaedahkutipandatakajiankualitatif melibatkanbeberapalangkahpenting iaitufokus
kajian,kutipandatamenggunakancarapemerhatian,temubual,analisisdokumen,penulisandiari,
nota lapangandanpengesahanprotokol temubual sertapemerhatian(Creswell 1994).Penyelidik
sebagai pemerhati ataupenyelidiksendiri melibatkan diri dalamaktiviti yangdiperhatikan,boleh
digunakandalamkajiankualitatif.Alatperakamsuaraatauvideodigunakanselainsenaraisemak
pemerhatian(Cohenet.al.2000) Tujuannyaadalahuntukmembantupenyelidikmenyemaksemula
apa yang diperhatikan. Ini akanmembantumeningkatkankesahandankebolehpercayaanhasil
pemerhatianyangdiperoleh.Selainitu,penyelidikjugabolehmenggunakan‘peerchecker’di
kalanganrakan penyelidikatauindividuyangdilatihuntukmembuatpemerhatian.Terdapattiga
bentuktemubual yangbolehdigunakaniaitutemubual berstruktur,separastrukturatautemubual
bebas.Penyelidikperlumenyediakanprotokol temubual yangterdiri daripadapengenalan,soalan
pembuka,soalankunci,soalan-soalanberkaitansoalankunci dan soalanpenutup.Protokol temu
bual disediakanuntukmenjawabpersoalankajian.Temubual yangdijalankanbiasanyadirekodkan
menggunakanalatperakamaudiosupayatidakadamaklumatyangakan tertinggal atautercicir.
Temubual berkenaanakanditranskripkanolehpenyelidikataupembantunya.Hasil analisisdata
