Yasal yaptırımlarla düzenlemeler getirilse de üreticinin maddi amaçları ön planda olduğu için etik dışı gerçekleştirilen reklamlar, çarpıtılmış bilgiler yayarak ve medyayı propaganda aracı kullanarak tüketiciyi aldatma eğiliminde olmakta ve bireylerin kendi seçimlerini yapabilme özgürlüklerinin kaybolmasına neden olmaktadırlar.

1. Özden ÖZLÜ
2015

2. Reklam, müşterilere ulaşabilen ve onların dileklerinin
şekillenmesini ve istedikleri şeyleri satın almalarını sağlayan bir
araçtır (Aneja, 2014).
Reklamcılık, ürün ve/veya hizmetlerle ilgili ikna edici satış
mesajları vererek tüketicilerin satın alma davranışlarını etkileme
çabalarıdır (www.sbinfocanada.about.com).
2

3. • Antik Mısırlılar; ürün tanıtımı için papirüs
işaretleri
• Romalılar; gladyatör oyunları için posterler
3
• Efes’te yere kazılmış bir ilan
• Karum Kanesh (Kültepe), Kayseri,
MÖ 2000

4. • Ortaçağ Avrupa’sında çığırtkanlar;
ürünlerin ya da faaliyetlerin tanıtımı
• Matbaanın icadı, 1450
4
(www.weberinternetmarketing.com)

5. • İlk geniş kapsamlı reklam;
La Gazetta, 1631
• Thomas J. Barrat ‘modern reklamcılığın babası’;
sabun reklamı, Londra, 1890’lar
Marka imajı oluşturdu.
Tüketiciye ulaşılabilirliğin vurgulanmasının
önemini vurguladı.
5
(www.weberinternetmarketing.com)
“ADVERTISE UNTIL PEOPLE CALL YOU INSANE; then keep advertising”
(İnsanlar size deli deyinceye kadar reklam verin; sonra reklam vermeye devam edin)
– Advertiser’s Gazette (April 1872) q. in article on Knies

6. • İlk reklam ajansı; Volney Palmer,
Philadelphia, 1841
• Kadın imajının reklamda kullanılması;
bir sigara reklamı
6(www.designhistory.org/Advertising_pages/FirstAd.html)

7. 7
• İlk radyo reklamı; WEAF radyo istasyonu, New York,
1922 – bir gayrimenkul şirketinin reklamı
• İlk TV reklamı; New York’ta yerel bir kanalda, 1941, Bulova
saatlerinin reklamı – ‘America runs on Bulova time’
(articles.chicagotribune.com/2000-08-28/news/0008280034_1_face-charges-white-men-divorce-decree)

8. 8
Reklamı Oluşturan Taraflar:
• Reklam veren: ürünü için mesaj oluşturarak hedef kitlesine
iletmek isteyen; reklamlarda son söz sahibi; parayı ödeyen.
• Reklam ajansı: müşterinin istediğini yorumlayan ve değer
yaratmaya çalışan taraf.
• Medya (Kitle iletişim araçları): tanıtımı yapılan ürünün medya
aracılığı ile hedef kitleye en etkili ve ekonomik yoldan
ulaşabilmesi için izlenilen strateji.
• Hedef Kitle: reklam veren ve reklamcı için hedef; müşteri.
Hedef kitlenin iyi belirlenebilmesi için yaş, eğitim, gelir ve
cinsiyet gibi değişkenler ile coğrafik değişkenler ve yaşam
biçimlerinin göz önüne alınması önemlidir.

9. Reklamcıda olması gereken özellikler:
• Reklamını yaptığı ürünün üreticisine para kazandırmak
• Hedef kitlenin ihtiyacını iyi analiz yapabilmek
• Yaratıcı düşünme tekniklerini bilmek
• Açık ve dürüst olmak
• İnandırıcı olmak
Reklamcılığın olumsuz özellikleri:
• Aldatıcı
• Yönlendirici
• Yanlış mesaj verici
• Kalıp yargılar oluşturucu
9

10. Reklam ve Etik
Etik, bireyin davranışını yönlendiren ya da nasıl yönlendirildiği ile
ilgili bir dizi ahlaki ilkelerdir.
Reklamcı müşterisine para kazandırmak için her türlü yöntemi
deneyebilir, ancak bu yöntemlerin uygulanmasında etik devreye
girerek reklam uygulamalarının toplum üzerindeki olumsuz
etkilerini sorgular (Berry, 2000).
Bu sorgulama sizce işlemekte midir?
10

11. Yasal yaptırımlarla düzenlemeler getirilse de üreticinin maddi
amaçları ön planda olduğu için etik dışı gerçekleştirilen reklamlar,
çarpıtılmış bilgiler yayarak ve medyayı propaganda aracı
kullanarak tüketiciyi aldatma eğiliminde olmakta ve bireylerin
kendi seçimlerini yapabilme özgürlüklerinin kaybolmasına neden
olmaktadırlar.
11

12. 12
Reklamcılık etiği (Advertising ethics), reklamlarda toplumca bir grubun
ya da bireyin davranışları açısından onaylanabilir kabul edilen ahlaki
ilkelere uyulmasıdır (Kocamemi, t.y.).
Bu ilkeleri örnekleriyle birlikte inceleyecek olursak:
Aldatmak:
• Lekeleri çıkaramayan bir deterjan - ‘Her lekeyi temizler’
• Ambalajında doğru bilgi verilmeyen yiyecekler – tereyağ, kepek
ekmeği ve kepekli ekmek farkı
• Yan etkisi belirtilmeyen ürünler – saç dökülmesini önleyen fakat
başka yan etkisi olan şampuan
• Advertorial olarak verilen vücut geliştirici veya zayıflatıcı aletler –
konu mankenlerinin hepsinin atletik vücutlu kişiler olması, yıllar
süren bir çalışma sonucu ulaşılan ölçülere bir iki saat içinde
gelinebileceğinin söylenmesi

13. 13
• Algı Yönetimi: Tütün ürünlerinin üzerinde sağlığa zararlıdır ibaresi
olmasına rağmen sigara reklamcıları ürünlerinin reklamını dolaylı
yoldan yapmaktadırlar. Camel sigarasının reklamı türünün en güzel
örneğidir. Sigara markası olduğu hiç söz edilmeden yıllarca Camel
Trophy adıyla düzenlenen yarışlarda ve sportif giyim alanında ve saat
markası olarak yeterince ünlenmiştir. İnsan sağlığına son derece
zararlı olan bir ürünün marka adı özellikle sağlıklı yaşam, spor ve
sağlık ilişkisi irdelenen bir yarışma aracılığı ile günlerce milyonların
kulağına, hafızasına işlenmektedir. Sağlıklı yaşam adı altında yapıldığı
için bu reklamda reklam etiği söz konusu olmamaktadır.

14. 14
Hangi sigarayı içiyorsun, doktor?

15. 15
• Formula 1 yarışması size ne çağrıştırıyor?
Yine bir sigarayı değil mi?
Marlboro’nun renklerini Formula 1 yarışları sırasında arabaların
renklerinde, flamalarda, pilotların giyimlerinde, her yerde
gördüğümüzde bize bu markayı çağrıştırmaktadır.
Hatta paketin üzerindeki kırmızı ve beyaz renkler ve üçgen logo
olsa da olmasa da hangi markaya ait olduğu bilinebilir.
Sigara reklam yasağı olan ülkede Formula 1 izlendiğinde yasağa
uyarak sigara reklamı yapılmış olmaktadır.
Doğrudan reklamlara yasaklama getirilse de dolaylı yoldan
yapılan reklamın önüne geçilemiyor.

16. 16
Zaafların İstismarı: İnsanların bazı zaafları vardır; daha iyi ve büyük
bir ev, ikinci bir araba, seyahatler, çocuklarımızın iyi okullarda
okutulması, kaliteli giysiler vs.
Bunlara sahip olmakta zorlansak da istemekten ve hayal etmekten
vazgeçmeyiz.
Reklamcılar bu zaafları iyi kullanarak insanlarda daha fazla ve yeni
talepler yaratmaya çalışırlar. Bozulan bir beyaz eşyayı artık
neredeyse tamir ettirmektense yenisiyle değiştirmeyi tercih
etmekteyiz. Aslında yenisini almaya ikna edilmekteyiz.
‘Atın atın eskimiş çoraplarınızı atın, Jill geliyor’ ile başlayan tüketim
zihniyeti çoraplardan, beyaz eşyalara, bilişim malzemelerine ve hatta
arabalara kadar genişledi.

17. 17
Reklam toplum üzerinde olumsuz etkiler oluşturarak tepkilere neden
olmaktadır:
• Reklam beyin yıkama işi yapar.
• Reklam gereksinim duymadıkları halde insanlara ürün ya da
hizmetleri satın aldırır.
• Reklam maliyetlerinin ürünün toplam maliyetini arttırmasından
dolayı tüketicinin aleyhine olmaktadır.
• Reklam yaptıranlar zamanla kitle iletişim araçları üzerinde egemen
olmaktadırlar.
• Reklam ekonomide tekelleşmeyi kolaylaştırır.
• Reklam kültür ve sanatı yozlaştırır (Topçuoğlu, 1996).

18. 18
Reklamların Çocuklar Üzerindeki Etkisi
Reklamın yetişkinler üzerindeki etki derecesi sorun yaratıcı iken
çocuklara etkisi yıkıcı olabilmektedir.
30-40 yıl öncesine kadar çocuklar tahta oyuncaklarla oynar,
telden arabalar yapar, en şanslıların kurmalı oyuncakları
olurdu. Çocuklar büyüdükten sonra bu oyuncaklar bir
sonraki kardeşe geçer aynı şeylerle diğer kardeş de
oynardı. Giysilerin kullanımı da aynı şekilde uygulanırdı.
Günümüzde çocuklar reklamcıların bir numaralı hedefi
haline gelmiştir. Anne babalarını ikna edemeyeceklerini
anlayan reklamcılar çocukların anne babalarını ikna
etmelerini sağlamaktadır.

19. 19
Süt, yoğurt, et ürünleri gibi faydalı reklamları göz ardı edemeyiz,
ancak sağlıksız yiyecekler ve içecekler için yapılan reklamların sayısı
faydalı olanlardan çok daha fazla. Ayrıca çocuklar üzerine reklamı
yapılan ürünlerin satın alma gücü olmayan ailelerin çocuklarında
psikolojik etkiler yaratabilir.
‘Düşüncelere, etnik ayırımlara, sosyal farklılıklara, özürlü hallere ve
istem dışı farklılıklara saygısızlık etmek etik değildir’ (Kocamemi).

20. 20
Reklamlarla Çocuğa Aktarılanlar
Reklamlarla çocuklara aktarılan mesajlar, bazı davranış kalıpları, roller
ve değerler:
• Kültürel Değerler
• Tüketim Kalıpları
• Cinsiyet Rolleri
• Alternatif Yaşam Biçimleri
• Aile İçi İlişkiler ve Rol Dağılımları

21. 21
Bayram geleneği
Büyükleri ziyaret etmek
Su satan çocuk: erkek çocuk eve para getirir
Yemek yapmayı öğrenen kız çocukları

22. 22
Kız çocuğu seyirci, erkek çocuğu baba ile basketbol oynuyor
Baba kız mutfakta
Marka seçimini benimsetmek

23. 23
Reklamcılar Açısından Çocuğun Taşıdığı Anlamlar
• Yetişkinlere ulaşmak için bir köprü konumunda olması:
Bu tarz reklamlarda kullanılan çocuk veya bebekler genellikle
ilgiyi reklama kolaylıkla çekebilmekteler. Böylece hedef
kitlede duygusal bir etki yaratarak reklamı yapılan ürünü
kullanmaya teşvik edilmektedir.
• Yetişkinlerin çocuklara yönelik harcamalarında belirleyici yapıdadır:
Özellikle çocuklara yönelik banka, kredi, sigorta ve çocukların
beslenmesiyle ilgili reklamlarda kullanılan çocuk ögesi
yetişkinlerin duygularına seslenerek ebeveynleri reklamdaki
çocukları kendi çocuklarının yerine koymalarına neden
olmaktadır.
• Çocuk kendisine yönelik tüketimlerde, tüketim biçimlerini ve marka
tercihlerini belirleyebilen ekonomik bir varlıktır:
Özellikle yiyecek içecek reklamlarında çocuklar kendileri için
yararlı olan bu ürünleri kullanma bilincine sahip bir rolde
sunulmaktadır.

24. 24
YETİŞKİNLERİN DUYGULARINA SESLENMEK

25. 25
MARKA TERCİHİNDE BULUNMAK

26. 26
ÖZETLE
Reklamcılar açısından çocuk;
çocuklara ve yetişkinlere yönelik tüketimleri
yönlendirebilen, kısmi olarak bireysel harcama yetkisi olan,
gelecekteki üretim ve tüketim biçimlerini yönlendirecek bir
varlık olarak görülmektedir (Elden ve Ulukök, 2006).

27. 27
Çocuk Açısından Reklamın Anlamı
• Her yaş grubundaki çocuk reklamlardan farklı etkilenir.
• Reklamlara olan ilginin genellikle artan yaşla birlikte azaldığı,
televizyondaki bir programla reklamı ayırt edebilme yeteneğinin ise
artan yaşla birlikte arttığı bildirilmektedir (Roedder, 1981).
• 5 yaşından küçük çocuklar, televizyondan gelen bilgilerden aldıkları
ancak kopuk kopuk görüntüler ve müzikli sözcüklerdir.
• 5 yaşındaki çocuklar, tek boyutlu ve somut bir anımsama biçimi
ortaya koyarlar; reklamın anlatmak veya benimsetmek istediği
iletiyi yani mesajı anlamazlar. Markaya dikkat etmez, müziği ve
eğlenceli sözcükleri belleğine işler (Benice, 2009).

28. 28
• 5 – 8 yaş arasındaki çocukların bilgiyi işleme kapasiteleri
gelişmiştir. Mesajları daha kolaylıkla anlarlar ancak bilişsel
savunma mekanizmaları henüz oluşum sürecindedir:
• Bu yaştaki çocuklar, 30 saniyelik ticari içerikli mesajların içindeki
bilginin ancak %38’i ile %67’sini anlayabilmektedir (Akt. Badur,
2007).
• 9 – 11 yaş arası çocuklarda, belleğe işlenen ürünlerin alanı büyük
ölçüde genişler.
• 12 – 14 yaşındaki çocuklar hoşuna gitsin ya da gitmesin reklamları
belleklerine indirirler (Benice).

29. 29
Reklamların Çocuklar Üzerine OLUMLU Etkileri
• Televizyon reklamları, küçük çocukları dış dünya üzerine
bilgilendirmektedir.
• Reklamlar, yetişkinlere yönelik nesneler dünyasına girişini sağlamakta ve
çocuğun sosyal gelişimine katkıda bulunmaktadır.
Bir spor takımında yer almaları, bir tiyatro oyunu sergilemeleri, diş
fırçalama, tuvaletten sonra ellerini yıkama alışkanlığı kazanma gibi –
Canbebe örneğinde olduğu gibi

30. 30
• Reklamlar çocukların yeterli ve dengeli beslenmeleri konusunda
bilgilendirici bir niteliğe sahip olduğu görülmektedir.
• Reklamlar çocukların fiziksel ve bilişsel gelişimlerinde önemli rol oynayan
süt, yoğurt, balık gibi yüksek besin değerlere sahip yiyecekleri cazip hale
getirmektedir.
• Reklamlar çocuklara tüketici olma bilinci ve ürünlerin altında yatan
mesajları anlama konusunda farkındalık kazandırmaktadır.
• Reklamlardaki müzik, hızlı görüntü değişimleri ve tekrarlar çocukları
heyecanlandırıp hafızalarında yer edinerek onları ileri bir noktaya
taşımaktadır (Ertunç, 2011).

31. 31
Reklamların Çocuklar Üzerine OLUMSUZ Etkileri
• Çocuklarla ilgili bir ürün olmasa bile bazı reklamlarda çocuk
kullanılmaktadır.

32. 32
• Reklamlar tutum ve davranışları etkilemektedir;
ürünü ilgi çekici kılmak için abartılı bir üslupla sunduğu aile ve
arkadaşlık ilişkileri, izleyen çocuklar tarafından taklit edilmekte,
bu durum ise gerçek ilişkilerde çeşitli çatışmalar
doğurabilmekte ve kimlik karmaşası yaşanmasına neden
olmaktadır (Ertunç).

33. 33
• Çocukların dinleme yetilerinin zayıflamasına, dikkat yoğunluklarının
azalmasına, ciddi konulara yoğunlaşmalarının zorlaşmasına dolayısıyla
düşünme yeteneklerinin körelmesine neden olduğu ve okul başarılarını
olumsuz etkilediği de savunulmaktadır (Budak, 2006).
• Reklamların bir diğer olumsuz tarafı da sadece lezzet, koku, renk gibi
özelliklerin üzerinde durarak şekerli ve yağlı yiyeceklerin besin değerine
değinmemeleri, çocukları kolaylıkla etkileyerek olumsuz beslenme alışkanlığı
edinmelerine neden olmaları, ardından diş çürümesi, obezite gibi sağlık
sorunlarına yol açmalarıdır (Bilici, 2007).
Çocuklar ebeveynlerine baskı, yalvarma, tutturma yolu ile en gereksiz şeyleri
aldırtabilmektedirler. Özellikle fast food türü ve şekerli yiyecekler, sağlıksız
içecekler konusunda ısrarlarına dayanamayan veya başa çıkamayan
ebeveynler çocukların bu tür yiyecek ve içecekleri tüketmelerine izin vererek
aşırı kilo almalarına neden olabilmektedirler. Ayrıca çocuklar reklamı
yapılmayan sağlıklı yiyeceklerden uzaklaşarak tamamen bu tür yiyeceklere
yönelebilirler.

34. 34
• Yayınlanan reklamlarda kullanılan dilde, argo sözcüklere, ağız ve şive
kullanımlarına, Türkçe olmayan ya da uydurulmuş kelimelere yer verilmesi de
çocuğun dil gelişini etkileyen unsurlar arasında gösterilebilir (Ertunç).
Reklamların dilde bozulmalara yol açtığı söylenebilir.

35. 35

36. 36

37. 37

38. 38

39. 39
• Bir kategorideki pek çok marka arasından istikrarlı olarak bir markanın tercih
edilmesi ve satın alınmasına ‘marka bağımlılığı’ denilmektedir. Marka
bağlılığının ölçülmesindeki en önemli unsur müşteri tatminidir (Bodur, 2011).
Televizyon reklamları, marka sistemlerini öğretmeyi amaçlamaktadır.
Televizyon izleyen 2 yaşındaki çocuklar aileleriyle birlikte markete
gittiklerinde izledikleri reklamlarla gördükleri ürünler arasında ilişki kurmaya
başlarlar (Badur).
Gelişim dönemindeki çocuklar için marka tercihlerini belirleyen etmenlerin
renk, biçim gibi algılara yönelik görsel özellikler olduğu, işlevsel özelliklerin
etkili olmadığı anlaşılmaktadır (Aktuğlu, Karpat ve Temel, 2006).

40. 40
• Çocuklara yönelik bazı reklamlarda çizgi film kahramanlarının kullanılması
çocukların zihninde farklı imajlar oluşturabilmektedir. Çizgi film
kahramanlarının doğa üstü davranışların da satın alınan ürünlerle elde
edilememesi, çocukların hayal kırıklığına uğramalarına ve olumsuz
davranışlar sergilemelerine yol açmaktadır (Torlak, 2001). Zamanla
oyuncaklara yönelik ilgilerini kaybeden çocuklar yetişkin ürünleriyle
ilgilenmeye başlamaktadırlar – cep telefonu, bilgisayar, araba gibi.

41. 41
• Gizli resimler, gizli sözcükler ya da arka plandan gelen sesler yardımıyla
kodlanan bilinçaltı reklam mesajları (alt algısal – subliminal mesajlar) yolu ile
tüketicinin düşünce, duygu ve davranışları etkilenmeye çalışılmaktadır.
Örneğin; advertorial denilen ürün yerleştirme içeren bir reklamda tanıtılan
ürün silik bir şekilde izleyicinin gözüne sokulmadan gösterilmektedir.
Ayrıca, piyasaya çıkan bir ürünün ilk markası ile anılması da bilinçaltı
reklamcılığı örneklerindendir. Selpak, Coca-cola, Sanayağ, Orkid gibi markalar.

42. 42
Reklam, Çocuk ve RTÜK
Tüm dünyada çocukların kesinlikle yasaklandığı alanlar: pornografi, cinsel içerikli
performans, alkol ve tütün reklamı ve pazarlamasıdır.
Çocuklara yönelik olmayan ürünlerin reklamlarında ise oynamaları yasak
değildir; çünkü, çocuk hayatın gerçeğidir ve reklamlar dahil hayatın gerçeğini
yansıtması açısından çocukların da dahil edilmesi gerekmektedir.
Uluslararası Çalışma Örgütü kararları doğrultusunda ülkeler iş yasalarında
çocukların iş hayatında kötüye kullanılmamaları, fazla çalıştırılmamaları gibi
konular açısından düzenlemeler getirmektedir.
Amerika’da bir reklam filminde oynayan çocuk oyuncunun reklam filminden
kazandığı gelirin %25’ini mahkeme kararı ile çocuk adına 18 yaşına gelinceye
kadar el konuluyor.
RTÜK de çocuk haklarını korumak için ilgili bakanlıkla işbirliği yapmaktadır.
http://www.bugun.com.tr/reklam-cocuk-ve-rtuk-yazisi-168750

43. 43
Sonuç ve Öneriler
Reklamcılar açısından ürünlerin tanıtımında çocukların yer alması çok önemlidir
çünkü onlar için çocuk hem tüketici hem de ürünü yetişkin tüketicilere ulaştırma
aracıdır. Çocuklar salt izleyici konumunda olmayıp reklamcılığın içinde aktif
olarak yer almaktadır. Çocukların ilgisini çekecek ürünlerin tanıtımlarında da
yine çocuklara roller verilerek ürünler daha çekici hale getirilmektedir.
Çocuğa dış dünyayı tanıtan ve yetişkinlerin dünyalarına girme şansı sunan
reklamlar uyarıcı zenginliği açısından da çocuğun zihinsel becerilerini
etkilemektedir. Reklam müzikleri ile enerjilerini dışarı vururken ürün ve pazar
bilgisi edinmeleri de sağlanmaktadır.
Sağlıksız besinlerin tanıtımı çocuklar açısından zararlı olacağı, reklamlardaki
mesajların farklı yaşlara göre farklı şekilde algılanacağı, reklamların sunumunda
kullanılan gerçek üstü unsurlar nedeniyle çocukların gerçeklik algılarının
etkilendiği, marka tutkunu olunabileceği, ürünün içeriğinden daha çok sunuştaki
cazibe ile ürünün tercih edileceği hakkında bilgilendirmeler yapılmış ve örnekler
vererek Reklamda Etik üzerinde durulmuştur.
Reklamlardaki çocuk istismarının önüne geçmek için radikal tedbirler alınmalıdır.
Ebeveynler zararlı ürünlere ve algı yanıltmalarına karşı bilinçlendirilmelidir.

44. Aktuğlu, I., Karpat, A ve Temel, A. (2006). Tüketiciler Markaları Nasıl
Tercih Ediyor? Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 15; 43-59.
Aneja, N. (2014). Ethics in Advertisement and Impact on Women
and Children. IMPACT, International Journal of Research in
Business Management. Vol. 2, Issue 6, June 2014, 19-20.
Badur, F. (2007). Televizyon Reklamlarının Çocukların Marka
Farkındalığı Üzerindeki Etkisi: Yiyecek ve içecek reklamları
üzerine bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Benice, A. (2009). Televizyon açıldı ve şimdi reklamlar. Ar-El Eğitim
Kurumları Eğitimde Yansımalar Dergisi, 3; 9-10.
Berry, D. (2000). Ethics and Media Culture. Oxford: Focal Press.
Bilici, İ. E. (2007). Medya Okuryazarlığ: Televizyonun Çocuklar
Üzerindeki Olumsuz Etkilerine Karşı Önlem Arayışı, Risk
Altındaki Çocuklar. Istanbul Üniversitesi 4. Uluslararası Çocuk ve
İletişim Kongresi ve 4. Uluslararası Çocuk Filmleri Festivali ve
Kongresinde sunulan bildiri, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Bodur, F. (2011). Gençlerin Giyim Tarzının Modernleşme Açısından
Değerlendirilişi (İstanbul ili Arnavutköy ilçesi Mehmet Akif Ersoy
Lisesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Budak, O. (2006). Televizyon Reklamlarının İlköğretim Çağındaki
Çocukların Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi. Ankara
ilinde bir uygulama çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Elden, M. & Ulukök, Ö. (Güz-2006). Çocuklara Yönelik Reklamlarda
Denetim ve Etik. Küresel İletişim Dergisi, Sayı 2; s. 6.
Ertunç, F. (2011). Çocuk Dünyasında Reklamın Rolü: Televizyon
reklamlarında çocuklara yönelik düzenlemeler. Uzmanlık tezi,
T.C. Radyo Televizyon Üst Kurulu.
Kocamemi, F. B. (t.y.). Reklamlar ve Reklam Etiği. İstanbul Ticaret
Üniversitesi Dergisi, s. 230.
Roedder, D. L. (September 1981). Age Differences in Children’s
Responses to Television Advertising: An Information Processing
Approach’. Journal of Consumer Research 8. s. 144-153.
Topçuoğlu, N. (1996). Basında Reklam ve Tüketim Olgusu’. Ankara:
Vadi Yayınları, s. 185.
Torlak, Ö. (2001). Pazarlama Ahlakı. İstanbul: Beta Yayınları.
Yılmaz, A (t.y.). Reklamcılık. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No:
2652; s.4.
44