БШУ салбарын дунд хугацааны бодлого, зорилт, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны талаарх товч мэдээлэл

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2020-2024 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР ДЭХ БОЛОВСРОЛ,
ШИНЖЛЭХ УХААНЫ САЛБАРТ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭЭР ТУСГАГДСАН ЗОРИЛТ, ДЭД ЗОРИЛТЫН
ХЭРЭГЖИЛТИЙН ЯВЦЫН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ
МОНГОЛ УЛСЫГ 2021-2025 ОНД ХӨГЖҮҮЛЭХ 5 ЖИЛИЙН ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛД БОЛОВСРОЛ,
ШИНЖЛЭХ УХААНЫ САЛБАРТ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭЭР ТУСГАГДСАН ЗОРИЛТ, ДЭД ЗОРИЛТЫН
БОЛОВСРОЛ,ШИНЖЛЭХ УХААНЫ САЛБАРТ 2020-2024 ОНД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТОМООХОН
ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ТӨЛӨВЛӨЛТ
БОЛОВСРОЛ,ШИНЖЛЭХ УХААНЫ САЛБАРЫН 2020 ОНЫ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ГҮЙЦЭТГЭЛ,
2021 ОНЫ ТӨЛӨВЛӨЛТ
1
2
3
4
3
37
53
75
Агуулга

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2020-2024 ОНЫ ҮЙЛ
АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР ДЭХ БОЛОВСРОЛ,
ШИНЖЛЭХ УХААНЫ САЛБАРТ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭЭР
ТУСГАГДСАН ЗОРИЛТ, ДЭД ЗОРИЛТЫН
1

4
Боловсрол, шинжлэх ухааны салбарын дунд хугацааны бодлого, зорилт, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны талаарх товч мэдээлэл
ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2020-2024 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР, МОНГОЛ УЛСЫГ 2021-2025 ОНД
ХӨГЖҮҮЛЭХ 5 ЖИЛИЙН ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛД БОЛОВСРОЛ, ШИНЖЛЭХ УХААНЫ САЛБАРТ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭЭР
ТУСГАГДСАН ЗОРИЛТ, ДЭД ЗОРИЛТЫН ХЭРЭГЖИЛТИЙН ЯВЦЫН ТАЛААРХ МЭДЭЭЛЭЛ
НЭГ. ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 2020-2024 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР
Зорилт. “КОВИД-19” ХАЛДВАРТ ЦАР ТАХЛААС ҮҮДЭЛТЭЙ ЭДИЙН ЗАСАГ, НИЙГМИЙН ХҮНДРЭЛИЙГ
ДАВАН ТУУЛАХ БОДЛОГО
Дэд зорилт: 1.1.2.4. Сургууль, цэцэрлэгийн хүүхдүүдийг улирлын томуугийн вакцинд бүрэн хамруулна.
Биелэлт: Монгол Улсад томуу, томуу төст өвчний дэгдэлт жил бүрийн 10 дугаар сараас эхлэн эрчимжиж хоёрдугаар сар гартал үргэлжлэн
нийт өвчлөлийн 90 гаруй хувийг 15 хүртэлх насныхан, үүний 70 орчим хувийг 4 хүртэлх насны хүүхэд эзэлдэг гэсэн мэргэжлийн байгууллагын
судалгаа байна.
Монгол Улсын “Дархлаажуулалтын тухай хууль”-ийн 13.3 дахь хэсэгт заасны дагуу “хүүхэд болон иргэний эрх зүйн чадамжгүй гэж тооцогдсон
иргэнд эцэг эх, хууль ёсны асран хамгаалагчийн зөвшөөрөл” авч ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн хүүхдүүдийг томуу, томуу төст
өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх вакцинд үнэ төлбөргүй хамруулж байна.
Монгол Улсын Засгийн газраас 2020 онд “Томуугаас сэргийлье” уриан дор 10 дугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн 10 хоногийн
дархлаажуулалтыг зохион байгуулсан бөгөөд томуугийн эсрэг вакцинд 2-14 насны хүүхдүүдийг тухайн сургалтын байгууллагын дархлаажуулалтын
түр цэгт, цэцэрлэг, сургуульд хамрагддаггүй хүүхдүүдийг харьяа эрүүл мэндийн төвөөр дамжуулан хамруулсан. Томуугийн эсрэг вакцинд ерөнхий
боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн хүүхдийн 90 гаруй хувийг хамруулаад байна.
Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ:
2021-2024 онд Сургууль, цэцэрлэгийн хүүхдүүдийн 80-аас доошгүй хувийг улирлын томуугийн вакцинжуулалтад бүрэн хамруулна.

5
Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр дэх боловсрол, шинжлэх ухааны салбарт хэрэгжүүлэхээр тусгагдсан
зорилт, дэд зорилтын хэрэгжилтийн явцын талаарх мэдээлэл
Дэд зорилт: 1.1.11. Төрийн өмчийн дээд боловсролын сургалтын байгууллагад сувилагч мэргэжлээр суралцагчдад
сургалтын амжилттай нь уялдуулан 100 хүртэл хувийн тэтгэлэг олгоно.
Биелэлт: Монгол Улсын Засгийн газрын 2020 оны “Боловсролын зээлийн сангийн талаар авах арга хэмжээний тухай” 70 дугаар тогтоолоор
“төрийн өмчийн дээд боловсролын сургалтын байгууллагад сувилагч мэргэжлээр дээд боловсролын дипломын болон бакалаврын хөтөлбөрт элсэгч
нь элсэлтийн ерөнхий шалгалтын 501-ээс дээш оноо авсан бол хичээлийн жилийн эхний улирлын сургалтын төлбөрийг 100 хувь; суралцагч 2.5-
3.0 хүртэл голч оноотой суралцсан тохиолдолд сургалтын төлбөрийн 70 хувийг, 3.0 болон түүнээс дээш голч оноотой суралцсан тохиолдолд
100 хувь хөнгөлнө” гэж шийдвэрлэсэн. Энэхүү тогтоолоор “Монгол улсад шаардлагатай тэргүүлэх чиглэлийн мэргэжлийн жагсаалт”-ыг баталсан
бөгөөд түүнд сувилагч мэргэжил багтсан.
2020 оны 11 дүгээр сарын байдлаар төрийн болон төрийн бус өмчийн 14 дээд боловсролын сургалтын байгууллага “сувилахуйн хөтөлбөр”-
өөр сургалтын үйл ажиллагаа эрхэлж түүнд 3100 оюутан суралцаж байна. 2020 оны улсын төсөвт сувилагч мэргэжлээр суралцагчид сурлагын
онооноос хамааруулж олгох тэтгэлэгт зориулж 5.9 тэрбум төгрөг төсөвлөгдсөн. Журамд заасан шаардлага хангасан 843 оюутанд 625.1
төгрөгийн сургалтын төлбөрийн дэмжлэг олгоно.
Эрүүл мэндийн салбарын хүний нөөцийн бодлогод суурилан цаашид тус мэргэжлийн нийгэм дэх эрэлт хэрэгцээ, элсэгчийн тоо, төгсөгчийн
ажил эрхлэлтийн хувийг харгалзан тэтгэлгийн цар хүрээг нэмэгдүүлэх чиглэлээр Эрүүл мэндийн яамнаас санал авч зохих журмын төслийг
боловсруулахаар бэлдэж байна.
2021 онд 280-350 суралцагчдад сургалтын тэтгэлэг олгоно.
Дэд зорилт: 1.1.12. Цахим сургалтын платформ бий болгож, цахим агуулга хөгжүүлж, бэлтгэнэ. Зурагт болон интернэтгүй
өрх, хүн амыг цахим сургалтад хамрагдах боломжийг бий болгохын тулд тохирсон сургалтын хэлбэр, хувилбаруудыг
судалж, бэлтгэнэ.
Биелэлт: Засгийн газрын 2020 оны 178, 181, 194 дүгээр тогтоолын дагуу гамшгаас хамгаалах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн
хугацаанд Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2020 оны “Теле болон цахим хичээл зохион байгуулах тухай” А/146, А/151, A/165 дугаар

6
тушаалаар улсын хэмжээнд бүх шатны боловсролын байгууллагын танхимын сургалт, үйл ажиллагааг теле хичээл, цахим хичээл хэлбэрт шилжүүлж
сургалтын үйл ажиллагааг тасралтгүй зохион байгуулж байна.
Мөн яамны Есontent.edu.mn нэгдмэл веб хуудсанд теле хичээл, түүний хуваарь, сурах бичиг, интерактив цахим хичээлийг байнга байршуулан
ажиллаж байна.
Сургуулийн өмнөх, ерөнхий боловсрол, тусгай хэрэгцээт болон насан туршийн боловсролын сургалтын хөтөлбөрийн дагуу 2020-2021 оны
хичээлийн жилд суралцагчдын судлах 4800 цагийн теле хичээлийг бэлтгэн econtent.edu.mn хуудаст байршуулсан. Мөн 12-р сарын 1-нээс эхлээд
интерактив хичээлүүдийг econtent.edu.mn дээр байршуулаад эхэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, тухайн хүүхэд сургалтын хөтөлбөрийн агуулгад тохирсон,
сонирхолтой хөнгөн тоглоомын аргаар өөрсдийгөө сорих, хөгжүүлэх дасгал, даалгавруудыг байршуулсан гэсэн үг. Энэ ондоо багтаад бид 50
гаруй хичээл, цаашлаад сурагчдын амралтын хугацаанд нь 100 гаруй интерактив хичээл байршуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна. Ерөнхий
боловсролын сургуулийн ахлах ангийн хүүхдүүдэд зориулсан онлайн хичээлийг багш нарын сайн дурын үндсэн дээр зохион байгуулахаар төлөвлөж
байна.
Төрийн хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны хүрээнд цахим сургалтын систем хөгжүүлсэн 6 аж ахуй нэгжтэй хамтран ажиллах санамж бичиг
байгуулан, төрийн өмчийн аймаг, нийслэлийн 90 сургуульд сургуулийн удирдлагын болон дотоод үйл ажиллагаа, сургалтын туршилтийг зохион
байгуулж байна.
НҮБ-ын Хүн амын сан, Хүүхдийн сан, Боловсрол, шинжлэх ухаан соёлын байгууллагын хамтарсан нэгдсэн төслийн хүрээнд цахим сургалтын
суурь платформыг хөгжүүлэхэд зориулж 95 мянган ам.долларын дэмжлэг үзүүлэхээр шийдвэрлэгдсэн болно.
Теле хичээл үзэх, цахим орчинд ажиллах боломжгүй хүүхдүүдэд сонсох байдлаар нь аудио видео хичээл бэлтгэн хүргэх, хэвлэмэл материал,
гарын авлага хүргэх ажлыг орон нутгийн боловсролын байгууллагуудаар дамжуулан хэрэгжүүлж байна. Гамшгийн нөхцөл байдлын нөхцөлд хүүхэд
бүрт хүрч болох бүх хувилбарыг туршаад, хэрэгжүүлээд явж байна. Цаашид цахим боловсролын үйлчилгээнд хамрагдаж чадахгүй байгаа малчдын
болон алслагдсан бүс нутагт оршин суудаг бага насны хүүхдийг хөгжүүлэхэд чиглэсэн сургалтын хөтөлбөр, цахим хэрэглэгдэхүүнийг боловсруулж,
нэвтрүүлэх асуудлыг судлан, шийдвэрлэнэ.
2021 онд Сургалтын удирдлагын системийг ерөнхий боловсролын 45 сургуульд туршилтаар нэвтрүүлнэ.
2022 онд Туршилтын үр дүнгээс хамаарч системийг ерөнхий боловсролын 100 сургуульд үе шаттайгаар нэвтрүүлж эхэлнэ.
2023 онд Системийг ерөнхий боловсролын сургуульд үе шаттайгаар нэвтрүүлж, үйл ажиллагааг улсын хэмжээнд иргэдэд бүрэн таниулан
хэрэглээнд нэвтрүүлнэ.
2024 онд Сургалтын удирдлагын системийн хэвийн үйл ажиллагааг хангаж, шинэчлэлтийг тухай бүрд нь гүйцэтгэж ажиллана.

7
Дэд зорилт: 1.1.13.Цахим сургалтын тогтолцоог бий болгох хууль, эрх зүйн орчныг бүрдүүлнэ.
Биелэлт: Боловсролын үйлчилгээнд цахим технологи нэвтрүүлэх, зарим сургалтыг цахим хэлбэрт оруулах, багш нарыг сургах, техник
технологийн шинэчлэл хийх зэрэг асуудлыг судлан, хэлэлцүүлэг, уулзалт хийж Улсын Их Хурлын Инноваци, цахим бодлогын байнгын хорооны 2020
оны “Монгол Улсын Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай ” 01 дүгээр тогтоолыг батлуулан хэрэгжүүлж байна.
Боловсролын багц хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн үзэл баримтлалыг боловсруулан баталж, түүнд “Боловсролын салбарын
мэдээллийн технологийн хэрэгжүүлэлт, систем, нэгдсэн сүлжээний хяналт, хөгжлийн асуудлыг хариуцан ажиллах чиг үүргийг хэрэгжүүлж, төрийн
хэрэгцээнд зориулсан ажил, үйлчилгээ эрхлэх байгууллага, цахим сургалтын үйл ажиллагаа, хэрэглээг боловсронгуй болгох” агуулгыг тусган
ажиллаж байна.
Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2020 оны “Туршилт зохион байгуулах тухай” А/72 дугаар тушаалаар Цахим сургалтын платформыг
хувийн хэвшилтэй хамтран туршилтаар нэвтрүүлэх ажлыг зохион байгуулж, 6 байгууллагын цахим сургалтын системийг төрийн өмчийн 90 сургуульд
нэвтрүүлэн багш, сурагчдад ашиглах заавар, сургалтыг зохион байгуулаад байна.
Сургууль, цэцэрлэгийн танхимын хичээлийг цахим хэлбэрт шилжүүлсэнтэй холбоотойгоор Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 7 удаагийн
тушаалаар улсын хэмжээнд теле хичээл бэлтгэх, түгээх, гарын авлага боловсруулах, багш нарт шаардлагатай сургалтыг зохион байгуулах чиглэл,
үүргийг баталгаажуулж, энэ үйл ажиллагаанд нийт 860.4 сая төгрөгийг зарцуулсан.
2021 онд Боловсролын багц хуульд цахим сургалтын чиглэлээрх зохицуулалтыг тусган батлуулна.
2022 онд Цахим сургалтын эрх зүйн харилцааг зохицуулах дүрэм, журмыг батална.
2023 онд Эрх зүйн баримт бичгийн хэрэгжилтэд үнэлгээ хийж сайжруулна.
Дэд зорилт: 1.1.14. Боловсролд зориулсан зардлыг урьдчилан нөөцлөх, орон нутгийн төсвийн орлогыг зарцуулах,
боловсролд дутагдаж байгаа зардлыг шийдвэрлэнэ.
Биелэлт: Монгол Улсад гамшгийн бэлэн байдалд шилжсэн нөхцөлд боловсролын салбарын үйл ажиллагаанд зохицуулалт хийн, сургалтын
тасралтгүй байдлыг хангах зорилгоор теле, цахим хэлбэрт шилжүүлж, төсөв санхүүгийн зохистой төлөвлөлт хийн шаардлагатай үйл ажиллагааг
санхүүжүүлэн ажиллаж байна.

8
Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжсэн хугацаанд боловсролын салбарт хэмнэлт болсон цэцэрлэгийн хүүхдийн хоол, ерөнхий
боловсролын сургуулийн бага ангийн сурагчдын үдийн цайны болон дотуур байрны хүүхдийн хоолны зардлыг тооцож, эх үүсвэрийг төвлөрүүлэх
ажлыг улсын хэмжээнд зохион байгуулсан. Үүнд:
-Засгийн газрын 2020 оны 181 дугаар тогтоол, Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын “Дотуур байрны оюутны хоол хүнс, ариутгал,
халдваргүйтлийн санхүүжилтийн тухай" А/153 тоот тушаалаар 764.5 сая төгрөгийн санхүүжилтийг нийт 51 их, дээд сургуульд олгохоор баталж
дотуур байранд амьдарч байгаа 10541 оюутны хоол хүнс, байрын ариутгалд зарцуулсан;
-Засгийн газрын 2020 оны 188 дугаар тогтоол, Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2020 оны “Хүнсний дэмжлэг үзүүлэх тухай” А/162 дугаар
тушаал гарган цэцэрлэг, ЕБС-ийн дотуур байрны хүүхдийн хоол хүнс болон бага ангийн суралцагчдын үдийн цайнд зарцуулахаар нөөцөлсөн
хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг сургууль, цэцэрлэгийн зорилтот бүлгийн нийт 18969 хүүхдэд хүнсний дэмжлэг хүргэснээс орон нутагт 14366,
нийслэлд 4603 хүүхэд хамрагдаад байна.
2021 онд Батлагдсан төсвийн хүрээнд ажиллах сургууль, цэцэрлэгийн үндсэн үйл ажиллагааны орлогыг жил бүр төсөвлөнө.
2022 онд Орон нутгийн төсвийн орлогын тодорхой хувийг боловсролын үйл ажиллагаанд нөөцлөн дайчлах хэлбэрээр төсөвлөнө.
Дэд зорилт: 1.1.15.Багш, сурагч, сургуулийн ажилтнуудын эрүүл мэндийн эрсдэлийг тодорхойлж, сурагчийн сургууль
завсардалтын эрсдэлийг тооцоолно.
Биелэлт: Эрүүл мэндийн сайд, Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын хамтран баталсан 2020 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн 1а/3371
дүгээр тушаалаар “Боловсролын байгууллагын багш, ажилтныг эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх багцын үзлэгт
хамруулах ажлыг зохион байгуулах” удирдамжийг баталсан.
Багш ажилтныг эрүүл мэндийн багц үзлэгт хамруулах ажлыг 2020 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдрөөс 9 дүгээр сарын 31-ний өдрүүдэд зохион
байгуулж, 100 хувь хамруулсан. Үүнд: төрийн өмчийн 948 цэцэрлэгийн 25970, төрийн өмчийн 672 ерөнхий боловсролын сургуулийн 30383 багш
ажилтан хамрагдлаа.
Эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээний үр дүнг харгалзан багш, ажилтанд шаардлагатай эмчилгээ хийлгэх, эрүүлжүүлэх чиглэлээр тодорхой арга
хэмжээ авахыг аймаг, нийслэлийн Эрүүл мэндийн газар, Боловсрол, соёл, урлагийн газарт чиглэл болгосон бөгөөд байгууллагууд хамтарсан
ажлын төлөвлөгөө батлан ажиллаж байна.

9
2021 онд Багш, ажилтан, суралцагчийн өвчлөлийн мэдээлэлд үндэслэн хичээл таслалт, хоцролт, завсардалтын шалтгааныг тодорхойлно.
2022 онд Мэдээлэлд үндэслэн урьдчилан сэргийлэх зохицуулалтыг бий болгоно.
ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН БОДЛОГО
БОЛОВСРОЛЫН САЛБАР
Зорилт. 2.3.ХҮН БҮРД ЧАНАРТАЙ БОЛОВСРОЛ ЭЗЭМШИХ ТЭГШ БОЛОМЖ БҮРДҮҮЛЖ, ТЭГШ ХАМРУУЛАХ
ТОГТОЛЦООГ БЭХЖҮҮЛНЭ.
Дэд зорилт: 2.3.1.Яслийн үндэсний тогтолцоог сэргээж 1-2, хүүхэд харах үйлчилгээнд 2-3 насны хүүхдийг хамруулж,
эмэгтэйчүүдийн хөдөлмөр эрхлэлт, нийгмийн оролцоог нэмэгдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлнэ.
Биелэлт: 2020-2021 оны хичээлийн жилийн статистик мэдээгээр улсын хэмжээнд 12-23 хүртэлх бүлэгтэй төрийн өмчийн 134 цэцэрлэг үйл
ажиллагаа явуулж байна. Эдгээр цэцэрлэгээс байршил, хэрэгцээ шаардлагыг харгалзан 2021-2022 оны хичээлийн жилээс 12-оос дээш бүлэгтэй
төрийн өмчийн 60 цэцэрлэгийн дэргэд яслийн бүлэг нээх, үндэсний тогтолцоог сэргээх ажлыг эхлүүлэх асуудлыг Засгийн газрын хуралдаанд
хэлэлцүүлэн шийдвэр гаргуулах бэлтгэл хангалаа.
Яслийн үндэсний тогтолцоо, хүүхэд харах үйлчилгээний эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх зорилгоор Боловсролын хуулийн шинэчилсэн найруулгын
төслийн үзэл баримтлалд энэ асуудлыг тусган баталж, хуулийн төсөлд эдгээр үйлчилгээнд хамрагдах нас болон бусад зохицуулалтыг тусган
боловсруулах ажил хийгдэж байна. Яслийн нэг бүлэгт 1-2 насны 15 хүүхэд, 1 багш, 2 туслах багш ажиллуулахаар тооцлоо.
Хүүхэд харах үйлчилгээнд 2020-2021 оны хичээлийн жилд улсын хэмжээнд 2-3 насны 2824 хүүхэд хамрагдаж байна. Үүнээс , хөгжлийн
бэрхшээлтэй 111, хилчдийн 165 хүүхэд байна.
Цаашид яслийн орчин, хүний нөөцөд тавигдах нийтлэг шаардлагыг хангасан төрийн бус өмчийн цэцэрлэгт нэг хичээлийн жилд хамгийн багадаа
яслийн насны 8000 хүүхэд хүлээн авч, ажил хөдөлмөр эрхлэх хүсэлтэй эхчүүдэд энэ үйлчилгээг сонгон хүүхдээ хамруулах боломж бүрдүүлж
ажиллана.

10
2021 онд Яслийн 60 бүлэгт 900 хүүхэд хамруулж, хүүхэд харах үйлчилгээнд хамрагдах хүүхдийн тоог өмнөх оноос 14.7 хувиар нэмэгдүүлнэ.
2022 онд Яслийн 60 бүлэгт 900 хүүхэд хамруулж, хүүхэд харах үйлчилгээнд хамрагдах хүүхдийн тоог 2020 оны түвшнээс 26.0 хувиар
нэмэгдүүлнэ.
Дэд зорилт: 2.3.2.Сургуулийн өмнөх боловсролд хамрагдах хүүхдийн насыг 3-5 болгож, 5 настай хүүхэд бүрийн сургуульд
бэлтгэгдсэн байдлыг хангана.
Биелэлт: Дэлхийн 225 орны сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээнд элсүүлэх насыг тогтоосон байдлын судалгаа хийлээ. Судалгаагаар:
2 наснаас 6, 3 наснаас 156, 4 наснаас 48, 5 наснаас 14, 6 наснаас 1 улс цэцэрлэгт элсүүлж байгаа ба 69.3 хувь нь 3 наснаас элсүүлж байна.
/Эх үүсвэр: http://data.uis.unesco.org/ Official entrance age to pre-primary education/
Манай Улсын хэмжээнд 2-5 насны 309.6 мянган хүүхэд байгаагаас 2020-2021 оны хичээлийн жилд 247.0 мянган хүүхэд буюу нийт хүүхдийн
80.0 хувь /үүнээс 2 хүртэлх насны 2538, 2 насны 42536, 3-5 насны 201381, 6 насны 585 хүүхэд/ нь сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээнд
хамрагдаж байна. Энэ хичээлийн жилд сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээнд 5 настай хүүхдийн 90.2 хувь нь хамрагдаж байна.
Хамрагдалтыг нэмэгдүүлэн сургуульд элсэн суралцах бэлтгэлийг хангах зорилтын хүрээнд цэцэрлэгт хамрагдаж чадаагүй 2389 хүүхдийг төрийн
бус өмчийн 14 цэцэрлэгт нэмэлтээр элсүүлэн, цэцэрлэгийн байрны түрээсийн зардалд 2020 онд 643.7 сая төгрөг зарцуулсан.
Цэцэрлэгт хамрагдах насыг дэлхий нийтийн жишигт нийцүүлэн өөрчилж 3-5 нас болгох, 5 настай хүүхэд бүрийг сургуулийн өмнөх боловсролын
үйлчилгээнд хамруулах асуудлыг Боловсролын хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн үзэл баримтлалд тусган баталж, хуулийн төсөл
боловсруулж байна.
Цаашид бэлтгэл бүлгийн багшид зориулсан арга зүйн сургалтын гарын авлага боловсруулж хүргэх, хүүхдийн хөгжлийн онцлогт нийцүүлэн
цэцэрлэгийн бэлтгэл бүлгийн сургалтын орчныг бүрдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэхээр төлөвлөж байна. Мөн 2021-2022 оны хичээлийн жилээс 5 настай
хүүхдийн сургуульд бэлтгэгдсэн байдлыг үнэлэх үнэлгээний тогтолцоог бүрдүүлэхээр бэлтгэл ажлыг хангаж байна.

11
2021 онд Сургуулийн өмнөх боловсролын хамран сургалтыг 87.3 хувьд, 5 настай хүүхдийн сургуулийн өмнөх боловсролд хамрагдалтыг
93.4 хувьд хүргэнэ. 24 цагийн 10 бүлэг нээж 250 хүүхдийг хамруулна. Цэцэрлэгийн 230 багшийг тусгай хэрэгцээт боловсролын чиглэлээр
мэргэшүүлнэ. Цэцэрлэгийн ээлжийн багшийн тоог 100-д хүргэж, бага насны хүүхдийн хөгжлийг дэмжих цогц бодлогыг батална.
мэргэшүүлнэ. Цэцэрлэгийн ээлжийн багшийн тоог 200-д хүргэж, бага насны хүүхдийн хөгжлийг дэмжих цогц бодлогын үйл ажиллагааны
төлөвлөгөөний 30 хувийг хэрэгжүүлнэ.
мэргэшүүлнэ. Цэцэрлэгийн ээлжийн багшийн тоог 300-д хүргэж, бага насны хүүхдийн хөгжлийг дэмжих цогц бодлогын үйл ажиллагааны
төлөвлөгөөний 60 хувийг хэрэгжүүлнэ.
2024 онд Сургуулийн өмнөх боловсролын хамран сургалтыг 88.9 хувьд, 5 настай хүүхдийг сургуулийн өмнөх боловсролд бүрэн хамруулна.
24 цагийн 10 бүлэг нээж 250 хүүхдийг хамруулна. Цэцэрлэгийн 230 багшийг тусгай хэрэгцээт боловсролын чиглэлээр мэргэшүүлнэ. Цэцэрлэгийн
ээлжийн багшийн тоог 650-д хүргэж, бага насны хүүхдийн хөгжлийг дэмжих цогц бодлогын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний 80 хувийг хэрэгжүүлнэ.
Дэд зорилт: 2.3.3.Ерөнхий боловсролын сургалтын чанарыг дэлхийн жишигт нийцүүлэх зорилгоор олон улсын PISA
үнэлгээнд хамруулж, үндэсний чанарын үнэлгээний тогтолцоог бэхжүүлнэ.
Биелэлт: Эдийн засгийн хамтын ажиллагааны хөгжлийн байгууллага (OECD)-аас 3 жил тутамд ерөнхий боловсролын сургуулийн 15 настай
хүүхдийг хамруулан зохион байгуулдаг PISA (Programme for International Student Assessment/) сурлагын амжилтыг үнэлэх олон улсын судалгаанд
Монгол Улс 2021 онд хамрагдах хэлэлцээрт талууд 2018 оны 07 дугаар сард гарын үсэг зурсан.
PISA судалгаанд манай орны 15 настай сурагчид унших, математик, байгалийн ухааны хичээл болон бүтээлч сэтгэлгээний чадварыг үнэлэх
даалгавар гүйцэтгэж, асуулга бөглөнө. Бүтээлч сэтгэлгээний чадварыг үнэлэх шалгалт нь нийгэм болон шинжлэх ухаанд тулгамдаж буй асуудлын
шийдлийг олох, шинэлэг санаа дэвшүүлэх, өөрийн санааг бичгээр болон загвар бүтээх байдлаар илэрхийлэх чадварыг үнэл дэг..
Судалгаа “туршилтын” болон “үндсэн судалгаа” гэсэн хоёр хэсгээр зохион байгуулагдах бөгөөд гэрээнд заасны дагуу туршилтын судалгаа
2021 оны 3-4 дүгээр сард, 2022 онд үндсэн судалгаа тус тус зохион байгуулах гэрээнд өөрчлөлт оруулсан. Туршилтын шалгалтад манай улсын
ерөнхий боловсролын 32 сургуулийн 2,700 орчим (нэг сургуулиас 72) хүүхэд, үндсэн шалгалтад 150 сургуулийн (нэг сургуулиас 42) 6,500 хүүхэд
тус тус хамрагдана. Шалгалтын үр дүнг Эдийн засгийн хамтын ажиллагааны хөгжлийн байгууллага (OECD)-аас 2023 онд зарлана.

12
Судалгаанд оролцогч улс орнууд 665,000 (жилд 165,250 евро) еврогийн төлбөрийг 2019-2022 онд төлөх ёстой. Энэхүү зардлыг Дэлхийн
банкны санхүүжилтээр хэрэгжиж буй “Боловсролын чанарын шинэчлэл” төслөөс гаргахаар тооцсон.
2021 онд Ерөнхий боловсролын сургуулийн 4-12 дугаар анги тус бүрийн судлагдахуунаар улирал тутам хөндлөнгийн үнэлгээ хийх
даалгаврын санг бүрдүүлнэ. Чанарын үнэлгээний дундаж 40.0 хувьд хүргэнэ. Олон Улсын үнэлгээ PISA-д оролцох бэлтгэлийг хангаж, туршилтын
судалгаанд хамрагдана. Элсэлтийн ерөнхий шалгалтыг жилд 2 удаа зохион байгуулна. Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн олимпиадаас медаль
хүртсэн ерөнхий боловсролын сургуулийн суралцагч, бэлтгэсэн багшийг урамшуулах эрх зүйн орчныг бий болгож, урамшууллын зардлыг төсөвт
тусгана. Ерөнхий боловсрол дахь эцэг эхийн үүрэг, оролцоог сайжруулах зорилгоор олон нийтийн оролцоот загвар 4 сургуулийг дэмжин
ажиллана.
2022 онд Улирал тутмын хөндлөнгийн үнэлгээг туршиж эхэлнэ. Чанарын үнэлгээний дундаж 50.0 хувьд хүргэнэ. Олон Улсын үнэлгээ PISA
судалгаанд хамрагдана. Элсэлтийн ерөнхий шалгалтыг жилд 2 удаа зохион байгуулна. Ахлах ангийн сургалтын зарим агуулгыг их, дээд сургуулийн
багц цагт тооцуулах зохицуулалтыг үе шаттай хийнэ. Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн олимпиадаас медаль хүртсэн ерөнхий боловсролын
сургуулийн суралцагч, бэлтгэсэн багшийг урамшуулж эхэлнэ.
2023 онд Улирал тутмын хөндлөнгийн үнэлгээг ерөнхий боловсролын сургуулийн 4-12 дугаар ангид онлайнаар зохион байгуулна. Чанарын
үнэлгээний дундаж 55.0 хувьд хүргэнэ. Олон Улсын үнэлгээний судалгааны дүнд үндэслэн бодлогын зөвлөмж гаргана. Элсэлтийн ерөнхий шалгалтыг
жилд 2 удаа зохион байгуулна. Ахлах ангийн сургалтын сонгон судлах хөтөлбөрийг багц цагт шилжүүлнэ. Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн
олимпиадаас медаль хүртсэн ерөнхий боловсролын сургуулийн суралцагч, бэлтгэсэн багшийг урамшуулах ажлыг үргэлжлүүлнэ.
2024 онд Хөндлөнгийн үнэлгээг зохион байгуулах анги танхимын хүрэлцээ хангамж, техник тоног төхөрөөмжийг сайжруулна. Чанарын
үнэлгээний дунджийг 60 хувьд хүргэнэ. Олон Улсын үнэлгээ PISA-д оролцох бэлтгэл ажлын төлөвлөгөө гаргана. Мэргэжлийн болон их, дээд
сургуулиудын бакалаврын хөтөлбөрийн ерөнхий суурь хичээлүүдийн хөтөлбөрийг багц цагт дүйцүүлдэг болно. Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн
олимпиадаас медаль хүртсэн ерөнхий боловсролын сургуулийн суралцагч, бэлтгэсэн багшийг урамшуулах үйл ажиллагаанд шинжилгээ хийн, үр
дүнг тайлагнана.

13
Дэд зорилт: 2.3.4.Монголын түүх, хэл, соёл, зан заншил, эх оронч сэтгэлгээ, үндэсний өв уламжлал, шударга ёсны үзэл,
хандлага болон олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн агуулгаар баяжуулсан монгол хүний хүмүүжлийг дээдэлсэн, монгол
хүний онцлогт тохирсон зан чанар, хүмүүжил, сургалтын хөтөлбөрийг өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр цэцэрлэг,
сургуульд хэрэгжүүлнэ.
Биелэлт: 1.Сургуулийн өмнөх боловсролын сургалтын хөтөлбөрт 2019 онд сайжруулалт хийсэн бөгөөд сургалтын хөтөлбөрийн агуулгад
“Монголын соёл, ёс, зан заншлыг өвлүүлэх, төрөлх нутаг орноо танин мэдэх, бахархах, эерэг зан чанарыг төөвшүүлэхэд чиглэсэн агуулга”-ыг
байгаль, нийгмийн орчин, нийгэмшихүйн сургалтын агуулгад тусган хэрэгжүүлж байна.
Боловсрол шинжлэх ухааны сайдын 2020 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн А/164 дүгээр тушаалаар “Сургуулийн өмнөх болoвсролын
сургалт, үйл ажиллагааанд баримтлах чиглэл”-ийг батлан, түүх, үндэсний уламжлал, ёс заншлын талаар мэдлэг, чадвар, дадал эзэмшүүлэх агуулгыг
тусган хэрэгжүүлэх талаар тусгалаа.
2/ Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайдын “Сургалтын хөтөлбөр шинэчлэн батлах тухай” 2019 оны А/390 дүгээр тушаалаар
өмчийн хэлбэр харгалзахгүй ерөнхий боловсролын бүх сургуулийн суралцагчдын судлах “Иргэний ёс зүйн боловсрол” сургалтын хөтөлбөрийг
баталсан. Ингэснээр ерөнхий боловсролын сургуулийн 1-12 дугаар ангийн суралцагчид 2019 оны 9 дүгээр сараас уг хичээлийг 7 хоногт тус тус
2 цагаар судалж эхэлсэн.
Ерөнхий боловсролын нийт сургуульд “Иргэний ёс зүйн боловсрол” сургалтын хөтөлбөрөөс гадна монгол хэл, бичиг, уран зохиол, түүх зэрэг
суралцагчдыг хүмүүжүүлж, төлөвшүүлэх зорилготой олон сургалтын хөтөлбөрийг зэрэгцүүлэн хэрэгжүүлж байна.
“Иргэний ёс зүйн боловсрол” сургалтын хөтөлбөрийн үзэл баримтлал, зарчим нь монголын уламжлалт өв соёлд тулгуурласан бөгөөд
хөтөлбөрийн агуулга нь бага, суурь, бүрэн дунд боловсролын түвшинд суралцагчдын эзэмшвэл зохих ёс зүйн боловсролын мэдлэг, чадвар, дадал
олгох бөгөөд хичээлийг судалснаар бага ангийн суралцагч монгол хүн болж төлөвших, дунд ангийн суралцагч монгол иргэн болж хүмүүжих, ахлах
ангийн суралцагч эх орныхоо эзэн монгол хүн болж төлөвшихөд чиглэгдсэн юм.
“Иргэний ёс зүйн боловсрол” хичээлийн 1-5 дугаар ангийн сурах бичгийг “Монгол ёс, хүмүүжил” нэрээр, 6-12 дугаар ангийн сурах бичгийг
“Иргэний ёс зүйн боловсрол” нэрээр зохиож, сургалтад ашиглаж байна. “Иргэний ёс зүйн боловсрол” хичээлийг заах багшаар монгол хэл, уран
зохиол, түүх, нийгмийн ухааны мэргэжил эзэмшсэн багш нарыг давтан бэлтгэлээ.
2021 онд Сургалтын хөтөлбөрийн үзэл баримтлалыг боловсруулж, багш бэлтгэх сургалтын хөтөлбөрийг магадлан итгэмжлэлд хамруулах
эрх зүйн орчин бүрдүүлнэ. Ерөнхий боловсролын сургуулийн 1-12 дугаар ангийн сурах бичигт сайжруулалт хийж, хэвлүүлнэ. Гадаадад байгаа

14
хүүхдүүд болон лам хүүхдүүдэд зориулсан сургалтын модулийг боловсруулна. Сургалтын хөтөлбөр, сурах бичиг, багшийн ном зохиох удирдамжийг
боловсруулж, шаардагдах зардлыг төлөвлөж, улсын төсөвт тусгана. Монгол хэл, бичгийн сургалтын хөтөлбөрт дүн шинжилгээ хийнэ. Иргэдэд
зориулсан монгол бичгийн хөтөлбөрийг боловсруулж, хэрэгжүүлнэ. Хүүхдийн хөгжлийн бэрхшээлийн онцлог, суралцах чадамжид суурилан
сургалтын хөтөлбөрийг сайжруулж, багш бэлтгэх, чадавхжуулах, мэргэжил, арга зүйн дэмжлэг үзүүлнэ. Үндэсний цөөнхийн монгол хэл болон эх
хэлний сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулна. Хос хэлний боловсролын багш бэлтгэх, чадавхжуулах, мэргэжил, арга зүйн дэмжлэг үзүүлнэ. Гадаад
улсад сургууль, насан туршийн боловсролын төв байгуулах зохицуулалтыг бий болгож, холбогдох мэдээллийг Боловсролын салбарын мэдээллийн
системд оруулна. Ерөнхий боловсролын сургуулийн суралцагчдын 30 хувийг хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаанд хамруулна.
2022 онд Сургуулийн өмнөх, бага боловсролын сургалтын хөтөлбөрийг шинэ үзэл баримтлалд нийцүүлэн боловсруулна. Ерөнхий
боловсролын сургуулийн 1-12 дугаар ангийн сурах бичигт сайжруулалт хийж, хэвлүүлнэ. Үндэсний цөөнхийг хэл дээр нь хэвлэсэн сурах бичгээр
хангана. Шинэ сургалтын хөтөлбөрийн үзэл санааг олон нийт, сургууль, багш нарт үе шаттайгаар туршин, хэлэлцүүлж саналыг сурах бичигт
тусган сайжруулна. Монгол хэл, бичгийн сургалтын чанарын үнэлгээнд дунд, ахлах анги төгсөгчдийг хамруулна. Монгол бичгийн хэвлэмэл болон
цахим сурах бичиг, гарын авлагыг боловсруулж, сургалтын хэрэглэгдэхүүнээр хангана. Хүүхдийн хөгжлийн бэрхшээлийн онцлог, суралцах чадамжид
суурилан сургалтын хөтөлбөрийг ердийн болон тусгай сургуульд туршиж, сайжруулна. Үндэсний цөөнхийн монгол хэл болон эх хэлний сургалтын
хөтөлбөрийг туршиж, хэлэлцүүлэг хийн сайжруулж, сурах бичиг, сургалтын хэрэглэгдэхүүнийг боловсруулна. Гадаад улсад амьдарч байгаа монгол
хүүхдэд зориулсан сургалтын модулиудыг боловсруулна. Монголын түүх, соёл, танин мэдэхүйн сургалтын хэрэглэгдэхүүнээр хангана. Ерөнхий
боловсролын сургуулийн суралцагчдын 50 хувийг хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаанд хамруулна.
2023 онд Суурь боловсролын сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулна. Хөтөлбөрийг таниулах сургалтыг зохион байгуулна. Сургалтын
хөтөлбөрийн дагуу сургуулийн өмнөх болон бага боловсролын сурах бичиг, багшийн ном бусад гарын авлагыг боловсруулж, сургалтын
хэрэглэгдэхүүнээр хангана. Монгол бичгийн хэвлэмэл болон цахим сурах бичиг, гарын авлагыг боловсруулж, сургалтын хэрэглэгдэхүүнээр хангана.
Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдэп зориулсан сурах бичгийг хүртээмжтэй хэлбэрт шилжүүлнэ. Үндэсний цөөнхийн монгол хэл болон эх хэлний сургалтын
хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, цахим болон хэвлэмэл сурах бичиг, сургалтын хэрэглэгдэхүүнээр хангаж эхэлнэ. Гадаад улсад амьдарч байгаа монгол
хүүхдэд зориулсан сургалтын модулиудыг цахим хэлбэрт хөрвүүлж, нэвтрүүлнэ. Монголын түүх, соёл, танин мэдэхүйн сургалтын хэрэглэгдэхүүнээр
тогтмол хангана. Ерөнхий боловсролын сургуулийн суралцагчдын 50 хувийг хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаанд хамруулна.
2024 онд Сургалтын хөтөлбөрийг үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлж эхэлнэ. Бүрэн дунд боловсролын сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулна.
Цахим сурах бичиг, сургалтын хэрэглэгдэхүүнийг сонголттой, нээлттэй болгоно. Ерөнхий боловсролын сургуулийн 1-12 дугаар ангийн сурах бичигт
сайжруулалт хийж, хэвлүүлнэ. Сургалтын хөтөлбөрийн дагуу суурь боловсролын сурах бичиг, багшийн ном бусад гарын авлагыг боловсруулж,
сургалтын хэрэглэгдэхүүнээр хангана. Монгол бичгийн хэвлэмэл болон цахим сурах бичиг, гарын авлагыг боловсруулж, сургалтын
хэрэглэгдэхүүнээр хангана. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийг цахим болон хэвлэмэл сурах бичиг, сургалтын хэрэглэгдэхүүнээр хангана. Казах, тува
хүүхдэд зориулсан хичээлээс гадуур унших номыг хос хэлээр хэвлэн нийлүүлнэ. Гадаад улсад амьдарч байгаа монгол хүүхдэд монгол хэл, түүх,
соёлын боловсрол олгох ном сурах бичиг, сургалтын хэрэглэгдэхүүний дэмжлэг үзүүлнэ. Боловсролын салбарын мэдээллийн системд сайжруулалт
хийнэ. Ерөнхий боловсролын сургуулийн суралцагчдын 50 хувийг хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаанд хамруулна.

15
Дэд зорилт: 2.3.5. Мэргэжилтэн бэлтгэх тогтолцоог төгсөгчдийн мэргэжлээрээ хөдөлмөр эрхлэлттэй уялдуулан судалгаа
боловсруулалтын ажлын үр дүнд суурилсан өрсөлдөөнт санхүүжилтийн тогтолцоог бий болгож, судалгаанд суурилсан
үндэсний их сургуулийг хөгжүүлнэ.
Биелэлт: Монгол Улсын Засгийн газрын 2020 оны 70 дугаар тогтоолоор “Монгол Улсад шаардлагатай тэргүүлэх чиглэлийн мэргэжлийн
жагсаалт”-аар 13 чиглэлийн 37 мэргэжлийн хөтөлбөрийг баталсан.
Тэргүүлэх чиглэлээр сургалт эрхэлдэг төрийн болон төрийн бус өмчийн 47 их дээд сургууль байгаа бөгөөд тэдгээр сургуулийн тэргүүлэх
мэргэжлийн чиглэлээр төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн дундаж үзүүлэлтийг сүүлийн 4 жилийн байдлаар мөшгих судалгаа хийлээ. Судалгаагаар
төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн дундаж нь 2016 онд 80.4%, 2017 онд 73.2%, 2018 онд 82.9%, 2019 онд 82.7%-тай буюу тэргүүлэх
мэргэжлээр төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн сүүлийн 4 жилийн дундаж нь 81.5% байна.
Боловсрол, шинжлэх ухааны яамнаас нийт яамдуудаас тухайн салбарын хүний нөөцийн бодлого, хүний нөөцийн хэрэгцээний ойрын, дунд,
урт хугацааны төлөвлөлтийн мэдээлэлийг авч нэгтгэн боловсруулж байна. Ингэснээр салбар тус бүрийн бодит мэдээлэл, судалгаанд үндэслэн
тухайн салбарт хэрэгцээтэй байгаа боловсон хүчний эрэлт, хэрэгцээг дунд болон урт хугацаанд тодорхойлж, шаардлагатай хүний нөөцийг дээд
боловсролын сургалтын байгууллагад бэлтгэх бодлогыг тодорхойлох чиглэлээр манай яам ажиллаж байна.
Судалгааны их сургуулийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төслийг боловсруулан, хэлэлцүүлж байна. Азийн хөгжлийн банкны санхүүгийн
дэмжлэгтэйгээр судалгааны их сургуулийн төсөл хэрэгжүүлэхээр бэлтгэл ханган ажиллаж байна. Төслийн бүтэц, зорилго, үйл ажиллагааны төсөл
боловсрогдож байна.
2021 онд Судалгааны их сургуулийг хөгжүүлэх төслийн зээлийн гэрээ байгуулж, төслийг эхлүүлнэ. Хүний нөөцийн эрэлт, хэрэгцээний судалгааг
нэгтгэн, тэргүүлэх чиглэлийг жил бүр тогтооно. Их, дээд сургуулиудын бакалавр, магистр, докторын хөтөлбөрийг мэргэжлийн чиглэлээр ангилж,
чанарын үнэлгээг хийнэ. Эндоумент, Венч сан байгуулах дүрэм журам боловсруулагдаж, эрх зүйн орчинг бүрдүүлнэ. Судалгааны ажлын явц, үр
дүнг хянах, хүлээж авах, үнэлэх үйл ажиллагааны эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгоно. Олон улсад өндөр чансаатай мэргэжлийн сэтгүүлд
өгүүлэл хэвлүүлсэн шилдэг судлаачдыг урамшуулна.
2022 онд Судалгаанд суурилсан их сургуульд тавигдах шаардлага, шалгуурыг тогтооно. Улс орны хөгжлийн шаардлагатай уялдуулан
мэргэжилтэн бэлтгэх чиглэлийг уян хатан болгоно. Боловсролын чанарын үнэлгээний мэргэжилтнийг ахисан түвшний сургалтаар бэлтгэж эхэлнэ. Их
сургуулиудад Эндоумент, Венч сангууд байгуулагдаж санхүүжилтийн асуудлууд шийдэгдэж эхэлнэ. Судалгааны төслийн сонгон шалгаруулалтын
шалгуурт өөрчлөлт оруулна. Судалгааны үр дүнд бий болсон шинэ мэдлэг, патентын мэдээллийг олон нийтэд нээлттэй болгож, патент эзэмшигчид
мөнгөн урамшуулал олгоно.

16
2023 онд Монгол Улсын хөгжлийн тэргүүлэх чиглэлтэй уялдуулж, судалгаа боловсруулалтын ажлыг дэмжинэ. Төгсөгчдийн хөдөлмөр
эрхлэлтийн мөшгих судалгааг жил бүр хийнэ. Бакалавр, магистр, докторын хөтөлбөрийг мэргэжлийн чиглэлээр ангилж, чанарын үнэлгээг хийнэ. Их
сургуулийн Эндоумент, Венч сангуудын санхүүжилтээр судалгаа шинжилгээний ажлуудыг санхүүжүүлж эхэлнэ. Судалгааны ажлын үр дүнг
байгууллагын болон эрдэм шинжилгээний ажилтны ажлын үнэлгээ, санхүүжилтийн үндсэн шалгуур болгоно. Судалгааны үр дүнд бий болсон шинэ
мэдлэг, патентыг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлж, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах ажил эрчимжүүлнэ.
2024 онд Монгол Улсын хөгжлийн тэргүүлэх чиглэлтэй уялдуулж, судалгаа боловсруулалтын ажлыг дэмжинэ. Төгсөгчдийн хөдөлмөр
эрхлэлтийн мөшгих судалгааг жил бүр хийнэ. Чанарын үнэлгээний тогтолцоог бүрдүүлнэ. Их сургуулийн Эндоумент, Венч сангуудын үйл ажиллагаа
тогтворжиж, эргэлтийн хөрөнгөтэй болгоно. Судалгааны ажлын гүйцэтгэлийн үр дүнг санхүүжүүлэх үйл ажиллагааны гол шалгуур болгох замаар
төслийн санхүүжилтийн уян хатан, өрсөлдөөнт тогтолцоог бий болгоно. Судалгааны үр дүнд бий болсон шинэ мэдлэг, патентыг үйлдвэрлэлд
нэвтрүүлэх ажил тогтмолжуулна.
Дэд зорилт: 2.3.6.Хөгжлийн тэргүүлэх чиглэлээр суралцаж байгаа болон сургалт, судалгааны ажлын амжилтаар
тэргүүлэгч оюутнуудад 100 хувь хүртэл сургалтын төлбөрийн тэтгэлэг олгох “Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэгт
хөтөлбөр” хэрэгжүүлнэ.
Биелэлт: Монгол Улсын Засгийн газраас баталсан “Шилдэг оюутанд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн болон Ерөнхий сайдын нэрэмжит
тэтгэлэг олгох журам”-ын дагуу жил бүр 40 хүртэл оюутанд тэтгэлэг олгодог. 2020 онд энэхүү тэтгэлэгт 120 оюутан материалыг судалж, журмын
шаардлага хангасан 30 оюутан шалгараад байна. Энэ жилийн тэтгэлгийн нийт санхүүжилтэд 40.0 сая төгрөг батлагдсан.
Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлгийн хэмжээ, цар хүрээг нэмэгдүүлэх зорилгоор Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2020 оны 8 дугаар
сарын 28-ны өдрийн “Ажлын хэсэг байгуулах тухай” 48 дугаар тушаалаар “Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэг, хөтөлбөрийн төсөл боловсруулах
чиг үүрэг бүхий ажлын хэсэг” байгуулагдан ажиллаж байна.
2021 онд “Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэгт хөтөлбөр”-ийг батлуулж, хөгжлийн тэргүүлэх болон эрэлттэй мэргэжлийн чиглэлээр амжилттай
суралцаж байгаа 25-30 оюутанд тэтгэлгийг олгож эхэлнэ.
2022 онд Хөгжлийн тэргүүлэх болон эрэлттэй мэргэжлийн чиглэлээр амжилттай суралцаж байгаа 25-30 оюутанд тэтгэлгийг олгоно.

17
Дэд зорилт: 2.3.7.Бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлалд нийцүүлэн орон нутаг дахь их сургуулиудыг хотхон хэлбэрт үе
шаттайгаар шилжүүлнэ.
Биелэлт: Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх зорилгоор Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2020 оны 8 дугаар
сарын 28-ны өдрийн А/48 дугаар тушаалаар “Судалгаанд суурилсан үндэсний их сургуулийг хөгжүүлэх, их сургуулийн хотхоныг байгуулах ажлыг
үе шаттай эхлүүлж, хяналт тавьж ажиллах” ажлын хэсэг байгуулагдан “Их сургуулиудын хотхоны ашиглалтын өмнөх захиргаа”-ны 2021-2025 онд
хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө, үйл ажиллагааны талаарх мэдээлэлтэй танилцан дүгнэлт гаргасан. Үүнд:
1. Багануур дүүрэгт “Шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэл, технологийн цогцолбор”-ийг байгуулахаар төлөвлөн 2015 онд ТЭЗҮ, Хөгжлийн ерөнхий
төлөвлөгөөг боловсруулж дуусгасан.
2. Дархан-уул аймагт “... бүсийн сургалт, эрдэм шинжилгээ, үйлдвэрлэл, бизнесийн төв” хотхоны ажлыг 2021 онд эхлүүлэхээр төлөвлөн 5
яамны төлөөллийн бүрэлдэхүүнтэй ажлын хэсэг байгуулахаар яамдуудаас санал аван ажиллаж байна.
3. Дорнод аймагт “Зүүн бүсийн сургалт, эрдэм шинжилгээ, үйлдвэрлэл, бизнесийн төв”-ийг байгуулахаар ТЭЗҮ, Хөгжлийн ерөнхий
төлөвлөгөөг 2020 онд боловсруулж дууссан бөгөөд бүтээн байгуулалтыг 2021 оноос эхлүүлэхэд бэлэн болсон.
4. Ховд аймагт хотхон байгуулах газрыг шийдвэрлэн, инженер геологийн суурь судалгаа хийгдсэн.
5. Орхон аймагт хотхон байгуулах газрыг шийдвэрлэн, инженер геологийн суурь судалгаа хийгдсэн.
6. Сэлэнгэ аймагт “Хөдөө аж ахуй, био технологийн их сургуулийн ТЭЗҮ, зураг төсөв” боловсруулах чиглэлээр 2021 оны төсөвт 1.2 тэрбум
төгрөг батлагдсан.
2021 онд Хотхоны техник, эдийн засгийн үндэслэл, ерөнхий төлөвлөгөө боловсруулж, байгаль орчны нарийвчилсан үнэлгээ, инженерийн
дэд бүтэц хийнэ.
2022 онд Хотхонуудын инженерийн дэд бүтэц, эхний ээлжийн барилгажилтын ажлыг эхлүүлнэ.
2023 онд Дорнод, Ховд, Дархан, Орхон, Багануурын инженерийн дэд бүтэц, эхний ээлжийн барилгажилтыг үргэлжлүүлнэ.
2024 онд Дорнод, Ховд, Дархан, Орхон, Багануурын инженерийн дэд бүтэц, эхний ээлжийн барилгажилтыг хийнэ.
Дэд зорилт: 2.3.8. “Чадварлаг багш” арга хэмжээг хэрэгжүүлж, мэргэжлийн стандартыг нэвтрүүлэн,
үнэлэмжийг хөдөлмөрийн бүтээмж, гүйцэтгэлд суурилсан тогтолцоонд шилжүүлнэ.
Биелэлт: Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын “Ажлын хэсэг байгуулах тухай” 2020 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн А/145 дугаар
тушаалаар “Чадварлаг багш” арга хэмжээний төсөл боловсруулах ажлын хэсгийг байгуулан ажиллаж байна. Ажлын хэсгээс “Чадварлаг багш”
арга хэмжээний хөтөлбөр, төлөвлөгөөний төслийг боловсруулаад байна.

18
Энэхүү хөтөлбөр нь сургуулийн өмнөх болон бага, дунд боловсролын багшид мэргэжлээрээ бие дааж, тасралтгүй хөгжих тэгш боломж олгох,
шаардлагатай нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилготой болно.
Багшийн мэргэжлээрээ тасралтгүй хөгжихөд дэмжлэг үзүүлэх нөхцөл боломжийг i) багшийн мэргэжлийн чиг баримжаа өгөх, ii) багш бэлтгэх,
iii) багшаар ажиллах, iv)илүү чадварлаг, туршлагатай багш нарын зөвлөгөө, дэмжлэг авах гэсэн 4 үе шат болон багш бэлтгэх сургуульд элсүүлэх,
багшийг ажилд авах, тэтгэвэр тогтоож, ажлаас чөлөөлөх гэсэн багшлахуйн хөгжлийн шилжилтийн 3 үндсэн төлөв байдлыг тус тус агуулсан 7 бүлэг
асуудлаар төслийг боловсрууллаа.
Хөтөлбөрийн төсөлд багш, боловсролын байгууллагын удирдлагаас санал авч нэгтгэн боловсруулж яамдаас санал авахаар хүргүүлээд
байна.
2021 онд Багш мэргэжлийн стандартыг боловсруулан батлуулж, багш мэргэжлээр их, дээд сургуульд элсэгчдийн хүйсийн тэнцвэрт байдлыг
хангах чиглэлээр дэмжлэг үзүүлэх, сургалтын төлбөрт дэмжлэг үзүүлэх зохицуулалтыг бий болгоно. Багшийн хөдөлмөрийн үнэлэмжийг бодитой
тооцох суурь судалгаа хийнэ. Багш өөрөө мэргэжлийн ур чадвараа тасралтгүй дээшлүүлэх, түүнийг ажлын үнэлгээнд тооцох зохицуулалт хийнэ.
Ерөнхий боловсролын сургуулийн 165 багшийг тусгай хэрэгцээт боловсролын чиглэлээр мэргэшүүлнэ. Эрүүл мэндийн боловсролын багш нарын
60 хувийг чадавхжуулна. Сургуулийн өмнөх болон бага ангийн багшийг эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд хамруулна. Багшийн хөдөлмөрийн
онцлог, нөхцөлд үнэлгээ, судалгааг хийж, санал боловсруулна.
2022 онд "Чадварлаг багш” арга хэмжээг хэрэгжүүлж эхэлнэ. Багшлах дадлагын хугацаанд өөрчлөлт оруулж, дадлагын хугацааг ажилласан
жилд тооцох, урамшуулал олгох зохицуулалт хийнэ. Цалин хөлсний бүтцийг боловсруулж, үр дүнд суурилсан цалин хөлс олгох зохицуулалт хийнэ.
Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх, хөгжих хэрэгцээнд нийцсэн төрөлжсөн сургалтуудыг зохион байгуулна. Ерөнхий боловсролын сургуулийн 165
багшийг тусгай хэрэгцээт боловсролын чиглэлээр мэргэшүүлнэ. Эрүүл мэндийн боловсролын багш нарын 70 хувийг чадавхжуулна. Ерөнхий
боловсролын сургуулийн дунд, ахлах ангийн багш нарыг эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд хамруулна. Судалгаанд үндэслэн "хөдөлмөрийн нөхцөл"-
ийн тэтгэвэр тогтоох эсэх асуудлыг эцэслэн шийдвэрлэнэ.
2023 онд Багш бэлтгэдэг их, дээд сургуулийг аттестатчилна. Суралцагчдад судалгаа шинжилгээ хийх чиглэлээр оюутны хөгжил, нийгмийн
асуудлыг дэмжсэн зохицуулалт хийнэ. Багшийн бодит цалингийн хэмжээ улсын дунджаас дээш болгоно. Багш бүрд цахим сургалт явуулах, цахим
агуулга бэлтгэхэд орчин нөхцөлийг бүрдүүлнэ. Ерөнхий боловсролын сургуулийн 165 багшийг тусгай хэрэгцээт боловсролын чиглэлээр мэргэшүүлнэ.
Эрүүл мэндийн боловсролын багш нарын 80 хувийг чадавхжуулна. Эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд их, дээд сургуулийн багш нарыг хамруулна.
2024 онд "Чадварлаг багш" арга хэмжээний хэрэгжилтэд үнэлгээ хийнэ. Багш мэргэжлээр амжилттай төгсөгчдийг хөдөлмөрийн зах зээлтэй
уялдуулан томилон ажиллуулах зохицуулалтыг хийнэ. Ерөнхий боловсролын сургуулийн 165 багшийг тусгай хэрэгцээт боловсролын чиглэлээр

19
мэргэшүүлнэ. Эрүүл мэндийн боловсролын багш нарын 90 хувийг чадавхжуулна. Бүх шатны боловсролын байгууллагын багшийг эрүүл мэндийн
үзлэг, шинжилгээнд хамруулна.
Дэд зорилт: 2.3.9.Суралцагчдад ээлтэй сургалтын орчныг бүрдүүлж, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, тусгай хэрэгцээт хүүхдийг
ердийн сургууль, цэцэрлэгт сурах, хөгжих боломжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор дараах бүтээн байгуулалтыг хийнэ:
2.3.9.1.273 цэцэрлэг ашиглалтад оруулах;
2.3.9.2.200 шинэ сургууль ашиглалтад оруулах;
2.3.9.3.тусгай хэрэгцээт сургууль, цэцэрлэгийн барилгыг шинэчилж, өргөтгөх;
2.3.9.4.жил бүр 100-аас доошгүй нүхэн жорлонтой цэцэрлэг, сургууль, дотуур байрыг орчин үеийн ариун
цэврийн байгууламжтай болгох.
Биелэлт: Цэцэрлэг: Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагад 2020 онд шилжих, шинэ 26745
орны хүчин чадалтай нийт 171 цэцэрлэгийн (нийслэлд 79, орон нутагт 92) өргөтгөл, барилга, байгууламжийн төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлж
байна. 2020 оны 12 дугаарын сарын 01-ны өдрийн байдлаар нийслэлд 21, орон нутагт 41 нийт 7600 орны хүчин чадалтай 62 цэцэрлэгийн
өргөтгөл, барилга, байгууламж байнгын ашиглалтанд орсон байна. Хэрэгжиж байгаа 50-99 хувийн гүйцэтгэлтэй 8195 орны хүчин чадалтай 51
цэцэрлэгийн барилга байгууламжийн төсөл, арга хэмжээг 2020 оны жилийн эцэс, 2021 оны 3 дугаар улиралд ашиглалтад оруулахаар төлөвлөөд
байна.
Монгол Улсад 2021 онд Улсын төсвөөр шинээр 3450 орны хүчин чадалтай 35 цэцэрлэгийн өргөтгөл, барилга, байгууламжийн төсөл, арга
хэмжээг 2021-2022 онд хэрэгжүүлэхээр батлагдсан.
Цаашид сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагад хамрагдах хүүхдийн тоо, барилга байгууламжийн насжилт, шинээр байгуулах
шаардлагатай цэцэрлэгийн судалгаа, шинжилгээ, төлөвлөлт дээр үндэслэн 2022-2023 оны Улсын төсөвт 67 цэцэрлэгийн өргөтгөл, барилгын ажлыг
батлуулбал Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт багтсан 273 цэцэрлэг ашиглалтад оруулах зорилтыг бүрэн хангах
боломжтой болно(2020-21 онд 171, 2021-2022 онд 35, 2022-2023 онд 67, нийт 273).
Ерөнхий боловсролын сургууль: Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар ерөнхий боловсролын сургууль 2020 онд шилжих шинэ 57536
суудлын хүчин чадалтай нийт 147 сургуулийн (үүнээс нийслэлд 38, орон нутагт 109) өргөтгөл, барилга байгууламжийн төсөл арга хэмжээ хэрэгжиж
байна. 2020 оны 12 дугаарын сарын 01-ны өдрийн байдлаар нийслэлд 9, орон нутагт 35 буюу нийт 45 сургуулийн 13828 суудлын хүчин чадалтай
өргөтгөл, барилга, байгууламж байнгын ашиглалтанд орсон байна.

20
Одоо хэрэгжиж байгаа 50-99 хувийн гүйцэтгэлтэй 22118 суудлын хүчин чадалтай 49 сургуулийн өргөтгөл, барилга байгууламжиийн төсөл,
арга хэмжээг 2020 оны жилийн эцэс, 2021 оны 3 дугаар улиралд ашиглалтанд оруулахаар төлөвлөн ажиллаж байна.
Монгол Улсын 2021 оны Улсын төсөвт шинээр хэрэгжихээр 6180 суудлын хүчин чадалтай 18 сургуулийн өргөтгөл, барилга байгууламжийн
төсөл, арга хэмжээг 2021-2022 онд ашиглалтад хүлээж авахаар тооцон батлагдсан.
Цаашид ерөнхий боловсролын сургуульд хамрагдах хүүхдийн тоо, барилга байгууламжийн насжилт, шинээр байгуулах шаардлагатай
сургуулийн судалгаа, шинжилгээнд үндэслэн 2022-2023 оны Улсын төсөвт 35-аас доошгүй сургуулийн өргөтгөл, барилга байгууламжийн хөрөнгө
оруулалт, төсөл, арга хэмжээг батлуулбал Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн зорилт 200 сургууль шинээр
ашиглалтанд оруулах зорилтыг бүрэн ханган хэрэгжүүлэх боломжтой гэж төлөвлөж байна. (2020-2021 онд 147, 2021-2022 онд 18, 2022-2023
онд 35, нийт 200 сургууль)
Тусгай хэрэгцээт сургууль, цэцэрлэгийн барилгыг шинэчилж, өргөтгөх:
Монгол Улсын 2021 оны төсвийн тухай хуульд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Тусгай хэрэгцээт хүүхдүүдийн сургуулийн барилга, 320
суудал /Улаанбаатар/, Тусгай хэрэгцээт хүүхдийн цэцэрлэгийн барилга /Улаанбаатар, Сонгинохайрхан дүүрэг/ 150 хүүхдийн хүчин чадалтай
хөрөнгө оруулалт, төсөл, арга хэмжээ хэрэгжихээр батлагдсан. Эдгээр 2 төсөл арга хэмжээний зураг, төсөв тус яамны захиалгаар Барилга, хот
байгуулалтын яамнаас хийж байна.
Нүхэн жорлонтой цэцэрлэг, сургууль, дотуур байрыг орчин үеийн ариун цэврийн байгууламжтай болгох:
Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллага, ЕБС-ийн модон жорлонг орчин үеийн ариун цэврийн байгууламжтай болгох зорилтыг
хэрэгжүүлэхээр Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2020 оны 09 дүгээр сарын 25-ны өдрийн А/84 дүгээр тушаалаар байгуулагдсан Ажлын хэсэг
ариун цэврийн байгууламжийн орчин үеийн технологийн шийдэлийн судалгаа хийж, 5 төрлийн технологийн шийдлийн зураг, төсөл ажлын
даалгаврыг боловсруулж байна.
Засгийн газрын 2020 оны 10 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуралдааны 53 дугаар тэмдэглэлээр 2022 онд багтаан модон жорлон бүхий
сургууль, цэцэрлэгийг стандартын шаардлага хангасан ариун цэврийн байгууламжаар хангах ажлыг үе шаттайгаар хийх зохион байгуулалтын
арга хэмжээ авахыг Засгийн газрын холбогдох гишүүдэд даалгасан. “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд энэ асуудлыг
шийдвэрлэхэд дэмжлэг үзүүлж хамтран ажиллахаа албан ёсоор мэдэгдээд байна.
2021 онд Газарзүйн мэдээллийн систем ашиглан боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөө болон явцын хяналтыг хийнэ.
Ерөнхий боловсролын 78 сургууль, 77 цэцэрлэг ашиглалтад оруулж, 113 цэцэрлэг, 175 сургууль,121 дотуур байрыг төвлөрсөн болон бие даасан

21
ариун цэврийн байгууламжтай болгоно. Тусгай хэрэгцээт боловсролын сургалтын тусгай хэрэглэгдэхүүн, туслах нэмэлт хэрэгслээр 80 цэцэрлэг, 80
сургуулийг хангана. 4 сургуульд хүүхэд хөгжлийн танхимыг байгуулж, багш, удирдлагын чадавхийг дээшлүүлнэ. Сонгинохайрхан дүүрэгт сувиллын
цэцэрлэг, тусгай сургуулийн цогцолборын барилгын ажлыг эхлүүлнэ. Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, зөвлөгөө мэдээллийн 30 төвийн үйл
ажиллагааг тогтвортой явуулж, хариуцсан багш нарыг чадавхжуулна.
2022 онд Салбарын хөрөнгө оруулалтын газарзүйн мэдээллийн системд төлөвлөлтийн модулийг нэмж хөгжүүлнэ. Ерөнхий боловсролын 50
сургууль, 40 цэцэрлэг ашиглалтад оруулж, 113 цэцэрлэг, 176 сургууль, 121 дотуур байрыг төвлөрсөн болон бие даасан ариун цэврийн
байгууламжтай болгоно. Тусгай хэрэгцээт боловсролын сургалтын тусгай хэрэглэгдэхүүн, туслах нэмэлт хэрэгслээр 60 цэцэрлэг, 60 сургуулийг
хангана. Сонгинохайрхан дүүрэгт сувиллын цэцэрлэг, сургуулийн цогцолборын барилга, тусгай 25, 63 дугаар сургуулийн барилгыг өргөтгөх ажлыг
үргэлжүүлнэ. Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, зөвлөгөө өгөх чиглэлээр 60 багшийг чадавхжуулах сургалтад хамруулна.
2023 онд Боловсрол, шинжлэх ухаан, технологи, инновацийн салбарын хөрөнгө оруулалтыг газар зүйн мэдээллийн системд суурилан
төлөвлөж эхэлнэ. Ерөнхий боловсролын 45 сургууль, 63 цэцэрлэг ашиглалтад оруулж, тусгай хэрэгцээт боловсролын сургалтын тусгай
хэрэглэгдэхүүн, туслах нэмэлт хэрэгслээр 50 цэцэрлэг, 50 сургуулийг хангана. Сонгинохайрхан дүүрэгт сувиллын цэцэрлэг, сургуулийн цогцолборын
барилга, тусгай 25, 63 дугаар сургуулийн барилгын өргөтгөлийг барьж дуусгана. Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, зөвлөгөө өгөх чиглэлээр
60 багшийг чадавхжуулах сургалтад хамруулна.
2024 онд Төлөвлөлттэй уялдуулан хөрөнгө оруулалтын хуваариалт, гүйцэтгэлд хяналт шинжилгээ хийнэ. Ерөнхий боловсролын 27 сургууль,
93 цэцэрлэг ашиглалтад оруулж, тусгай хэрэгцээт боловсролын сургалтын тусгай хэрэглэгдэхүүн, туслах нэмэлт хэрэгслээр 50 цэцэрлэг, 50
сургуулийг хангана. Тусгай хэрэгцээт 116-р сургуулийн дотуур байрыг ашиглалтад оруулна. Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, зөвлөгөө өгөх
чиглэлээр 60 багшийг чадавхжуулах сургалтад хамруулна.
Дэд зорилт: 2.3.10.Цэцэрлэг, дотуур байр, ерөнхий боловсролын сургуулийн хүүхдийн хоолны зардлыг инфляц, үнийн
өсөлттэй уялдуулан 2-оос доошгүй дахин нэмэгдүүлж, ерөнхий боловсролын сургуулийн “Үдийн цай” арга хэмжээг
“Үдийн хоол” болгоно. Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдыг шүүлтүүртэй ундны цэвэр усаар хангана.
Биелэлт: Цэцэрлэг, дотуур байр, ерөнхий боловсролын сургуулийн хүүхдийн хоолны зардлыг инфляци, үнийн
өсөлттэй уялдуулан 2-оос доошгүй дахин нэмэгдүүлэх зорилтын хүрээнд:
2020 онд цэцэрлэгийн хүүхдийн хоолны зардалд 90.2 тэрбум төгрөг, дотуур байрын хүүхдийн хоолны зардалд 30.1 тэрбум төгрөг, үдийн
цайны зардалд жилд 54.2 тэрбум төгрөг, нийт 174.5 тэрбум төгрөг улсын төсвөөс санхүүжүүлж байна.
БШУЯ-наас 2020-2024 он хүртэл цэцэрлэг, дотуур байрын хүүхдийн хоолны зардлын нормативыг үе шаттайгаар 2 дахин нэмэгдүүлэх тооцоо
судалгааг хийгээд байна. Мөн “Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай” хуулийн 15.4 дэх заалтыг үндэслэн цэцэрлэгийн хүүхдийн хоолны зардлын
тодорхой хувь хэмжээг эцэг эх, асран хамгаалагчаас гаргуулах эрхзүйн орчныг 2021 онд бүрдүүлэхээр төлөвлөж байна. Эхний байдлаар төсвийн

22
боломж болон бусад эх үүсвэртэй уялдуулан 2022 оноос хоолны зардлыг 25-30% нэмэгдүүлэх, улмаар 2024 оноос хоолны зардлыг төр 50 хувь,
эцэг, эх асран хамгаалагч 50 хувийг хариуцах хариуцлагын зарчимд шилжих, ерөнхий боловсролын сургуулийн дотуур байрын хүүхдийн хоолны
зардлыг төр 100% хариуцах зарчмыг баримтлан эрх зүйн болоод төсөв, санхүүгийн нөөцийг төлөвлөн, хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.
Ерөнхий боловсролын сургуулийн “Үдийн цай” арга хэмжээг “Үдийн хоол” болгох зорилтын хүрээнд:
1. Улсын хэмжээнд 2020-2021 оны хичээлийн жилд нийт ерөнхий боловсролын 839 сургуульд 680,837 хүүхэд суралцаж байгаагаас 1-5 дугаар
ангийн 356,904 сурагч “Үдийн цай” хөтөлбөрт хамрагдаж байна. Үдийн хоолны үйлчилгээнд хамрагдах суралцагчийн тоог урьдчилсан байдлаар
гаргахад 2022-2023 оны хичээлийн жилд 1-9 дүгээр ангийн 643678 сурагч, 2023-2024 оны хичээлийн жилд 1-12 дугаар ангийн 806,972 сурагч
хамрагдах тооцоотой байна.
2. Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тухай хуулийг хэрэгжүүлэх зорилгоор Улсын Их Хурал, Засгийн газар,
холбогдох төрийн захиргааны байгууллагаас тогтоол, дүрэм журмыг батлуулан хэрэгжүүлж байна. Үүнд:
- Монгол Улсын Их Хурлын 2019 оны “Хууль хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” 53 дугаар тогтоол /уг тогтоолд Үдийн хоолны
үйлчилгээнд бага ангийн суралцагчдыг 2021-2022 оны, дунд ангийн суралцагчдыг 2022-2023 оны, ахлах ангийн суралцагчдыг 2023-2024
оны хичээлийн жилээс эхлэн хамруулах, сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд үе шаттайгаар хамруулах ажлын төлөвлөгөөг Монгол
Улсын Засгийн газар батлахаар заасан/
- Засгийн газрын “Хөтөлбөр батлах тухай” 2020 оны 207 дугаар тогтоолоор “Сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээг дэмжих үндэсний
хөтөлбөр”-ийг баталсан.
- Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын “Төлөвлөгөө батлах тухай” 2020 оны А/65 дугаар тушаалаар “Сургуулийн хоол үйлдвэрлэл,
үйлчилгээг дэмжих үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө”-г баталсан.
- Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд, Эрүүл мэндийн сайдын 2020 оны А-234/А-359 дугаар хамтарсан тушаалаар “Сургуулийн
хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд хэрэглэх хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний жагсаалт” батлагдсан.
- Эрүүл мэндийн сайдын “Жагсаалт батлах тухай” 2020 оны А/369 дүгээр тушаалаар “Сургуулийн орчинд худалдаалахыг хориглох хүнсний
бүтээгдэхүүний жагсаалт” батлагдсан. Энэхүү жагсаалт 2021 оны 9 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн мөрдөгдөнө.
3. Хуулийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд сургууль, цэцэрлэгийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний барилга байгууламж, тоног төхөөрөмж, мэргэжлийн
хүний нөөцийн судалгаанд үндэслэн шаардагдах зардлын тооцоог хийсэн. Үүнд:
- Ерөнхий боловсролын 839 сургуулийн 17 хувь нь цайны газрыг түрээслэн үдийн цай хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна.
Төрийн өмчийн 662 сургуулиудад дор дурдсан асуудлыг үе шаттайгаар улсын төсөв болон орон нутгийн хөгжлийн сан, аж ахуйн нэгж
байгууллага, иргэд олон нийтийн хандиваар санхүүжүүлэх замаар шийдвэрлэх шаардлагатай байна. Үүнд:
a/ хоолны газрыг засварлан сайжруулах 206 сургууль,
б/ хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тоног төхөөрөмж шаардлагатай 372 сургууль,

БШУ салбарын дунд хугацааны бодлого, зорилт, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны талаарх товч мэдээлэл

БШУ салбарын дунд хугацааны бодлого, зорилт, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны талаарх товч мэдээлэл

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Ähnlich wie БШУ салбарын дунд хугацааны бодлого, зорилт, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны талаарх товч мэдээлэл

Ähnlich wie БШУ салбарын дунд хугацааны бодлого, зорилт, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны талаарх товч мэдээлэл (20)

Mehr von Yondonsambuu Buyanbileg

Mehr von Yondonsambuu Buyanbileg (20)

БШУ салбарын дунд хугацааны бодлого, зорилт, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны талаарх товч мэдээлэл