Interview met Joris van Rest van ontwikkelingsorganisatie LiveBuild. Ontwikkelingswerk door jonge wereldveranderaars

1. Interview | Tekst Marloes Nuijten | Foto’s Marieke Plasier
Artikel | Tekst Mathias de Graag
Interview | Tekst Mathias de Graag | Foto’s LiveBuild
Inspirerende werkplekken buitenland | Foto’s Horizon Media
54
Inspirerende werkplekken buitenland | Foto’s Benny Chan/Fotowors
Artikel | Tekst Tim de Jong | Foto’s Steven Zweverik en Diana Vermeij
30to30 | Tekst Johan Hallo
30to30 | Tekst Patrick Struijker Boudier
Verwacht in de volgende editie
Partners
Mee-makers
“Aldoende leert men”
Joris van LiveBuild over maatschappelijk ondernemen
Beeldreportage | Tekst Spuit Bus
Interview | Tekst Harmen van Norel en Jiska de Wit | Foto’s Jiska de Wit
Joris van Rest
Kunstagenda | Tekst Noortje van Amerongen
Interview | Tekst Kelly Bakker | Foto’s Tessa Wiegerinck
Voorwoord KunstbYlage | Tekst Noortje van Amerongen | Foto Tessa Wiegerinck
Zo op het eerste gezicht lijkt hij een rocker die elk festival afgaat. Daar is hij ook regelmatig te vinden, maar
niet alleen om te genieten van de muziek. Joris van Rest
is daar vooral om LiveBuild te promoten. Het geld dat
hij voor zijn organisatie ophaalt, is bestemd voor het
ontwikkelen van projecten in het buitenland. Projecten
die van levensbelang zijn voor de lokale bevolking.
Transparantie
“Zes jaar geleden ben ik samen met drie vrienden
begonnen aan LiveBuild. We waren eenentwintig: vier
jongens met een idee, een visie en een grote mond. Zelf
werkte ik kort daarvoor als straatverkoper voor goede
doelen. Ik kwam erachter dat het veel geld kostte om
ons op straat te hebben. Dat begrijp ik, we leven in Nederland: voor niets gaat de zon op. Maar het was zo’n
hoog bedrag dat ik niet begreep dat ze daar niets over
zeiden. Je zegt dat je betaald werk doet, maar wat het
daadwerkelijk kost voor een stichting om jou op straat
te hebben staan, dát wordt verzwegen. Ik wist dat zelf
niet eens als werknemer. Dat voelde heel krom. Niet
omdat het zoveel geld was, maar omdat het voor mijn
gevoel eerlijker moest kunnen. En dat deden we met
onze grote mond: LiveBuild was geboren. Live komt
van: ‘zo transparant mogelijk.’ Build staat, zoals het
woord al zegt, voor bouwen. Bouwen aan een toekomst, maar ook gewoon fysiek bouwen. Wij dachten:
bouwen kan overal, dus dat gaan we dan ook doen. Na
een tijdje kom je er echter achter dat projecten in Roeteveel van het goede is. Het schoot allemaal niet op. Cultuurverschillen, een andere levensstijl, het vinden van
partners: het was niet werkbaar. We zijn daar uiteindelijk vanaf gestapt en hebben ons gefocust op één land
en één werkgebied. We wilden ons werk goed doen in
Verantwoordelijkheid
“Nadat we onszelf een duidelijk doel hadden gesteld,
organiseerden we een inzamelingsdag in Middelburg.
We haalden in één keer vijftienhonderd euro op. Opeens heb je dan geld van iemand anders en dan is het
echt. Dan heb je een verantwoordelijkheid.
We zamelden verder op straat, hielden nachtcollectes,
gingen festivals af, bezochten Paradiso en vroegen of
we daar een rondje mochten collecteren voor het
goede doel. We waren dan een kwartier bezig en daarna
vrolijk verder in een volgende tent. Erg tof om te doen.
Het ging ook als een trein. Ik heb in die tijd veel geleerd.
Meer dan ik als student tijdens een studie had geleerd
denk ik. Dat vind ik te gek. Je eigen kracht gebruiken
om iets tofs te kunnen betekenen voor anderen. In ons
geval betekent dat het ontwikkelen van water- en onderwijsprojecten. Dat is te gek om aan anderen te geven. Vooral in Kameroen zijn we hier erg actief mee
bezig.”

2. Ondersteuning en hulp
“Wij werken niet alleen zelf aan onze projecten. Het is
uiteindelijk de bedoeling dat de lokale bevolking zelf
het werk verder doet. Met de Kameroenezen spreken
wij bijvoorbeeld af dat wij vijf jaar lang begeleiding
geven. Dat houdt in dat wij samen met hen een echt
waterbedrijf opzetten. Wij nemen daarin een zetel in
het bestuur. De eerste paar weken betekent dat dat
we wekelijks aanwezig zijn. Verder in het traject zal dat
één keer in de maand zijn, nog later één keer in de drie
maanden, één keer in het half jaar en in het laatste jaar
zullen we nog een laatste keer langskomen. Op deze
manier kunnen we ons werk en de kennis overdragen.
Het gaat om vertrouwen dat je met elkaar opbouwt.
Voor de daadwerkelijke bouw houden wij een aantal
trainingen om ervoor te zorgen dat wij echt dat waterbedrijf op kunnen zetten en dat ze dáár weten hoe ze
het bedrijf moeten onderhouden. In plaats van dat wij
het watersysteem gewoon geven, investeren wij er
eigenlijk in. Na vijf jaar hebben zij tachtig procent van
hun watersysteem terugbetaald aan ons. We hebben
die keuze gemaakt, omdat het elkaar ‘gelijk’ maakt. Niet
van: ‘Jij bent zielig. Jij hebt geen water en dat is vervelend.’ Bovendien helpt het om mensen op een langer
termijn te laten wennen aan een bepaalde structuur. Er
wordt op vaste periodes geld afgeschreven, we houden
rekening met de oogsttijd, net wat past bij het dorp. Dat
zorgt ervoor dat ze gewend zijn aan een bepaalde structuur. Het heeft op deze manier ook de jaren daarop een
grotere kans van slagen, omdat het al in hun systeem
zit.”
Te klein voor de ‘grote jongens’
“Wij zijn in vijf jaar tijd snel gegroeid. Waar we nu vooral
tegenaan lopen is dat we te groot zijn voor de kleine
fondsen (twee- tot tienduizend euro), maar te klein
om mee te doen met de ‘grote jongens’. Wij hebben
bijvoorbeeld een project met vijf dorpen die wij in één
keer van water willen voorzien. Daarbij maken wij gebruik van een groot bassin, waardoor we alle vijf de dorpen kunnen voorzien van water. Daar moet vierentwintig kilometer aan pijpleiding gelegd worden. Dat kost
redelijk wat geld. Hierdoor zijn we genoodzaakt andere
manieren te verzinnen om geld binnen te halen.” >
55

3. Interview | Tekst Marloes Nuijten | Foto’s Marieke Plasier
Artikel | Tekst Mathias de Graag
Interview | Tekst Mathias de Graag | Foto’s LiveBuild
Inspirerende werkplekken buitenland | Foto’s Horizon Media
56
Inspirerende werkplekken buitenland | Foto’s Benny Chan/Fotowors
Artikel | Tekst Tim de Jong | Foto’s Steven Zweverik en Diana Vermeij
30to30 | Tekst Johan Hallo
30to30 | Tekst Patrick Struijker Boudier
Verwacht in de volgende editie
Partners
Mee-makers
Beeldreportage | Tekst Spuit Bus
Interview | Tekst Harmen van Norel en Jiska de Wit | Foto’s Jiska de Wit
Kunstagenda | Tekst Noortje van Amerongen
Interview | Tekst Kelly Bakker | Foto’s Tessa Wiegerinck
Voorwoord KunstbYlage | Tekst Noortje van Amerongen | Foto Tessa Wiegerinck
Kameroen
“We zagen in Kameroen dat er echt nog genoeg moest
gebeuren. Het land staat niet op de donorlijsten van
Nederland, dus het valt niet binnen de standaardstroom
van fondsen en giften van de Nederlandse staat. Kameroen is alleen goed te bereiken buiten het waterseizoen.
Tijdens het waterseizoen is het land onbegaanbaar. De
wegen zijn niet geasfalteerd zoals in andere Afrikaanse
landen. De partners die wij daar ontmoetten, zijn relatief betrouwbaar gebleken. Dit, en het feit dat je werkt
in Engelstalig gebied, gaf ons een goed gevoel over
Kameroen. We wilden in eerste instantie veel bouwen
daar, maar hebben ons uiteindelijk gefocust op de
basisbehoeften water en gezondheid. In Banga Bakundu installeerden we een paar jaar geleden een waterpomp. In Kameroen heb je onstabiele waterstromen:
piek- en dalstromen. Dat is belangrijk om te weten als je
een waterpomp installeert, want voor je het weet gaat
de pomp kapot. Om dat te voorkomen, moet er een stabilisator tussen zitten. Dit was allemaal meegenomen in
het plan en redelijk gelukt. Een week na de installatie
hoorden we dat de pomp toch kapot was. We begrepen
niet hoe dat kon gebeuren. Later bleek dat ze de stabilisator er nooit tussen hadden gezet. Wat doe je dan als
organisatie? Houd je voet bij stuk en zeg je: het is je
eigen fout of kost het je zevenhonderd euro? Dat is
soms lastig te bepalen.”
Ygenwijs
“LiveBuild staat ook voor de huidige generatie wereldverbeteraars. Deze generatie wil meer openheid en
transparantie. We willen niet meer voor de gek gehouden worden en graag zelf aan de slag. Op dat vlak delen
wij de visie van Ygenwijs: zelf met passie en talent aan
de slag. LiveBuild heeft daarnaast ook nog een andere
‘missie’: laten zien dat Kameroen niet eens zoveel verschilt van Nederland. Er zitten alleen wat kilometers
tussen.”
Mathias de Graag
Scherp | Eigenzinnig | Ygenwijs |
Journalist | Wereldreiziger