Παρουσίαση κ. Οικονόμου - 24/06/2019

1. ΥΠΕΝ
Πλαίσιο αναζωογόνησης και αναπλάσεων
αστικού χώρου
24 Ιουνίου 2019
Δημήτρης Οικονόμου
Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

2. Οικονομική βάση
Ανταγωνιστικότητα
Ευπαθείς ομάδες
Ασφάλεια
Σχεδιασμός δημόσιου χώρου
Χρήσεις γης
Περιβαλλοντική διαχείριση
Οικονομική
Κοινωνική
Χωρική-
Περιβαλ-
λοντική
ΣΟΑΠ
ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ
Πεζοδρομήσεις-
Διαμορφώσεις
ΣΒΑΑ
Διαστάσεις αστικού χώρου Α σ τ ι κ έ ς π α ρ ε μ β ά σ ε ι ς σ τ η ν Ε λ λ ά δ α
Αστικές
τομε-
ακές
Αστικές
τομε-
ακές
Ιδιωτικός χώρος

3. Οικονομική βάση
Ανταγωνιστικότητα
Ευπαθείς ομάδες
Ασφάλεια
Σχεδιασμός δημόσιου χώρου
Χρήσεις γης
Περιβαλλοντική διαχείριση
Οικονομική
Κοινωνική
Χωρική-
Περιβαλ-
λοντική
ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ
Πεζοδρομήσεις-
Διαμορφώσεις
ΣΒΑΑ
Διαστάσεις αστικού χώρου Α σ τ ι κ έ ς π α ρ ε μ β ά σ ε ι ς σ τ η ν Ε λ λ ά δ α
Αστικές
τομε-
ακές
Αστικές
τομε-
ακές
Ιδιωτικός χώρος

4. Συνθετότατα χαρακτηριστικών του αστικού χώρου (οικονομία, κοινωνία, περιβάλλον)
Χαρακτηριστικά των αστικών παρεμβάσεων στην Ελλάδα
 διαφόρων ειδών (αναπλάσεις και άλλες) |έλλειψη συγκροτημένης πολιτικής αστικής
αναζωογόνησης
 ερήμην της νομοθεσίας των αναπλάσεων
 Ελλειψη ολοκλήρωσης
Αναπλάσεις στην Ελλάδα: θεματική ισχνότητα
 έλλειψη οικονομικής και κοινωνικής διάστασης
 απουσία παρέμβασης στον ιδιωτικό χώρο
 μόνο σε ένα στοιχείο του δημόσιου χώρου (πεζοδρομήσεις, διαμορφώσεις)
 Αποτελέσματα : Επιμέρους επιτυχίες, συνολική επιδείνωση της κατάστασης του
αστικού χώρου
Μεταρρύθμιση της πολιτικής  Μεταρρύθμιση της νομοθεσίας αναγκαία (αλλά όχι
ικανή) για τη μεταρρύθμιση της πολιτικής
a
b
c

5. * Βασικό δίλημμα (ολοκλήρωση vs ευκολία διαχείρισης)
εναλλακτικά σενάρια για τη σχέση της πολιτικής αστικών αναπλάσεων (ΥΠΕΝ) με τη
πολιτική αστικής αναζωογόνησης (αναγκαστικά διατομεακή και διϋπουργική):
αποκομμένη / διακριτή με συντονισμό / ενιαία
Μεταρρύθμιση νομοθεσίας αστικών αναπλάσεων*
1.1
1.2
Και στα δύο σενάρια: Οργανική ένταξη της νομοθεσίας αναπλάσεων στο σύστημα
χωρικού σχεδιασμού
 ν.4447/16 : αναπλάσεις στο δεύτερο επίπεδο ρυθμιστικού σχεδιασμού |σχέση με τα
υπερκείμενα επίπεδα | τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια
 Άλλα: ν. 4495/17 (μεταφορά σδ) και εμπειρία από τη δυσκολία ενεργοποίησης
|ΣΟΑΠ |συγκοινωνιακός σχεδιασμός |Ανάπλαση ΑΕ
 Το ζήτημα των Στρατηγικών Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης |Το επόμενο ΕΣΠΑ
Προτεραιότητες και ιεραρχήσεις στόχων | Όχι κυριαρχία των διαμορφώσεων
Απλούστευση και αποτελεσματικότητα θεσμικού πλαισίου και διαδικασιών
Λιγότερα σχέδια, λιγότεροι φορείς, περισσότερα εργαλεία εφαρμογής, ψηφιοποίηση

6. Ιδιωτικός χώρος |Ανάγκη εργαλείων παρέμβασης, πέραν των απαλλοτριώσεων:
 Αντιμετώπιση του κατακερματισμού της ιδιοκτησίας ακινήτων
 Διλλήματα για τα φορολογικά εργαλεία. Αναγκαία η αναδιανομή γαιοπροσόδου
από αναπλάσεις, αδύνατη η εισαγωγή νέων επιβαρύνσεων υπό συνθήκες
υπερφορολόγησης των ακινήτων
 Κίνητρα vs άκαμπτες ρυθμίσεις |Ευλυγισία αλλαγής χρήσεων γης και όρων
δόμησης σε συνδυασμό με αντισταθμιστικά μέτρα
Μεταρρύθμιση νομοθεσίας αστικών αναπλάσεων | Εργαλεία
2.1
Κοινόχρηστοι χώροι |Ανάγκη αποτελεσματικών μηχανισμών
 Κοινόχρηστοι χώροι στα σχέδια ή στην αστική πραγματικότητα;
 Δημόσια διαχείριση ή ιδιωτική ασυδοσία με κρατική ανοχή;
2.2

7. Συνέργειες με τον ιδιωτικό τομέα
 Χρηματοδότηση:
 Τράπεζες και μεγάλες επιχειρήσεις, ως πηγές κεφαλαίων
 Ενεργοποίηση μικρών κεφαλαίων εγκλωβισμένων στα γηράσκοντα ακίνητα
 Αντιμετώπιση του ζητήματος των κρατικών ενισχύσεων (απαραίτητη για
χρηματοδότηση παρεμβάσεων και στους τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης)
 Διαχείριση:
 Ισχυρή παρουσία ιδιωτικού τομέα στους φορείς των αναπλάσεων και στη
διακυβέρνηση των προγραμμάτων
Μεταρρύθμιση νομοθεσίας αστικών αναπλάσεων | Ιδιωτικός τομέας
3

8. Θετική προσπάθεια, πολλές αξιοποιήσιμες ιδέες
 Μεταφορά αρμοδιοτήτων σε αυτοδιοίκηση |Ανάγκη εκ των προτέρων
διερεύνησης με το ΣτΕ |Ανάγκη σύνδεσης αρμοδιοτήτων-χρηματοδότησης-
λογοδοσίας]
 Συντονισμός με συγκοινωνιακό σχεδιασμό [πρέπει να είναι αμφίδρομος]
 Τέλη [ανταποδοτικά και αναδιανομής παραγόμενης γαιοπροσόδου]
 Διατάξεις για απελευθέρωση στοών
 Το ζήτημα της ηχορρύπανσης (διαχρονική ανοχή από το κράτος) | Και το
γενικότερο ζήτημα της παραβατικότητας στο δημόσιο χώρο
Μεταρρύθμιση νομοθεσίας αστικών αναπλάσεων | Σχέδιο νόμου
σχέδιο
νόμου
Ανάγκη σαφέστερων επιλογών στα βασικά διλήμματα και ισχυρότερης
επιχειρησιακότητας (εργαλείων εφαρμογής)
Δυνατότητα συναινέσεων (πολιτικών |εμπλεκομένων στην εφαρμογή)
επόμενα
βήματα