Člankoviti crvi

1. Prstenasti (člankoviti) crvi - Phyllum:
Annelida
65-66. nastavna jedinica
Biologija za 1. razred - svi smjerovi
Violeta Novaković, profesor

2. Prstenasti (člankoviti) crvi
Annelides

3. Celomate
• Imaju razvijenu sekundarnu - PRAVU- tjelasnu
duplju - CELOM
• U celomate se ubrajaju:
1. celomske protostomije (prstenasti crvi,
mekušci i zglavkari)
2. celomske deuterostomije ( bodljokošci i
hordati
Celomati imaju ekskretorni sistem tipa METANEFRIDIJA

4.  Člankoviti crvi imaju sekundarnu tjelesnu duplju – CELOM
(Podjeljena je pregradama između članaka i ispunjena
tečnošću)
Sekundarna tjelesna duplja – CELOM
(člankoviti crvi)
Primarna tjelesna duplja – PSEUDOCELOM
(valjkasti crvi)
Bez tjelesne duplje
(pljosnati crvi)

5. Opšte osobine člankovitih crva
 Žive u sltkoj, slanoj vodi
i na kopnu na vlažnim
mjestima
 Imaju homonomno
segmentisano tijelo
(tijelo izdjeljeno na
članke),prisutna i
unutrašnja i spoljašnja
segmentacija
 Svaki članak ima čekinje
(HETE) ili parapodije
(kretanje)

6.  Troslojne životinje, bilateralno simetrične,celomske
protostomije
 Imaju tanku kutikulu na površini tijela, koja ima zaštitnu
ulogu; za kutikulu su vezani mišići raspoređeni u dva sloja
(spoljašnji –kružni) i (unutrašnji – uzdužni) –omogućuju
kretanje
 Celomska duplja podijeljena između članaka pregradama–
septama
 Crijevni sistem- potpun.(npr. kišna glista se hrani ostacima
biljaka, opalim lišćem)
KOŽA ČLANCI

7.  Nervni sistem – ljestvičast nervni sistem- u glavenom
regionu dvije glavne glavene (moždane) ganglije od kojih
polazi niz od po dvije ganglije u svakom članku; sve ganglije
su povezane nervnim trakama tvoreći strukturu koja
podsjeća na ljestve.Čulni organi su slabo razvijeni. Na
površini tijela posjeduje receptorne ćelije kojima detektuju
svijetlo od kojeg se skrivaju.
Nervna traka

8.  Krvotok zatvorenog tipa – krv se kreće isključivo po krvnim
sudovima i ne izlijeva u tjelesnu duplju. Čine ga jedan leđni i
jedan trbušni krvni sud; oni su unutar članaka povezani
bočnim krvnim sudovima; neki od tih bočnih krvnih sudova
u prvim člancima su zadebljalih zidova i funkcionišu kao
„srca“
 Sistem za disanje- preko kože ili škrga

9.  Ekskretorni sistem - metanefridije koje su raspoređene u
segmentima- počinju jednim ljevkastim otvorom u celomskoj
duplji jednog segmenta, nastavljaju se kanalom koji prolazi
kroz septu i završava se otvorom na površini sledeceg
segmenta;
TJELASTJELESNA DUPLJA
KRVNI SUDOVI
CJEVČICA
OTVOR CJEVČICE

10.  Razmnožavanje:
• BESPOLNO-fragmentacijom
(regeneracija)
• POLNO- odvojenih polova su
ili hermafroditi.Oplođenje se
odvija između dvije jedinke.
Samar (KLITELUM)-kod
polno zrelih jedinki olakšava
oplođenje. Oplođena jaja se
pakuju u posebne tvorevine-
KOKONE, i potom odlažu u
vodu ili zemljište
KLITELUM
KOKON

11. Cl. Polychaeta
Cl. Oligochaeta
Cl. Hirudinea
PODJELA

13. MORSKI ČLANKOVITI CRVI

14. PIJAVICE

15. Očekivani ishodi učenja:
• Učenik će moći :
 objasniti značaj pojave segmentacije tijela
 interpretirati načine ishrane člankovitih crva,
 objasniti kako se kod člankovitih crva vrši razmjena gasova
tj.disanje a kako izlučivanje produkata metabolizma
 Razlikovati bespolno (regeneracija) od polnog
razmnožavanja i objasniti način razmnožavanja kišne gliste
na oba načina

16. Pitanja za utvrđivanje:
1. Koje i kakve organizme ubrajamo u celomate?
2. Kakva je to homonomna segmentacija tijela?
3. Koje su najpoznatije i najzastupljenije klase
člankovitih crva?
4. Opiši građu i način funkcionisanja sistema organa
kod člankovitih crva!
5. Šta je klitelum a šta kokon?
6. U čemu se ogleda evolutivna dominacija člankovitih
crva u odnosu na pljosnate i valjkaste crve?