De Arabische opstand van 1916-1918 is een van de meest tot de verbeelding sprekende gebeurtenissen van de Eerste Wereldoorlog. Het verhaal van "Lawrence of Arabia" is alom bekend, en zijn opvattingen over irreguliere oorlogvoering bleken ook tijdens de recente conflicten in Irak en Afghanistan weer bruikbaar. Dit college bespreekt hoe de kleinschalige opstand tegen de Ottomaanse bezettingsmacht in het gebied rond Mekka en Medina uitgroeide tot de belangrijkste steunpilaar van de geallieerden in het Midden-Oosten. Onder invloed van T.E. Lawrence en andere geallieerde adviseurs veranderde de kleine ongeorganiseerde tribale strijdmacht in een formidabel Arabisch leger. Uiteindelijk was het de samenwerking van deze Arabische strijdmacht en het reguliere Britse leger die de Ottomaanse troepen in 1918 in Syrië definitief op de knieën bracht. Aan het einde van het college zullen we ook kort stil staan bij de betekenis van deze campagne voor de totstandkoming van het moderne Midden-Oosten. Drs. Martijn Kitzen (1978) is universitair docent krijgswetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie. Hij doorliep de Koninklijke Militaire Academie en studeerde politicologie in Leiden. Na tien jaren als militair gediend te hebben maakte Martijn de overstap naar de academische wereld. Momenteel werkt hij aan de afronding van zijn historisch proefschrift over het co-opteren van lokale leiders door Nederlandse militairen in de koloniale Atjeh oorlog en tijdens de hedendaagse missie in Uruzgan. Medio 2014 verschijnt ook een bewerking van dit proefschrift getiteld "Oorlog onder de mensen" (Ambo) waarin Nederlandse militaire ervaringen in Atjeh en Uruzgan centraal staan.

1. De Arabische OpstandDe Arabische Opstand
1916-19181916-1918
Martijn KitzenMartijn Kitzen
Nederlandse Defensie AcademieNederlandse Defensie Academie
mwm.kitzen.01@nlda.nlmwm.kitzen.01@nlda.nl

4. Inhoud
• Introductie
• Achtergrond
• Fase I: Begin (1916)
• Fase II: Uitbreiding (1917)
• Fase III: Slot (1918)

6. De HasjemietenDe Hasjemieten
Sharif Hoessein ibn Ali
Emir Feisal ibn HoesseinEmir Abdullah ibn HoesseinEmir Ali ibn Hoessein

7. • Veiligstellen/vergroten macht
– Bevrijden Arabië van Ottomaanse invloeden
en troepen
– Hejaz (Mekka/Medina), Syrië
• 30.000 Arabische manschappen
– Irregulieren: Lokale tribale strijders
– Regulieren: Leger van de Sharif

8. De Geallieerden
• Veiligstellen Suezkanaal
– Opmars via Sinaï en Palestina
• Britse commandant in Egypte
– Kitchener (tot 1914)
– Murray (1914-1917)
– Allenby (1917-1925)
• Kleinschalige Britse en Franse militaire
steun aan Arabieren

10. Ottomaanse rijk
• Handhaven controle over Hejaz
– Mekka, Medina
– Corridor naar Jemen
• 23.000 troepen onder Mehmed
Cemal Pasha
• Lokale bondgenoten

12. Fase I: Het begin
• 10 Juni 1916: Sharif Ali begint de opstand
in Mekka
• Initieel doel: uitschakelen belangrijkste
Ottomaanse garnizoenen en innemen
havens aan de Rode Zee

14. Najaar 1916
• De Britse en Franse militaire missies bij de
Arabische opstand worden actief
– Advies, geld, (zware) wapens en koloniale
troepen of Arabische krijgsgevangenen
– Fransen concentreren zich op zuidelijke gedeelte
(Ali, Abdullah)
– Britten op noorden (Feisal): Operation Hedgehog

15. T.E. Lawrence
• Oktober 1916 in Jeddah met opdracht
Arabische leiders te analyseren
– Identificeert Feisal als beste bondgenoot
Britten: eigen belang/Brits belang
• December 1916 - januari 1917 Lawrence
voegt zich bij Feisal met als doel Wejh te
veroveren

18. Fase II: Uitbreiding
• De Hejaz spoorlijn campagne
– Vanuit Wejh worden o.l.v Britse adviseurs
vanaf begin 1917 acties tegen de spoorlijn
ondernomen
– Doel is het isoleren van het garnizoen in
Medina en het binden van zo veel mogelijk
Turkse troepen

21. Juli 1917: De inname van
Akaba
• Feisal en Lawrence zien kans de sprong
naar het noorden te maken
– Sykes-Picot lekt uit
– Noorderlijke stammen zoeken aansluiting bij
de opstand
– Lawrence steunt Feisal’s streven naar een
toekomstig koningschap van Syrië

26. Fase III: Slot
• Val van Akaba gelijktijdig met komst van
Allenby
– Toename steun aan opstand
• Voorbereiding/ondersteuning Brits offensief
• Geld, schut, meer vliegtuigen, (gepantserde)
auto’s, extra troepen
• Echter, de campagne verliest momentum
– Sykes-Picot, Balfour-declaratie
– Bemiddeling adviseurs/inname
Jeruzalem/Wilson’s 14 points geven nieuwe

28. 1918
• De acties tegen de spoorlijn worden
opgevoerd
– Nu ook conventionele aanvallen en
luchtbombardementen
• September-oktober
– Het Arabische leger is van cruciaal belang in
de ondersteuning van het offensief van
Allenby
– 31 Oktober wapenstilstand

31. Nasleep en erfenis
• Feisal roept zichzelf uit tot koning van
Syrië
• Britten en Fransen leven Sykes-Picot na
– Feisal wordt door de Fransen uit Syrië
verdreven
– Hasjemieten wel gesprekspartner in
Versailles en vervolgconferenties

33. Resultaat
• Feisal wordt koning van Irak
• Abdullah wordt koning van Trans-Jordanië
• Sharif Ali draagt zijn functie over aan Emir
Ali, maar de Hasjemieten verliezen hun
macht over de Hejaz aan de Saud

35. Better they do it tolerably than that you
do it perfectly. It is their war, and you
are to help them, not to win it for them.
Actually, also, under the very odd
conditions of their country, your
practical work will not be as good as,
perhaps, you think it is.

36. T.E. LawrenceT.E. Lawrence
With 2,000 years of examples behind usWith 2,000 years of examples behind us
we have no excuse,we have no excuse,
when fighting, for not fighting well … .when fighting, for not fighting well … .