CNV Vakcentrale Jaarverslag 2016

Jaar
verslag
1 januari - 31 december 2016
73e
Verslag van het Christelijk Nationaal Vakverbond in Nederland

2
Inhoudsopgave
1. Inleiding pag. 3
2. Het jaar in vogelvlucht pag. 6
3. Bestuurscentrum pag. 40
4. CNV Internationaal pag. 68
5. Dienstencentrum pag. 72
5.1 CNV Ledenservice pag. 72
5.2 CNV Info pag. 79
5.3 SSC ICT pag. 81
5.4 SSC Financiën pag. 83
5.5 SSC Facilitaire Ondersteuning pag. 85
5.6 SSC P&O pag. 87
6. Vereniging pag. 89
6.1 Algemeen en Dagelijks Bestuur pag. 89
6.2 Werkorganisatie pag. 89
6.3 Ledenontwikkeling CNV pag. 91

3
1. Inleiding
2016 is het jaar waarin op Prinsjesdag het kabinet Rutte II haar
laatste begroting presenteert. Inmiddels weten we dat dit kabinet de
rit heeft uitgezeten en zijn de onderhandelingen begonnen voor een
mogelijk kabinet Rutte III.
Net voor Prinsjesdag publiceert het CNV ook traditioneel gezien
het concept van zijn arbeidsvoorwaardennota voor het komende
cao-seizoen. De nota voor 2017 is getiteld ‘Nieuwe zekerheden
in een veranderende wereld’. “Werknemers moeten veel meer
invloed krijgen op hun eigen werk en carrière. In een wereld die
steeds verandert is dat de enige manier om te zorgen voor meer
vertrouwen en zekerheid”, aldus Arend van Wijngaarden, coördinator
arbeidsvoorwaarden van het CNV, naar aanleiding van de presentatie
van de nota. Scholing en ontwikkeling zijn daarbij essentieel en het
CNV wil daar dan ook op inzetten in cao’s, bijvoorbeeld door het
instellen van een individueel ontwikkelbudget. Zoals de afgelopen
jaren stelt het CNV geen centrale looneis vast in de nota. Bedrijven,
branches en sectoren verschillen daarvoor teveel. De loonvraag
verschilt dus per cao. De reactie van het CNV op de miljoenennota
op Prinsjesdag luidt: het kabinet deelt uit en schuift vooruit. In
zijn reactie hekelt voorzitter Limmen het feit dat het kabinet het
probleem van het gelijke speelveld op de arbeidsmarkt doorschuift
naar een volgend kabinet. Dat thema moet dan ook wat Limmen
betreft hét thema worden richting de verkiezingen in 2017.
De ingezette flexibilisering van de arbeidsmarkt zet zich namelijk
voort in 2016 en daarmee is het ook het gehele jaar een rode draad
door het werk van het CNV. Een gelijk speelveld tussen werkenden
wat betreft de kosten van arbeid is daarbij de kern van de inzet
van het CNV. In november bieden de vakcentrales CNV, FNV en

4
VCP een brandbrief aan, aan werkgeversvoorman Hans de Boer
en de voorzitter van de SER, Mariëtte Hamer. De oproep is om de
‘race to the bottom’ te keren en mensen weer perspectief te geven.
In de brandbrief gaan de bonden in op verschillende aspecten
van deze race. De moordende concurrentie die van collega’s
concurrenten maakt, de gevolgen van mondialisering en de positie
van multinationals, privatiseringen, aanbestedingsprocedures die de
prijzen drukken, deregulering en bezuiniging, en op de polarisatie in
de samenleving.
Eind oktober maakt het kabinet bekend dat op 1 januari 2022 de
AOW-leeftijd verhoogd zal worden naar 67 jaar en 3 maanden. Het
CNV maakt zich zorgen over de snelheid van de stijging van de AOW-
leeftijd en spreekt zich hierover publiekelijk uit.
Ook het in 2013 gesloten Sociaal Akkoord houdt de eerste helft van
het jaar de gemoederen in de polder nog danig bezig.
CNV Internationaal heeft in 2016 het nieuwe vakbonds-
medefinancieringsprogramma Panta Rhei (2017-2020) ontwikkeld
en goedgekeurd gekregen door het ministerie van Buitenlandse
Zaken. Het nieuwe programma richt zich op het bevorderen van
sociale rechtvaardigheid, het verkleinen van ongelijkheid en
het verminderen van armoede. Het programma is ingebed in
internationale raamwerken zoals de ‘Sustainable Development
Goals’ van de VN, de Decent Work Agenda van de ILO, en de United
Nations Guiding Principles for Business and Human Rights, en sluit
onder andere aan bij de convenanten trajecten die momenteel plaats
vinden in Nederland en waar de CNV-bonden nauw bij betrokken zijn.
In de werkorganisatie staat een groot deel van 2016 in het teken
van de selectie van het nieuwe CRM. In workshops werden door
collega’s van de CNV-bonden de werkprocessen in kaart gebracht
waar het nieuwe CRM een rol in speelt. Uitgangspunt hiervan was:
de nieuwe werkprocessen zo te ontwerpen dat ze gelijk zijn voor alle
bonden. Op basis van deze uitwerkingen is een Request For Proposal

5
(RFP) opgesteld waar een aantal partijen op heeft gereageerd.
Uiteindelijk is de keuze gevallen op het product ‘Microsoft Dynamics
CRM’ in combinatie met ‘Microsoft Dynamics AX 2012’. Als
implementatiepartner is gekozen voor een consortium van Pylades
en CRM Partners.
In 2016 wordt in goed overleg met CNV Vakmensen een cao
afgesloten voor twee jaar. Ook andere onderwerpen als de nasleep
van de fusie CNV Vakmensen / CNV Dienstenbond en de uitwerking
van de extra taakstellingen in de begroting 2017 komen regelmatig
aan de orde. Ook met de Ondernemingsraad is regelmatig
vruchtbaar overleg gevoerd. De bezuinigingen, het gedwongen
afscheid moeten nemen van medewerkers en de invoering van een
nieuw CRM systeem zijn de hoofdpunten.
In 2016 worden, na besluit van het Algemeen Bestuur, de Financiële
Commissie en het Secretarissen Overleg opgeheven. Het feit dat
iedereen in hetzelfde gebouw zit, leidt tot een andere manier van
overleg. Het Bestuurlijk Overleg Bonds Overstijgende Zaken (BOBOZ)
is het maandelijks overleg wat de FC en het SO vervangt. Veel zaken
die de gezamenlijke werkorganisaties betreffen komen hier aan de
orde. Zo is een belangrijk gezamenlijk punt de invoering van een
nieuw CRM systeem, het mogelijk continueren van de huisvesting
op de Tiberdreef, de ontwikkeling van CNV Info en de bezuinigingen
bij CNV Ledenservice. Ook wordt, samen met de betrokken
Ondernemingsraden, het gezamenlijke OR-overleg, het zogenaamd
OR-3, weer vlot getrokken. Aan het einde van het jaar werd, voor de
eerste keer, gezamenlijk met alle werkorganisaties van het CNV op
de Tiberdreef de Kerstviering gehouden.
Pieter de Vente
Algemeen secretaris

6
2. Het jaar in vogelvlucht
5 januari
Werknemers van bedrijven zonder cao of verplicht bedrijfs-
pensioenfonds krijgen via de ondernemingsraad meer invloed
op hun pensioen. Volgens CNV-voorzitter Maurice Limmen
versterkt dit de positie van werknemers in deze bedrijven.
6 januari
Werknemers die een naaste of familielid willen verzorgen, moeten
de ruimte krijgen om dat te doen. Bijvoorbeeld met flexibele
werktijden of door thuis te werken. CNV-voorzitter Maurice Limmen
reageert hiermee op het onderzoek van de landelijke organisatie van
mantelzorgers, Mezzo.

7
11 januari
Er is een patroon bij grote faillissementen, waarbij topbestuurders
en investeerders hun eigen hachje redden en de ellende afwentelen
op werknemers en de samenleving. Dit zei CNV-voorzitter Maurice
Limmen tijdens de Jaaropening van het CNV. Om dit te onderzoeken
zou er een parlementaire enquête moeten komen.
13 januari
Het duurt te lang voordat zieke werknemers weer aan het werk
kunnen. De Tweede Kamer focust in het overleg hierover te veel op
de vermeende kosten van loondoorbetaling bij ziekte. De focus zou
juist moeten liggen op terugkeer naar de werkplek, aldus het CNV.
18 januari
Een schrikbarende onderbenutting van talent. Dat is de reactie
van Limmen op de cijfers van het CBS in het rapport ‘Banen onder
Niveau’. Veel mensen met een goede opleiding werken onder hun
niveau, tegelijkertijd is er voor mensen met weinig opleiding weinig
werk te vinden.
19 januari
Ondersteun mantelzorgers met een regeling voor betaald verlof.
Dat bepleit de CNV-voorzitter naar aanleiding van een motie van de
PvdA in de Tweede Kamer om zo’n regeling te onderzoeken. Het
CNV is voor een regeling die vergelijkbaar is met regelingen voor
zwangerschap.
In een gezamenlijke brief aan staatssecretaris Jetta Klijnsma van
Sociale Zaken en Werkgelegenheid vragen de vakcentrales CNV,
FNV en VCP aandacht voor de problemen rond pensioenen. Door de
lage rekenrente en problemen met de overbruggingsregeling voor de
AOW komen mensen in de problemen.

8
De beloningen van topbestuurders moeten gerelateerd zijn aan
cao-lonen. Dat stelt CNV-voorzitter Maurice Limmen naar aanleiding
van CBS-cijfers waaruit blijkt dat de loonkloof tussen topverdieners
en normale werknemers groeit. De top heeft ook in de crisis goed
voor zichzelf gezorgd en verdient inmiddels zes keer meer dan een
gemiddelde werknemer.
21 januari
De werkloosheid daalt, maar het tempo blijft laag. Zonder een echt
stevige daling kun je niet zeggen dat de crisis voorbij is, vindt CNV-
voorzitter Maurice Limmen. Hij zegt dit naar aanleiding van CBS-
cijfers over de werkgelegenheid.
22 januari
De kosten voor kinderopvang zijn voor middeninkomens te hoog. Dat
is één van de uitkomsten van het SER-advies over voorzieningen voor
jonge kinderen. Volgens CNV-voorzitter Limmen kan het advies ertoe
leiden dat knelpunten in de kinderopvang worden beperkt.
25 januari
Het is goed dat het kabinet maatregelen wil nemen om de
arbeidsrelatie tussen zzp’er en opdrachtgever te verbeteren, maar
fundamentele vragen over bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid en
evenwichtige verhoudingen op de arbeidsmarkt pakt het kabinet niet
aan, zegt Maurice Limmen naar aanleiding van de behandeling van
de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA)
26 januari
Het CNV pleit nogmaals voor een individueel ontwikkelingsbudget
voor alle werknemers. Dit in aanloop naar het debat in de
Tweede Kamer over een Leven Lang Leren. Juist door de snelle

9
technologische ontwikkelingen en robotisering verandert werk
steeds sneller.
27 januari
Gepensioneerden zijn er tijdens de crisis harder op achteruit gegaan
dan werkenden. Hun koopkrachtontwikkeling loopt achter. Het CNV
pleit er daarom voor dat lastenverlichting ook bij ouderen terecht
komt.
2 februari
Een gemiste kans. Zo noemt de CNV-voorzitter de wet Deregulering
Beoordeling Arbeidsrelaties die in de Eerste Kamer is aangenomen.
De wet biedt onvoldoende mogelijkheden om echt een gelijk
speelveld voor zzp’ers en werknemers de scheppen.
3 februari
Maatwerk per sector en goed luisteren naar de wensen van
werknemers. Dan heeft het cao-stelsel toekomst. Dit stelde CNV-
voorzitter Maurice Limmen in aanloop naar het debat in de Tweede
Kamer over de toekomst van de cao.
5 februari
Weeffouten in de Europese regels zorgen voor oneerlijke
concurrentie, verdringing en uitbuiting. CNV-voorzitter Maurice
Limmen pleit in aanloop naar de Europese conferentie Decent Work
voor betere regels en betere handhaving.
10 februari
De positie van werkenden in nieuwe bedrijfsvormen zoals Uber

10
en AirBNB is nog steeds een blinde vlek. Volgens CNV-voorzitter
Maurice Limmen moet het kabinet met een visie komen over de
arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden in deze bedrijven.
11 februari
Een verantwoord beloningsbeleid zonder zelfverrijking voor de top.
Arend van Wijngaarden, vicevoorzitter van het CNV, pleit bij de start
van het debat over de nieuwe Corporate Governance Code voor
organisaties waarin de belangen van iedereen meewegen.
Wil je de economie echt vooruit helpen, dan zullen er banen met
zekerheid moeten komen. De economie groeit, maar bij het CNV
is zorg, omdat die groei vooral zit in flexibele banen zonder enige
zekerheid.
23 februari
Een baan moet vertrouwen geven, zodat je bijvoorbeeld een huis kunt
kopen of een opleiding kunt volgen. Die functie verdwijnt, nu steeds
meer banen flexbanen zijn, constateert CNV-voorzitter Maurice
Limmen in reactie op cijfers van het CBS over de banenmarkt.
1 maart
Werkgevers moeten de WWZ – die ze nota bene zelf hebben
onderschreven – gaan toepassen en niet met alle inzet zoeken naar
manieren om de wet te ontduiken. Dit zei Arend van Wijngaarden,
arbeidsvoorwaardencoördinator van het CNV, tijdens het
rondetafelgesprek over de WWZ in de Tweede Kamer.
2 maart
Gelijk loon voor gelijk werk op dezelfde plek. Dat moet de inzet van
Nederland zijn tijdens de Europese voorjaarstop. In aanloop naar

11
deze top hebben sociale partners een gesprek met minister Henk
Kamp van Economische Zaken.
5 maart
Maak afspraken over tarieven voor zzp’ers in de cao. Het inkomen
van zzp’ers is zo’n tien procent lager dan dat van werknemers die
vergelijkbaar werk doen, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Omdat
het loon van zzp’ers niet beschermd is, kan er concurrentie op
loonkosten plaatsvinden.
7 maart
De groei lijkt aan te houden en de arbeidsmarkt trekt aan, zo meldt
het Centraal Planbureau, maar er moet volgens CNV-voorzitter
Maurice Limmen nog veel gebeuren. Langdurig werklozen zijn nog
steeds kwetsbaar, er is concurrentie tussen zzp’ers en werknemers,
en kennis en vaardigheden sluiten vaak niet aan op de arbeidsmarkt.
8 maart
In een brief aan de Tweede Kamer kondigt minister Lodewijk
Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan dat hij het
Dagloonbesluit gaat repareren. Goed nieuws, want het CNV trekt
hier al heel lang aan. Het Dagloonbesluit dupeerde flexwerkers,
herintreders en starters die in de WW terecht kwamen.
8 maart
De herziening van de Europese Detacheringsrichtlijn schiet te
kort. Dat is de reactie van CNV-voorzitter Maurice Limmen op het
voorstel van Eurocommissaris Marianne Thyssen om de richtlijn aan
te passen. De herziene richtlijn pakt het probleem van oneerlijke
concurrentie onvoldoende aan.

12
9 maart
Als de werkgevers problemen ervaren met de WWZ, dan moeten ze
dat concreet onderbouwen. Dat is de reactie van de vakcentrales op
geluiden bij werkgevers over onder meer de transitievergoeding.
10 maart
In een brandbrief aan minister Asscher van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid pleiten de Nederlandse vakcentrales en de
Europese vakbondskoepel voor veilige grenzen bij het werken met
kankerverwekkende stoffen. Kanker is de meest voorkomende werk
gerelateerde doodsoorzaak.
15 maart
Mensen die naast elkaar aan het werk zijn tegen verschillende
arbeidsvoorwaarden, dat is nog steeds de dagelijkse praktijk
in Europa. De Europese top moet daarom vooral gaan over een
fatsoenlijke arbeidsmarkt. De Tweede Kamer debatteert over de
agenda van de Europese voorjaarstop.
De dienstverlening aan werkzoekenden en werkgevers verloopt
nog steeds niet goed en ook de uitvoering van de sociale zekerheid
roept zorgen op. De vakcentrales pleiten daarom in een brief aan de
Tweede Kamer voor een grotere rol in de uitvoering van de sociale
zekerheid.
Niet de Europese Centrale Bank, maar de politiek moet leidend
zijn bij het economische beleid in Europa. Dat zegt CNV-voorzitter
Maurice Limmen aan de vooravond van de Tripartite Social Summit
in Brussel. Op die bijeenkomst komen Europese instituten en
organisaties van werknemers en werkgevers bij elkaar.

13
16 maart
Te veel jonggehandicapten belanden in de bijstand en het aantal
beschutte werkplekken voor hen blijft achter. In het Sociaal Akkoord
is afgesproken dat er in 2026 zeker 125 duizend banen moeten zijn
voor mensen met een arbeidsbeperking.
18 maart
Omdat we langer doorwerken, neemt de kans toe dat je in je werk-
zame leven te maken krijgt met een chronische ziekte. De Sociaal
Economische Raad heeft hier daarom een advies over uitgebracht.
Vaak is er met kleine aanpassingen op het werk veel te bereiken.
23 maart
CNV-voorzitter Maurice Limmen juicht de brandbrief toe die de
Stichting van de Arbeid aan premier Mark Rutte heeft gestuurd over
de mogelijke kortingen op pensioenen. De Europese Centrale Bank
houdt de rente laag, dat raakt de pensioenen en het leidt tot verlies
van vertrouwen in ons pensioenstelsel.

14
24 maart
De vakcentrales hebben een beter voorstel om het Dagloonbesluit te
repareren, zo schrijven zij in een brief aan minister Lodewijk Asscher
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Door nieuwe regels krijgen
flexwerkers, starters en herintreders een veel langere WW als zij
hun baan kwijtraken. Een goede reparatie moet hier een eind aan
maken.
30 maart
Een goed pensioen opbouwen lukt alleen met goede collectieve
regelingen. Dat geldt zowel voor werknemers als voor zzp’ers. Dit
zegt CNV-voorzitter Maurice Limmen in aanloop naar het debat in de
Tweede Kamer over de toekomst van het pensioenstelsel.
11 april
De Europese Commissie komt met betere regels tegen de
onderbetaling en uitbuiting van arbeidsmigranten, gebaseerd op
het principe ‘gelijk loon voor gelijk werk op dezelfde werkplek’.
Hoewel de herziening van de Detacheringsrichtlijn positief is, kan de
uitwerking nog beter.
12 april
De maatregelen die de Europese Centrale Bank (ECB) neemt, pakken
gunstig uit voor Zuid-Europa, maar zijn slecht voor Nederlandse
spaarders, werknemers en gepensioneerden. CNV-voorzitter
Maurice Limmen zegt tijdens de rondetafelgesprekken in de Tweede
Kamer dat de ECB daarmee politiek bedrijft. Politiek hoort niet thuis
bij een instelling die niet democratisch is gekozen.
Het UWV mag niet wachten met het herstellen van de WW-uitkering
tot de reparatie daadwerkelijk op 1 januari ingaat. Dat heeft de

15
rechter bepaald. Het CNV strijdt al een jaar voor een eerlijke WW-
uitkering in het Dagloonbesluit. Dit besluit pakt slecht uit voor
starters, herintreders en flexwerkers.
13 april
In aanloop naar het overleg van de commissie Sociale Zaken en
Werkgelegenheid van de Tweede Kamer wijst CNV-voorzitter
Maurice Limmen er op dat werkgevers op grote schaal
arbeidsmigranten inzetten om zo te besparen op loon, belasting en
premie-afdrachten. Het CNV stelt voor de duur van detachering in de
Detacheringsrichtlijn te beperken tot maximaal zes maanden. Nu is
dat twee jaar.
15 april
Vrijhandelsverdragen moeten voldoen aan sociale en duurzame
eisen. Dat staat in het advies dat de Sociaal Economische Raad heeft
uitgebracht over TTIP. Het CNV heeft meegewerkt aan dit advies.
Volgens CNV-voorzitter Maurice Limmen heeft de SER hiermee een
lat neergelegd waaraan toekomstige verdragen minimaal moeten
voldoen.

16
21 april
De arbeidsmarkt moet geen flipperkast worden waarin het beleid
keer op keer wijzigt. Het is belangrijk dat de rust in de polder
weerkeert. Dat is de reactie van het CNV op de wijzigingen die het
kabinet wil aanbrengen in de Wet Werk en Zekerheid.
Beken kleur als het gaat om koopkrachtbehoud voor senioren. Dat
is de oproep aan de politiek van CNV-voorzitter Maurice Limmen
na de bekendmaking van de financiële positie van de vijf grootste
Nederlandse pensioenfondsen. Die positie is in het eerste kwartaal
opnieuw verslechterd.
26 april
Elk Europees bedrijf dat medewerkers in Nederland detacheert,
moet dat melden. Dat stelt CNV-voorzitter Maurice Limmen
in aanloop naar het debat in de Tweede Kamer over de Wet
Arbeidsvoorwaarden Gedetacheerde Werknemers in de EU.
Nederlandse bedrijven moeten vervolgens verplicht zijn die
meldingen te checken.
28 april
De bedrijfswinsten stijgen, maar de loonstijging blijft achter, zo
laat De Nederlandsche Bank weten. Een gelijk speelveld tussen
werkenden is noodzakelijk om die lonen te doen stijgen, meent CNV-
voorzitter Maurice Limmen. Vooral de achtergestelde positie van
zzp’ers moet worden recht getrokken.
Hoe zorgen we ervoor dat we in een wereld met robots nog ons
brood kunnen verdienen? Dit is volgens CNV-voorzitter Maurice
Limmen de kernvraag in het debat over robotisering en de
arbeidsmarkt, dat in de Tweede Kamer plaatsvindt. Scholing en
ontwikkeling is in die ontwikkeling cruciaal.

17
10 mei
Houd je rug recht en bestrijd oneerlijke concurrentie. Dat is de
oproep die het CNV doet aan Eurocommissaris Marianne Thyssen.
Aanleiding is het verzet van Oosteuropese landen tegen de
herziening van de Detacheringsrichtlijn. Die herziening is voor het
CNV het minimale, en gaat eigenlijk al niet ver genoeg.
12 mei
De langdurige werkloosheid wordt steeds grijzer. Dat blijkt uit
nieuwe cijfers van het CBS. Hoewel de arbeidsmarkt verbetert, zijn
het juist oudere werklozen die nog steeds aan de kant staan. Tijd om
de hardnekkige vooroordelen van werkgevers over ouderen weg te
nemen.
13 mei
De onzekerheid op de arbeidsmarkt is een rem op de groei. De
wildgroei aan tijdelijke contracten en zzp-constructies moet daarom
stoppen. Vooral jongeren en oudere herintreders zijn de dupe van
het afnemende aantal vaste contracten op de arbeidsmarkt.
17 mei
Geef flexwerkers een extra beloning: de flex-toeslag. Dat stelt CNV-
voorzitter Maurice Limmen voor in reactie op de CBS-cijfers over de
groei van het aantal flexbanen. Met flexbanen leggen werkgevers het
ondernemersrisico neer bij werknemers. Voor dat risico hoor je een
werknemer dan ook extra te betalen.
20 mei
Een belangrijke, maar voorzichtige eerste stap. Dat is de reactie van
het CNV op het besluit van het kabinet om het wettelijke minimum
jeugdloon stapsgewijs af te schaffen vanaf 21 jaar. Tot nu toe geldt

18
dit jeugdloon tot 23 jaar. Het CNV is er voor dat het jeugdloon
uiteindelijk vanaf 18 jaar verdwijnt.
De verkenning van het persoonlijke pensioenvermogen met
collectieve risicodeling is een welkome stap in de discussie over
de toekomst van het pensioenstelsel. Dat is de reactie van CNV-
voorzitter Maurice Limmen op de verkenning die de Sociaal
Economische Raad heeft uitgebracht over het pensioenstelsel.
27 mei
De hoogte van de lonen is een zaak tussen werkgevers en
werknemers. Het is positief dat zowel minister Dijsselbloem van
Financiën en De Nederlandsche Bank zich uitspreken over hogere
lonen nu het economisch beter gaat, maar als het kabinet daar echt
concreet iets aan wil doen dan kan dat door de lonen in de publieke
sector te verhogen. De overheid als werkgever is aan zet.
30 mei
Fundamentele problemen op de Europese arbeidsmarkt worden
nog onvoldoende opgepakt. Dat concludeert CNV-voorzitter
Maurice Limmen in aanloop naar het einde van het Nederlandse
voorzitterschap van de Europese Unie. Maar met het aanpakken van
de Detacheringsrichtlijn is wel een voorzichtig begin gemaakt.
31 mei
Opnieuw een signaal dat ouderen het moeilijk hebben op de
arbeidsmarkt. Het CBS constateert dat senioren steeds vaker een
beroep doen op de bijstand en oververtegenwoordigd zijn onder
langdurig werklozen. Het CNV vraagt aandacht voor de moeilijke
positie van oudere werklozen.

19
De Eerste Kamer is akkoord met de Wet Arbeidsvoorwaarden
Gedetacheerde Werknemers in de Europese Unie. Een goede zaak,
want de wet maakt informatie-uitwisseling tussen inspectiediensten
in Europa een stuk makkelijker. Het CNV maakt zich nog wel zorgen
over het beschikbare aantal inspecteurs voor handhaving van deze
wet.
De enorme boetes die uitkeringsgerechtigden krijgen als zij de
fout in gaan, zelfs als dat per ongeluk is, dat kan niet langer. CNV-
voorzitter Maurice Limmen vindt het terecht dat er meer maatwerk
komt in de zogenaamde Fraudewet. De maximale boete op
overtredingen kan voortaan alleen worden gegeven als er sprake is
van opzet.
2 juni
Ondernemingsraden krijgen meer te zeggen over de pensioenen.
Bijvoorbeeld over wijzigingen in de afspraken rond pensioenen. Een
goede zaak. Het versterkt de positie van werknemers en stelt hen in
staat hun verantwoordelijkheid voor het pensioen waar te maken.

20
3 juni
De ketenaansprakelijkheid uit de Wet Aanpak Schijnconstructies
moet ook gelden in het beroepsgoederenvervoer. Volgens CNV-
voorzitter Maurice Limmen krijgen chauffeurs nu vaak te weinig
betaald en is er sprake van uitbuiting en verdringing. De Tweede
Kamer behandelt het wetsvoorstel voor ketenaansprakelijkheid in de
transportsector.
7 juni
De kunstmatig lage rente zorgt er voor dat veel pensioenfondsen
in zwaar weer verkeren. In een brief aan de Tweede Kamer roepen
de vakbonden de politiek op haar verantwoordelijkheid te nemen.
De bonden zijn kritisch over de kunstmatig laag gehouden rente in
Europa.
We hebben niet meer Europa nodig, maar een eerlijke Europese
Unie. De aanpassing van de Detacheringsrichtlijn kan daarin een
goede eerste stap zijn, vindt CNV-voorzitter Maurice Limmen in aan-
loop naar het gesprek dat hij in Brussel heeft met Europese vakbon-
den.
Het Actieplan Perspectief voor 50-plussers, met voetbalicoon John
de Wolf als boegbeeld, is hard nodig om de kennis en ervaring van
deze groep voor de arbeidsmarkt weer in beeld te brengen. De
werkloosheid onder 50-plussers is hoger dan in andere groepen. Dat
heeft vooral te maken met onjuiste beeldvorming.
8 juni
Wacht niet met het aanpakken van flex. De Tweede Kamer moet
daarom uitvoering eisen van de motie die oproept tot een gelijke
behandeling van werknemers die werken via een payrollbedrijf. Dit
stelt CNV-voorzitter Maurice Limmen in aanloop naar het debat in de
Kamer over het arbeidsmarktbeleid.

21
De Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel aangenomen dat werkne-
mers via de ondernemingsraad meer invloed geeft op hun pensioenen.
In de Sociaal Economische Raad heeft het CNV ook al gepleit voor meer
invloed van werknemers.
14 juni
Het CNV maakt zich zorgen over het achterblijvende aantal zogenaam-
de beschutte werkplekken voor mensen met een arbeidsbeperking. Er
is een inhaalslag nodig, zo laat ook de Sociaal Economische Raad we-
ten in de verkenning die is uitgebracht over de afspraken die gemaakt
zijn om mensen met een arbeidshandicap aan werk te helpen.
Goed nieuws voor mensen die een individuele pensioenspaarpot
opbouwen bij een pensioenverzekeraar. Zij kunnen na hun pensioen-
leeftijd besluiten om met een deel van het vermogen door te beleggen,
zodat zij kans hebben op een hogere pensioenuitkering. De nieuwe wet
Verbeterde Premieregeling maakt dit mogelijk.
15 juni
Opnieuw roept het CNV, samen met andere vakcentrales uit Neder-
land, Slowakije en Malta, Eurocommissaris Marianne Thyssen op
om vast te houden aan haar plan de Detacheringsrichtlijn te herzien.
Slowakije en Malta zijn de volgende twee landen die voorzitter zijn van
de Europese Unie.
16 juni
Naast meer banen, moet er ook meer zekerheid komen voor
mensen. Dat is de reactie van CNV-voorzitter Maurice Limmen
op de investeringsagenda die de werkgeversverenigingen hebben
gepresenteerd. De ondernemers willen van de overheid miljarden aan
publiek geld om ondernemingen te subsidiëren. Dat moet dan wel
leiden tot publieke winst.

22
17 juni
Een betere bescherming voor werknemers na een faillissement,
daar moet nieuwe wetgeving toe leiden. Dit zegt CNV-voorzitter
Maurice Limmen in aanloop naar de behandeling van de wet
Continuïteit Ondernemingen die in de Tweede Kamer wordt
behandeld.
23 juni
Het CNV slaat alarm over de capaciteit van de Inspectie SZW, de
voormalige Arbeidsinspectie. Uit het antwoord op Kamervragen en
het jaarverslag blijkt dat slechts 3,5 procent van de risicobedrijven
bezoek krijgt van inspecteurs. De achterblijvende capaciteit geeft
malafide werkgevers vrij spel.
Te weinig inspecteurs om te handhaven en nog steeds
mogelijkheden om een hoog bedrag aan kosten voor huisvesting of
zorg op het loon in te houden. Dat is de reactie van het CNV op het
wetsvoorstel Aanpak Schijnconstructies. Deze wet moet het aantal
inhoudingen op het minimumloon terugdringen.

23
24 juni
Het CNV staat achter een economie waarin we meer hergebruiken
en zuiniger omgaan met schaarse grondstoffen. De Sociaal Econo-
mische Raad, waarin het CNV deelneemt, brengt vandaag het advies
‘Circulaire Economie, van wens naar uitvoering’ uit.
Een Europese Unie zonder het Verenigd Koninkrijk is nauwelijks voor
te stellen, daarom is het een treurige dag voor Europa. Zo reageert
CNV-voorzitter Maurice Limmen op de uitslag van het referendum
over de Brexit. Het Britse ‘nee’ onderstreept wel de noodzaak voor
een eerlijker Europa met een sociale arbeidsmarkt.
25 juni
Het is goed dat het voor gemeenten verplicht wordt om beschutte
werkplekken te scheppen voor mensen met een arbeidsbeperking.
Het aantal beschutte werkplekken blijft achter. Het CNV is positief
over de verplichting die staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid aankondigt.
27 juni
Investeren in duurzame energie is goed, maar moet samengaan
met een investering om werknemers uit vervuilende sectoren om
te scholen. Het effect op de koopkracht moet een plek krijgen in de
klimaatbegroting, daarmee maak je duidelijk wie welke rekening
betaalt. Dat stelt CNV-voorzitter Maurice Limmen tijdens het ronde-
tafelgesprek over de Klimaatwet in de Tweede Kamer.
27 juni
In een brief aan de Vaste Kamercommissie voor Sociale Zaken en
Werkgelegenheid laten CNV en FNV weten dat gemeenten verplicht
moeten worden om werk te maken van beschut werk voor mensen

24
met een arbeidshandicap. Hierin steunen zij het voornemen van
staatssecretaris Klijnsma.
29 juni
Flex ondermijnt de verdeling van welvaart. Dat stelt CNV-voorzitter
Maurice Limmen naar aanleiding van de CBS-cijfers in ‘Welvaart in
Nederland 2016’. Werk zorgt steeds minder voor zekerheid, dat zorgt
er voor dat mensen al bij een kleine tegenslag diep in de problemen
kunnen komen.
30 juni
In een brandbrief aan de Tweede Kamer roepen de vakcentrales
CNV, FNV en VCP op om snel met een oplossing te komen voor
werklozen die al sinds een jaar een te lage uitkering krijgen. De
beloofde compensatie laat te lang op zich wachten. De problemen
zijn ontstaan door het Dagloonbesluit uit 2015, waardoor de WW-
uitkering anders wordt berekend.
1 juli
Zorg dat alle werkenden, ook zzp’ers, pensioen opbouwen. Dat
voorkomt later problemen. Dit stelt het CNV naar aanleiding van
cijfers van het Nibud waaruit blijkt dat een kwart van de werkenden
te weinig pensioen opbouwt. Dat komt met name door het groeiende
aantal zzp’ers en flexwerkers.
Nederland loopt achter als het gaat om de Europese
investeringsdoelen voor onderzoek en ontwikkeling. Terwijl die
investeringen volgens CNV-voorzitter Maurice Limmen hard nodig
zijn om banen te scheppen. Het CBS komt met cijfers waaruit blijkt
dat Nederland te weinig inzet op slimme en duurzame groei om de
EU-2020 doelen op tijd te halen.

25
4 juli
Namens het CNV tekende vicevoor-
zitter Arend van Wijngaarden het
Convenant Duurzame Kleding en
Textiel. Dat deed hij samen met 55
kleding- en textielbedrijven, branche-
organisaties, vakbonden en maat-
schappelijke organisaties.
5 juli
De motie die de Tweede Kamer heeft aangenomen om meer onder-
zoek te doen naar de capaciteit van de Inspectie SZW is een goede
eerste stap. Het CNV trekt al langer aan de bel over de te kort schie-
tende capaciteit van de inspectie.
6 juli
Verbeter de koopkracht van ouderen nu het economisch weer beter
gaat. Die oproep doet CNV-voorzitter Maurice Limmen in aanloop
naar het voorjaarsoverleg in de Tweede Kamer. De koopkracht van
ouderen stond jarenlang onder druk.
8 juli
Tijdens de bijeenkomst van het Europees Verbond van Vakvereni-
gingen, pleit het CNV voor maatregelen om uitbuiting en verdringing
op de Europese arbeidsmarkt tegen te gaan. Met name de huidige
Detacheringsrichtlijn leidt tot scheve situaties, het ondermijnt het
draagvlak voor Europese samenwerking.
Collectiviteit en solidariteit moeten de bouwstenen blijven van een
toekomstig pensioenstelsel. Dat betekent ook dat iedere werkende
een goed pensioen moet kunnen opbouwen. Het CNV vindt de

26
perspectiefnota van de Sociaal Economische Raad over de toekomst
van pensioenen een welkome stap in de discussie.
13 juli
Het CNV is positief over het aantal gerealiseerde garantiebanen bij
bedrijven en overheidsorganisaties, maar blijft bezorgd over het
aantal gerealiseerde beschutte werkplekken voor mensen die het
moeilijkst aan een betaalde baan kunnen komen. In het Sociaal
Akkoord van 2013 is afgesproken dat tot 2026 125 duizend mensen
met een arbeidsbeperking aan een baan geholpen worden.
20 juli
Eurocommissaris Marianne Thyssen handhaaft haar voorstel om
de Detacheringsrichtlijn aan te passen. Ondanks de ‘gele kaart’ die
Oosteuropese landen hadden getrokken. Een goede zaak, want het is
hard nodig de ongelijke kosten van arbeid bij grensoverschrijdende
detachering aan te pakken.
25 juli
Het is niet gek dat werknemers meer loon eisen. De loonkosten zijn
nauwelijks gestegen, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor
de Statistiek. In sommige bedrijfstakken zijn de loonkosten zelfs
gedaald. Het is zorgwekkend dat werkgevers elkaar zo opjagen om
de loonkosten naar beneden te krijgen.
9 augustus
Iedereen moet baat hebben bij economische groei, dus ook mensen
die met pensioen zijn. De cijfers van het Centraal Planbureau laten
een lichte groei in de koopkracht zien bij werkenden, maar een lichte
daling bij gepensioneerden.

27
18 augustus
Ervaren oudere medewerkers moet bij een doorstart na een faillis-
sement net zoveel kans hebben op werk als andere werknemers. Mi-
nister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wil
daarom nieuwe spelregels. Het CNV pleit al langer voor een betere
bescherming van werknemers na een doorstart.
19 augustus
Het idee van werkgevers om de bonuscultuur in de voeren op de
werkvloer is een slecht idee. Dat stelt Arend van Wijngaarden in
reactie op de plannen van het AWVN. Wil je de economie stimuleren
dan is een hoger loon voor iedereen de juiste weg. Regel dat via de
cao.
26 augustus
Een fopspeen. Zo noemt CNV-voorzitter Maurice Limmen de plan-
nen van D66 om het ontslagrecht te versoepelen. Een nog verdere
flexibilisering van de arbeidsmarkt is zowel economisch als sociaal
gezien destructief.
30 augustus
De doorgeslagen flex is slecht voor de economie, slecht voor de
scholing van medewerkers, slecht voor mantelzorgers en slecht
voor de maatschappij als geheel. Dat is de reactie van CNV-voorzitter
Maurice Limmen op het rapport ‘Aanbod van Arbeid 2016’ dat het
Sociaal Cultureel Planbureau publiceert. Het rapport beschrijft on-
der meer hoe werkgevers nauwelijks investeren in de opleiding van
flexibele medewerkers.
5 september
Laat Europa nu eerst goed doen wat ze nu doet, in plaats van er

28
steeds meer taken bij nemen. Dat is de reactie van CNV-voorzitter
Maurice Limmen op de plannen van de Europese Commissie voor
een zogenaamde ‘sociale pijler’. De commissie wil daarin allerlei
wetgeving maken over onder meer de zorg.
6 september
Een betere positie voor bedrijfsarts en preventiemedewerker,
een klachtenprocedure en recht op een second opinion. Dat zijn
goede verbeteringsvoorstellen op de Arbeidsomstandighedenwet.
Kanttekening is nog wel dat de bedrijfsarts de second opinion kan
tegenhouden.
12 september
Vrouwen met een flexbaan zijn vaker de dupe van zwangerschaps-
discriminatie dan vrouwen met een vast contract. Het flexcontract
ondermijnt daarmee de bescherming van zwangere vrouwen. Dit
blijkt uit het rapport dat het College voor de Rechten van de Mens
heeft uitgebracht.
13 september
De groei van het aantal – al dan niet gedwongen – zzp’ers zet de
lonen onder druk. Omdat zzp’ers vaak geen goed tarief kunnen
uitonderhandelen zetten ze daarmee niet alleen hun eigen inkomen,
maar ook dat van werknemers onder druk. Dit ondermijnt het sociale
stelsel, maar raakt ook de cao-afspraken. Het CNV pleit daarom voor
een gelijk speelveld.
13 september
De Tweede Kamer stemt in met een aantal verbeteringen van de
Arbeidsomstandighedenwet. Punt van aandacht blijft nog wel de
toegang die medewerkers hebben tot een second opinion.

29
19 september
Geef werknemers meer invloed op hun eigen werk en carrière,
bijvoorbeeld door mensen een individueel ontwikkelingsbudget te
geven waarmee ze zelf hun toekomst kunnen vormgeven. Dat is één
van de kernpunten in de conceptarbeidsvoorwaardennota van het
CNV voor 2017. De leden zullen later stemmen over de nota.
20 september
Een opgeruimde troonrede met terechte aandacht voor gelijk-loon-
voor-gelijk-werk-op dezelfde plaats. De Nederlandse begroting heeft
vaste grond onder de voeten gekregen. Nu werkend Nederland nog.
Dat is de eerste reactie van CNV-voorzitter Maurice Limmen op de
troonrede.
Het kabinet deelt uit en schuift vooruit. Volgens het CNV is het jam-
mer dat het kabinet over een aantal belangrijke arbeidsmarktproble-
men geen knopen doorhakt, bijvoorbeeld over de wankele positie van
flexwerkers en zzp’ers. Uit de Miljoenennota die gepresenteerd is,
blijkt dat het economisch tij meezit.

30
23 september
De verkenning van de Sociaal Economische Raad over de effecten
van robotisering op de arbeidsmarkt schetst een dubbel beeld. Ener-
zijds schept robotisering nieuwe banen en krijgen meer mensen met
hulp van techniek toegang tot de arbeidsmarkt. Anderzijds zal het
ook banen doen verdwijnen. De verkenning wordt besproken met de
achterban van vakbonden en werkgeversorganisaties.
26 september
Een teleurgestelde reactie van het CNV op de antwoorden van minis-
ter Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op vragen over
de problemen die er zijn met het WW-dagloon. Niet alle gedupeer-
den krijgen compensatie voor de nieuwe dagloonberekening en voor
mensen die dat wel krijgen komt die compensatie veel te laat.
29 september
Een flexibele AOW voor mensen met zware beroepen. Dit plan van
het CNV krijgt nu ook steun van de PvdA. Voor veel werknemers
met zware beroepen is het lastig te blijven werken tot de verhoogde
AOW-leeftijd. Mensen die zwaar werk hebben zouden daarom eerder
moeten kunnen stoppen.
4 oktober
Scholing en ontwikkeling is juist nu hard nodig. Het is daarom een
slecht signaal dat het kabinet daar op gaat bezuinigen. Het CNV rea-
geert daarmee op het bericht dat het kabinet 106 miljoen wil bezuini-
gen door de belastingaftrek voor scholing af te schaffen.
5 oktober
Zorg voor een adequaat vangnet voor 50-plussers. Het kan niet zo
zijn dat deze mensen hun huis moeten opeten omdat ze geen baan

31
meer kunnen vinden. Het CNV dringt daarom in een brief aan de
Tweede Kamer aan op het in stand houden van de IAOW, een rege-
ling voor oudere werklozen, die nu wordt afgebouwd.
11 oktober
Zorg voor een betere wettelijke positie van werknemers die te maken
krijgen met een doorstart na een faillissement. CNV-voorzitter
Maurice Limmen vindt het spijtig dat het kabinet hier nog geen werk
van heeft gemaakt. Ondanks eerdere toezegging om de verouderde
faillissementswetgeving te vernieuwen, laten verbeteringen nog
steeds op zich wachten.
Een oproep aan Europarlementariërs om zich uit te spreken
tegen oneerlijke concurrentie, verdringing en uitbuiting. Dat doet
CNV-voorzitter Maurice Limmen in aanloop naar de behandeling
van de herziene Detacheringsrichtlijn in het Europarlement.
Eurocommissaris Marianne Thyssen heeft voorstellen gedaan voor
een meer gelijk speelveld op de Europese arbeidsmarkt.
CETA, het vrijhandelsverdrag tussen Canada en Europese Unie, moet
van tafel als er geen wezenlijke verbeteringen komen als het gaat
om arbeidsnormen, milieu en consumentenveiligheid. Dat hebben
vakbonden en maatschappelijke organisaties de Tweede Kamer per
brief laten weten.
13 oktober
De kankerverwekkende stof chroom-6 wordt opgenomen in
wetgeving die werknemers moet beschermen tegen schadelijke
stoffen. Eerder dit jaar stuurden Nederlandse vakbonden hierover
samen met de Europese vakbond een brandbrief aan de minister van
Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

32
24 oktober
Het aantal studenten op mbo-opleidingen neemt af en dat is een
zorgelijke trend voor de arbeidsmarkt. Daarom is het goed dat de
Sociaal Economische Raad aanbevelingen doet om de trend te keren.
Opgeleide mbo’ers zijn van enorm belang bij het draaiend houden
van de economie.
25 oktober
Opnieuw een oproep van het CNV samen met FNV en VCP aan minis-
ter Lodewijk Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om de
gedupeerden van het WW-dagloonbesluit snel te compenseren. Door
nieuwe rekenregels voor de WW krijgen veel flexwerkers, starters en
herintreders een fors lagere uitkering. Het CNV dringt al langer aan
op compensatie voor de 15 duizend gedupeerden.
26 oktober
Geef gemeenten meer mogelijkheden om mensen in de bijstand aan
het werk te helpen. En zorg er voor dat mensen met een afstand tot
de arbeidsmarkt perspectief krijgen op een baan. Dat is het uit-
gangspunt van de Participatiewet. De Tweede Kamer overlegt over
de uitvoering van deze wet.
De kritiek van het CNV op het afschaffen van de scholingsaftrek vindt
brede steun in de Tweede Kamer. Ook andere vakbonden en werk-
geversorganisaties zijn tegen deze bezuiniging. Het kabinet legt deze
kritiek vooralsnog echter naast zich neer.
Goed nieuws. De compensatieregeling voor de WW-dagloonregeling,
waar het CNV zo lang voor heeft gepleit, komt er. Dit betekent dat
15 duizend mensen die gedupeerd zijn door de nieuwe rekenregels
compensatie krijgen voor de te lage WW-uitkeringen.

33
28 oktober
Vakbonden, banken, maatschappelijke organisaties en de overheid
tekenen het bankenconvenant. Hierin spreken zij af ervoor te zorgen
dat er bij investeringen en financieringen meer oog is voor mensen-
rechten wereldwijd.
31 oktober
De stijging van de AOW-leeftijd gaat te snel. Dat zegt CNV-voorzitter
Maurice Limmen naar aanleiding van de aangekondigde verhoging
van de AOW-leeftijd naar 67 jaar en 3 maanden in 2022. Bestrijd
eerst de groeiende ouderenwerkloosheid, deze groep mensen is al-
lerminst geholpen met een nog verdere verhoging.
1 november
Flexwerkers verdienen aanzienlijk minder dan werknemers in vaste
dienst, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Maar eigenlijk zouden flexwerkers juist meer moeten verdienen
omdat zij een deel van het risico van een ondernemer dragen.

34
2 november
Met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) heeft het
CNV inzage gevraagd in de uitvoeringstoetsen van de Inspectie SZW.
Het CNV wil er zo achter komen of de inspectie wel voldoende capa-
citeit heeft om nieuwe wetten te kunnen handhaven.
8 november
Het kunnen vastleggen van kennis en vaardigheden in een zoge-
naamde ‘erkenning van verworven competenties’ (evc) om in een
nieuwe baan aan te tonen wat je allemaal kunt. De overheid en de
Stichting van de Arbeid publiceren een convenant waarin zij afspre-
ken de kwaliteit van het systeem voor evc’s te blijven bewaken.
9 november
Overbelasting van werkende mantelzorgers zal leiden tot verdere
uitval op de arbeidsmarkt als de huidige verlofregelingen niet ver-
beteren. Het Centraal Bureau voor de Statistiek laat weten dat bijna
twee miljoen Nederlanders mantelzorger zijn. Het CNV wil dat er
betere regelingen komen om mantelzorg te combineren met werk.
10 november
Onderwijsminister Bussemaker stelt de maatregel om te bezuinigen
op scholing voor werkenden voorlopig uit. Het CNV hoopt dat dit leidt
tot afstel. Eerder kondigde Bussemaker aan de scholingsaftrek te
willen afschaffen. Hiermee werd 106 miljoen euro bezuinigd op scho-
ling. Het CNV, andere vakbonden en werkgevers waren tegen deze
bezuiniging.
14 november
Zorg voor voldoende leerbanen en stageplaatsen voor studenten
in het middelbaar beroepsonderwijs. Zij zijn de arbeidsmotor

35
van de toekomst. Dat stelt CNV-voorzitter Maurice Limmen
bij de start van de campagne ‘Haal de toekomst in huis’ van
Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.
15 november
Onbegrijpelijk. Ondanks Kamerbrede kritiek en eerdere
toezeggingen lijkt Onderwijsminister Bussemaker toch door te gaan
met bezuinigingen op scholing voor werkenden. Het CNV, andere
vakbonden en werkgevers zijn fel tegen deze bezuinigingen.
17 november
Het Centraal Planbureau haalt effectief de mythe onderuit dat
flexibilisering een natuurwet is waar niet aan valt te ontkomen.
Nederland is doorgeschoten met flex. Het CNV vindt het tijd om weer
in te zetten op duurzame arbeidsrelaties.
18 november
In een gezamenlijke brief vraagt het CNV, samen met FNV en VCP, de
Tweede Kamer om kortingen op de pensioenen te voorkomen.
Keer de race naar het putje. In een brandbrief aan werkgevers-
voorman Hans de Boer en SER-voorzitter Mariëtte Hamer slaan
de vakbonden (CNV, FNV, VCP) alarm over de grote toename van
onzekere arbeidscontracten.
18 november
In Nieuwsuur vertelt CNV-voorzitter
Maurice Limmen hoe de wet DBA
er voor kan zorgen dat werknemers
weer collega’s worden in plaats van
concurrenten.

36
22 november
Het tempo waarin de AOW-leeftijd omhoog gaat, ligt veel te hoog.
Dat stelt CNV-voorzitter Maurice Limmen in een brief aan de Tweede
Kamer. Daar wordt op 24 november de verhoging van de AOW-
leeftijd besproken.
24 november
In een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer pleiten CNV en
VCP ervoor om alert te zijn op nieuwe Europese normen voor de
arbeidsmarkt. CNV-voorzitter Maurice Limmen vindt dat Europa
eerst de problemen rond oneerlijke concurrentie en verdringing
moet oplossen.
Minimaal 160 extra fulltime inspecteurs zijn nodig om de Inspectie
SZW weer op niveau te brengen. Die extra inzet is nodig om echt
werk te kunnen maken van een fatsoenlijke arbeidsmarkt, stelt
Limmen.
25 november
De politieke wil om door te pakken ontbreekt, aldus CNV-voorzitter
Maurice Limmen. De Tweede Kamer wil niets doen aan de verhoging
van de AOW-leeftijd en aan de pensioenkortingen die dreigen.

37
29 november
Goed dat er nu vaart wordt gemaakt met het bieden van beschut werk
door gemeenten, vindt CNV-voorzitter Maurice Limmen. Hij reageert
hiermee op het wetsvoorstel dat is aangenomen en dat gemeenten
verplicht deze beschutte werkplekken aan te bieden.
30 november
Alleen door solidair risico’s te dragen maak je een toekomst-bestendig
pensioencontract. Dat blijkt uit het onderzoek dat de Pensioenfederatie
heeft gedaan. CNV-bestuurslid Willem Jelle Berg is positief over de
uitkomst van dit onderzoek.
Negen maanden geleden neemt het parlement een wet aan om men-
sen te beschermen tegen uitbuiting en nu komt men daarop terug. Dit
zegt CNV-voorzitter Maurice Limmen tijdens het rondetafelgesprek
met Tweede Kamerleden over de wet Deregulering Beoordeling Ar-
beidsrelaties (DBA).
2 december
Geen uitbreiding voor de Inspectie SZW, dat schrijft minister Lodewijk
Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een brief aan de
Tweede Kamer. CNV-voorzitter Maurice Limmen roept hem op dat
besluit te heroverwegen.
Met de uitspraak over payrolling zet de Hoge Raad de deur naar eeu-
wigdurende flex wagenwijd open. Het is volgens het CNV daarom nodig
dat de regering met reparatiewetgeving komt om grenzen aan payrol-
ling te stellen.
6 december
Zestien maatregelen voor een fatsoenlijke en eerlijke Europese
arbeidsmarkt. Het CNV presenteert deze maatregelen in aanloop naar

38
de begrotingsbehandeling van het ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid in de Tweede Kamer.
8 december
Stel de wet DBA niet uit. Het is cruciaal om schijnzelfstandigheid aan
te pakken. Dat zegt CNV-voorzitter Maurice Limmen in aanloop naar
het debat over de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties in
de Tweede Kamer.
Gegraai aan de top, dat kan niet. Limmen pleit ervoor dat de herziene
Corporate Governance Code ook handvatten biedt voor het inkomen
van topbestuurders. De code boekt vooruitgang als het gaat om
duurzaamheid, maar de topinkomens blijven onderbelicht.
Een studiebijsluiter voor mbo-opleiding lijkt een goede manier om
studenten beter te informeren over hun opleiding. Dat zegt Limmen
in reactie op de toezegging van de Tweede Kamer om het SER-advies
hierover op te pakken.
Goed nieuws. Een motie van PvdA en VVD om de Inspectie SZW
tijdelijk uit te breiden met 35 fulltime inspecteurs is aangenomen
in de Tweede Kamer. Maar om de arbeidsinspectie echt op orde
te krijgen is volgens Limmen nog veel meer nodig, minimaal 160
inspecteurs.
13 december
Het Algemeen Bestuur van het CNV stelt de cao-agenda voor 2017
vast. De speerpunten zijn: delen in de economische groei, investeren
in scholing, en een gelijk speelveld op de arbeidsmarkt.
Goed dat de Tweede Kamer staatssecretaris Erik Wiebes van
Financiën corrigeert om de wet DBA beter te gaan handhaven.

39
Het CNV dringt daar al langer op aan. Die handhaving is nodig om te
voorkomen dat werkgevers misbruik maken van mensen door ze te
dwingen als zzp’er te werken.
14 december
Het voorstel van Eurocommissaris Marianne Thyssen om de
premieafdracht voor werknemers uit andere landen iets eerlijker
te maken, is een kleine stap in de goede richting. Het CNV wil dat er
helemaal geen concurrentie op loonkosten meer mogelijk is door
de EU-regels en presenteerde eerder zestien maatregelen voor een
eerlijke Europese arbeidsmarkt.
15 december
Het minimumjeugdloon wordt in stappen afgeschaft voor jongeren
boven de 18 jaar. Een goede zaak, vindt CNV-voorzitter Maurice
Limmen. In 2017 krijgen jongeren vanaf 22 jaar een volwassenloon.
In 2019 geldt dat ook voor 21-jarigen. Op termijn moet het jeugdloon
volgens het CNV verdwijnen vanaf 18 jaar.
23 december
Het voorstel van de Europese Commissie om de Detacheringsrichtlijn
aan te passen gaat niet ver genoeg. Er is veel meer nodig om
uitbuiting, verdringing en oneerlijke concurrentie op de Europese
markt aan te pakken. Het CNV pleit voor gelijk loon voor gelijk werk
op dezelfde plaats.

40
3. Bestuurscentrum
Beleid
In het oog springende en belangrijke thema’s voor het CNV in 2016
zijn onder andere een eerlijke arbeidsmarkt, zowel in Nederland als
binnen Europa, met een gelijk speelveld tussen vast en flex, meer
mogelijkheden voor en regie van werkenden op hun scholing en
ontwikkeling, de toekomst van ons pensioenstelsel, de positie van
oudere werknemers op de arbeidsmarkt en de laatste open eindjes
in de uitwerking van het Sociaal Akkoord van 2013.
Hieronder worden, enigszins thematisch geclusterd, een aantal van
de belangrijkste beleidsmatige momenten, ontwikkelingen en trajec-
ten van het afgelopen jaar beschreven.
Arbeidsmarkt en economische ontwikkelingen
Gelijk speelveld: Flex en ZZP
De ingezette flexibilisering van de arbeidsmarkt zet zich voort in
2016 en daarmee is het ook het gehele jaar een rode draad door het
werk van het CNV. Een gelijk speelveld tussen werkenden wat betreft
de kosten van arbeid is daarbij de kern van de inzet van het CNV. Half
mei presenteert het CBS cijfers die een verdere toename van flexibe-
le arbeidsrelaties laten zien. In reactie bepleit Maurice Limmen een
flextoeslag voor de flexkracht zodat de kosten van flexibele arbeid
gelijk worden getrokken met vast werk. “Met die flexibele contracten
leggen werkgevers het ondernemersrisico steeds meer op de schou-
ders van hun medewerkers, daar zou een hogere beloning tegenover
moeten staan.” CNV wil hierover afspraken maken in cao’s.
In november bieden de vakcentrales CNV, FNV en VCP een brand-
brief aan aan werkgeversvoorman Hans de Boer en de voorzitter van
de SER, Mariëtte Hamer. De oproep is om de ‘race to the bottom’ te
keren en mensen weer perspectief te geven. In de brandbrief gaan

41
de bonden in op verschillende aspecten van de race naar het putje: de
moordende concurrentie die van collega’s concurrenten maakt, de ge-
volgen van mondialisering en de positie van multinationals, privatise-
ringen, aanbestedingsprocedures die de prijzen drukken, deregulering
en bezuiniging, en op de polarisatie in de samenleving.
Wet DBA
Een element van de discussie is de ongelijke concurrentie tussen
werknemers en zzp’ers, waarbij opdrachtgevers / werkgevers probe-
ren om via schijnconstructies kosten te ontlopen. In het eerste kwar-
taal loodst staatsecretaris Wiebes zijn alternatief van de VAR voor
zzp’ers door de Eerste Kamer. De wet moet een bijdrage leveren aan
het tegengaan van schijnzelfstandigheid. Voortaan zal er gewerkt wor-
den met modelovereenkomsten die vooraf worden goedgekeurd door
de Belastingdienst. Het CNV reageert kritisch, omdat het maar zeer de
vraag is of de nieuwe wet een antwoord zal vormen op de vraag hoe te
komen tot een gelijk speelveld tussen werknemers en zzp’ers. Cruciaal
zal zijn hoe streng de modelovereenkomsten beoordeeld gaan worden
en hoe de handhaving door de Belastingdienst eruit zal zien.
Het gehele jaar is de invoering van de wet DBA onderwerp van discus-
sie. Eind november vindt er in de Tweede Kamer een hoorzitting plaats
waar voorzitter Maurice Limmen deelneemt. Zijn oproep is dat het cru-
ciaal is dat de wet gehandhaafd wordt, naar aanleiding van oproepen
uit de Kamer om de handhaving van de wet in de ijskast te zetten.
SER: ZWLW
In de SER start in het begin van 2016 een nieuw traject: de commis-
sie Zieke Werkenden en Langdurig Werklozen (ZWLW) waarin geke-
ken wordt naar de problematiek van langdurige werkloosheid, maar
ook naar de loondoorbetaling bij ziekte en de vraag of en hoe zzp’ers
verzekerd zouden moeten zijn tegen arbeidsongeschiktheid. Er wordt
gedurende het gehele jaar uitgebreid gesproken, maar nog niet tot
overeenstemming gekomen.

42
Capaciteit Inspectie SZW
Voor een eerlijke arbeidsmarkt is voor het CNV de capaciteit van de
Inspectie SZW om te kunnen handhaven op misstanden en schijn-
constructies essentieel. Al meerdere jaren is dit een punt van zorg
voor het CNV. De periode mei / juni is de periode dat de Tweede
Kamer de jaarverslagen over het vorig jaar bespreekt en de balans
opmaakt over het gevoerde beleid. Zo ook de Vaste Kamercommis-
sie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, die de jaarverslagen van
het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bespreekt.
Speciale aandacht vanuit het CNV is er voor het jaarverslag 2015 van
de Inspectie SZW. Daaruit blijkt dat in dat jaar slechts 3,5 procent
van de bedrijven in de zogenoemde risicosectoren is bezocht door
de Inspectie SZW. Tegelijkertijd geeft de inspectie aan dat onder-
zoeken steeds grootschaliger en arbeidsintensiever worden omdat
werk-gevers geraffineerde methodes gebruiken om het niet naleven
van de arbeidswetgeving te verbloemen. Reden voor het CNV om in
de Telegraaf de noodklok te luiden en te pleiten voor meer capaci-
teit voor de Inspectie SZW. Ook bij de begrotingsbehandeling SZW
komt dit terug. In november doet het CNV een Wob-verzoek om de
uitvoeringstoetsen van de Inspectie openbaar te maken. Het CNV
wil precies weten wat de inspectie zelf zegt over de de capaciteit die
nodig is om arbeidswetten goed te kunnen uitvoeren.
Toekomstige ontwikkelingen:
Robotisering en circulaire economie
Naar aanleiding van een overleg in de Tweede Kamer eind april, ont-
vouwt CNV-voorzitter Maurice Limmen in een brief aan de Commis-
sie Sociale Zaken van de Tweede Kamer de visie over robotisering en
de toekomst van de arbeidsmarkt. Het CNV pleit in zijn brief onder
meer voor een individueel ontwikkelingsbudget dat iedereen zou
moeten krijgen en dat mensen in staat stelt een leven lang te leren.
Ook pleit het CNV voor meer ondersteuning voor werknemers die
hun baan verliezen als gevolg van robotisering en de rol die sociale
partners hierbij zouden kunnen spelen. In het najaar wordt in de SER
de verkenning over de effecten van de zogenaamde robotisering op

43
de arbeidsmarkt en de arbeidsverhoudingen vastgesteld. De robo-
tisering zal zorgen voor grote veranderingen op de arbeidsmarkt.
Aan de ene kant ten goede omdat nieuw werk ontstaat en sommige
mensen met de hulp van techniek de arbeidsmarkt op kunnen. Maar
er zijn ook negatieve effecten omdat werk verdwijnt. Op basis van
hoe Nederland in het verleden is omgegaan met deze veranderingen
en de gunstige uitgangspositie, mag er vertrouwen zijn dat Neder-
land kan profiteren van de robotisering en dat de negatieve effecten
zoveel mogelijk kunnen worden beperkt. Dat gaat echter zeker niet
vanzelf, daarvoor is actie nodig, zeker op het gebied van van-werk-
naar-werk, scholing en ontwikkeling en medezeggenschap.
Een ander onderwerp in relatie tot de toekomst van de economie, en
daarmee ook van de arbeidsmarkt, is duurzaamheid. In juni pre-
senteert de Sociaal Economische Raad (SER) het advies ‘Circulaire
Economie, van wens naar uitvoering’. Mede door de inzet van het
CNV, vertegenwoordigd in de SER, is er in het rapport aandacht voor
investeringen in scholing en ontwikkeling van werknemers en het
begeleiden van-werk-naar-werk. Het CNV steunt de transitie naar
een meer circulaire economie en stelt dat bij een veranderende
economie nadrukkelijk moet worden gekeken naar wat dat betekent
voor werknemers.
Minimumjeugdloon
Tegelijkertijd met de voorstellen rondom de WWZ (zie onder
Voortgang Sociaal Akkoord) wordt er door het kabinet een
voorstel naar buiten gebracht om de leeftijd waarop het Wettelijk
Minimumloon in plaats van het Minimumjeugdloon moet worden
verdiend, omlaag te brengen in twee stappen van 23 naar 21.
Het CNV pleit al langer voor afschaffen van het jeugdloon, en
verwelkomt deze stap als een belangrijke, zij het voorzichtige, stap
in de goede richting. In mei brengt de SER een verkenning uit over
het Minimumjeugdloon. De verkenning gaat in op de belangrijkste
argumenten van het maatschappelijke debat over de systematiek van
het WMJL en bundelt deze met kennis van de effecten van het WMJL
en eventuele opwaartse aanpassingen daarvan.

44
Prinsjesdag: Economische cijfers, koopkracht en
loonkostenontwikkeling
Gedurende de zomer publiceren zowel het CBS als het CPB belang-
wekkende economische cijfers. De jaarlijkse koopkrachtraming van
het CPB is voor het CNV aanleiding om op de bres te springen voor
ouderen en mensen met een uitkering. De cijfers van het CPB laten
namelijk zien dat voor het volgende jaar voor werkenden de koop-
kracht licht stijgt, maar dat die voor mensen met een uitkering en
ouderen juist daalt. In aanloop naar Prinsjesdag maakt het kabinet
bekend met oplossingen te komen voor deze groepen.
De reactie van het CNV op de miljoenennota op Prinsjesdag luidt: het
kabinet deelt uit en schuift vooruit. In zijn reactie hekelt voorzitter
Limmen het feit dat het kabinet het probleem van het gelijke speel-
veld op de arbeidsmarkt doorschuift naar een volgend kabinet. Dat
thema moet dan ook wat Limmen betreft hét thema worden richting
de verkiezingen in 2017. Wat betreft de koopkracht vindt het CNV
het goed dat iedereen er iets bijkrijgt in 2017 en dat het kabinet het
scheve beeld dat dreigde te ontstaan ten aanzien en zoals hierboven
geschetst, heeft aangepast. De koopkracht van ouderen blijft een
zorg vanwege de dreigende korting op de pensioenen.
Het CBS publiceert in dezelfde periode cijfers waaruit bleek dat de
loonkosten de afgelopen twintig jaar nog nooit zo laag zijn geweest.
In reactie geeft het CNV aan het zorgwekkend te vinden dat werk-
gevers elkaar opjagen om de loonkosten laag te houden. Zij probe-
ren de cao te ontwijken via uitzendwerk, inzet van flexkrachten en
zelfstandigen. Zo ondergraven zij de koopkracht en daarmee het
economisch herstel. In plaats daarvan stelt het CNV voor een bodem
te leggen onder de prijs van arbeid, bijvoorbeeld door een verplichte
arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers te introduceren.
Ook wil het CNV dat de overheid harder optreedt tegen bepaalde vor-
men van payrolling en buitenlandse uitzendconstructies, waarmee
opdrachtgevers op grote schaal sociale premies kunnen ontduiken.
In september neemt CNV-voorzitter Maurice Limmen deel aan een
hoorzitting in de Tweede Kamer over de loonontwikkeling in Neder-
land. Hier herhaalt hij zijn oproep voor een gelijk speelveld.

45
Arbeidsvoorwaardennota 2017
Net voor Prinsjesdag publiceert het CNV ook traditioneel gezien
het concept van zijn arbeidsvoorwaardennota voor het komende
cao-seizoen. De nota voor 2017 is getiteld ‘Nieuwe zekerheden
in een veranderende wereld’. “Werknemers moeten veel meer
invloed krijgen op hun eigen werk en carrière. In een wereld die
steeds verandert is dat de enige manier om te zorgen voor meer
vertrouwen en zekerheid”, aldus Arend van Wijngaarden, coördinator
arbeidsvoorwaarden van het CNV, naar aanleiding van de presentatie
van de nota. Scholing en ontwikkeling zijn daarbij essentieel en het
CNV wil daar dan ook op inzetten in cao’s, bijvoorbeeld door het
instellen van een individueel ontwikkelbudget. Zoals de afgelopen
jaren stelt het CNV geen centrale looneis vast in de nota. Bedrijven,
branches en sectoren verschillen daarvoor teveel. De loonvraag
verschilt dus per cao.
Scholing en ontwikkeling
Post-Initieel Leren en Ontwikkelen
De dalende trend van het aantal mbo-deelnemers is er één van de
laatste jaren. Vooral het aantal jongeren dat voor een zogenoemde
beroepsbegeleidende leerweg (BBL) kiest neemt af. Dat is een punt
van zorg voor het CNV. Op 21 oktober brengt de SER een briefadvies
uit met aanbevelingen om deze dalende trend te keren. De SER
adviseert meer inzet op imagoverbetering en verplichting aan
onderwijsinstellingen om een studiebijsluiter beschikbaar te stellen.
Via deze studiebijsluiter kunnen jongeren objectieve informatie
vinden over bijvoorbeeld de kans op werk en het startsalaris van
verschillende opleidingen.
CNV publiceert in 2016 zijn scholings- en ontwikkelingsagenda. Deze
vormt de basis voor onder andere de inzet in de SER trajecten over
dit onderwerp binnen de SER commissie AMV (Arbeidsmarkt- en
Onderwijsvraagstukken). Daarin wordt naast het advies over het
Beroepsonderwijs, ook gedurende het jaar gewerkt aan het advies
over post-initieel leren. Dit advies gaat over het stimuleren van leven

46
lang leren en welke maatregelen en infrastructuur er nodig zijn om
dit verder vorm te geven en te versnellen. Een belangrijk onder-
werp voor het CNV, waarbij meer regie van werknemers zelf op hun
eigen onwikkeling, bijvoorbeeld via een persoonlijke leerrekening of
persoonlijk budget, centraal staat in de inzet van het CNV. Het advies
wordt begin 2017 verwacht.
Bezuiniging op de scholingsaftrek
Naar aanleiding van de miljoenennota trekt CNV aan de bel in
aanloop naar de algemene financiële beschouwingen in de Tweede
Kamer. Het kabinet stelt namelijk in het Belastingplan 2017 voor om
106 miljoen euro te bezuinigen op de scholing van werknemers door
per 2018 de belastingaftrek voor scholingsuitgaven af te schaffen.
Het kabinet boekt daarmee een structurele bezuiniging in van 106
miljoen euro, die gebruikt wordt om gaten in de begroting van het
ministerie van Onderwijs en Cultuur te dichten. Het totale budget
dat gepaard gaat met de scholingsaftrek is 218 miljoen euro. Met
de overblijvende 112 miljoen euro wil het kabinet een nieuwe re-
geling van scholingsvouchers optuigen die vooral ten goede zou
moeten komen aan werknemers die uit zichzelf minder snel geneigd
zijn scholing te volgen, zoals lager opgeleiden en ouderen. Andere

47
groepen dreigen dus buiten de boot te gaan vallen. Maurice Limmen
zegt in een reactie: “Helemaal eens dat we achterblijvende groepen
qua scholing en ontwikkeling extra moeten stimuleren en faciliteren,
maar waarom moet dat ten koste gaan van diegenen die zich al scho-
len en waarvan het ook hartstikke nodig is dat zij dat doen? Waarom
kiest het kabinet niet voor én én’? Dus extra investeren in de scho-
ling van alle werkenden? Ik roep de Tweede Kamer dan ook op het
kabinet hier te corrigeren.”
Nieuw convenant EVC
Op 8 november verschijnt het nieuwe EVC-convenant in de
Staatscourant. In het systeem voor erkenning van verworven compe-
tenties (EVC) kunnen werknemers kennis er ervaring laten vastleg-
gen in een zogeheten ervaringscertificaat. Werknemers kunnen dit
certificaat inzetten in hun verdere loopbaan of om vrijstelling te krij-
gen bij delen van een opleiding. Omdat het systeem met ervarings-
certificaten begin 2016 is veranderd is het nodig het EVC-convenant
aan te passen. In het aangepaste convenant geven Rijksoverheid en
de Stichting van de Arbeid, waar het CNV lid van is, aan dat ze zich
blijven inzetten voor het systeem. De ondertekenaars van het conve-
nant nemen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit
en het niveau van het systeem.
Pensioen en AOW
Zorgen ten aanzien van rekenrente en
overbruggingsregeling AOW
Wat pensioenen betreft start het jaar met een brief van de drie
gezamenlijke vakcentrales aan staatssecretaris Klijnsma over onder
andere de zorgen over de rekenrente die pensioenfondsen moeten
hanteren. Die bepaalt hoeveel geld de fondsen in kas moeten hou-
den om de pensioenen uit te keren. De Nederlandsche Bank (DNB)
verlaagde deze rekenrente in de zomer van 2015 van 4,2 naar 3,3
procent. De vakcentrales hebben eerder gevraagd om dat besluit
terug te draaien, maar staatssecretaris Klijnsma heeft dat gewei-

48
gerd. In januari vragen de centrales opnieuw aan de staatssecreta-
ris om hier wat aan te doen. Ook vragen de vakcentrales aandacht
voor mensen die met de vut of prepensioen zijn en te maken krijgen
met een periode waarin zij geen of weinig inkomen hebben door het
versneld verhogen van de AOW-leeftijd. Die ging altijd in op 65-jarige
leeftijd, maar wordt nu dus versneld verhoogd. Daardoor kan het zijn
dat de vut of het prepensioen stopt als iemand 65 jaar wordt en dat
de AOW pas maanden later ingaat, waardoor er tijdelijk geen inkom-
sten zijn. Voor mensen met weinig spaargeld en weinig inkomen is er
een overbruggingsregeling AOW. Nu is deze overbruggingsregeling
maximaal € 740,05 per maand voor mensen met een jongere echt-
genoot, zonder eigen inkomen. Van de jongere echtgenoot wordt dus
gevraagd dat deze met betaalde arbeid het gezinsinkomen aanvult.
Anders is een beroep op de bijstand noodzakelijk. Veel jongere
echtgenoten zijn meestal tussen de 50 en de 65 jaar oud en voor deze
oudere werknemers is het heel moeilijk om aan de slag te komen.
Een gang naar het gemeenteloket om bijstand aan te vragen is dan
dus het enige wat rest voor deze mensen, die vlak voor hun pensioen
staan. De vakcentrales roepen de Tweede Kamer en de staatssecre-
taris dan ook op de overbruggingsregeling snel aan te passen zodat
mensen, die vlak voor hun pensioen staan, een beroep op de bijstand
bespaard blijft.
Discussie Toekomst pensioenstelsel
In mei en juni organiseert CNV Vakcentrale in samenwerking met de
bonden zes goed bezochte ledenbijeenkomsten verspreid over het
land over de toekomst van het pensioenstelsel. Dit in relatie tot het
SER-rapport (verkenning) over de contouren van een nieuw pensi-
oenstelsel dat eind mei verschijnt. In deze verkenning is met mede-
werking van het CNV onderzocht of het mogelijk is over te gaan naar
een nieuw soort pensioencontract, om zo ons pensioenstelsel toe-
komstbestendig te maken. De resultaten van dit onderzoek zijn op-
genomen in de verkenning ‘Persoonlijk pensioenvermogen met col-
lectieve risicodeling’. De SER heeft beoordeeld of het mogelijk is dat
in een nieuw pensioenstelsel iedereen een eigen pensioenspaarpot

49
opbouwt, maar dat dan wel samen doet binnen een pensioenfonds
om zo collectief de verschillende risico’s te delen. Uiteindelijk wordt
geconcludeerd dat twee soorten pensioencontracten hiervoor moge-
lijkheden bieden. Maurice Limmen in een reactie: “Het verbaast mij
niet dat juist deze twee vormen van pensioencontracten aantonen dat
een toekomstbestendig pensioenstelsel alleen kan met de absolute
sterkmakers, collectiviteit, solidariteit en de verplichtstelling.” Deze
drie uitgangspunten zijn voor het CNV sinds jaar en dag leidend in
het denken over de toekomst van het pensioenstel. Verder conclu-
deert de SER dat er nog veel nader moet worden onderzocht, bij-
voorbeeld op het terrein van pensioenopbouw voor zzp’ers; hierover
wordt in SER verband in de tweede helft van het jaar verder gepraat.
Ook is meer onderzoek nodig naar hoe precies de overgang naar een
nieuw stelsel moet worden vormgegeven en hoe daarbij om te gaan
met de zogenaamde doorsneesystematiek.
De verkenning is gericht aan staatssecretaris Klijnsma van SZW. Zij
brengt daarop begin juli de Perspectiefnota Toekomst Pensioenstel-
sel uit over de herziening van het pensioenstelsel. Ze zet daarbij
in op een toekomstig stelsel waarin nog steeds collectief risico’s
gedeeld worden en met behoud van de verplichtstelling. Het CNV
reageert op de nota en noemt het een welkome stap in de discussie
rondom het stelsel. Toch zitten er ook suggesties in de nota waar-
over het CNV niet enthousiast is. Zo wordt in het stuk gesuggereerd
om mensen tijdelijk geen pensioenpremie te laten betalen of om
mensen op pensioendatum een deel van hun pensioen in één keer te
laten ontvangen; dat vindt het CNV beide geen goed idee.
Een ander belangrijk moment in de discussie over de toekomst
van het pensioenstelsel is de publicatie van de Pensioenfederatie
in november. De Pensioenfederatie is de koepelorganisatie van de
Nederlandse pensioenfondsen. Vier werkgroepen van de Pensioen-
federatie hebben de maanden vanaf het SER advies, onderzocht of
er twee nieuwe soorten pensioencontracten mogelijk zijn waarbij
samen solidair risico’s worden gedragen. Beide varianten lijken op

50
basis van het onderzoek van de federatie mogelijk, maar ook hebben
beide varianten nog aandachtspunten en mogelijkheden tot verbete-
ring. Uit het onderzoek blijkt verder dat een nieuw toekomstbesten-
dig pensioencontract enkel mogelijk is als we samen solidair risico’s
dragen.
Wetsvoorstel Instemmingsrecht OR over arbeidsvoorwaarde
pensioen
In juni wordt in de Tweede Kamer een wetsvoorstel aangenomen dat
het instemmingsrecht van ondernemingsraden over de arbeidsvoor-
waarde pensioen uitbreidt. Het gaat daarbij alleen om bedrijven die
het pensioen van de werknemers regelen in een ondernemingspen-
sioenfonds. Onder de huidige regelgeving heeft de ondernemings-
raad in sommige situaties niets te zeggen over een verandering van
de afspraken over het pensioen. Dat geldt bijvoorbeeld voor gevallen
waarbij er geen cao is en een werkgever het regelt zonder overleg

51
met de vakbonden. De ondernemingsraad is dan wel betrokken bij
het maken van afspraken over het pensioen, maar niet bij verande-
ringen ervan. Dat gat in de medezeggenschap wordt met de nieuwe
wet straks gedicht. Het wetsvoorstel bouwt voort op het advies
Instemmingsrecht OR over de arbeidsvoorwaarde pensioen, dat de
Sociaal Economische Raad (SER) in juni 2014 heeft vastgesteld.
Zorgen ten aanzien van lage rente
In een gezamenlijke brief vragen de drie vakcentrales in juni we-
derom aandacht van de politiek voor de positie van pensioenfond-
sen in relatie tot de rente. Veel pensioenfondsen verkeren in zwaar
weer als gevolg van de kunstmatig lage rente, zo stellen de bonden.
Het wordt tijd dat de politiek haar verantwoordelijkheid neemt. Een
groot aantal pensioenfondsen komt in de problemen door de lage
rekenrente en dreigt vanaf volgend jaar te moeten korten op de
uitkeringen aan huidige en toekomstige gepensioneerden. De rente
wordt nu langdurig kunstmatig laag gehouden door grootscheepse
ingrepen van centrale banken, waardoor die rente onder zijn fei-
telijke economische waarde ligt. Dat wringt des te meer, omdat de
hoogte van de rente erg belangrijk is om te bepalen of een pensioen-
fonds genoeg geld in kas heeft. De bonden bekritiseren het beleid
waarin alles erop is gericht om de rente zo laag mogelijk te houden,
en tegelijkertijd die lage rente als maatstaf geldt voor de gezondheid
van de pensioenen. Steeds breder wint het inzicht terrein dat vooral
de lange verplichtingen (langer dan 20 jaar) op een andere manier
moeten worden behandeld dan nu. Zo lang er geen nieuw en minder
rentegevoelig pensioencontract is, moet de rekenrente niet tot méér
instabiliteit leiden, zo stellen CNV, FNV en VCP met klem. Ze wijzen
daarbij ook op de koopkracht van ouderen die in 2017 onder druk
komt door allerlei fiscale maatregelen, waardoor zelfs ouderen met
alleen AOW ook koopkrachtverlies dreigen te lijden. Deze groep is in
de periode 2009-2016 ook al achter gebleven door een mix van nade-
lige fiscale en zorgmaatregelen.

52
Verhoging AOW-leeftijd
Eind oktober maakt het kabinet bekend dat op 1 januari 2022 de
AOW-leeftijd verhoogd zal worden naar 67 jaar en 3 maanden. Het
CNV maakt zich zorgen over de snelheid van de stijging van de AOW-
leeftijd en spreekt zich hierover publiekelijk uit. In de wet is vastge-
legd dat de AOW-leeftijd vanaf 2022 is gekoppeld aan de levensver-
wachting. Dat er een koppeling is tussen de levensverwachting en
de AOW-leeftijd, is in lijn met de afspraken die sociale partners in
2010 met de overheid hebben afgesproken in het pensioenakkoord.
“Dat we daarmee op een gegeven moment boven de 67 uitkomen, is
bekend”, aldus Maurice Limmen in reactie op het kabinetsbesluit.
“Maar het tempo van die verhoging van de AOW-leeftijd ligt inmid-
dels veel hoger dan eerst met ons is afgesproken, en hoger dan wat
wij verantwoord vonden voor mensen om zich er goed op voor te
kunnen bereiden. Dat zijn politieke keuzes geweest, waar het CNV
zich ook herhaaldelijk tegen heeft uitgesproken. Bovendien zou
er veel meer gebeuren om mensen gezond tot aan de verhoogde
AOW-leeftijd te kunnen laten doorwerken. Daar is helaas weinig van
terecht gekomen.”
Sociale Zekerheid
Dagloonbesluit WW
Sinds de zomer van 2015 vraagt het CNV aan minister Asscher om
een oplossing voor de problemen met het Dagloonbesluit van april
van dat jaar, waardoor met name starters en flexwerkers minder
WW ontvangen. Na vragen vanuit de Tweede Kamer geeft de minister
uiteindelijk toe dat het besluit moet worden aangepast. Vanaf het na-
jaar van 2015 wordt de Stichting van de Arbeid uitgenodigd door SZW
om advies te geven over een mogelijke oplossing. Eind 2015 geeft de
minister al aan dat hij de oplossingen die de Stichting aandraagt niet
zal overnemen. Op 7 maart stuurt minister Asscher zijn definitieve
voorstel naar de Kamer hoe hij het Dagloonbesluit wil gaan aanpas-
sen en getroffenen wil gaan compenseren. De reparatie gaat in vanaf

53
1 december 2016. Hoewel het CNV niet volledig tevreden is met de
wijze van reparatie (eind maart stuurt het CNV daar samen met FNV
en VCP nog een brief over aan de Kamer), is het goed dat minister
Asscher gaat repareren. Aandachtspunt voor het CNV is ook dat de
compensatieregeling nog onduidelijk is. Negatief verrast wordt het
CNV echter in deze laatste week voor het zomerreces van de Tweede
Kamer, door het bericht van minister Asscher dat de compensatie-
regeling voor de te lage WW-uitkeringen, als gevolg van het Dag-
loonbesluit ernstig vertraagd is. De regeling en dus de compensatie
voor werklozen die vanaf 1 juli 2015 te kampen hebben met een te
lage WW, wordt pas verwacht vanaf april 2017. Daarnaast krijgt niet
iedereen compensatie; zo’n 15.000 zogenoemde herlevers (van wie
een eerder WW-recht herleeft, maar ook weer afloopt) vallen buiten
de boot. Reden voor de drie vakcentrales om onder aanvoering van
het CNV een brandbrief aan de Tweede Kamer te sturen. In septem-
ber komt het teleurstellende antwoord van de minister. Alleen op
het punt van de schrijnende gevallen, mensen die nu echt heel erg in
de problemen zijn gekomen, komt de minister het CNV en de andere
centrales enigszins tegemoet. De verwachting is dat deze gedupeer-
den van het UWV vanaf eind september een voorschot kunnen krijgen
als er bijvoorbeeld sprake is van een dreigende huisuitzetting of af-
sluiting van gas / water / licht. Het CNV wacht de uitwerking van deze
toezegging af. Eind oktober geeft de minister na nog een brandbrief
van de vakcentrales eindelijk ook toe op het punt van de herlevers,
waardoor ook voor hen compensatie zal plaatsvinden. Echter deze
groep moet hier wel op wachten tot april 2018. Op aandringen van
onder andere het CNV geldt de voorschotregeling bij schrijnende ge-
vallen ook voor deze groep. Verder wordt er in ambtelijk overleg met
SZW nog gesproken over de situatie van mensen die langdurig ziek
zijn; daarvoor wordt begin 2017 een oplossing verwacht.
Werkloosheid
De werkloosheid in Nederland is aan het begin van 2016 nog steeds
hoog, ondanks dat de economische vooruitzichten langzaamaan wat

54
beter worden. Met name in de detailhandel, maar ook in de zorg,
betekenen een aantal grote faillissementen voor veel medewerkers
grote onzekerheid en verlies van hun baan. CNV-voorzitter Maurice
Limmen besteedt hier in zijn nieuwjaarstoespraak aandacht aan.
Een ander groot zorgpunt is de positie van oudere werknemers op de
arbeidsmarkt. Hun kansen op nieuw werk na ontslag blijven achter,
ondanks de aantrekkende economie. Op 7 juni biedt minister As-
scher het ‘Actieplan Perspectief voor 50-plussers’ aan de Tweede
Kamer aan. Dit actieplan is in afstemming met de Stichting van de
Arbeid tot stand gekomen en dus mede met inbreng van het CNV.
Het aantal 50-plussers dat werkt is de afgelopen jaren gegroeid door
verhoogde pensioenleeftijd. 50-plussers die hun baan kwijtraken
lopen echter een grote kans langdurig werkloos te blijven. Het CNV
verzet zich sterk tegen de beeldvorming dat ouderen niet vitaal en
vaker ziek zouden zijn dan jongere werknemers. Het tegendeel is
waar. Het CNV vindt het dan ook goed dat er als onderdeel van dit
actieplan een campagne komt om deze hardnekkige beeldvorming
om te buigen, met ex-voetballer John de Wolf als spreekwoordelijke
aanvoerder. Daarnaast zal er in enkele sectoren geëxperimenteerd
gaan worden met het zogenaamde ‘tweede loopbaan-advies’, om
mensen later in hun carrière na te laten denken over hun arbeids-
marktpositie en een eventuele loopbaan-switch, om ook op die
manier werkloosheid te voorkomen. Het actieplan gaat lopen in 2017
en 2018 en heeft een budget van 68 miljoen.
Ook vraagt het CNV de politiek, met het oog op de hoge ouderen-
werkloosheid, om de vangnet regeling voor deze mensen in stand te
houden. Het vangnet voor deze mensen is de IOAW, de Inkomens-
voorziening Oudere en Gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werkloze
Werknemers. De IOAW regelt een uitkering op het niveau van de
bijstand voor ouderen boven de 50 die na hun WW-periode nog geen
nieuw werk hebben gevonden en van wie ook de partner onvoldoende
inkomsten heeft. Belangrijk hierbij is dat ze niet eerst hun eigen

55
vermogen - meestal hun eigen huis - moeten ‘opeten’ om voor een
uitkering in aanmerking te komen. Sinds 1 januari 2015 is de rege-
ling echter alleen nog maar toegankelijk voor langdurig werkloze ou-
deren die voor 1 januari 1965 zijn geboren. Daarmee wordt de groep
die van de regeling gebruik kan maken de komende jaren steeds
kleiner. Het CNV wil de regeling daarom behouden en repareren en
stuurt hiervoor in oktober een brief aan de Tweede Kamer.
Banenafspraak, Participatiewet en sociale werkvoorziening
De uitvoering van de banenafspraak is het gehele jaar onderwerp
van overleg binnen De Werkkamer, het overlegorgaan van soci-
ale partners en de gemeenten. Op verschillende momenten in het
jaar worden op dit onderwerp afspraken gemaakt, onderling en
met staatssecretaris Klijnsma, om de praktische uitvoering van de
afspraak beter te laten verlopen. Zo worden er in april afspraken
gemaakt over het voorlopig loslaten van de zogenaamde ‘herbezet-
tingsvoorwaarde’ bij detachering vanuit een SW-bedrijf, komt er een
nader onderzoek naar indicering voor het doelgroepregister op de
werkplek en wordt verder gekeken of inkoop van diensten die door
arbeidsbeperkten worden verricht, mee kunnen tellen voor de ba-
nenafspraak. In november spreekt het CNV, en ook De Werkkamer,
zich uit voor het mogelijk maken van de zogenaamde ‘Praktijkroute’.
De praktijkroute maakt het gemakkelijker om op de werkvloer te be-
palen of iemand onder de banenafspraak valt. Daarmee komt er een
extra route naast de indicatiestelling door het UWV. Het CNV waar-
schuwt hierbij wel dat eventuele verdringingseffecten goed moeten
worden gemonitord.
Op 14 juni brengt de SER de verkenning Sociale Infrastructuur voor
Kwetsbare Groepen binnen de Participatiewet uit, waar het CNV aan
heeft meegewerkt. Het CNV maakt zich al langer zorgen omdat het
aantal gerealiseerde beschutte werkplekken voor mensen met een
arbeidsbeperking achterblijft. Om deze beschutte werkplekken van
de grond te krijgen is de kennis en ervaring van de sociale werk-
plaatsen (SW-bedrijven) noodzakelijk. De SER constateert dat deze

56
SW-bedrijven krimpen en dat zo broodnodige kennis en ervaring ver-
loren gaat. De Raad adviseert daarom de SW-bedrijven te versterken
en te concentreren in de 35 zogenaamde arbeidsmarktregio’s.
Oprichting WMO Kamer
In maart 2016 vindt er een werkconferentie plaats bij de SER naar
aanleiding van het SER-advies over de Toekomstige Arbeidsmarkt
en WW, met de titel Samen werken voor de Regio. Tijdens de bijeen-
komst vindt tevens de oprichting van de WMO Kamer plaats. De WMO
Kamer is, analoog aan De Werkkamer, een overlegorgaan tussen
Stichting van de Arbeid en de VNG waarin overlegd wordt over de
ontwikkelingen in het domein van de WMO.
Kindvoorzieningen
In januari levert de werkgroep Kindvoorzieningen van de SER het
advies ‘Visie op het toekomstige stelsel van voorzieningen voor jonge
kinderen’ af. Voorzieningen voor jonge kinderen zijn niet alleen een
belangrijk arbeidsmarktinstrument, zij leveren ook een belangrijke
bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen, het verminderen van
achterstanden en het bevorderen van gelijke kansen. Dat is de con-
clusie die de Raad trekt na nauwkeurige bestudering van (mogelijke)
effecten van kindvoorzieningen op de arbeidsparticipatie van ouders
en de ontwikkeling van kinderen. Vanwege deze effecten loont het
om gericht te investeren in deze voorzieningen. De Raad pleit op de
lange termijn voor een ‘universeel systeem’ van kindvoorzieningen
met extra ondersteuning van kinderen met een achterstand. Daartoe
formuleert de Raad in dit advies een aantal belangrijke actiepunten
voor de komende kabinetsperiode (de middellange termijn) en de
korte termijn.
Voortgang Sociaal Akkoord
WWZ en afspraken april
Hoewel in november middels een rapportage van de Stichting van
de Arbeid grotendeels de afronding van het Sociaal Akkoord (2013)

57
werd aangegeven, lopen er in 2016 nog steeds een aantal trajecten
door op dit gebied. Zo houdt de Wet Werk en Zekerheid in de eerste
helft van het jaar de gemoederen in de polder bezig. De wet is in
maart onderwerp van gesprek in de Tweede Kamer. Er wordt voor
het eerst gesproken over het functioneren van de wet en de eerste
beelden daarover. In dat kader organiseert de Vaste Kamercom-
missie Sociale Zaken een rondetafelgesprek met experts waar-
aan Arend van Wijngaarden deelneemt namens het CNV. De week
daarop vindt er een AO in de Kamer plaats over het onderwerp. MKB
Nederland-voorzitter Michaël van Straalen uit in aanloop naar het
debat forse kritiek op de wet. CNV, FNV en VCP geven in een brief
op woensdag 9 maart aan dat de bal bij de werkgevers ligt als het
gaat om de problemen die werkgevers ervaren met de Wet Werk en
Zekerheid (WWZ). De drie vakcentrales willen concreet horen, met
feiten en cijfers, welke problemen werkgevers hebben. Op verzoek
van minister Asscher gaan de centrales in de Stichting van de Arbeid
het gesprek aan met werkgevers. Op 18 april komen sociale partners
in de Stichting van de Arbeid tot afspraken over de ervaren knelpun-
ten. Daarbij worden er onder andere afspraken gemaakt over een
mogelijke afwijking bij cao van de ketenbepaling voor seizoenswerk,
het collectiviseren van de transitievergoeding voor werkgevers met
een werknemer wiens dienstverband beëindigd wordt na twee jaar
ziekte en het verbeteren van de procedure bij het UWV. Ook wordt er
afgesproken dat partijen in de Stichting van de Arbeid de wet de kans
geven om zich in de kern te bewijzen. Daarvoor wordt de evaluatie
van de wet gevolgd zoals die ook in de wet is afgesproken. Het kabi-
net neemt de voorstellen / afspraken van de Stichting van de Arbeid
over op 21 april.
Reparatie van WW en WGA
Eén van de nog openstaande punten uit het Sociaal Akkoord (2013)
is de reparatie van de versobering van de WW en de WGA. Van beide
regelingen wordt vanaf 1 januari 2016 de opbouw en de duur ver-
soberd. De bedoeling is, en dat is ook afgesproken in het Sociaal
Akkoord, dat via cao’s de afbouw van de WW wordt gerepareerd. Na

58
onder andere de kabinetsreactie op het SER advies over de toekom-
stige arbeidsmarkt en WW in november 2015 en de afspraak van
werkgevers en werknemers binnen de Stichting van de Arbeid in
dezelfde maand over de verdeling van de te betalen premie voor de
WW-reparatie, wordt er in 2016 binnen de Stichting van de Arbeid
voor vertegenwoordigers van betrokken partijen, waaronder het
CNV, hard gewerkt aan de praktische uitvoering van de opdracht.
Salarisadministrateur Raet wordt door de Stichting van de Arbeid
geselecteerd als beoogde uitvoerder van de reparatie-regeling
en wordt gevraagd om met een aantal sectoren proeftuinen op te
gaan zetten om te gaan proefdraaien met de WW reparatie. Daar-
naast wordt in de loop van 2016 een nieuwe stichting in het leven
geroepen: de Stichting Private Aanvulling WW en WGA (SPAWW).
Deze stichting moet verantwoordelijk worden voor de regeling, het
daarmee gemoeide geld en het doen van de uitkeringen. Het CNV
is via Marcel Hulsegge (CNV Vakmensen) vertegenwoordigd in het
bestuur van deze stichting. De bedoeling is dat na de proeftuin Raet
in opdracht van SPAWW de praktische uitvoering van de regeling op
zich zal nemen. De afspraak tot reparatie zelf moet gemaakt gaan
worden in cao’s. In veel cao’s is hierover de afgelopen jaren al een
voorlopige intentie afspraak opgenomen. Aan het eind van het jaar
maken vertegenwoordigers van de drie vakcentrales een ronde door
het land om op bijeenkomsten van vakbondsbestuurders de beoogde
regeling toe te lichten. Gewacht wordt dan nog op formele goedkeu-
ring van de regeling door DNB.
Advies over Overgang van Onderneming
Een ander open eindje van het Sociaal Akkoord betreft de afspraak
dat sociale partners zouden gaan onderzoeken of de wet Overgang
van Onderneming aanpassing behoeft zodat bij aanbesteding, uitbe-
steding of (schijn)faillissement de werknemers, die het betreffende
werk doen, het werk volgen met behoud van arbeidsvoorwaarden.
Over dit onderwerp is binnen de Stichting van de Arbeid lang ge-
sproken. In december 2016 moet echter geconstateerd worden dat

59
binnen de Stichting geen overeenstemming te bereiken is over de
nadere invulling van dit vraagstuk. Een rapport met analyse en mo-
gelijke oplossingsrichtingen, maar zonder daarin een voorkeur uit te
spreken, wordt 16 december 2016 door de Stichting aan de minister
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gezonden.
Europese onderwerpen
Detacheringsrichtlijn en een eerlijke Europese arbeidsmarkt
Op 8 maart presenteert Eurocommissaris Thyssen de plannen van de
Europese Commissie voor de herziening van de Detacheringsricht-
lijn. Het CNV pleit al jaren voor aanpassing van de richtlijn. Hoewel
er goede elementen in de plannen van de EC zitten, is het CNV ook
kritisch. In het voorstel van de Commissie valt de gedetacheerde
werknemer pas na 24 maanden volledig onder het arbeidsrecht van
het werkland. “Deze termijn is niet te rijmen met het idee van het
tijdelijk werken in een ander land. Bovendien blijft het wezenlijke
kostenverschil qua sociale premies tussen Nederlandse werkne-
mers en werknemers uit andere Europese landen bestaan. Het CNV
blijft onverminderd inzetten op het toepassen van dezelfde regels
voor gedetacheerde werknemers vanaf de eerste werkdag.” Aldus
Maurice Limmen in een reactie. Half mei wordt duidelijk dat de Oost-
Europese landen plus Denemarken zich verzetten tegen het voorstel
van Eurocommissaris Thyssen voor herziening van de Detacherings-
richtlijn, een herziening die het CNV overigens nog lang niet ver
genoeg vindt gaan. Deze landen trekken een zogenaamde gele kaart.
Thyssen moet daardoor het voorstel heroverwegen. In reactie roept
CNV-voorzitter Maurice Limmen Thyssen op haar rug recht te hou-
den en het voorstel te handhaven. Dat doet ze, waardoor het voorstel
vervolgens het proces van behandeling ingaat. Omdat het CNV het
oorspronkelijke voorstel nog lang niet goed genoeg vindt, presen-
teert het in december zijn set met 16 maatregelen die nodig zijn
voor een eerlijke Europese arbeidsmarkt. Daarbij wordt niet enkel
ingegaan op de plannen rondom de Detacheringsrichtlijn, maar ook

60
ten aanzien van een ander voorstel van Thyssen dat betrekking heeft
op de coördinatieverordening voor sociale zekerheid.
Wet Arbeidsvoorwaarden Gedetacheerde Werknemers in de EU
Eind april neemt de Tweede Kamer de zogenoemde Wet Arbeids-
voorwaarden Gedetacheerde Werknemers in de EU aan. Deze wet
beoogt de handhaving op de huidige regelgeving met betrekking tot
detachering van EU-werknemers te verbeteren. Ook neemt Asscher
een voorschot op de aanpassingen van de Detacheringsrichtlijn (zie
hierboven) door het loon waarop gedetacheerde werknemers recht
hebben in deze wet uit te breiden. Op basis van deze wet moeten
buitenlandse bedrijven die werknemers uitzenden of detacheren
in Nederland bovendien gaan melden met wie ze welke klus ko-
men uitvoeren, en voor hoe lang. Daarnaast kunnen door deze wet
inspectiediensten uit andere landen beter informatie delen met de
Nederlandse inspectie. Ook moet het innen van boetes over de grens
gemakkelijker worden en krijgen buitenlandse bedrijven meer infor-
matie over het loon waar werknemers in Nederland recht op heb-
ben. Het CNV verwelkomt de aanneming van dit wetsvoorstel, maar
spreekt zijn zorg uit over het beslag op de handhavingscapaciteit van
de Inspectie SZW.
SER-advies TTIP
Vrijdag 15 april presenteert de Sociaal Economische Raad (SER)
haar rapport over het handelsverdrag TTIP tussen de lidstaten van
de Europese Unie en de Verenigde Staten. Na veel maatschappelijke
onrust en zorgen over de mogelijk negatieve gevolgen van dit han-
delsverdrag met betrekking tot sociale bescherming en duurzaam-
heid, is besloten tot het instellen van dit adviestraject waar het CNV
aan heeft bijgedragen. De uitkomst is een unaniem advies van werk-
nemers, werkgevers en kroonleden waarin zeven sociale en duur-
zame criteria zijn gesteld waar dit handelsverdrag en toekomstige
handelsverdragen aan zouden moeten voldoen. Het SER-advies vindt
breed weerklank in de politiek: zowel Tweede Kamer als kabinet zijn

61
van mening dat dit SER-advies de meetlat is waarlangs TTIP gelegd
moet gaan worden.
Overige Europese onderwerpen
In het kader van het Nederlands voorzitterschap van de EU in de eer-
ste helft van 2016, bieden de gezamenlijke vakcentrales begin maart
een brief aan aan minister Asscher over kanker op de werkvloer. Als
Europees voorzitter kan Nederland dit voorjaar een cruciale rol spe-
len in het terugdringen van kanker op het werk. Dat stellen FNV, CNV
en VCP en de Europese vakbond ETUC in een brandbrief aan minister
Asscher die ze woensdag 10 maart aanbieden. CNV-vicevoorzitter
Arend van Wijngaarden is daarbij aanwezig.
Half maart spreekt CNV-voorzitter Maurice Limmen bij de Tripartite
Social Summit, een overleg tussen Europese instituties van Euro-
pese werkgevers- en werknemersorganisaties, in Brussel. Hij vraagt
daar met name aandacht voor het recente besluit van de Europese
Centrale Bank (ECB) om de rente verder te verlagen. Nederlandse
pensioenfondsen komen hierdoor in de problemen. Vanwege het
ECB-besluit stuurt tevens de Stichting van de Arbeid eind maart een
brandbrief aan het kabinet in de persoon van premier Rutte.
Het initiatief van de Europese Commissie voor de zogeheten Euro-
pese Pijler van Sociale Rechten is eveneens onderwerp van discus-
sie. Het hogere doel van dit plan is om de groeiende euroscepsis aan
te pakken. In een column op de website van het CNV stelt Limmen
dat de focus van de commissie zou moeten liggen op fatsoenlij-
ker maken van de interne (arbeids)markt, dat juist het gevaar van
neerwaartse convergentie dreigt en dat het zou moeten gaan om een
‘beter’ Europa in plaats van ‘meer’ Europa.
Gezond aan het werk zijn en blijven
SER-advies Chronisch zieke werkenden
In maart wordt het SER-advies over Chronisch zieke werkenden

62
vastgesteld. Het aantal mensen met een chronische ziekte zal de
komende jaren verder stijgen. Een groot deel van hen is aan het werk
en met veel van hen gaat het goed, maar de vraag is hoe zij aan het
werk kunnen blijven. Zo vroeg mogelijk inspelen op de situatie lijkt
daarbij cruciaal. De SER is van mening dat de oplossing niet zozeer
ligt in extra regels, maar in meer kennis van de bestaande regels en
in het voeren van de dialoog op de werkvloer. Verder beveelt de SER
aan de ondersteuning van werkenden met een chronische ziekte te
verbeteren en meer te doen aan preventie om werkbelemmeringen
als gevolg van een dergelijke ziekte te voorkomen.
Werk en privé
De balans tussen werk en privé is er één die steeds vager wordt.
Ook hebben werknemers steeds meer taken naast hun werk. In
februari organiseert het CNV een congres over werk en zorg en de
balans daartussen. Het CNV wil een betere regeling voor werkende
mantelzorgers. In oktober brengt de SER het advies ‘Een werkende
combinatie’ uit. Het advies gaat over de combinatie van werk, privé,
zorg en leren / ontwikkelen waar werknemers op dit moment mee
te maken hebben. De SER gaat in zijn advies in hoe die combinatie
beter georganiseerd kan worden.

63
Wijziging Arbowet
In september stemt de Tweede Kamer in met een aantal wijzigingen
in de Arbowet. Deze wijzigingen zijn een gedeeltelijk antwoord van
het kabinet op het SER advies Betere zorg voor Werkenden uit 2014.
Het CNV is overwegend tevreden met de verbeteringen in de wet.
Het wetsvoorstel regelt dat er wettelijke minimumeisen bestaan
voor een basiscontract tussen de werkgever en de arbodienstver-
lener. Eén daarvan is dat de toegang tot de bedrijfsarts goed moet
zijn geregeld. Werknemers moeten bijvoorbeeld vrij zijn om naar
de bedrijfsarts te gaan zonder dat ze daar vooraf toestemming voor
hoeven vragen aan hun werkgever. Daarnaast moet de bedrijfsarts
de werkplek kunnen bezoeken en met de medezeggenschaps- en
preventiemedewerker in de organisatie kunnen overleggen. En de
bedrijfsarts is voortaan verplicht een klachtenprocedure te hebben.
Toch heeft het CNV ook kritiek, bijvoorbeeld op de manier waarop de
second opinion geregeld wordt in het voorstel. Een bedrijfsarts kan
volgens het voorstel namelijk bij zwaarwegende redenen zo’n second
opinion tegenhouden.
SER TAW-pilots
In vervolg op het Sociaal Akkoord en het SER-advies over de toe-
komst van de arbeidsmarkt en de WW, heeft het ministerie van SZW
37,5 miljoen euro subsidie beschikbaar gesteld voor landelijke en/
of regionale partijen om te experimenteren met nieuwe vormen van
dienstverlening en samenwerking. Doel van de regeling is om, op
het niveau van de (arbeidsmarkt)regio, te bekijken wat er wel en wat
er niet werkt om mensen regie te geven op hun eigen loopbaan, hen
zo nodig van werk naar werk te helpen en om zo de instroom in de
WW terug te dringen. De projecten moeten eind 2018 zijn afgerond
waarna SZW evalueert en beslist welke experimenten toegevoegde
waarde hebben op de (regionale) arbeidsmarkt na 2020.
Het Algemeen Bestuur besloot in 2015 een subsidieaanvraag voor te
laten bereiden voor het uitvoeren van vijf regionale pilots. In juli 2016

64
is de subsidieaanvraag ‘Regie nemen op je eigen loopbaan’ verzon-
den. Op 24 oktober kwam bericht van het Agentschap SZW dat de
subsidie van maximaal € 1.818.971 is toegewezen. Gestart is met het
inrichten van de projectorganisatie en het opstellen van de project-
plannen.
Een overzicht van de pilots, op basis van de subsidieaanvraag:
Pilot met het UWV (West-Brabant/Zeeland)
Speerpunt: Samenwerking sociale partners en UWV. Beoogd pro-
jectresultaat: 100 deelnemers die met ontslag zijn bedreigd begelei-
den naar een nieuwe werkplek, liefst voor of zo kort mogelijk nadat
zijn werkloos worden.
Pilot Leerwerkloket in Friesland
Speerpunt: ‘Een leven lang leren’. Beoogd projectresultaat: In
samenwerking met het Leerwerkloket Fryslân 1.000 deelnemers
bereiken voor loopbaan awareness en 25 bedrijven voorzien van een
adviestraject met betrekking tot duurzame inzetbaarheid. In Drach-
ten komt een CNV-adviescentrum.
Pilot werkgeversnetwerk Utrecht (MU = Mobiliteit Utrecht)
Speerpunt: ‘Van werk naar werk’ (ook intersectoraal) en regie binnen
werkgeversnetwerk. Beoogd projectresultaat: 1.050 deelnemers
bereiken voor loopbaan awareness.
Pilot e-platform
Speerpunt: Bieden van ondersteuning bij oriëntatie op loopbaanmo-
gelijkheden door middel van digitale infrastructuur. Beoogd pro-
jectresultaat: 30.000 unieke werkenden én werkzoekenden bereiken
voor loopbaan awareness. Bij dit project is loopbaanadviesbureau
James de kartrekker.

65
Regiepilot
Speerpunt: Faciliteren en analyseren van de pilots. Beoogd pro-
jectresultaat: Een uitgewerkte analyse van de effectiviteit en efficien-
cy van de samenwerkingsverbanden en de ingezette instrumenten.
Naast bovengenoemde pilots zijn er plannen gemaakt om in de regio
Eindhoven/Helmond met FNV samen te werken voor het verkrijgen
van een ‘paarse deur’ in een FNV-vakbondshuis. Achter dit ‘CNV-
loket’ zal dienstverlening worden aangeboden in samenwerking met
James en Connectief Academie.
Communicatie / voorlichting
Naar aanleiding van het grote aantal faillissementen in 2015 pleit
voorzitter Maurice Limmen tijdens de jaaropening van het CNV voor
een parlementaire enquête naar grote faillissementen. Het bericht
haalt nagenoeg alle kranten en leidt tot interviews op Radio 1 en op
tv bij Nieuwsuur en RTLZ. In februari is hij over hetzelfde onderwerp
nog een keer te gast bij Standpunt.nl op Radio 1. Ook is hij in februari
uitgebreid op Radio 1 te horen over het plan om een commissie bij
doorstart in te voeren.
De werkgelegenheid voor ouderen en de pensioenen halen in 2016
ruimschoots de media. Het CNV draagt daar aan bij met een aantal
berichten, onder meer over behoud van koopkracht, het moeten
‘opeten’ van de eigen woning na werkloosheid, het pleidooi voor een
vangnet en een uitgebreide reactie op de aangekondigde verhoging
van de AOW-leeftijd. Ook spreekt Maurice Limmen op Radio 1 Van-
daag over voorstellen tot lagere lonen voor ouderen en verdedigt hij
bij Standpunt.nl de stelling dat ouderen die langdurig werkloos zijn
niet hun huis moeten hoeven opeten. Verder legt Maurice Limmen
op France2 bij het nationale achtuurjournaal uit hoe het Nederlandse
AOW-stelsel in elkaar zit naar aanleiding van de hogere AOW-leef-
tijd.

66
Een aantal keer in 2016 heeft het CNV – al dan niet samen met de
andere bonden – zorgen naar buiten gebracht over de pensioenen.
Berichten naar aanleiding van de lage rekenrente en de SER-verken-
ning over de toekomst van pensioenen zijn onderwerp van de discus-
sie die Maurice Limmen op Kamerbreed (Radio 1) heeft met Tweede
Kamerleden van PvdA en D66.
Begin februari is de Eerste Kamer ak-
koord met de nieuwe spelregels voor
ZZP’ers, de zogenaamde DBA (wet
Deregulering Beoordeling Arbeidsre-
laties). Volgens het CNV is de wet niet
geheel helder, een ‘gemiste kans’ om
een echt gelijk speelveld voor werken-
den te scheppen. Rond het onderwerp
zpp treedt Maurice Limmen in die
periode op bij Money Talks van RTLZ en
Dit is de Dag op Radio 1, maar ook in de
rest van het jaar zorgt de wet voor veel publiek debat. Onder andere
na het bericht dat er afspraken voor ZZP’ers in de cao moeten. In
november gaat Limmen bij Nieuwsuur op tv in debat over de positie
van ZZP’ers en in december is hij met Michaël van Straalen in debat
op Radio 1 Dit is de dag.
Het voorstel voor betaald mantelzorgverlof waarmee het CNV in
januari komt, leidt in aanloop naar het congres Werk & Zorg, tot veel
publiciteit met onder meer een uitgebreid gesprek in De Ochtend
(Radio 1) en veel publiciteit in landelijke kranten inclusief een uitge-
breid interview in de Telegraaf de dag voor het congres.
Een bijna jaarlijks terugkerend thema is het salaris van grootverdie-
ners. Het eerste bericht hierover wordt verstuurd naar aanleiding
van de CBS-cijfers die aangeven dat de loonkloof tussen top en mo-
daal opnieuw is gegroeid. Later dat jaar neemt Maurice Limmen deel

CNV Vakcentrale Jaarverslag 2016

CNV Vakcentrale Jaarverslag 2016

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Ähnlich wie CNV Vakcentrale Jaarverslag 2016

Ähnlich wie CNV Vakcentrale Jaarverslag 2016 (20)

Mehr von CNV Vakcentrale

Mehr von CNV Vakcentrale (20)

CNV Vakcentrale Jaarverslag 2016