7. niet te vergeten
• Chemische vervuiling (100 000)
• Pandemiën
• Sociale onrust (voedselcrisis)
• (nucleair) conflict
• Het onverwachte
8. TE ONTHOUDEN…
• Er zijn veel uitdagingen…
• We hebben nog ongeveer 10 jaar tijd om van
koers te veranderen…
• De wereld zal er helemaal anders uitzien
binnen 20, 30, 40 jaar
• Er zijn twee mogelijkheden:
– We wachten en ondergaan
– We starten en veranderen zelf
• Verandering/transitie is nodig…
8
9. Energie & grondstoffen verbruik
bevolking
vervuiling
Techno-Fantasie
ONTKENNING
Aarde-
rentmeesterschap
ACCEPTATIE
Mad Max
BOOSHEID
AchterkleinkinderenAgrarische Revolutie
20.000 jaar geleden
Industriële
Revolutie
Baby Boom
Historische Tijd Toekomstige Tijd
Scenario’s
Groen-techno stabiliteit
(‘duurzame ontwikkeling’)
MARCHANDEREN
Pre-industriële
cultuur in balans
11. WAT IS TRANSITIE
• Een transitie is een structurele
maatschappelijke verandering die het
resultaat is van op elkaar inwerkende en
elkaar versterkende ontwikkelingen op het
gebied van economie, cultuur, technologie,
instituties en natuur en milieu
• Paradigmashift
• Overgang van nomadisch naar landbouw
(ongeveer 20 000 jaar geleden)
• Start industrieel tijdperk (ongeveer 200 jaar geleden)
16. nieuwe paradigma ?
• Beperken van gebruik hulpbronnen
• Belastinghervorming
• Stabiele bevolking
• Ongelijkheid aanpakken
• Minder werken
• Hervorming monetair systeem
• Andere meetinstrumenten (ISEW, EF)
• Algemene herlokalisatie
• …
(inspiratie SSE, www.stadystate.org)
17. en het jeugdwerk in dit alles?
• Welke houding aannemen?
– BAU (business as usual)?
– In regime of als niche?
– Alarmbel functie?
– Experimenteer ruimte?
– Veerkracht? (wat als…)
– Vrachtwagens groen schilderen?
– Lange termijn visie (met aandacht voor globale context)?
– Verantwoordelijkheid?
– …
18. Gebeurt het nu al?
• Wordt over dit soort dingen gepraat in jouw
organisatie?
• Spelen deze thema’s mee in het maken van
keuzes?
• Spelen deze thema’s mee in de concrete
manier van werken?
19. Dus: waarom aandacht voor milieu?
• Alle beetjes helpen. Gezamenlijke inspanning heeft
groot effect.
• Jeugdwerk gaat per definitie over de toekomst?
Nieuwe gewoonten en ideeën meegeven kan ook in
vrije tijd.
• Iedereen wint erbij! Niet enkel het milieu wint,
milieuzorg betekent ook geld besparen.
• Voorbeeld voor anderen! Je organisatie als goede
voorbeeld = ook goed voor imago.
20. stappenplan duurzaam werken
1. Een beleidsverklaring opstellen die gericht
is op een duurzame manier van werken.
2. De belangrijkste duurzaamheidsthema’s en
betrokkenen identificeren
3. Een positieve maatschappelijke
doelstellingen voorzien
21. 4. Een verantwoordelijke voor duurzaamheid
aanstellen eventueel een team samenstellen
5. Voldoende middelen toewijzen om een
effectieve implementatie te garanderen
6. Communiceren over de duurzame aspecten
van je werking
stappenplan duurzaam werken
22. 7. Gezamenlijk een plan van aanpak
en werkwijze opstellen
8. Meetbare milieudoelen opstellen.
stappenplan duurzaam werken
23. 9. Acties uitvoeren en
resultaten meten (monitoren)
10. Evalueren en kennis
meenemen voor volgende
keer
stappenplan duurzaam werken
24. En nu concreet
• Mobiliteit
• Afval en materialen
• Energie en water
• Eten en drinken
• Promotie
25. Basisprincipes: mobiliteit
Het ‘STOP’-principe
• Rangorde van gewenste mobiliteitsvormen
– S van Stappen (voetgangers)
– T van Trappen (fietsen)
– O van Openbaar Vervoer
– P van Personenwagen of Privé-vervoer
• Toe te passen bij alle activiteiten en verplaatsingen
– Vergaderingen en voorbereidingen
– Materialen en medewerkers
– Artiesten en publiek
26. Basisprincipes: mobiliteit
• Locatie keuze (bereikbaarheid)
• Tijdstip van evenement
• Parkeer beleid
• Communicatie rond bereikbaarheid
• Opbouw en afbouw
• Van waar komt materiaal, medewerkers en
artiesten
31. Basisprincipes: energie
• Waarvoor energie nodig (warmte, elektriciteit)
• Licht, klank, koeling (frigo’s), apparaten
• Groene stroom
• Eigen energie opwekking:
– Energiefietsen, zonne-ovens,…
• De groenste kWh is degene die je niet gebruikt
• Je verbruik kennen! www.energieid.be
33. Basisprincipes: water
• Toiletten, afwas
• Hoeveelheid
• Hoe warm water voorzien
• Welke producten gebruiken
• Afvoer van vervuild water
• Gebruik regenwater of putwater
36. Basisprincipes: promotie
• Papier: affiches, folders, flyers
– Papiersoort, hoeveelheid
• Gebruik van pers
• Gebruik van internet (mail, website, sociale
media…)
• Borden en banners
39. Op maat van het evenement
Bestaande thema’s of huisstijl? Gebruik dan die of zorg voor een variant ervan
• Vb.
– Tips op bierflesjes, M.A.E.S. zijn, op zoek naar verspilling
– Zorg op maat > milieuzorg op maat
Op maat van de doelgroep
Maak het onderscheid, ook in taalgebruik
Zoek gevoeligheden
Gebruik een herkenbaar logo
