โภชนาการกับผู้สูงอายุ โดย ปาจรีย์ อับดุลลากาซิม และคณะ ผู้สูงอายุ เป็นวัยที่ระบบการทางานของอวัยวะต่างๆ ในร่างกายเปลี่ยนแปลงไป ซึ่งอาจส่งผลกระทบกับภาวะโภชนาการได้ทั้งปัญหาภาวะขาดสารอาหาร เช่น การขาดแร่ธาตุแคลเซียม ธาตุเหล็กและขาดวิตามินต่างๆ และถ้าผู้สูงอายุได้อาหารบางชนิดมากเกินไป ก็อาจเกิดปัญหาโรคเรื้อรัง เช่น โรคอ้วน โรคเบาหวาน ไขมันอุดตันในหลอดเลือด และความดันโลหิตสูง เป็นต้น แหล่งข้อมูล: ปีที่ 4 ฉบับที่ 6 เดือน มิถุนายน 2554 http://www.surveillance.cphs.chula.ac.th/attachments/article/108/ปี4%20ฉ6%20มิย%2054.pdf

1. รายละเอียดดูได้จาก http://www.cphs.chula.ac.th/surveillance
ศูนย์ศึกษาและเฝ้าระวังปัญหาสุขภาพและสาธารณสุขด้านผู้สูงอายุ
วิทยาลัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
WHO Collaborating Center (WHO CC)
for Research and Training in Public Health Development
สรุปประเด็นปัญหาสุขภาพและสาธารณสุข ปีที่ 4 ฉบับที่ 6 เดือน มิถุนายน 2554
ผู้สูงอายุ เป็นวัยที่ระบบการทางานของอวัยวะต่างๆ ใน
ร่างกายเปลี่ยนแปลงไป ซึ่งอาจส่งผลกระทบกับภาวะ
โภชนาการได้ทั้งปัญหาภาวะขาดสารอาหาร เช่น การขาดแร่
ธาตุแคลเซียม ธาตุเหล็กและขาดวิตามินต่างๆ และถ้าผู้สูงอายุ
ได้อาหารบางชนิดมากเกินไป ก็อาจเกิดปัญหาโรคเรื้อรัง เช่น
โรคอ้วน โรคเบาหวาน ไขมันอุดตันในหลอดเลือด และความ
ดันโลหิตสูง เป็นต้น
ซึ่งปัญหาเหล่านี้จะชะลอหรือป้องกันได้ถ้าผู้ที่อยู่ใกล้ชิด
ให้ความดูแลเอาใจใส่ แนะนาเรื่องการบริโภคอาหาร โดย
ผู้สูงอายุควรเลือกรับประทานอาหารที่มีปริมาณพลังงาน
น้อยลง โดยการลดปริมาณการบริโภคไขมันและ
คาร์โบไฮเดรต เช่น หลีกเลี่ยงการใช้น้ามันสัตว์หรือกะทิใน
การปรุงอาหาร และหลีกเลี่ยงอาหารรสหวานจัดหรือเค็มจัด
เป็นต้น ควรบริโภคผัก ผลไม้ และธัญพืชต่างๆให้เพียงพอ
เพื่อให้ได้เกลือแร่ วิตามิน และใยอาหารครบถ้วนตามความ
ต้องการสารอาหารของร่างกายในแต่ละวัน นอกจากนี้
ผู้สูงอายุควรได้รับน้าที่เพียงพอด้วยเช่นกัน เพื่อช่วยในระบบ
ย่อยอาหาร และการขับถ่ายของเสียที่ดี และควรงดหรือลด
เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
สรุปโรคเฝ้าระวังที่พบบ่อย
ที่มา : สานักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.
รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา ปีที่ 42 ฉบับที่ 46
25 พฤศจิกายน 2554
1. PNEUMONIA (ADMITTED)
2. INFLUENZA
3. HAND, FOOT AND MOUTH DISEASE
4. MEASLES
5. LEPTOSPIROSIS
โภชนาการกับผู้สูงอายุ
จากรายงานสถานการณ์โรคเรื้อรังของประชากรไทย
อันได้แก่ โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง และภาวะ
ไขมันในเลือด จากข้อมูลการสารวจสุขภาพประชาชน
ไทย ครั้งที่ 4 ในปี พ.ศ. 2551 – 2552 (สานักงาน
สารวจสุขภาพประชาชนไทย 2553) พบว่า ความชุกของ
โรคเบาหวานในประชากรไทยอายุ 15 ปีขึ้นไปมีร้อยละ
6.9 ความชุก ในผู้หญิงสูงกว่าในผู้ชาย ความชุกเพิ่มขึ้น
ตามอายุที่สูงขึ้น และสูงที่สุดในกลุ่มอายุ 70-79 ปี
โรคความดันโลหิตสูงในประชากรไทยอายุ 15 ปีขึ้นมี
ร้อยละ 21.4 และสูงสุดในกลุ่มอายุ 80 ปีขึ้นไป ส่วน
ความชุกของภาวะไขมันคอเลสเตอรอลรวม (Total
cholesterol; TC ≥ 240 มก/ดล.) ในประชากรไทยอายุ
15 ปีขึ้นไปมีร้อยละ 19.1 ความชุกเพิ่มขึ้นตามอายุที่
เพิ่มขึ้นและสูงสุดในกลุ่มอายุ 60-69 ปี (ร้อยละ 27.4)

2. หลักสูตรการสอน
วิทยาลัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข
เปิดสอนหลักสูตรนานาชาติ - หลักสูตรไทย
1. หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต ดุษฎีบัณฑิต
สาขาวิชาสาธารณสุขศาสตร์ (นานาชาติ)
2. หลักสูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต ดุษฎีบัณฑิต
สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สาธารณสุข (นานาชาติ)
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ : ศ.นพ.สุรศักดิ์ ฐานีพานิชสกุล
คณบดีวิทยาลัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
อาคารสถาบัน 3 ชั้น10 ซ.จุฬาฯ 62 ถ.พญาไท ปทุมวัน กรุงเทพฯ
10330 โทร. 66(2) 218-8193 โทรสาร 66(2)251-7041, E-mail:
academic_cphs@chula.ac.th Website: www.cphs.chula.ac.th ที่มา: ปาจรีย์ อับดุลลากาซิม และ รัตนา สาโรงทอง. ประมวลและสังเคราะห์ข้อมูล
สถานการณ์ การดาเนินงานส่งเสริมสุขภาพ : กรณีโภชนาการ. วิทยาลัยวิทยาศาสตร์
สาธารณสุข จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2554
ได้รับการสนับสนุนจาก โครงการส่งเสริมการวิจัยในอุดมศึกษาและการพัฒนามหาวิทยาลัยวิจัยแห่งชาติ ของสานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา
(ต่อจากหน้า 1)
ในขณะที่ภาครัฐ ได้มีการดาเนินงานเฝ้าระวังและติดตาม
พฤติกรรมสุขภาพ โดยการคัดกรองความเสี่ยงของโรคอ้วน
ลงพุง และโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ซึ่งเป็นการรวมมือกันบูรณา
การโครงการเพื่อส่งเสริมสุขภาพ ของ กระทรวงสาธารณสุข
กรมควบคุมโรค กรมอนามัย กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ
กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
กรมสุขภาพจิต สานักงานคณะกรรมการอาหารและยา
สานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และสานักงาน
หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ โดยใช้แนวคิดการขับเคลื่อน
“แผนงานส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคที่มีความสาคัญ
ระดับชาติ” เพื่อลดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เป็นปัญหา
ระดับประเทศ ภายใต้ 6 มาตรการหลัก (นิตยา พันธุเวทย์
2552)ได้แก่
มาตรการที่ 1 ระบบการเฝ้าระวังติดตามพฤติกรรม
สุขภาพ และการคัดกรองความเสี่ยงโรคเสี่ยงโรคอ้วนลงพุง
มาตรการที่ 2 การสร้างความตระหนัก การให้ความรู้
ในวงกว้าง และการรณรงค์สร้างกระแส เน้นเรื่องการ
ปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต
มาตรการที่ 3 การเสริมสร้างสิ่งแวดล้อมและลดเสี่ยง
ในชุมชน
มาตรการที่ 4 การให้คาปรึกษา และปรับพฤติกรรมใน
กลุ่มเสี่ยงและกลุ่มป่วย ในสถานบริการ
มาตรการที่ 5 การจัดการความรู้ และการสร้างเสริม
ศักยภาพ ผู้ดาเนินงานตามแผนงานส่งเสริมสุขภาพ และ
ป้องกันโรคที่มีความสาคัญระดับชาติให้มีความเข้มแข็ง
มาตรการที่ 6 การนิเทศ กากับ ติดตาม และ
ประเมินผล
จะเห็นได้ว่าการร่วมมือกันของกระทรวงต่างๆ และ
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องนั้นจะช่วยให้สามารถแก้ไขปัญหา
สุขภาพได้ในเชิงบูรณาการ และช่วยสร้างเครือข่ายความ
ร่วมมือในแก้ไขปัญหาด้านโภชนาการอาหารในวัยสูงอายุ
ซึ่งจะนาไปสู่การมีสุขภาพที่ดีในวัยสูงอายุได้
โภชนาการกับผู้สูงอายุ
ตัวอย่างเมนูอาหารที่เหมาะสมสาหรับผู้สูงอายุได้แก่
มื้อเช้า ข้าวต้มปลา และนมถั่วเหลือง 250 ซี.ซี.
มื้อกลางวัน ก๋วยเตี๋ยวน้าเส้นลวกเปื่อย และส้มเขียวหวาน
มื้อเย็น ข้าวสวยหุงแฉะ
น้าพริกกะปิ ผักต้ม ปลาทู
และแกงส้ม
การส่งเสริมภาวะ
โภชนาการในคนสูงอายุ
จึงเป็นสิ่งสาคัญมากเพื่อ
คงไว้ซึ่งสุขภาพที่แข็งแรง และลดภาวะความรุนแรงของ
โรคต่างๆ เช่น โรคหัวใจ โรคมะเร็ง โรคความดันโลหิตสูง
เป็นต้น รวมทั้งมีสุขภาพจิตที่ดีด้วย โดยคานึงถึงความ
ต้องการสารอาหาร เน้นความสมดุล ความพอดี และความ
หลากหลายของอาหาร นอกจากนี้การออกกาลังกาย การ
ผ่อนคลายทางกายและจิต และการหลีกเลี่ยงสิ่งที่เป็นพิษ
ล้วนเป็นปัจจัยที่สาคัญสาหรับพื้นฐานการมีสุขภาพดีของ
ผู้สูงอายุด้วยเช่นกัน
ที่มา : www.pink-her.com