1. kapakekim13.indd 1 27.09.2013 18:48

2. HER AYIN 1’İNDE ÇIKAR
Sahibi
TÜBİTAK Adına Başkan
Prof. Dr. Yücel Altunbaşak
Genel Yayın Yönetmeni
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Duran Akca
duran.akca@tubitak.gov.tr
Yayın Yönetmeni
Aslı Zülal
asli.zulal@tubitak.gov.tr
Editör
Alp Akoğlu
alp.akoglu@tubitak.gov.tr
Yayın Danışma Kurulu
Prof. Dr. Meryem Beklioğlu
Doç. Dr. M. Necati Demir
Doç. Dr. Hatice Zeynep İnan
Dr. Şükrü Kaya
Yrd. Doç. Dr. Yasin Öztürk
Doç. Dr. Sait Uluç
Yrd. Doç. Dr. Rıza Ülker
Redaksiyon
Özlem Özbal
ozlem.ozbal@tubitak.gov.tr
Araştırma ve Yazı Grubu
Meryem Arzu Aruntaş
arzu.aruntas@tubitak.gov.tr
Meltem Yenal Coşkun
meltem.coskun@tubitak.gov.tr
Pınar Dündar
pinar.dundar@tubitak.gov.tr
Suzan Lema Gençer
suzan.gencer@tubitak.gov.tr
Seçil Güvenç Heper
secil.heper@tubitak.gov.tr
Bilge Nur Karagöz
bilge.karagoz@tubitak.gov.tr
Zuhal Özer
zuhal.ozer@tubitak.gov.tr
Kübra Sıvışoğlu
kubra.sivisoglu@tubitak.gov.tr
İletişim Bilgileri
Meraklı Minik Dergisi
Akay Caddesi No: 6
06420 Bakanlıklar /Ankara
Tel (312) 298 95 61 (Yazı İşleri)
Faks (312) 427 66 77 (Yazı İşleri)
İnternet www.tubitak.gov.tr/merakliminik
e-posta merakli.minik@tubitak.gov.tr
ISSN 977-1307-1998
Fiyatı 4 TL
Baskı
PROMAT Basım Yayın San. ve
Tic. A.Ş.
http://www.promat.com.tr/
Tel (212) 622 63 63
Baskı Tarihi: 29.09.2013
Dağıtım
DPP
http://www.dpp.com.tr/
Sevgili Okurlarımız,
Sonbahar, doğada çocuklarla birlikte yapılabilecek keşifler açısından
çok güzel bir zaman. Biz de bu nedenle ekim sayımızı doğada
keşif yapmaya ayırdık. Bir ormanda yapılabilecek keşiflerden,
ormanlardaki canlılarla ilgili çalışmalar yürüten araştırmacılardan,
doğa yürüyüşleri sırasında gözlemlenebilecek bazı canlı
türlerinden söz ettik. Dürbün ve büyüteç gibi çocukların rahatlıkla
kullanabileceği gözlem araçlarına değindik. Ayrıca, doğada kamp
yapmayı çok sevdiğimiz için bu konudan da söz etmek istedik. Bu
sayıda dergimizin sayfalarında ve eklerimizde açıkhavada çocuklarla
birlikte yapılabilecek sanat etkinlikleri, gözlem projeleri ve
oynanabilecek oyunlarla ilgili öneriler de var. Yeni sayımızı ve sizler
için hazırladığımız ekleri seveceğinizi umuyoruz.
Sizleri her zamanki gibi sevgiyle kucaklıyoruz.
Aslı Zülal
"Benim manevi mirasım ilim ve akıldır"
Mustafa Kemal Atatürk
Grafik Tasarım
Fulya Koçak
fulya.kocak@tubitak.gov.tr
Ayşegül Doğan Bircan
aysegul.bircan@tubitak.gov.tr
Çizer
Pınar Büyükgüral
pinar.buyukgural@tubitak.gov.tr
İdari Hizmetler
Yeter Sivrikaya
yeter.sivrikaya@tubitak.gov.tr
Mali Yönetmen
Mehmet Ali Aydınhan
mali.aydinhan@tubitak.gov.tr
Abone İlişkileri
abone@tubitak.gov.tr
Tel (312) 468 53 00
kunyeicindeekim13.indd 10 27.09.2013 17:40

3. Kapak Çizimi: Pınar Büyükgüral
2 Ormana Gidiyoruz
6 Ormanda Keşif Oyunu
8 Çevremizdeki Hayvanlar
12 Hangisinden Kaç Tane Var?
14 Ormanda Araştırma Yapma Zamanı
17 Dürbün, Büyüteç
18 Dürbün Kullanmayı Öğreniyoruz
20 Doğal Malzemelerle Neler Neler Yapılır...
24 Parkta Sonbahar
26 Çok Merak Ediyorum
28 Haydi Mutfağa
30 Küçük Eller İşbaşında
32 Kitap... Oyun... Öneri...
İçindekiler
24
2
6
12
kunyeicindeekim13.indd 11 27.09.2013 17:40

4. 2
Ormana Gidiyoruz
Çocuklar ormanda bir keşif
gezisine çıktılar.
ormanagidiyoz.indd 2 27.09.2013 23:36

5. 3
Çocuklar ormanda ağaçları
ve ağaçların çevresindekileri
incelediler.
Biraz meyve topladılar.
ormanagidiyoz.indd 3 27.09.2013 23:36

6. 4
Çocuklar dürbünle uzaktaki
şeylere...
...ve büyüteçle yakındaki
minik şeylere baktılar.
ormanagidiyoz.indd 4 27.09.2013 23:36

7. 5
Aslı Zülal
Çizim: Pınar Büyükgüral
Uyuyan bir baykuş,
ve bir sincap yuvası.
Ve ağaçlardan dökülen rengârenk yaprakları incelediler.
O gün çok güzel zaman geçirdiler.
Bir ağaçkakan yuvası gördüler.
ormanagidiyoz.indd 5 27.09.2013 23:36

8. 6
Ormanda Keşif Oyunu
Arda ve Zeynep ormanda bir keşif
gezisine çıkmışlar. Haydi, siz de bu
geziye katılın.
Oyunu oynamak için
bu iki sayfadaki oyun
alanı, dergimizin ekinde
verdiğimiz oyun kartları
ve zar gerekiyor.
Önce kartları ve zarı
yerlerinden çıkarıp
hazırlayın. Piyon olarak
kullanmak üzere iki farklı
düğme ya da iki minik
oyuncak bulun.
Kurallar
• Oyun iki kişiyle oynanır.
• Oyun kartları, üzerinde rakam olan
yüzleri üste gelecek şekilde yan yana
yere dizilir.
• Oyuncular birer piyon seçer ve
piyonlarını “Başlangıç” kutusuna
koyarlar.
• İlk oyuncu zarı atar. Sonra
zarda kaç geldiğini görmek için
zarı yerden alıp tabanındaki
noktacıkları sayar. Piyonunu
kutular üzerinde zarda
gelen sayı kadar ilerletir.
• Piyon, üzerinde yönerge
bulunan kutulardan birine
gelirse yönergede yazanları
yerine getirir. Sonra sıra
diğer oyuncuya geçer.
• İki oyuncu da piyonunu
“Bitiş” kutusuna getirdiğinde
oyun biter.
Yerdebazıayak
izlerigördün.İzlerin
hangihayvana
ait
olduğunuöğrenmek
için1numaralıkartın
arkasına
bak.
Bir ku
Bu t
kuş
öğ
2 n
ar
Başlangıç
kesifoyunu.indd 6 26.09.2013 17:02

9. 7
Bir kuş tüyü buldun.
Bu tüyün hangi
kuşa ait olduğunu
öğrenmek için
2 numaralı kartın
arkasına bak.
Birkaç bitki tohumu
buldun. Tohumların
hangi bitkiye ait
olduğunu öğrenmek
için 3 numaralı
kartın arkasına
bak.
Çalılıklardan gelen bir ses
duydun. Çalılıkların arasında
hangi hayvanın olduğunu
öğrenmek için 4 numaralı
kartın arkasına bak.
Süzülerek uçan birkaç
kuş gördün. Bu kuşların
ne olduğunu öğrenmek
için 5 numaralı kartın
arkasına bak.
Fındık kabukları
buldun. Fındıkları
hangi hayvanın
yediğini öğrenmek
için 6 numaralı kartın
arkasına bak.
Bilge Nur Karagöz
Çizim: Nazlı Tunalı
Bitiş
kesifoyunu.indd 7 26.09.2013 17:02

10. 8
Sincaplar yapraklardan ve dal parçalarından ağaçlara yaptıkları
yuvalarda ya da ağaç kovuklarında yaşar. Meyvelerle ve
tohumlarla beslenirler. Topladıkları yiyeceklerin bir bölümünü kışın
yemek üzere toprağın altında ya da ağaç kovuklarında saklarlar.
Çevremizdeki Hayvanlar
Bahçelerde, parklarda ve ormanlık alanlarda birçok canlı yaşar.
Onları ağaçların arasında gezinirken, dalların ve yaprakların
üzerinde ya da taşların altında görebilirsin. Bu canlıların bazılarını
tanımaya ne dersin?
Photographer’sChoice/ValCorbett/GettyTürkiye
bahcehayvan.indd 8 27.09.2013 11:21

11. 9
Tespihböceklerinin yuvaları genellikle
ağaç kabuklarının arasında ya da
taşların altındadır. Tespihböcekleri bir
tehlikeyle karşılaştıklarında kendilerini
korumak için kıvrılıp top gibi olur.
Siyah bahçe karıncalarının yuvaları
genellikle toprağın altındadır. Bu
yuvalarda kalabalık topluluklar halinde
yaşarlar. Yazın ve sonbaharda yiyecek
biriktirerek kışa hazırlık yaparlar.
Alamy/Dijitalimaj
Alamy/Dijitalimaj
bahcehayvan.indd 9 27.09.2013 11:21

12. 10
Alakargalar sonbaharda topladıkları
meşe palamutlarını toprağa gömer.
Kışın bu tohumları gömdükleri
yerlerden çıkarıp yerler.
Toprak solucanları toprakta açtıkları
tünellerde yaşar. Sonbaharda
yağmur yağdığında bu tüneller suyla
dolar. Toprak solucanları da hava
almak için yüzeye çıkar.
Photolibrary/ColinVarndell/GettyTürkiye
GrzegorzGust
Alamy/Dijitalimaj
bahcehayvan.indd 10 27.09.2013 11:22

13. 11Pınar Dündar
Serçeler havalar soğuyunca
genellikle topluluk halinde dolaşır
ve yiyecek arar. Onları hemen her
yerde görebilirsin.
Güvercinler de genellikle toplu halde
dolaşır. Onları parklarda, bahçelerde
hatta pencerenin önünde bile görebilirsin.
Alamy/Dijitalimaj
Alamy/Dijitalimaj
bahcehayvan.indd 11 27.09.2013 11:22

14. 12
Hangisinden Kaç Tane Var?
Sümüklüböcek, karınca, örümcek ve uğurböceği. Bu bahçede hepsinden var.
Haydi resmi incele. Hangi hayvandan kaç tane olduğunu say.
hangisikac.indd 12 27.09.2013 15:23

15. 13
Kübra Sıvışoğlu
Çizim: Bilgin Ersözlü
Yandaki şekilde her hayvanın
altında boş kutucuklar var.
Hangi hayvandan kaç tane
varsa kutucuklara o kadar
sayıda çarpı (X) işareti koy.
hangisikac.indd 13 27.09.2013 15:23

16. 14
Ormanda Araştırma Yapma Z
SPL
NationalGeographic/NGPhotographer/GettyTürkiye
Bu fotoğrafta
gördükleriniz
böcek
araştırmacıları.
Bu ağaçtaki
böceklerin sayısını
ve çeşitlerini
belirlemeye
çalışıyorlar.
Buradaki araştırmacı bir ağacın gövdesinin çevresini
ölçüyor. Bu ölçümü bir süre sonra yeniden yapacak.
Böylece ağacın ne kadar büyümüş olduğunu bulacak.
Ormanda çalışan birçok araştırmacı var. Ormandaki toprağı, suyu, havayı, bitkileri
ve hayvanları inceliyorlar. Çalışmalarını yaparken çeşitli araç gereçler kullanıyorlar.
Araştırmacıların ormanda nasıl çalıştıklarını görmek ister misin?
ormandaarastirma.indd 14 27.09.2013 16:17

17. 15
a Zamanı
SPL
Stone/Windsor&Wiehahn/GettyTürkiye
Burada da
gölden örnek
toplayan bir
araştırmacı
var. Bu örnekleri
inceleyerek
gölde yaşayan
canlılarla ilgili
bilgi edinecek.
Bu araştırmacı
ormandaki sesleri
kaydediyor.
Böylece bu
ormanda hangi
hayvanların
yaşadığı
konusunda bilgi
toplamış olacak.
ormandaarastirma.indd 15 27.09.2013 16:17

18. 16 Seçil Güvenç Heper
Burada
gördüğün
araştırmacı
özel bir aygıt
kullanarak
ormandaki
toprağın içinde
bulunan su
miktarını yani
toprağın nemini
ölçüyor.
SPLNationalGeographic/MichaelNichols/GettyTürkiye
Bu araştırmacılar bir ağacın gövdesinden örnek alıyorlar.
Bu örneği inceleyerek ağacı daha iyi tanıyacaklar.
ormandaarastirma.indd 16 27.09.2013 16:18

19. 17
Dürbün, Büyüteç
Doğada keşif yaparken dürbün ve büyüteç kullanabilirsin.
Dürbün, büyüteç, dürbün, büyüteç...
Bu sırayı izleyerek “Başlangıç” yazan kutudan “Bitiş” yazan kutuya ulaşabilir misin?
Bunu yaparken sağa, sola ya da aşağı doğru gidebilirsin.
Seçil Güvenç Heper
Fotoğraflar: Getty Türkiye
Başlangıç
Bitiş
durbunbuyutec.indd 17 27.09.2013 10:51

20. 18
Dürbün Kullanmayı Öğreniyoruz
Dürbünle uzaktaki şeyleri biraz daha yakındaymış gibi görürüz.
Peki, dürbünün nasıl kullanıldığını biliyor musun?
Dürbününü askısından
boynuna asarak
taşıyabilirsin. Dürbünle
bakarken hareketsiz
durman gerekir.
Önce dürbünün bakma
yerlerinin genişliğini
yüzüne göre ayarla.
Bunu yaptığında
dürbünün içinde tek bir
daire görürsün.
durbunlebak.indd 18 26.09.2013 17:03

21. 19
Aslı Zülal
Çizim: Ayşe İnan Alican
Dürbünle bakmak istediğin
şeye önce çıplak gözle
bak. Sonra gözünü baktığın
şeyden ayırmadan dürbünü
kaldırıp gözlerine yaklaştır.
Dürbünle bakarken görüntünün
net olması gerekir. Bunu dürbünün
ortasındaki ayar düğmesini sağa
ya da sola hareket ettirerek
sağlayabilirsin. Bunun için önce
parmaklarından birini ayar
düğmesinin üzerine koy. Sonra da
düğmeyi hareket ettir. Görüntü
netleşince parmağını düğmeden
çekebilirsin.
durbunlebak.indd 19 26.09.2013 17:03

22. 20
Doğal Malzemelerle
Neler Neler Yapılır...
Eserlerini doğada, doğal malzemeler kullanarak yapan birçok sanatçı var.
Bu eserlerden bazılarına göz atmak ister misin?
Bu heykelin adı inuksuk.
Büyük taşlar üst
üste yerleştirilerek
yapılmış. İnuksuklar,
eskiden Kuzey Kutbu’na
yakın yerlerde bir
tür yol işareti olarak
yapılırmış. İnsanların
doğada yönlerini
bulmalarına yardımcı
olurmuş.
landart.indd 20 27.09.2013 17:33

23. 21
Bu yapılar bir müzenin
bahçesinde yer alıyor. Sepet
yapımında kullanılan ince ağaç
dallarıyla örülerek yapılmış.
Bu heykelin şekli bir yumurtayabenziyor. Bu dev yumurtataşlardan yapılmış.
landart.indd 21 27.09.2013 17:33

24. 22
Bu heykeller de doğal bir
malzeme olan ahşaptan
yapılmış. Bu heykellerin üst
bölümleri hareketli. Rüzgâr
estiğinde sivri uçları rüzgâra
doğru dönüyor. Bu sayede
rüzgârın nereden estiğini
gösteriyorlar.
Bu kuş heykelleri çevreden
toplanan atık malzemeler
ve dal parçaları
kullanılarak yapılmış.
landart.indd 22 27.09.2013 17:33

25. 23Suzan Lema Gençer
Fotoğraflar: Alamy / Dijitalimaj
Buradaki fotoğraflarda da deniz
kıyısında çevreden toplanmış taşlar,
denizkabukları ve tahta parçaları
gibi malzemelerle yapılmış bazı eserler
görülüyor. Sen de bunlara benzer
şeyler yapabilirsin.
landart.indd 23 27.09.2013 17:33

26. 24
Parkta Sonbahar
Tohumlar, ağaçlardan
dökülen yapraklar,
taşlar, kozalaklar...
Sonbaharda parkta
bulabileceğin
malzemelerle sanat
etkinlikleri yapabilirsin.
Haydi resmi incele
ve çocukların neler
yaptıklarını anlat.
parksanat.indd 24 27.09.2013 14:35

27. 25
Meryem Arzu Aruntaş
Çizim: Nazlı Tunalı
parksanat.indd 25 27.09.2013 14:35

28. Nasıl kamp yapılır?
Mehmet Kaan Dazkır - 6,5 yaş - Sakarya
Çok Merak
Ediyorum
Kamp yapmak için genellikle yerleşim
yerlerinden uzağa gidilir. Kampta bir ya
da birkaç gün kalınabilir. Kamp yapmak
çok eğlencelidir. Kampta gündüzleri doğa
yürüyüşlerine çıkılabilir, kuş gözlemi yapılabilir
ya da bitki ve hayvan fotoğrafları çekilebilir. Yılın
her mevsiminde kırda, ormanda, dağda ya da
deniz kıyısında kamp yapılabilir. Ama bunun için
uygun malzemelerinizin olması gerekir. Kampta
genellikle çadır kurulur. Gece olunca çadırda
uyku tulumlarının içinde uyunur. Kampa giderken
genellikle yedek giysiler, el feneri, kamp ocağı
ve tencere gibi malzemeler ve yiyecek, içecek
götürülür.
26
cokmerakekim.indd 26 26.09.2013 15:26

29. Sorularınızı Bekliyoruz!
Uçaklar ve havaalanlarıyla ilgili sorularınızı 15 Kasım’a
kadar bize gönderin. Bu sorulardan birini ya da birkaçını
Aralık 2013 sayımızda yanıtlayalım. Adınızı, soyadınızı,
yaşınızı ve yaşadığınız ili yazmayı unutmayın.
İşte adreslerimiz:
e-posta: merakli.minik@tubitak.gov.tr
Adres: TÜBİTAK Meraklı Minik Dergisi
“Çok Merak Ediyorum” Köşesi
Akay Caddesi No: 6 06420 Bakanlıklar / Ankara
Bilge Nur Karagöz
Fotoğraf: Alamy / Dijitalimaj
27
cokmerakekim.indd 27 26.09.2013 15:26

30. 28
Malzeme
• 4 ceviz
• 5 hurma
• 3 kuru kayısı
• 6-7 Antep fıstığı
Sonbahar Ağacı
Bu sayfadaki etkinlikbir yetişkinle birlikte
yapılmalıdır.
Haydi
Mutfağa
mutfakekim13.indd 28 24.09.2013 15:07

31. 29Yazı ve fotoğraflar: Deniz Özmen
Çizim: Pınar Büyükgüral
Hurmaların çekirdeklerini çıkarın. Hurmaları küçük parçalar halinde
doğrayın. Cevizleri kırıp ufalayın. Cevizlerle hurmaları macun kıvamına
gelene kadar karıştırın. Bu karışımdan ağacın gövdesini ve dallarını
yapın. Kayısıları küçük parçalar halinde kesin. Kayısı parçalarını dalların
etrafına dilediğiniz gibi yerleştirin. Antep fıstıklarını ufalayıp ağacın
altına serpin. Birkaç kayısı parçasını da Antep fıstıklarının üzerine
yerleştirdiğinizde sonbahar ağacınız hazır olacak. Afiyet olsun!
mutfakekim13.indd 29 24.09.2013 15:07

32. Ağustos 2013 sayımızda doğada bir keşif gezisine giderken
yanınıza alacağınız üç şeyle birlikte bir fotoğraf çektirmenizi
istemiştik. İşte bu malzemelerle birlikte çektirdiğiniz
fotoğraflarınız. Burada yer veremediğimiz fotoğraflarınızı da
internet sayfamızda görebilirsiniz. İnternet sayfamızın adresi:
http://www.tubitak.gov.tr/merakliminik
Küçük
İşbaşında
Eller
Emin Kaan Tuzcu - 3 yaş - Bilecik Benan Dilge Kaçal - 4,5 yaş - Kütahya Said Ali Arslan - 5 yaş - Hatay Yağmur Arslan - 6 yaş - Ankara
Osman Erdem Cam - 4,5 yaş - Bursa Duru Şahin - 4,5 yaş - Kırıkkale Seçkinay Gargın - 4 yaş - Isparta İnci Güneysu -6 yaş - Giresun
Rüzgar Taşdelen - 4 yaş - İstanbulEce Altekin - 3 yaş - BursaDevin Özgür Örnek - 3 yaş - İstanbulAyşe Zeynep Altındal - 2,5 yaş
Utku Öztürker - 4 yaş - Eskişehir Elif Hüma Çelik - 6 yaş - Kayseri
Gülsima Yetimoğlu - 5,5 yaş - Trabzon Sinem Yalçınkaya - 5 yaş - Trabzon
zkucukekim13.indd 10 24.09.2013 15:08

33. Aralık 2013 sayımız için atık
malzemeler kullanarak bir hava
taşıtının maketini yapmanızı
istiyoruz. Maketinizle birlikte
çektirdiğiniz fotoğrafınızı, adınızı,
soyadınızı, yaşınızı ve oturduğunuz
ili de yazarak bize gönderin.
15 Kasım’a kadar süreniz var.
Adreslerimiz aşağıda:
TÜBİTAK Meraklı Minik Dergisi
“Küçük Eller İşbaşında” Köşesi
Akay Caddesi No: 6
06420 Bakanlıklar / ANKARA
e-posta: merakli.minik@tubitak.gov.trMehlika Rana Demirel - 4 yaş - Kocaeli Tuğra Taner Uçar - 4 yaş - İzmir Şükufe Ceylin Bayar - 7 yaş - Aydın
Yiğit Efe Harputlu - 4 yaş - Isparta Deniz Selçuk - 3,5 yaş - İstanbul
Asu Rüya Pelvanoğlu - 3 yaş - İstanbul
Ceylin Demir - 6,5 yaş - İstanbulMehmet Efe Keleşoğlu - 5 yaş - ErzincanBerin Sözen - 4 yaş - AmasyaAda Ulaş Karan - 6 yaş - Adana
Oğulkan Kocamanoğlu - 4,5 yaş - Adana Gülnur Şekerci - 4,5 yaş - Kütahya Doruk Ugar- 4,5 yaş - İzmir Beril Öztekin - 7,5 yaş - İstanbul
zkucukekim13.indd 11 24.09.2013 15:09

34. su
Kitap...
Oyun...
Öneri...
32
Doğa Dedektifleri
İçin Öneriler
• Yaban hayvanlarını beslemeye ya da onlara
yaklaşmaya çalışmayın. Onları dürbünle uzaktan
izleyebilirsiniz.
• Olabildiğince az gürültü yapın. Bu sayede
çevredeki kuşları ve diğer canlıları ürkütmeden
gözlemleyebilirsiniz.
• Arkanızda atık bırakmayın. Atıklarınızı
bir poşete doldurup eve ya da en yakın çöp
kutusuna kadar taşıyabilirsiniz.
• Bir taşın altı bile birçok canlıya ev sahipliği
yapabilir. Taşları yerlerinden kaldırırsanız,
sonra aynı yere geri koymaya özen gösterin.
Aslı Zülal
Kübra Sıvışoğlu
Tostoraman
Bu sayımızda size Popcore Çocuk Kitapları’ndan çıkan
“Tostoraman” adlı kitabı tanıtmak istiyoruz. Kitaba
adını veren Tostoraman, sivri dişleri ve sırtında mor
dikenleri olan kocaman bir canavar. Aslında kitabın
gerçek kahramanı, ormanın kuytusunda yaşayan akıllı
mı akıllı bir fındık faresi. Fındık faresi ormanda bir
yürüyüşe çıkıyor ve sırasıyla tilki, baykuş ve yılanla
karşılaşıyor. Bu üçünün elinden kurtulmak için onlara
Tostoraman’dan söz ediyor. Daha sonra gerçekten
Tostoraman’la karşılaşıyor. Fındık faresi Tostoraman’la
karşılaştıktan sonra da neler oluyor neler...
Tostoraman, ilk kez 1999 yılında İngiltere’de
yayımlanan dünyaca ünlü ve çok ödüllü “The Gruffalo”
adlı kitabın Türkçe basımı. Julia Donaldson’un yazmış
olduğu kitaptaki çizimler Axel Scheffler’a ait. Kitabı
Yıldırım Türker Türkçeleştirmiş.
FolioImages/AndreasBylund/GettyTürkiye
32-33kitapoyunekim.indd 32 27.09.2013 11:24

35. 33
Aslı Zülal
Çizimler: Pınar Büyükgüral
Bu sayımızda sizler için hazırladığımız eşleme
kartlarında, minik heykeller ve bu heykellerin
malzemeleri var. Heykeller sonbaharda çevrede bolca
bulunabilecek kuru yaprak, meyve, tohum ve benzeri
malzemelerle yapılmış. Kartların dokuzunda farklı
malzemeler bulunuyor. Diğer dokuz karttaysa bu
malzemelerle yapılmış küçük birer heykel var.
Bu kartları kullanarak iki ya da üç kişiyle bir eşleme
oyunu oynayabilirsiniz. Oyunu oynamak için kartları
birbirinden ayırıp karıştırın ve resimli yüzleri üste
gelecek şekilde yere dizin. Sonra da sırayla malzeme
kartlarıyla heykel kartlarını eşlemeye çalışın.
Minik Heykeller ve
Malzemeleri Kartları
Kübra Sıvışoğlu
Doğa
Dedektifleri
Oyunu
Çocuklarla birlikte doğa dedektifliği oyunu
oynayabilirsiniz. Bunun için önce, bir park
ya da korulukta yapılacak bir yürüyüş sırasında
çevrede bulunabilecek şeylerin bir listesini
yapın. Listenizde çok çeşitli şeyler yer
alabilir; örneğin kırmızı bir yaprak, bir meşe
palamudu, Y şeklinde bir dal parçası, beyaz
bir taş, siyah bir taş, mavi bir tüy… Birlikte
dışarı çıktığınızda çocuklara bu listedeki şeyleri
aramalarını söyleyin. Aramaya başlamadan önce
bunların nerelerde bulunabileceğini, nerelere
bakmak gerektiğini konuşabilirsiniz. Örneğin
meşe palamudu meşe ağaçlarının yakınlarında
olur. Bulduğunuz malzemeleri bir kaba
doldurabilir ya da hazırladığınız listeye yapışkan
bantla tutturabilirsiniz. Eve döndüğünüzde bu
malzemeleri çocuklarla birlikte inceleyip, onlar
hakkında sohbet edebilirsiniz.
FolioImages/AndreasBylund/GettyTürkiye
Thinkstock
32-33kitapoyunekim.indd 33 27.09.2013 11:24

36. Bilin bakalım
ben neredeyim?
Alamy / Dijitalimaj
arkaekim.indd 1 24.09.2013 15:19

37. Meraklı Minik dergisinin 82. sayısının ekidir. Fotoğraflar: Thinkstock
stickekim13.indd 1 20.09.2013 16:33

38. Meraklı Minik dergisinin 82. sayısının ekidir.
Alamy/Dijitalimaj
İşte bir
serçe!
“Çirp çirp çirp...”
karincaposteri.indd 1 25.09.2013 10:21

39. OrmandaKeşifOyunu/Kartlar
Zar
Zarı kartondan ayırın.
Kat yerlerinden arkaya katlayın.
Kulakçıklara yapıştırıcı sürün.
Üçgen piramit elde edecek
şekilde yapıştırın.
Meraklı Minik dergisinin 82. sayısının ekidir.
Çizim: Nazlı Tunalı
dergioyunkartlari.indd 2 26.09.2013 16:29

40. YabankedisiAlakargaMeşe
YabantavşanıAtmacaSincap
ekidir.
dergioyunkartlari.indd 3 26.09.2013 16:29

41. kartekim13.indd 1 20.09.2013 15:54

42. Meraklı Minik dergisinin 82. sayısının ekidir.
Çizimler: Pınar Büyükgüral
kartekim13.indd 2 20.09.2013 15:54

43. Meraklı Minik dergisinin 82. sayısının ekidir.
Çizimler: Pınar Büyükgüral
kartekim13.indd 3 20.09.2013 15:54

44. Meraklı Minik dergisinin 82. sayısının ekidir.
Çizimler: Pınar Büyükgüral
kartekim13.indd 4 20.09.2013 15:54

45. Doğada Keşif
Yapıyoruz
Aslı Zülal
Çizim: Bengi Gençer
Bir Ağacı İnceleyin
Bulutları Gözlemleyin Keşif Çantası Hazırlayın
Kuş Gözlemi Yapın Renk Avına Çıkın
dogaetkinlik.indd 2 26.09.2013 15:04

46. Karton sayfaları
birbirlerinden ayır.
Üst üste koy.
Üst köşedeki
delik yerlerinden
bir ip geçir ve
ipi bağla.
Kitabın hazır.
Bir ağacı yakından inceleyin. Ağacın altında
durup yukarıya bakın. Ağacın boyu ne kadar
uzun? Dallarının ve yapraklarının arasından
gökyüzü görünüyor mu? Ağacın üzerinde
yaşayan başka canlılar var mı? Ağacın
gövdesine sarıldığınızda elleriniz birleşiyor
mu? Ağacın kabuğunun, yapraklarının
kokusu nasıl? Yapraklarına ve kabuğuna
dokunduğunuzda neler hissediyorsunuz?
Gökyüzündeki bulutları gözlemleyin.
Bulutlar sürekli değişir. Bazı bulutlar
pamuk yığınları gibidir. Bazıları tabakalar
halindedir. Bazı bulutlar beyaz, bazılarıysa
gri görünür. Bazen günbatımı ya da
gündoğumu sırasında gökyüzündeki bulutlar
turuncu renkte olur.
Kırda, parklarda ve bahçelerde yapacağınız keşif
gezilerinde kullanabileceğiniz malzemeleri
içeren bir çanta hazırlayın. Çantaya bitkileri,
küçük hayvanları ya da ayak izlerini incelemede
kullanabileceğiniz bir büyüteç koyun. Oyuncak
kürek, pusula, defter, boya kalemleri de bu
çantada yer alabilir. Küçük plastik poşetler de
işinize yarayabilir. Bunların içine, toplayacağınız
tohum, taş ve benzeri malzemeleri
koyabilirsiniz.
Çevrenizdeki kuşları gözlemleyin.
Kuşlar en çok güneş doğarken ve
güneş batarken hareketlidir. Örneğin
sabah erken saatlerde ya da güneş
batmadan hemen önce parklarda
birçok kuş görebilir, onların seslerini
dinleyebilirsiniz.
Doğada yürüyüş yaparken çevrenizde
gördüğünüz renkleri gözlemleyin. Örneğin
gökkuşağını oluşturan renklere sahip şeyler
bulmaya çalışabilirsiniz. Ya da en çok hangi
renkte canlılar ya da nesneler gördüğünüzü
sayabilirsiniz.
Meraklı Minik dergisinin 82. sayısının ekidir.
dogaetkinlik.indd 3 26.09.2013 15:04

47. Ay Gözlemi Yapın
Sonbahar Yapraklarını İnceleyin Rüzgâr Çanı Yapın
Hayvanların Ayak İzlerini Bulun Kuş Yemliği Yapın
Yol İşaretleri Yapın
dogaetkinlik.indd 4 26.09.2013 15:04

48. Ay’ın hallerini gözlemleyin. Ay’ın şekli
her gün farklı görünür. Ayrıca Ay’ın
yüzeyinde de tıpkı yeryüzündeki gibi
dağlar, çukur yerler ve düzlükler bulunur.
Bir dürbün yardımıyla bu yüzey şekillerini
inceleyebilirsiniz.
Sonbaharda ağaçlardan dökülen yaprakları
birbirleriyle karşılaştırıp sınıflandırın.
Yaprakların biçimini, dokusunu ve renklerini
inceleyin. Yaprakların kenarları tırtıklı mı
yoksa düz mü? Üzerleri pürüzsüz mü?
Damarları görünüyor mu?.. Sonra da
topladığınız yaprakların hangi ağaçlara ait
olduğunu bulmaya çalışın.
Tohumlar, küçük dal parçaları, denizkabukları
gibi malzemelerden bir rüzgâr çanı yapın.
Bu malzemeleri 20-30 santimetre
uzunluğunda ip parçalarının ucuna bağlayın.
İplerin diğer uçlarını da bir dal parçasına
bağlayın. Rüzgâr çanını bir iple rüzgâr alan
bir yere asın.
Yağmur yağdığında toprak ıslanınca ya da
kar yağdığında çevrede dolaşan hayvanlar
arkalarında ayak izlerini bırakır. Böyle bir
günde parkta ya da bahçede hayvanların
ayak izlerini arayın. Bulduğunuz ayak
izlerinin hangi canlılara ait olduğunu
tahmin etmeye çalışın.
Boş süt kutusu ya da plastik
şişe gibi atık malzemelerle
bir kuş yemliği yapın. Yemliği
pencerelerden uzak ve kedilerin
ulaşamayacağı bir yere asın. Sonbaharda
ve kışın yemliğin içine tuzsuz ayçiçeği ve
yerfıstığı, ufalanıp suyla nemlendirilmiş
esmer ekmek ya da haşlanmış patates
koyabilirsiniz.
Doğa yürüyüşlerinizde geçtiğiniz yerlere
taşlar, yapraklar ya da dal parçalarıyla
işaretler yapın. Örneğin güzel bir kuş
gördüğünüz bir yere ya da lezzetli
meyveleri olan bir ağacın yanına böyle
bir işaret bırakabilirsiniz.
dogaetkinlik.indd 5 26.09.2013 15:04

49. Yağmurda Gezintiye Çıkın
Çakıl Taşlarını İnceleyin Çevredeki
Sesleri Dinleyin
Büyük Şeyleri ve
Küçük Şeyleri Bulun
Doğa Köşesi Hazırlayın
Karınca Yuvasını Gözlemleyin
dogaetkinlik.indd 6 26.09.2013 15:04

50. Yağmurlu bir günde parkta, sokakta ya da
bahçede bir keşif gezisi yapın. Yağmur
yağınca çevrenizde ne gibi değişiklikler
olduğunu inceleyin. Örneğin toprak
solucanları ve salyangozlar daha çok
yağmurlu havalarda etrafta gezinir.
Onları yakından gözlemleyebilirsiniz.
Deniz kıyısındaki ya da bir akarsu
kenarındaki çakıl taşlarını inceleyin. Bu
taşlar genellikle dalgalarla taşınmaktan
aşınmış ve yuvarlaklaşmış olur. Taşlara
yakından bakın. Üzerlerinde izler var mı?
Taşların hepsi aynı renk mi? Kaç farklı
renkte taş bulabilirsiniz?
Kırda ya da trafik gürültüsü olmayan bir
parkta yere oturup gözlerinizi kapatın.
Çevrenizdeki sesleri dinleyin. Sesleri
birbirinden ayırt etmeye ve seslerin
kaynaklarını tahmin etmeye çalışın.
Parkta ya da bahçede en büyük ve en
küçük şeyleri bulma oyunu oynayın.
Bu oyunu, en büyük beş şeyi bulma, en
küçük beş şeyi bulma, en büyük kırmızı
şeyi bulma gibi farklı şekillerde de
oynayabilirsiniz.
Gezileriniz sırasında topladığınız tohum,
kuru yaprak, denizkabuğu, taş gibi
malzemelerle bir doğa köşesi yapın.
Bu malzemeleri sınıflandırıp küçük
koleksiyonlar da oluşturabilirsiniz. Doğa
köşenizdeki malzemeleri çeşitli sanat
etkinliklerinde de kullanabilirsiniz.
Bir karınca yuvasının çevresindeki
karıncaları gözlemleyin. Karıncalar
topluluklar halinde yaşar. Yuvaları toprağın
altındadır, birbirine küçük tünellerle bağlı
odacıklardan oluşur. Karınca topluluklarının
bazılarında onlarca, bazılarında da
milyonlarca karınca bulunur.
dogaetkinlik.indd 7 26.09.2013 15:04