Energyville en ondersteuning van steden door Leen Govaerts (VITO) stadsatelier energie event '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen' 13/02/2017

1. SMART ENERGY CITIES
15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de
slimme stad van morgen
leen.govaerts@energyville.be
han.vandevyvere@energyville.be

2. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
EnergyVille verenigt de onderzoeksinstellingen KULeuven, VITO en imec voor onderzoek
naar duurzame energie en intelligente energiesystemen. Onze onderzoekers leveren
expertise aan industrie en overheden op het vlak van intelligente energiesystemen voor
een duurzame stedelijke omgeving
Thor site, Genk, 250 onderzoekers + 100 PhD’s
ENERGYVILLE

3. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
3
STARTPUNT

4. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
VERSTEDELIJKING : UITDAGING en OPPORTUNITEIT
4

5. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
5
slimme stad van morgen: wat?

6. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
SLIM = METEN
Monitor Burgemeesterconvenant

7. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
SLIM = ALLE ENERGIEVECTOREN > WARMTENETTEN
Warmte en koude voor industrie en gebouwen maken 40% uit van het energieverbruik
In Vlaanderen ligt 60% van de gebouwen bij een restwarmtebron die kostenefficiënt kan
benut worden via een warmtenet

8. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
Nieuwbouw is 1% jaarlijks van de
bestaande gebouwenstock
SLIM = NIEUW + SLIMME RENOVATIE

9. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
Image source: http://www.poldox.nl/driehoekstraat
SLIM = LANGE TERMIJN DENKEN

10. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
SLIM = VISIE + TRANSITIEPAD

11. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
SLIM = INTEGRAAL, SOFT + HARDWARE
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1 1
01
0
1
0
1
1
0
1
0
1
0
1
0
0
1

12. SLIM = MEER DAN ENERGIE
LEEFKWALITEIT, DUURZAAM MATERIAALGEBRUIK, MOBILITEIT, ..

13. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
SLIM = MEER DAN TECHNOLOGIE
BURGERS : prosumenten, coörperatieven, participatie, ..
BELEID : integrale benadering, experimenten, ..
NIEUWE BUSINESS MODELLEN : deeleconomie, lokale economie, ..
DUURZAME STEDEN

14. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
14
slimme stad van morgen: hoe?
Image source: Golem - Incubateur Petit Arbois

15. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
landgebruik
infrastructuur
gebouwen
industrie
transport
omgevingskwaliteit
cascadegebruik
buffering
uitwisseling
lokale productie
(restwarmte/entropie)
afvalwater naar energie
water
afval naar energie
materialen & producten
herbruik, herstel, recyclage recyclage
effluent
afvalwater naar materialen
(stort)
energie
HET STEDELIJK METABOLISME OPTIMALISEREN
informatie
> systeemevenwicht
> engagement burger
> markten

16. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
HET STEDELIJK METABOLISME OPTIMALISEREN
http://www.bamb2020.eu/
Circulair bouwen > Reversibel gebouwontwerp
Materiaalpaspoorten
Data management & BIM (building information modeling)

17. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
ZonElektrische netten Thermische netten
Wind
Hydro
Biomassa
Opslag
Simme
uitwisseling
&
conversie
Slim beheer
(DSM)
Opslag
Rest-
warmte
Geothermie
Slim beheer
(DSM)
100% HERNIEUWBARE ENERGIE

18. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
OPTIMALISATIES IN HET ENERGIESYSTEEM
Elektriciteit
Warmte/Koude
Gebouw (groep)
BuffersProductie
Gebouwschil (retrofit)
Energiesysteem
BuffersProductie
Netwerken
KPIs
kWh/m², jaar
CO2eq/capita, jaar
LCC - NPV & LCC / kWh
NPV/actor
KPIs
CO2eq/kWh
LCC - NPV & LCC / kWh
NPV/actor
HE - EEHE
(Elektro)Mobiliteit
Buffers
KPIs
CO2/km
LCC - NPV
NPV/actor

19. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
VERANDERENDE ENERGIEMARKT
blockchain – ‘distributed database that
facilitates secure online transactions’
> energietransacties

20. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
MOBILITEIT: MaaS (Mobility as a Service)

21. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
Slim is een middel,
Duurzaamheid is het doel

22. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
Technologisch Slim vs
Niet-technologisch Slim

23. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
+ Delen
Data
Diensten
Collectieve energievoorzieningen
Ruimtedelen / Co-housing
Kennisdeling
Grenoble last mile EV sharing

24. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
Aanvaarding door de gebruiker
Motivatie
Normen & Waarden
Peer pressure (sociale druk)
Grenoble last mile EV sharing
+ Gedrag

25. Slimme Steden voor morgen, Vlaams Parlement, 13 Februari 2017 Leen Govaerts – Han Vandevyvere
Oplossingen voor de voorinvestering /
Alternatieve financiering
Schaalvoordelen van collectieve schema’s
Prijszetting / business modellen
Internaliseren van externe kosten / Groene taksen
Grenoble last mile EV sharing
+ Financiering