ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ - ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Ι.Ε.Π.: "Η ανεργία στον «αναπτυσσόμενο» κόσμο"

1. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
1
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩ΢΢Α Β’ ΛΤΚΕΙΟΤ
ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ | ΘΕΜΑΣΑ 18489, 18490, 18491, 18492
Κείμενο
[Η ανεργύα ςτον «αναπτυςςόμενο» κόςμο]
Κϊθε πρωύ, χιλιϊδεσ πρόςωπα ξαναρχύζουν την ϊκαρπη και απελπι-
ςμϋνη αναζότηςη εργαςύασ. Εύναι οι απόκληροι, μια καινούρια κατηγορύα που
μασ αποδεικνύει τόςο τη δημογραφικό ϋκρηξη όςο και την ανικανότητα αυτόσ
τησ οικονομύασ για την οπούα το μόνο που δε μετρϊει εύναι το ανθρώπινο ςτοι-
χεύο. Αποκλεύονται οι φτωχού και εκτοπύζονται από την κοινωνύα, γιατύ περις-
ςεύουν. Τώρα πια κανεύσ δεν τουσ αποκαλεύ «οι από κϊτω» αλλϊ «οι εκτόσ». Εύ-
ναι αποκλειςμϋνοι ακόμα και από το βαςικό δικαύωμα τησ τροφόσ, τησ περύ-
θαλψησ, τησ εκπαύδευςησ και τησ δικαιοςύνησ· από τισ πόλεισ όπωσ και από τη
γη τουσ. Και αυτού οι ϊνθρωποι που καθημερινϊ ρύχνονται εκτόσ, όπωσ από την
κουπαςτό ενόσ πλούου ςτον ωκεανό, αποτελούν τη μεγϊλη πλειονότητα.
Τόςεσ και τόςεσ αξύεσ ρευςτοποιόθηκαν για το χρόμα και τώρα ο κό-
ςμοσ, που παραιτόθηκε από τα πϊντα προκειμϋνου ν' αναπτυχθεύ οικονομικϊ,
δεν μπορεύ να δώςει ςτϋγη και τροφό ςτην ανθρωπότητα. Για να εξαςφαλύςουν
οποιαδόποτε εργαςύα, όςο κακοπληρωμϋνη και αν εύναι, οι ϊνθρωποι δύνουν όλη
τουσ τη ζωό. Εργϊζονται ςε ανθυγιεινϊ μϋρη, ςε υπόγεια, ςε πλούα-κϊτεργα,
ςτοιβαγμϋνοι ο ϋνασ πϊνω ςτον ϊλλον και πϊντα κϊτω από την απειλό να χϊ-
ςουν την εργαςύα τουσ και να τεθούν «εκτόσ».
Όπωσ φαύνεται, η αξιοπρϋπεια τησ ανθρώπινησ ζωόσ δεν προβλεπό-
ταν ςτο πλϊνο τησ παγκοςμιοπούηςησ. Από την ϊλλη το ϊγχοσ, εύναι το μόνο
που ϋφταςε ςε επύπεδα πρωτόγνωρα ωσ τώρα ςε μασ. Πρόκειται για ϋναν κόςμο
που ζει μϋςα ςτη μοχθηρύα και όπου κϊποιοι ελϊχιςτοι μετατρϋπουν τισ επιτυχύ-
εσ τουσ ςε χρόμα, ακρωτηριϊζοντασ τη ζωό μιασ ατϋλειωτησ πλειονότητασ. Πεύ-
θει μϊλιςτα τον κϊθε φτωχοδιϊβολο να νομύζει ότι ανόκει ςτουσ προνομιούχουσ,
μόνο και μόνο επειδό ϋχει πρόςβαςη ςτα αναρύθμητα προώόντα του ςούπερ-
μϊρκετ. Κι ενώ αυτόσ ο καημϋνοσ, ο ανόητοσ, κοιμϊται μακϊρια, κλειςμϋνοσ ςτο
οχυρό του με τισ εντοιχιςμϋνεσ οικιακϋσ ςυςκευϋσ και όλη εκεύνη την υπόλοιπη
ςαβούρα, μυριϊδεσ οικογϋνειεσ επιβιώνουν μ' ϋνα δολϊριο τη μϋρα. Εύναι εκα-
τομμύρια οι αποκλειςμϋνοι από το μεγϊλο φαγοπότι των οικονομολόγων.
Και όταν ςτον δρόμο βλϋπω τόςα μικρομϊγαζα ςφραγιςμϋνα ό όταν
οι γεύτονεσ με ςταματϊνε για να μου πουν πωσ δε θα μπορϋςουν να ςυνεχύςουν
να ςυντηρούν πια το εργαςτόρι τουσ, γιατύ δεν τουσ αποδύδει ούτε τα απαραύτη-
τα, για να πληρώςουν τουσ φόρουσ, ςυλλογύζομαι τη διαφθορϊ και την αναλγη-
ςύα που ενυπϊρχει ςε όλη αυτό τη χυδαύα ςπατϊλη και την ανόθικη αφθονύα που
απολαμβϊνουν κϊποια ελϊχιςτα ϊτομα· και ϋχω την αύςθηςη ότι γινόμαςτε μϊρ-
τυρεσ τησ βαθιϊσ ϋκπτωςησ ενόσ κόςμου όπου, από τη ςτιγμό που η απόγνωςη
γιγαντώνεται, αυξϊνεται και ο εγωιςμόσ και το «ο ςώζων εαυτόν ςωθότω». Ενώ
λοιπόν οι πιο ϊτυχοι πνύγονται ςτα βαθιϊ νερϊ, ςε κϊποια γωνύα, κϊνοντασ τουσ

2. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
2
εντελώσ ανυποψύαςτουσ για την καταςτροφό, ςτο κϋντρο ενόσ χορού μεταμφιε-
ςμϋνων, οι ϊνθρωποι τησ εξουςύασ εξακολουθούν να χορεύουν ςκαςμϋνοι ςτα
γϋλια από τισ ύδιεσ τουσ τισ χοντρϊδεσ.
E. Sabato (2000). Πριν το τέλος. Αθόνα: Γκοβόςτη, 136-138 (διαςκευό).
ΘΕΜΑ 18489
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονϊδεσ 20)
Β1. Ποιεσ εύναι, κατϊ τον ςυγγραφϋα, οι κύριεσ αιτύεσ του αποκλειςμού πολλών αν-
θρώπων από την αγορϊ εργαςύασ και τελικϊ από την ύδια την κοινωνύα; (60 – 80 λϋ-
ξεισ)
(μονϊδεσ 10)
Β2. Να γρϊψετε τα δομικϊ μϋρη τησ πρώτησ παραγρϊφου (Κϊθε πρωύ…. πλειονότη-
τα) του κειμϋνου.
(μονϊδεσ 5)
Γ1. Να γρϊψετε από μύα πρόταςη με καθεμιϊ από τισ ακόλουθεσ λϋξεισ του κειμϋ-
νου. Φροντύςτε, ώςτε μϋςα από την πρόταςη να γύνεται φανερό η ςημαςύα τησ κϊθε
λϋξησ: ϊκαρπη, απόκληροι, περύθαλψησ, πρόςβαςη, αναλγηςύα (μπορεύτε να
διαφοροποιόςετε τον γραμματικό τύπο, δηλαδό την πτώςη, τον αριθμό, το γϋνοσ
κλπ.).
(μονϊδεσ 10)
Γ2. Να επιςημϊνετε ςτο κεύμενο ϋνα ςημεύο ςτο οπούο υπϊρχει ςαρκαςμόσ-
ειρωνεύα.
(μονϊδεσ 5)
ΘΕΜΑ 18490
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονϊδεσ 20)
Β1. Γιατύ, κατϊ τον ςυγγραφϋα, «το ϊγχοσ εύναι το μόνο που ϋφταςε ςε επύπεδα
πρωτόγνωρα ςε μασ ωσ τώρα;». Να απαντόςετε ςε μύα παρϊγραφο 60-80 λϋξεων.
(μονϊδεσ 10)
Β2. Πώσ επιτυγχϊνεται η ςυνοχό ανϊμεςα ςτην τρύτη παρϊγραφο (Όπωσ φαύνεται
... των οικονομολόγων) και ςτην τϋταρτη παρϊγραφο (Και όταν ... χοντρϊδεσ).
(μονϊδεσ 5)
Γ1α. Να γρϊψετε από ϋνα ςυνώνυμο για τισ παρακϊτω λϋξεισ του κειμϋνου: απελπι-
ςμϋνη, φτωχού, αποκαλεύ, δώςει, πρωτόγνωρα.
(μονϊδεσ 5)
Γ1β. Να γρϊψετε από ϋνα αντώνυμο για τισ παρακϊτω λϋξεισ του κειμϋνου: εκτόσ,
υπόγεια, επιτυχύεσ, ςυνεχύςουν, αναλγηςύα.
(μονϊδεσ 5)
Γ2α. Να επιςημϊνετε ςτο κεύμενο δύο παραδεύγματα μεταφορικόσ / ςυνυποδηλωτι-
κόσ χρόςησ τησ γλώςςασ.
(μονϊδεσ 2)

3. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
3
Γ2β. Να αιτιολογόςετε την επιλογό ςασ.
(μονϊδεσ 3)
ΘΕΜΑ 18491
A. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονϊδεσ 20)
B1. Γιατύ, κατϊ τον ςυγγραφϋα, οι φτωχού αποκαλούνται πλϋον «οι εκτόσ»; (60 - 80
λϋξεισ)
(μονϊδεσ 10)
B2. Να γρϊψετε ϋναν πλαγιότιτλο για τη δεύτερη παρϊγραφο (Τόςεσ…. «εκτόσ»)
του κειμϋνου.
(μονϊδεσ 5)
Γ1α. Να γρϊψετε από ϋνα ςυνώνυμο για τισ παρακϊτω λϋξεισ του κειμϋνου: ϊκαρπη,
καινούρια, εκτοπύζονται, εξαςφαλύςουν, αποδύδει.
(μονϊδεσ 5)
Γ1β. Να γρϊψετε από ϋνα αντώνυμο για τισ παρακϊτω λϋξεισ του κειμϋνου: ανικανό-
τητα, Αποκλεύονται, βαςικό, επιτυχύεσ, αφθονύα.
(μονϊδεσ 5)
Γ2α. «…κϊποιοι ελϊχιςτοι μετατρϋπουν τισ επιτυχύεσ τουσ ςε χρόμα…»:
Να αιτιολογόςετε την επιλογό τησ ενεργητικόσ ςύνταξησ από τον ςυγγραφϋα.
(2 μονϊδεσ)
Γ2β. Να μετατρϋψετε την ενεργητικό ςύνταξη ςε παθητικό.
(3 μονϊδεσ)
ΘΕΜΑ 18492
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονϊδεσ 20)
Β1. Να εξηγόςετε την ϊποψη που διατυπώνει ο ςυγγραφϋασ ςτη φρϊςη: «Όπωσ
φαύνεται, η αξιοπρϋπεια τησ ανθρώπινησ ζωόσ δεν προβλεπόταν ςτο πλϊνο τησ πα-
γκοςμιοπούηςησ». (60 - 80 λϋξεισ)
(μονϊδεσ 10)
Β2. Ποια εύναι τα δομικϊ ςτοιχεύα τησ τρύτησ παραγρϊφου (Όπωσ …οικονομολόγων)
του κειμϋνου;
(μονϊδεσ 5)
Γ1. Να γρϊψετε από μύα πρόταςη με καθεμιϊ από τισ ακόλουθεσ λϋξεισ του κειμϋ-
νου: αποκαλεύ, παραιτόθηκε, εξαςφαλύςουν, μετατρϋπουν, αύςθηςη. Φροντύ-
ςτε, ώςτε μϋςα από την πρόταςη να γύνεται φανερό η ςημαςύα τησ κϊθε λϋξησ
(μπορεύτε να διαφοροποιόςετε τον γραμματικό τύπο, δηλαδό την πτώςη, τον αριθ-
μό, το γϋνοσ κ.λπ.).
(μονϊδεσ 10)
Γ2.α. «…ο κόςμοσ, που παραιτόθηκε από τα πϊντα προκειμϋνου ν' αναπτυχθεύ
οικονομικϊ, δεν μπορεύ να δώςει ςτϋγη και τροφό ςτην ανθρωπότητα…».
Να δηλώςετε αν η χρόςη τησ γλώςςασ ςτην παραπϊνω φρϊςη εύναι κυριολεκτι-
κό/δηλωτικό ό μεταφορικό/ςυνυποδηλωτικό.

4. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
4
(μονϊδεσ 3)
Γ2.β. Να γρϊψετε δύο προτϊςεισ με τη λϋξη στέγη. Στην πρώτη χρηςιμοποιόςτε τη
λϋξη κυριολεκτικϊ/δηλωτικϊ και ςτη δεύτερη μεταφορικϊ/ςυνυποδηλωτικϊ.
(μονϊδεσ 2)
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Θάνος ΢τασρόποσλος – φιλόλογος
thanosstavropoulos@yahoo.gr