Πως σχηματίζονται οι ρηματικοί και ονοματικοί τύποι της λατινικής σε ενεργητική και παθητική φωνή

1. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
1
Σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων της
λατινικής γλώσσας
1) ΣΥΖΥΓΙΕΣ & ΑΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Τα ρήματα της λατινικής γλώσσας διακρίνονται σε τέσσερις (04) συζυγίες, ανάλογα με την κατάληξη της
οριστικής ενεστώτα και την κατάληξη του απαρεμφάτου του ενεστώτα. Για να γνωρίσουμε όμως τις συζυγίες
αυτές είναι απαραίτητο πρώτα να δούμε πως σχηματίζονται και από ποιους τύπους αποτελούνται οι αρχικοί
χρόνοι των ρημάτων της λατινικής. Ενώ στην αρχαία ελληνική γλώσσα θεωρούμε ως αρχικούς χρόνους ενός
ρήματος το α’ ενικό πρόσωπο οριστικής όλων των χρόνων στην λατινική οι αρχικοί χρόνοι αποτελούνται από
τους παρακάτω τύπους :
Α] α’ ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα
Β] α’ ενικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου
Γ] σουπίνο (ονοματικός τύπος της ενεργητικής φωνής)
Δ] απαρέμφατο ενεστώτα
Οι συζυγίες της λατινικής διαμορφώνονται από τη σχέση της κατάληξης της οριστικής ενεστώτα και της
κατάληξης του απαρεμφάτου ενεστώτα . Από τη σχέση αυτή σχηματίζονται τέσσερις συζυγίες :
κατάληξη οριστικής
ενεστώτα
κατάληξη απαρεμφάτου
ενεστώτα
είδος συζυγίας
- o - are 1η συζυγία
- eo - ere 2η συζυγία
- o - ere 3η συζυγία
- io - ire 4η συζυγία
2) ΦΩΝΕΣ
Στην λατινική γλώσσα συναντούμε δυο φωνές : 1) ενεργητική φωνή (forma activa) & 2) παθητική φωνή (forma
passiva).
3) ΧΡΟΝΟΙ
Οι χρόνοι των ρημάτων της λατινικής γλώσσας είναι έξι :
I. Ενεστώτας ( Praesens)
II. Παρατατικός (Imperfectum)
III. Μέλλοντας (Futurum)
IV. Παρακείμενος (Perfectum)
V. Υπερσυντέλικος (Plusquamperfectum)
VI. Συντελεσμένος Μέλλοντας (Futurum exact)
4) ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ
Οι εγκλίσεις των ρημάτων της αρχαίας ελληνικής όπως γνωρίζουμε είναι τέσσερις: οριστική, υποτακτική,
ευκτική, προστακτική. Στη λατινική γλώσσα συναντούμε τις ίδιες εγκλίσεις εκτός της ευκτικής, δηλαδή :
I. Οριστική (την οποία διαθέτουν όλοι οι χρόνοι τόσο στην ενεργητική όσο και στην παθητική φωνή).
II. Υποτακτική (την οποία διαθέτουν όλοι οι χρόνοι των δυο φωνών εκτός από τον συντελεσμένο μέλλοντα
της ενεργητικής φωνής και τον απλό μέλλοντα και τον συντελεσμένο μέλλοντα της παθητικής φωνής).
III. Προστακτική (την οποία διαθέτουν μόνο ο ενεστώτας και μέλλοντας ενεργητικής και παθητικής φωνής).

2. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
2
5) ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ
Οι ονοματικοί τύποι της λατινικής γλώσσας είναι οι παρακάτω :
I. Απαρέμφατο (Infinitivus)
II. Μετοχή (Participium)
III. Σουπίνο (Supinum)
IV. Γερούνδιο (Gerundium)
V. Γερουνδιακό ( Gerundivum)
Σε κάθε φωνή ξεχωριστά συναντώνται οι παρακάτω ονοματικοί τύποι :
ενεργητική φωνή παθητική φωνή
Απαρέμφατο ενεστώτα Απαρέμφατο ενεστώτα
Μετοχή ενεστώτα --
Απαρέμφατο μέλλοντα Απαρέμφατο μέλλοντα
Μετοχή μέλλοντα Απαρέμφατο παρακειμένου
Απαρέμφατο παρακειμένου Μετοχή παρακειμένου
Σουπίνο Απαρέμφατο συντ. μέλλοντα
Γερούνδιο Γερουνδιακό
6) ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
Η γνώση του τρόπου σχηματισμού των θεμάτων των λατινικών ρημάτων καθίσταται επιτακτική, γιατί χωρίς
αυτούς δεν μπορούμε να σχηματίσουμε όλους τους υπόλοιπους ρηματικούς και ονοματικούς τύπους του
ρήματος. Αναφέρουμε λοιπόν ότι από το θέμα του ενεστώτα σχηματίζονται οι ενεστώτας, παρατατικός και
μέλλοντας, ενώ από το θέμα του παρακειμένου σχηματίζονται ο παρακείμενος, ο υπερσυντέλικος και ο
συντελεσμένος μέλλοντας.
α) ΘΕΜΑ ΕΝΕΣΤΩΤΑ :
σχηματίζεται από το απαρέμφατο του ενεστώτα με την αφαίρεση της κατάληξης – re για τα ρήματα 1
ης
, 2
ης
και
4
ης
συζυγίας και την αφαίρεση της κατάληξης – ere για τα ρήματα της 3
ης
συζυγίας π.χ.:
1
η
συζυγία : (οριστική ενεστώτα) amo  (απαρέμφατο ενεστώτα) amare  ( θέμα ενεστώτα) ama
2
η
συζυγία : (οριστική ενεστώτα) deleo  ( απαρέμφατο ενεστώτα) delere  (θέμα ενεστώτα) dele
3
η
συζυγία : (οριστική ενεστώτα) lego  (απαρέμφατο ενεστώτα) legere  (θέμα ενεστώτα) leg
4
η
συζυγία : (οριστική ενεστώτα) audio  (απαρέμφατο ενεστώτα) audire  (θέμα ενεστώτα) audi
β) ΘΕΜΑ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ :
σχηματίζεται από την οριστική παρακειμένου , αφαιρώντας την κατάληξη – i του α’ ενικού προσώπου.
1
η
συζυγία : (οριστική παρακειμένου) amavi  ( θέμα παρακειμένου) amav
2
η
συζυγία : (οριστική παρακειμένου) delevi  (θέμα παρακειμένου) delev
3
η
συζυγία : (οριστική παρακειμένου) legi  (θέμα παρακειμένου) leg
4
η
συζυγία : (οριστική παρακειμένου) audivi  (θέμα παρακειμένου) audiv
7) ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ
Οι βασικές καταλήξεις των ρημάτων είναι τριών ειδών, από τα οποία τα δυο συναντώνται στην ενεργητική
φωνή και το ένα στην παθητική φωνή : α) καταλήξεις ενεστώτα ενεργητικής φωνής, β) καταλήξεις παρακειμέ-
νου ενεργητικής φωνής και γ) καταλήξεις ενεστώτα παθητικής φωνής.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ :
Οι ονοματικοί τύποι σουπίνο, γερούνδιο και γερουνδιακό και ανήκουν σε κανέναν απο-
λύτως χρόνο αλλά είναι εντελώς ανεξάρτητοι.

3. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
3
ενεργητικός ενεστώ-
τας
ενεργητικός παρακείμε-
νος
παθητικός
ενεστώτας
- o / - m - i - (o) r
- s - isti - ris
- t - it - tur
- mus - imus - mur
- tis - istis - mini
- nt -erunt / ere - ntur
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
Ενεργητική φωνή – Forma activa
A] ΟΡΙΣΤΙΚΗ
1) Ενεστώτας
σχηματίζεται από το θέμα του ενεστώτα + τις βασικές καταλήξεις του ενεστώτα ενεργητικής φωνής. Στα ρήματα
της 3
ης
συζυγίας, ανάμεσα στο θέμα και τη κατάληξη τοποθετείται πάντοτε το - i -. Επίσης στα ρήματα της 4
ης
συζυγίας, στο γ’ πληθυντικό πρόσωπο, ανάμεσα στο θέμα και την κατάληξη τοποθετείται το γράμμα - u -.
θέμα ενεστώτα + βασικές καταλήξεις ενεργητικού ενεστώτα
2) Παρατατικός
σχηματίζεται από το θέμα του ενεστώτα + το πρόσφυμα ba + τις βασικές καταλήξεις ενεργητικού ενεστώτα.
Προσοχή ! Για τα ρήματα της 3
ης
και 4
ης
συζυγίας, ανάμεσα στο θέμα και το πρόσφυμα ba, τοποθετούμε το
φωνήεν - e -.
θέμα ενεστώτα + ba + βασικές καταλήξεις ενεργητικού ενεστώτα
3) Μέλλοντας
σχηματίζεται με διαφορετικό τρόπο για τα ρήματα της 1
ης
και 2
ης
συζυγίας απ’ ότι για τα ρήματα 3
ης
και 4
ης
συζυγίας. Τα ρήματα που ανήκουν στην 1
η
και 2
η
συζυγία σχηματίζονται από το θέμα του ενεστώτα + το
πρόσφυμα bo (για το α’ ενικό πρόσωπο), bi (για το β’ ενικό πρόσωπο), bi (για το γ’ ενικό πρόσωπο), bi (για το α’
πληθυντικό πρόσωπο), bi (για το β’ πληθυντικό πρόσωπο), bu (για το γ’ πληθυντικό πρόσωπο) + βασικές
καταλήξεις ενεργητικού ενεστώτα. Τα ρήματα της 3
ης
και 4
ης
συζυγίας σχηματίζονται από το θέμα του ενεστώτα
+ - a - (για το α’ ενικό πρόσωπο) και - e - (για όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα) + βασικές καταλήξεις ενεστώτα.
1η – 2η συζυγία
θέμα ενεστώτα + bo , bi , bi , bi , bi , bu + βασικές καταλήξεις ενεργητικού ενεστώτα
3η – 4η συζυγία
θέμα ενεστώτα + a, e, e, e, e, e + βασικές καταλήξεις ενεργητικού ενεστώτα
4) Παρακείμενος
σχηματίζεται από το θέμα του παρακειμένου + τις βασικές καταλήξεις παρακειμένου. Το θέμα του παρακειμένου
το βρίσκουμε από το α’ ενικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου (από τους αρχικούς χρόνους) με αφαίρεση της
κατάληξης - i -.

4. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
4
θέμα παρακειμένου + βασικές καταλήξεις παρακειμένου
5) Υπερσυντέλικος
σχηματίζεται από το θέμα του παρακειμένου + την οριστική παρατατικού του βοηθητικού ρήματος sum (eram,
eras, erat, eramus, eratis erant).
θέμα παρακειμένου + οριστική παρατατικού sum
6) Συντελεσμένος Μέλλοντας
σχηματίζεται από το θέμα του παρακειμένου και την οριστική μέλλοντα του βοηθητικού ρήματος sum (ero, eris,
erit, erimus, eritis, erint).
θέμα παρακειμένου + οριστική μέλλοντα sum
B] ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
1) Ενεστώτας
σχηματίζεται με διαφορετικό τρόπο για τα ρήματα της 1
ης
συζυγίας απ’ ότι τα ρήματα της 2
ης
, 3
ης
και 4
ης
συζυγίας.
Τα ρήματα της 1
ης
συζυγίας σχηματίζονται από το θέμα του ενεστώτα, με την αφαίρεση της κατάληξης - a - και
την αντικατάστασή του από το - e - + τις βασικές καταλήξεις του ενεργητικού ενεστώτα. Για τα ρήματα της 2
ης
, 3
ης
και 4
ης
συζυγίας, η υποτακτική σχηματίζεται από το θέμα του ενεστώτα + - a - + τις βασικές καταλήξεις ενεστώτα.
1η συζυγία
θέμα ενεστώτα + αντικατάσταση τελικού - a - με - e - + βασικές καταλήξεις ενεστώτα
2η , 3η & 4η συζυγία
θέμα ενεστώτα + - a - + βασικές καταλήξεις ενεργητικού ενεστώτα
2) Παρατατικός
σχηματίζεται από το απαρέμφατο του ενεργητικού ενεστώτα + τις βασικές καταλήξεις ενεστώτα π.χ. amare – m,
delere – m, legere – m, audire – m.
απαρέμφατο ενεστώτα + βασικές καταλήξεις ενεργητικού ενεστώτα
3) Μέλλοντας
σχηματίζεται από την μετοχή μέλλοντα + υποτακτική του βοηθητικού ρήματος sum. Τη μετοχή του μέλλοντα
μπορούμε να την σχηματίσουμε από το σουπίνο, αφαιρώντας την τελική κατάληξη – m και τοποθετώντας στη
θέση του τις καταλήξεις - rus / - ra / - rum, που αντιστοιχούν στα τρία γένη, δηλαδή αρσενικό, θηλυκό και
ουδέτερο αντίστοιχα. Παράδειγμα: για να σχηματίσουμε τη μετοχή μέλλοντα του ρήματος amo παίρνουμε το
σουπίνο του που είναι amatum. Στη συνέχεια αφαιρούμε το τελικό σύμφωνο - m οπότε έχουμε τη λέξη amatu.
Στο σχήμα αυτό προσθέτουμε τις καταλήξεις - rus / - ra / - rum, οπότε και έχουμε τη μετοχή amaturus –
amatura – amaturum. Για να σχηματίσουμε τώρα την υποτακτική ενεργητικού μέλλοντα, προσθέτουμε στην
ονομαστική ενικού αριθμού και των τριών γενών της μετοχής μέλλοντα το α’, β’ και γ’ πρόσωπο της υποτακτικής
ενεστώτα του βοηθητικού ρήματος sum (sim, sis, sit) και στην ονομαστική πληθυντικού αριθμού της μετοχής το
α’, β’ και γ’ πληθυντικό πρόσωπο του ρήματος sum (simus, sitis, sint).
μετοχή μέλλοντα + υποτακτική ενεστώτα του ρήματος sum
4) Παρακείμενος
σχηματίζεται από το θέμα του ενεργητικού παρακειμένου + το πρόσφυμα eri και την προσθήκη των βασικών
καταλήξεων του ενεργητικού ενεστώτα.
θέμα παρακειμένου + πρόσφυμα eri + βασικές καταλήξεις ενεργητικού ενεστώτα

5. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
5
5) Υπερσυντέλικος
σχηματίζεται από το θέμα του ενεργητικού παρακειμένου + πρόσφυμα isse + βασικές καταλήξεις ενεργητικού
ενεστώτα.
θέμα παρακειμένου + πρόσφυμα isse + βασικές καταλήξεις ενεργητικού παρακειμένου
6) Συντελεσμένος Μέλλοντας
δεν σχηματίζεται υποτακτική έγκλιση συντελεσμένου μέλλοντα.
Γ] ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
1) Ενεστώτας
η προστακτική ενεστώτα έχει μόνο β’ ενικό και β’ πληθυντικό πρόσωπο. Η προστακτική των ρημάτων της 3
ης
συζυγίας σχηματίζεται με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι τα ρήματα των υπολοίπων συζυγιών (1
ης
, 2
ης
, 4
ης
). Πιο
συγκεκριμένα :
① για τα ρήματα της 1
ης
, 2
ης
και 4
ης
συζυγίας το β’ ενικό πρόσωπο σχηματίζεται μόνο από το θέμα του ενεστώτα
των αντίστοιχων ρημάτων (π.χ. ama, dele, audi).
② για τα ρήματα της 3
ης
συζυγίας το β’ ενικό πρόσωπο σχηματίζεται από το θέμα του ενεστώτα + την κατάληξη -
e (π.χ. leg – e).
③ για τα ρήματα της 1
ης
, 2
ης
και 4
ης
συζυγίας το β’ πληθυντικό πρόσωπο σχηματίζεται από το θέμα του ενεστώτα
+ την κατάληξη - te (π.χ. ama – te, dele – te, audi – te).
④ για τα ρήματα της 3
ης
συζυγίας το β’ πληθυντικό πρόσωπο σχηματίζεται από το θέμα του ενεστώτα + το - i - +
την κατάληξη – te (π.χ. leg - i - te).
1η , 2η & 4η συζυγία
β’ ενικό πρόσωπο  θέμα ενεστώτα
β’ πληθυντικό πρόσωπο  θέμα ενεστώτα + κατάληξη - te
3η συζυγία
β’ ενικόπρόσωπο  θέμα ενεστώτα + κατάληξη - e
β’ πληθυντικό πρόσωπο  θέμα ενεστώτα + - i - + - te
2) Μέλλοντας
η προστακτική μέλλοντα ενεργητικής φωνής σχηματίζει τέσσερα πρόσωπα: β’, γ’ ενικό & β’, γ’ πληθυντικό.
Σχηματίζεται από το θέμα του ενεστώτα + τις καταλήξεις - to, - to, για το β’ και γ’ ενικό πρόσωπο και - tote, - nto
για το β’ και γ’ πληθυντικό πρόσωπο αντίστοιχα. Πολύ προσοχή απαιτείται στο σχηματισμό των ρημάτων της 3
ης
συζυγίας, τα οποία αποτελούνται από το θέμα του ενεργητικού ενεστώτα και τις καταλήξεις των ρημάτων των
άλλων συζυγιών με τη διαφορά ότι στο β’, γ’ ενικό & β’ πληθυντικό πρόσωπο ανάμεσα στο θέμα και την
κατάληξη παρεμβάλλεται το - i - ενώ στο γ’ πληθυντικό πρόσωπο ανάμεσα στο θέμα και την κατάληξη το -u-.
1η , 2η, 4η συζυγία
θέμα ενεστώτα + to, to, tote, nto
3η συζυγία
θέμα ενεστώτα + - i - to, - i - to, - i - tote, - u - nto

6. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
6
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ
ΦΩΝΗΣ
A) ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ
1. Ενεστώτα : από τους αρχικούς χρόνους (amare – delere – legere – audire).
2. Μέλλοντα : από την αιτιατική της μετοχής μέλλοντα και στα τρία γένη σε ενικό και πληθυντικό αριθμό μαζί με
το απαρέμφατο ενεστώτα του ρήματος sum  esse (amaturum – amaturam – amaturum / amaturos –
amaturas – amatura esse).
3. Παρακειμένου: από το θέμα του ενεργητικού παρακειμένου και την προσθήκη της κατάληξης – isse
(amavisse – delevisse – legisse – audivisse).
Β) ΜΕΤΟΧΕΣ
1. Ενεστώτα : από το θέμα του ενεργητικού ενεστώτα + κατάληξη – ns (ama – ns / dele – ns / leg – e – ns / audi
– e – ns). Η μετοχή ενεστώτα κλίνεται σύμφωνα με τα επίθετα της γ’ κλίσης.
2. Μέλλοντα : από το σουπίνο , αφαιρώντας το τελικό – m και τοποθετώντας στη θέση του τις καταλήξεις - rus /
- ra / - rum (amaturus – amatura – amaturum / deleturus – deletura – deleturum / lecturus – lectura –
lecturum / auditurus – auditura – auditurum).
Γ] ΣΟΥΠΙΝΟ
το σουπίνο, ονοματικό τύπο της ε. φ., το συναντούμε σε δυο πτώσεις : α) την αιτιατική που φανερώνει πάντοτε
σκοπό και β) την αφαιρετική που δηλώνει πάντοτε αναφορά. Στην αιτιατική σχηματίζεται amatum – deletum –
lectum – auditum ενώ στην αφαιρετική amatu – deletu – lectu – auditu, δηλαδή όπως και η αντίστοιχη
αιτιατική και αφαιρετική των ουσιαστικών της 4
ης
κλίσης. Το σουπίνο είναι ονοματικός τύπος που δεν ανήκει σε
κανέναν χρόνο και σχηματίζεται μόνο στην ενεργητική φωνή.
Δ] ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ
το γερούνδιο σχηματίζεται από το θέμα του ενεργητικού ενεστώτα + το πρόσφυμα - nd - + τις καταλήξεις των
δευτερόκλιτων επιθέτων στις πλάγιες πτώσεις ενικού αριθμού (δηλαδή τη γενική, δοτική, αιτιατική και
αφαιρετική).
Πτώση 1η
συζυγία 2η
συζυγία 3η
συζυγία 4η
συζυγία
GEN. ama – nd – i dele – nd – i leg – e – nd – i audi – e – nd – i
DAT. ama – nd – o dele – nd – o leg – e – nd – o audi – e – nd – o
ACC. ama – nd – um dele – nd – um leg – e – nd – um audi – e – nd – um
ABL ama – nd – o dele – nd – o leg – e – nd – o audi – e – nd – o

7. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
7
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
Παθητική φωνή – Forma passiva
Α] ΟΡΙΣΤΙΚΗ
1) Ενεστώτας
σχηματίζεται από το θέμα του ενεργητικού ενεστώτα + τις βασικές καταλήξεις παθητικής φωνής (- or, - ris / re, -
tur, - mur, - mini, - ntur). Στα ρήματα της 3
ης
συζυγίας, ανάμεσα στο θέμα και τη κατάληξη τοποθετείται πάντοτε
το – i – εκτός του β’ ενικού προσώπου που τοποθετείται το – e και του γ’ πληθυντικού προσώπου που
τοποθετείται το - u (leg – or, leg – e – ris, leg – i – tur, leg – i – mur, leg – i – mini, leg – u – ntur). Επίσης στα
ρήματα της 3
ης
και 4
ης
συζυγίας, στο γ’ πληθυντικό πρόσωπο, ανάμεσα στο θέμα και την κατάληξη τοποθετείται
το γράμμα - u ( audi – u – ntur ).
θέμα ενεργητικού ενεστώτα + καταλήξεις παθητικής φωνής
2) Παρατατικός
σχηματίζεται από το θέμα του ενεστώτα + το πρόσφυμα ba + τις βασικές καταλήξεις παθητικού ενεστώτα.
Προσοχή! Για τα ρήματα της 3
ης
και 4
ης
συζυγίας, ανάμεσα στο θέμα και το πρόσφυμα ba τοποθετούμε το
φωνήεν - e -.
1η & 2η συζυγία
θέμα ενεργητικού ενεστώτα + πρόσφυμα - ba - + καταλήξεις παθητικής φωνής
3η & 4η συζυγία
θέμα ενεργητικού ενεστώτα + e + ba + καταλήξεις παθητικής φωνής
3) Μέλλοντας
σχηματίζεται με διαφορετικό τρόπο για τα ρήματα της 1
ης
και 2
ης
συζυγίας απ’ ότι για τα ρήματα 3
ης
και 4
ης
συζυγίας (όπως ακριβώς και στην ενεργητική φωνή). Τα ρήματα που ανήκουν στην 1
η
και 2
η
συζυγία
σχηματίζονται από το θέμα του ενεστώτα + το πρόσφυμα bo (για το α’ ενικό πρόσωπο), be (για το β’ ενικό
πρόσωπο), bi (για το γ’ ενικό πρόσωπο), bi (για το α’ πληθυντικό πρόσωπο), bi (για το β’ πληθυντικό πρόσωπο),
bu (για το γ’ πληθυντικό πρόσωπο) + βασικές καταλήξεις παθητικής φωνής. Τα ρήματα της 3
ης
και 4
ης
συζυγίας
σχηματίζονται από το θέμα του ενεστώτα + - a - (για το α’ ενικό πρόσωπο) και - e - (για όλα τα υπόλοιπα
πρόσωπα) + βασικές καταλήξεις παθητικής φωνής.
1η – 2η συζυγία
θέμα ενεστώτα + bo , be , bi , bi , bi , bu + βασικές καταλήξεις παθητικής φωνής
3η – 4η συζυγία
θέμα ενεστώτα + a, e, e, e, e, e + βασικές καταλήξεις παθητικής φωνής
4) Παρακείμενος
σχηματίζεται περιφραστικά από τη μετοχή παθητικού παρακειμένου + την οριστική ενεστώτα του ρήματος sum
(sum, es, est, sumus, estis, sunt). Η μετοχή παθητικού παρακειμένου σχηματίζεται από το σουπίνο αν
αφαιρέσουμε τη κατάληξη – um και προσθέσουμε τις καταλήξεις – us, – a, – um (amatum  amatus – amata –
amatum / deletum  deletus – deleta – deletum / lectum  lectus – lecta – lectum / auditum  auditus –
audita – auditum).
μετοχή παθητικού παρακειμένου + οριστική ενεστώτα ρήματος sum
5) Υπερσυντέλικος
σχηματίζεται περιφραστικά από τη μετοχή παθητικού παρακειμένου + την οριστική παρατατικού του ρήματος
sum (eram, eras, erat, eramus, eratis, erant).
μετοχή παθητικού παρακειμένου + οριστική παρατατικού ρήματος sum

8. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
8
6) Συντελεσμένος Μέλλοντας
σχηματίζεται περιφραστικά από τη μετοχή παθητικού παρακειμένου + την οριστική μέλλοντα του ρήματος sum
( ero, eris, erit, erimus, eritis, erint).
μετοχή παθητικού παρακειμένου + οριστική μέλλοντα ρήματος sum
Β] ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
1) Ενεστώτας
σχηματίζεται με διαφορετικό τρόπο για τα ρήματα της 1
ης
συζυγίας απ’ ότι τα ρήματα της 2
ης
, 3
ης
και 4
ης
συζυγίας.
Τα ρήματα της 1
ης
συζυγίας σχηματίζονται από το θέμα του ενεστώτα, με την αφαίρεση της κατάληξης - a - και
την αντικατάστασή του από το - e - + τις βασικές καταλήξεις της παθητικής φωνής. Για τα ρήματα της 2
ης
, 3
ης
και
4
ης
συζυγίας, η υποτακτική σχηματίζεται από το θέμα του ενεστώτα + - a - + τις βασικές καταλήξεις παθητικής
φωνής.
1η συζυγία
θέμα ενεστώτα + αντικατάσταση τελικού - a - με - e - + βασικές καταλήξεις παθητικής φωνής
2η , 3η & 4η συζυγία
θέμα ενεστώτα + - a - + βασικές καταλήξεις παθητικής φωνής
2) Παρατατικός
σχηματίζεται από το απαρέμφατο του ενεργητικού ενεστώτα + τις βασικές καταλήξεις παθητικής φωνής π.χ.
amare – r, delere – r, legere – r, audire – r.
απαρέμφατο ενεστώτα + βασικές καταλήξεις παθητικής φωνής
3) Μέλλοντας
δεν σχηματίζεται υποτακτική μέλλοντα στη παθητική φωνή.
4) Παρακείμενος
σχηματίζεται περιφραστικά από τη μετοχή του παθητικού παρακειμένου και την υποτακτική ενεστώτα του
ρήματος sum.
Μετοχή παθητικού παρακειμένου + υποτακτική ενεστώτα του sum
5) Υπερσυντέλικος
σχηματίζεται περιφραστικά από τη μετοχή του παθητικού παρακειμένου και την υποτακτική παρατατικού του
βοηθητικού ρήματος sum (essem, esses, esset, essemus, essetis, essent).
μετοχή παθητικού παρακειμένου + υποτακτική παρατατικού του ρήματος sum
6) Συντελεσμένος μέλλοντας
δεν σχηματίζεται υποτακτική συντελεσμένου μέλλοντα (όπως συμβαίνει εξάλλου και στην ενεργητική φωνή).
Γ] ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
1) Ενεστώτας
αποτελείται από δυο πρόσωπα, το β’ ενικό και το β’ πληθυντικό. Το β’ ενικό πρόσωπο σχηματίζεται από το θέμα
του ενεργητικού ενεστώτα + την προσθήκη της κατάληξης – re ( ama – re / dele – re / leg – e – re / audi – re).
Επομένως, είναι εντελώς όμοια με το απαρέμφατο ενεργητικού ενεστώτα. Το β’ πληθυντικό πρόσωπο
σχηματίζεται από το θέμα ενεργητικού ενεστώτα + την προσθήκη της κατάληξης – mini (είναι δηλαδή ίδια με το

9. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
9
β’ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παθητικού ενεστώτα). Προσοχή ! στα ρήματα 3
ης
συζυγίας, ανάμεσα στο
θέμα και την κατάληξη παρεμβάλλεται το - e - (leg – e – mini).
Θέμα ενεργητικού ενεστώτα + καταλήξεις - re (β’ ενικό πρόσωπο) & - mini (β’ πληθυντικό
πρόσωπο)
3) Μέλλοντας
αποτελείται από τρία πρόσωπα, το β’, γ’ ενικό και γ’ πληθυντικό. Το β’ και γ’ ενικό πρόσωπο σχηματίζεται από
θέμα του ενεργητικού ενεστώτα + την κατάληξη - tor. Το γ’ πληθυντικό πρόσωπο σχηματίζεται επίσης από το
θέμα του ενεργητικού ενεστώτα + την κατάληξη - ntor. Προσοχή ! Στα ρήματα της 3
ης
συζυγίας ανάμεσα στο
θέμα και τη κατάληξη παρεμβάλλεται το γράμμα – i – (για το β’ & γ’ ενικό πρόσωπο) και το γράμμα – u – (για το γ’
πληθυντικό πρόσωπο). Στα ρήματα της 4
ης
συζυγίας, στο γ’ πληθυντικό πρόσωπο ανάμεσα στο θέμα και την
κατάληξη παρεμβάλλεται το γράμμα – u –.
θέμα ενεργητικού ενεστώτα + καταλήξεις - tor (για β’ & γ’ ενικό πρόσωπο) , - ntor (για γ’
πληθυντικό πρόσωπο)
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
Α] ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ
1. Ενεστώτα : σχηματίζεται από το θέμα του ενεργητικού ενεστώτα + κατάληξη - ri ( ama – ri / dele – ri / audi
– ri ) για τα ρήματα 1
ης
, 2
ης
& 4
ης
συζυγίας. Το απαρέμφατο ενεστώτα των ρημάτων της 3
ης
συζυγίας
σχηματίζεται από το θέμα ενεργητικού ενεστώτα + την κατάληξη – i (leg – i).
2. Μέλλοντα : σχηματίζεται από το σουπίνο + iri ( amatum iri / deletum iri / lectum iri / auditum iri ).
3. Παρακειμένου : σχηματίζεται από τα τρία γένη της μετοχής παθητικού παρακειμένου σε πτώση αιτιατική
ενικού και πληθυντικού αριθμού + το esse (απαρέμφατο ενεστώτα του sum) : amatum – amatam –
amatum, amatos – amatas – amata esse / deletum – deletam – deletum, deletos – deletas – deleta esse
/ lectum – lectam – lectum, lectos – lectas – lecta esse / auditum – auditam – auditum, auditos – auditas
– audita esse.
4. Συντελεσμένου Μέλλοντα : σχηματίζεται από τα τρία γένη της μετοχής παθητικού παρακειμένου σε πτώση
αιτιατική ενικού και πληθυντικού αριθμού + fore (απαρέμφατο μέλλοντα ρήματος sum) : amatum –
amatam – amatum, amatos – amatas – amata fore / deletum – deletam – deletum, deletos – deletas –
deleta fore / lectum – lectam – lectum, lectos – lectas – lecta fore / auditum – auditam – auditum,
auditos – auditas – audita fore.
Β] ΜΕΤΟΧΕΣ
Παρακειμένου : σχηματίζεται από το σουπίνο, αν αφαιρέσουμε την κατάληξη - m και προσθέσουμε τις
καταλήξεις των δευτερόκλιτων επιθέτων, δηλαδή - us / - a / - um (auditus – audita – auditum / deletus – deleta
– deletum / lectus – lecta – lectum / auditus – audita – auditum).
Γ] ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ
Είναι ρηματικό επίθετο που υπάρχει μόνο στην παθητική φωνή και σχηματίζεται από το θέμα ενεργητικού
ενεστώτα + καταλήξεις ndus – nda – ndum. Κλίνεται συνεπώς όπως τα δευτερόκλιτα επίθετα και ισοδυναμεί με
τα ρηματικά επίθετα σε – τέος της αρχαίας ελληνικής.

10. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός ρημάτων & ονοματικών τύπων
10
1η συζυγία 2η συζυγία 3η συζυγία 4η συζυγία
ama – ndus dele – ndus lege – ndus audie – ndus
ama – nda dele – nda lege – nda audie – nda
ama – ndum dele – ndum lege – ndum audie – ndum
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, MSc.
thanosstavropoulos@yahoo.gr