ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ - ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ι.Ε.Π.

1. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
1
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩ΢΢Α Β’ ΛΤΚΕΙΟΤ
ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ | ΘΕΜΑΣΑ 18220, 18264, 18320
Κείμενο
H εύκολη κριτική ςτην τηλεόραςη είναι η δύςκολη κριτική
ςτον Τύπο
Σχεδόν καθημερινϊ αςκεύται ςτην τηλεόραςη ϋνα εύδοσ εύκολησ κρι-
τικόσ, ςύμφωνα με την οπούα η τηλεόραςη εύναι απλϊ ϋνα χαζοκούτι. Όλεσ οι
μεγϊλεσ εφημερύδεσ ϋχουν καθιερώςει ςτόλεσ που ειδικεύονται ς’ αυτόν την κρι-
τικό. Μϊλιςτα, οι ςχετικϋσ ςτόλεσ θα μπορούςαν να ονομϊζονται «ζαπύςματα»
από τον τρόπο παρϊθεςησ των κριτικών ςχολύων, αλλϊ και τον τρόπο με τον
οπούο γύνεται η ϋρευνα των τηλεοπτικών εκπομπών. Ακόμη και οι μη εντεταλμϋ-
νοι επιφυλλιδογρϊφοι επωμύζονται προθύμωσ μια περιςταςιακό επύ παντόσ κρι-
τικό ςτην τηλεόραςη.
Βϋβαια, οι προώποθϋςεισ τησ εύκολησ κριτικόσ εύναι εξύςου εύκολεσ.
Η πρώτη ςυνθόκη εύναι «υλικό» μϊλλον, παρϊ ςυμβολικό. Η κριτικό αςκεύται
από ϋνα απειλούμενο μϋςο, τον Τύπο, ςε ϋνα μϋςο που κυριϊρχηςε, την τηλεό-
ραςη. Στην κριτικό τησ τηλεόραςησ από τον Τύπο λανθϊνει1
ϋνα παιχνύδι χαμϋ-
νησ εξουςύασ. Άλλωςτε, οι ςυμβολικού όροι με τουσ οπούουσ αςκεύται η κριτικό
προώποθϋτουν ακριβώσ τη διϊκριςη ενόσ «χαμηλού» από ϋνα «υψηλό» μϋςο. Η
κριτικό προϋρχεται από μϋςο που θεωρεύ εαυτόν ανώτερο, με όλη την ευλογο-
φϊνεια αυτόσ τησ προώπόθεςησ. Επιπλϋον, η διϊκριςη «χαμηλού»-«υψηλού»
μϋςου αντιςτοιχεύ ςτην ύποπτη διϊκριςη «χαμηλόσ»-«υψηλόσ» κουλτούρασ.
Όμωσ, ασ μην παραβλϋψουμε μύα ακόμη προώπόθεςη. Ότι η κριτικό
ςτην τηλεόραςη, ακριβώσ χϊρη ςτην επαναληψιμότητϊ τησ, εύναι τόςο κοινότο-
πη όςο τουλϊχιςτον αυτό που κατακρύνει. Μύα από τισ κοινοτοπύεσ τησ τηλεό-
ραςησ εύναι ότι ό,τι και να δεύχνει, προβϊλλει τελικϊ ϋνα πρϊγμα, ϋναν τρόπο
ζωόσ, ϋνα όθοσ, το όθοσ δηλαδό των ανθρώπων που καταναλώνουν αντύ να αξι-
οποιούν τον ελεύθερο χρόνο τουσ. Μύα ακόμη κοινοτοπύα εύναι ότι το «κακό»
πουλϊει περιςςότερο από το «καλό» και γι’ αυτόν τον λόγο εύναι αντιςτρόφωσ
ανϊλογεσ οι ακροαματικότητεσ των καναλιών και οι κυκλοφορύεσ των φύλλων.
Κοινότοπη εύναι και η φοβύα ότι η υψηλό κουλτούρα κινδυνεύει να μολυνθεύ από
τη χαμηλό.
Ωςτόςο, αντύ να ελϋγξουμε τισ προώποθϋςεισ τϋτοιων κοινοτοπιών,
που υποτιμούν τον ενημερωτικό και παιδευτικό ρόλο τησ τηλεόραςησ, θα όταν
χρηςιμότερο να τισ ςτρϋψουμε ςτον εαυτό τουσ, για να δούμε τι θα απϋφεραν ςε
μιαν υποθετικό κριτικό προσ τον ύδιο τον Τύπο. Τότε, ύςωσ να διαπιςτώναμε ότι
η εύκολη κριτικό ςτην τηλεόραςη εύναι η δύςκολη κριτικό ςτον Τύπο. Βϋβαια, ς’
ϋνα τϋτοιο «αναςτοχαςτικό» εγχεύρημα, θα μπορούςαμε να αναλογιςτούμε πρώ-
τα πρώτα γιατύ ο παραπανύςιοσ ϋντυποσ κριτικόσ λόγοσ δεν ξοδεύεται ςτο ύδιο το
μϋςο από το οπούο εκπορεύεται; Γιατύ ςπανύζουν, λοιπόν, ςτισ εφημερύδεσ οι
1
λανθϊνω: δε γύνομαι ϊμεςα αντιληπτόσ, δεν εκδηλώνομαι φανερϊ, υπϊρχω κρυμμϋνοσ

2. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
2
ςτόλεσ ανοιχτού διαλόγου, διεξοδικόσ επιχειρηματολογύασ και τεκμηριωμϋνησ
καταγγελύασ; Γιατύ ςπανύζουν ςτισ εφημερύδεσ οι ςτόλεσ κριτικόσ των εφημερύ-
δων;
Μόπωσ, όμωσ, ϋνασ τϋτοιοσ τύποσ κριτικόσ θα παραβύαζε το ϊρρητο
consensus2
του Τύπου, που, για να ςυντηρεύται, ϋχει ανϊγκη από ϋναν εξωτερικό
εχθρό, ϋνα ϊλλοθι, την τηλεόραςη; Ή μόπωσ οι εφημερύδεσ, ειδικϊ αυτό το με-
γϊλο ποςό που αθρούζεται κϊθε Κυριακό, δεν ϋχουν ςαβούρα; Ασ μην υποτιμϊμε
αυτό που ο αναγνώςτησ ξϋρει. Ξϋρει δηλαδό να πετϊει, περιορύζοντασ όςα του
προςφϋρονται ςτην πραγματικό τουσ αξύα, η οπούα κυμαύνεται ςτο ϋνα περύπου
ευρώ, και ςε όςα βεβαύωσ πραγματικϊ τον ενδιαφϋρουν. Κυρύωσ, ασ μην υποτι-
μόςουμε το γεγονόσ ότι ο αναγνώςτησ διαβϊζει εφημερύδα με τον τρόπο ακρι-
βώσ που οι περιςςότεροι βλϋπουμε τηλεόραςη, με «ζαπύςματα».
Τϋλοσ, όςον αφορϊ ςτο ζότημα των πολλαπλών εξαρτόςεων και δια-
πλοκών του Τύπου, ασ περιοριςτούμε ςτα «υψηλϊ» θϋματα, όπωσ ο Τύποσ τα
εννοεύ, κι ασ αναρωτηθούμε: μϋςα από ποιεσ και πόςεσ εξαρτόςεισ, διευκολύν-
ςεισ και παρεΐςτικα κανακϋματα, παρϊ τισ μεγαλοςτομύεσ, προςεγγύζει ο Τύποσ
τα μεγϊλα, τα υψηλϊ θϋματα του πολιτιςμού.
Σπ. Μοςχονϊσ, εφημ. Η Καθημερινή, 8.4.2001(διαςκευό).
ΘΕΜΑ 18220
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονάδεσ 20)
Β1. Για ποιο λόγο, κατϊ τον ςυγγραφϋα, οι εφημερύδεσ, αντύ να αςκούν κριτικό
ςτισ εφημερύδεσ, αςκούν κριτικό ςτην τηλεόραςη; Να απαντόςετε ςε μύα παρϊ-
γραφο (60-80 λϋξεων).
(μονάδεσ 10)
Β2. Ποια εύναι τα δομικϊ ςτοιχεύα τησ πρώτησ παραγρϊφου (Σχεδόν καθημερι-
νϊ....ςτην τηλεόραςη) του κειμϋνου;
(μονάδεσ 5)
Γ1. Να ςυντϊξετε μύα παρϊγραφο 50-60 λϋξεων, χρηςιμοποιώντασ τισ παρακϊτω
λϋξεισ του κειμϋνου: εφημερίδεσ, διαλόγου, επιχειρηματολογίασ, κριτικήσ,
εξαρτήςεισ. (Μπορεύτε να διαφοροποιόςετε τουσ γραμματικούσ τύπουσ ωσ
προσ την πτώςη ό/και τον αριθμό).
(μονάδεσ 10)
Γ2. α. «Σχεδόν καθημερινά αςκείται ςτην τηλεόραςη ένα είδοσ εύκολησ
κριτικήσ»: Να βρεύτε το εύδοσ τησ ςύνταξησ (ενεργητικό-παθητικό).
(μονάδεσ 2)
Γ2. β. Να αιτιολογόςετε τη χρόςη τησ ςυγκεκριμϋνησ ςύνταξησ από τον ςυγ-
γραφϋα.
(μονάδεσ 3)
2
ϊρρητο consensus: ανεύπωτη γενικό ςυναύνεςη

3. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
3
ΘΕΜΑ 18264
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονάδεσ 20)
Β1. Ποια εύναι, ςύμφωνα με τον ςυγγραφϋα, τα ςημεύα, ςτα οπούα ςυνόθωσ οι
εφημερύδεσ αςκούν κριτικό ςτην τηλεόραςη; Να απαντόςετε ςε μύα παρϊγραφο
(60-80 λϋξεων).
(μονάδεσ 10)
Β2.α. Με ποιον τρόπο αναπτύςςεται η πρώτη παρϊγραφοσ (Σχεδόν καθημερι-
νϊ...ςτην τηλεόραςη) του κειμϋνου;
(μονάδεσ 2)
Β2. β. Να αιτιολογόςετε την απϊντηςό ςασ.
(μονάδεσ 3)
Γ1. Να δημιουργόςετε από μύα πρόταςη, χρηςιμοποιώντασ μύα ςυνώνυμη ό ςη-
μαςιολογικϊ ιςοδύναμη λϋξη για καθεμιϊ από τισ παρακϊτω λϋξεισ του κειμϋνου:
επωμίζονται, κυριάρχηςε, κατακρίνει, κοινότοπη, εκπορεύεται. (Μπορεύτε
να διαφοροποιόςετε τον γραμματικό τύπο ωσ προσ την πτώςη, το γϋνοσ, τον α-
ριθμό, το πρόςωπο κ.λ.π.)
(μονάδεσ 10)
Γ2.α. «Η κριτική προέρχεται από μέςο που θεωρεί εαυτόν ανώτερο»:
Στην παραπϊνω περύοδο λόγου ο ςυγγραφϋασ χρηςιμοποιεύ μύα αναφορικό πρό-
ταςη. Να την εντοπύςετε και να τη χαρακτηρύςετε εύτε ωσ προςδιοριςτικό εύτε
ωσ παραθετικό με βϊςη τισ πληροφορύεσ που περιϋχει ςε ςχϋςη με τον προςδιο-
ριζόμενο όρο.
(μονάδεσ 2)
Γ2. β. Να αιτιολογόςετε την απϊντηςό ςασ.
(μονάδεσ 3)
ΘΕΜΑ 18320
A. Να γρϊψετε την περύληψη του κειμϋνου ςε 80-100 λϋξεισ.
(μονάδεσ 20)
Β1. Να εξηγόςετε την ϊποψη που διατυπώνει ο ςυγγραφϋασ: «η εύκολη κριτικό
ςτην τηλεόραςη εύναι η δύςκολη κριτικό ςτον Τύπο» (60-80 λϋξεισ).
(μονάδεσ 10)
Β2.α. Ποια ςυλλογιςτικό πορεύα (επαγωγικό ό παραγωγικό) ακολουθεύται ςτην
τρύτη παρϊγραφο (Όμωσ, ασ μην…χαμηλό) του κειμϋνου; Να αιτιολογόςετε με
ςυντομύα την επιλογό ςασ.
(μονάδεσ 5)
Γ1. α. Να γρϊψετε μύα ςυνώνυμη λϋξη για καθεμιϊ από τισ παρακϊτω λϋξεισ του
κειμϋνου, λαμβϊνοντασ υπόψη τη ςημαςύα που ϋχουν οι λϋξεισ ςτο κεύμενο: διά-
κριςη, προέρχεται, υποτιμούν, εγχείρημα, ξοδεύεται.
(μονάδεσ 5)
Γ1. β. Να δημιουργόςετε μύα πρόταςη για καθεμιϊ από τισ ςυνώνυμεσ λϋξεισ που
επιλϋξατε, ϋτςι ώςτε να γύνεται φανερό η ςημαςύα τουσ (μπορεύτε να διαφορο-

4. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
4
ποιόςετε τον γραμματικό τύπο ωσ προσ την πτώςη, τον αριθμό, το πρόςωπο
κ.λ.π.).
(μονάδεσ 5)
Γ2.α. Να επιςημϊνετε ςτο κεύμενο τρεισ ρητορικϋσ ερωτόςεισ.
(μονάδεσ 3)
Γ2.β. Να αιτιολογόςετε τη χρόςη των ρητορικών ερωτόςεων από τον ςυγγρα-
φϋα.
(μονάδεσ 2)
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Θάνος ΢τασρόποσλος – φιλόλογος
thanosstavropoulos@yahoo.gr