Weitere ähnliche Inhalte
Ähnlich wie University Of Duhok.pdf
Ähnlich wie University Of Duhok.pdf (17)
University Of Duhok.pdf
- 1. 1
Duhok polytechnic universty
Akre technical instute
IT / department
نوریس عیدی سه
ناڤێ
ی
قوتاب
:
1
ممدوح سيبةل_
2
شفان دنيا_
3
حميد سوسن_
4
عبدالرحمان ايمان_
ما
مۆستا
مكائيل مال سعد :
2022-2023
- 2. 2
ئبوی ژدایك ، زەمان بەدیعو ب ناڤدارە ێی کوردیسەعیدێ یان نوریس سەعید
٥
/
١
/
١٨٧٨
ل و
٢٣
/
٣
/
١٩٦٠
فەیلەسوو اناز ، خودێ دلوڤانیا بەر چویە
کوردی ێفەک
و نور پەیامێت هەم نڤيسەرێو ،یە ئئیسالم ێئاینی ئی
د ،بوو نور کومەال ێماموستای
ئتەمەی ل و دا وی ئسەردەم
١٥
ێناسناڤ سەردەم وی ێ
یێ ئئیسالم ێ
انایێز ێسالی
، ێدای بەدیعوزەمان
رویدانا ی
پشی ل
٣١
-
٣
لسەر فەرمان و گرتنهاتە ڤە کیا
تور یا دەم وی حکومەتا ئژالی
ادزئا هاتە تاوانە ێی ێی ایز کو ی
پایس ێبەل ، دان هاتە
مستەفا پاشا ازداخا لسەر ، کرن
ی
پایس ، ما وێرێ ل ێماوەیەک بوو ، کرنهاتە ئی ی
پێکەفێ چافو ئەنقەرە هاتە کەمال
چەند ژئەگەرێ ی
پایس ، بارال بو ی
دیرئخسێ هاتە ێماوەیەک بو ی
پایس ، ێوای باژێرێ بوچوو
بو ی
پایسو کاستامونو، ئیسپارتا ، بوردور بو ی
دیرئێخسێ هاتە نڤیسنەکا
ژبەرو ، داغئەمی
ئسیک زیندانا د ما هەیڤا جەند و ، دان هاتە لسەر فەرمان دیسا وی ێ
پەرتووکێ جەند
تاوان ئیهەردوو وی ئ
پەرتوکێوئەو ی
پایسو ، گرتنهاتیە ، ئافیونو لدەنیو ، شەهر
، ی
کەفێ
دەر
ل
٢٣
هەیڤا
٣
ساال
١٩٦٠
ێبەل ، خودێ دلوڤانیا بەر چو ئوروفا باژێرێ ل
ی
پشی ل پا
بو ڤە کیا
تور حکومەتا ێژالی ی
ئخسێ دیر هاتە وی اریزمە دا ێسال وێ د هەر ێدەمەک
، بریە کیڤەانێز هاتیە نە نوکەژی هەتا کونەدیارو بەرزە ئجهەک
- 3. 3
پەرتوکا واننور کومەال، نور کومەالیان نورەکان وی ێ
دیفچویێو قوتای نەی ێ
بی د
ی نور ێ
پەیامێ هەم کودخویێ
، دیی باوەرێنوبی گەلەكژ هاتێ پێک ێ
ێ
ژ
ی
انا
س
ە
ع
ی
د
نوریس
: -
س
ە
ع
ی
د
نوریس
ساال ل
١٨٧٨
باژ ل
ێ
ر
ێ
ب
ە
دل
ی
س
س
ە
ر
ق ب
ە
از
ی
ا
ه
ی
ان
س
ە
ر
ئ باژئرئ ب
ی
سپارت
ل
گوند
ێ
نورس
ێی
ژدا
ی
ك
بو
ی
نوک کو
ە
دب
ی ێ
ی
ن
ە
و
ی
گوند
ی
ک
ە
پ
ی
ل
نا ،
ئڤ
ێبای
و
ی
م
ی
از
یە
دا و
ی
کا
و
ی
ژ
ی
نا
ێڤ
نور وئ
ی
ا
یە
،
و
ە
ک
نوریس
ی ئ
دبی بخو
ی
ت
ئی
د دا قوناغا ئیس د
ە
رباز
بو
ی
س ،
ە
ع
ی
د
ێ
ک
ەڤ
ن
-
س
ە
ع
ی
د
ێ
نو
ی
-
س
ە
ع
ی
د
ێ
سئ
ئی
،
و
پ د
ە
ئ
روتکێ
د خودا
ی
ار
دک
ە
ت
ب و
ە
حس
دک
ە
ت
ه کو
ە
تا
ژ
ئی
٤٥
سال
ئی
س قوناغا ب
ە
ع
ی
د
ێ
ک
ەڤ
ن
ده
ێ
ت
ە
س کو، دانان
ە
ع
ی
د
ێ
ک
ەڤ
ن
خزم
ە
تا
ئ
ی
مان
ئ و
ی
ئسالم
ر ب
ێ
کا
س
ی
اس
ە
ی
ی
دک
ە
ت
ب ،
ە
ێل
ی
پشی
ر وان
ی
دان
ێ
ێ
بس
ە
ر
ی
ده
ێ
ێ
بوچون وهزر
ێ
ێ
و
ی
بت
ە
مام
ده
ێ
ن
ە
گوهور
ی
ن
دو
ی
ردک
ەڤی
ت
س ژ
ی
اس
ە
ێ ی
ی
،
و
ێاروکز
چار
ێ
ئی
خ
ێ
ی
انا
خو
یە
نا ،
ێ
ڤێ
خ
ی
شک
ارب و
ێ
یێ
و
ی
دور :
یە
مح ، عبدهللا ، خانم
ە
م
ە
د
،
عبدالمج
ی
د
م ،
ە
رجان
ه ب ،
ە
ولدان
ش و
ی
ان
ێ
ێ
خو
ئی
ف
ێ
ی
ی
انستز
ێ
ێ
ڤ
س
ە
رد
ە
م
ژ
ی
و ببو
ە
ک
:
ک
ی
م
ی
ا
ف ،
ی
ی
ا
ز ،
ی
ند
ە
و
ە
ر
ج ،
ی
ولوج
ب ،
ی
کار
ی
گ،
ە
ردوننایس
اڤرجوگ ،
ئک ..هتد
ە
م
ک
ە
س
ە
ه
ە
ولدا
ی
انکوز
ێی
ێکوردستایل
دام ب
ە
زر
ی
ن
ی
ت
و ،
ڤە
کرنا
کوردقوتابخانا
ی
وان خاندنا و
ێ
ێ
ی
انسیز
ێ
یێ
س
ە
رد
ە
م
ێمل ب مل
خاندن
ێ
ێ
ئا
ی
ی
م ،
ە
ی
زنی
ی
ن
ک
ە
سا
یە
ی
ی
انازو
ێی
کورد
یە
ی
پشی
ج
ە
ز
ە
ر
ی
م و
ە
والنا
ن خالدئ
ە
قش
ە
ب
ە
ند
ی
ن دناف
ە
ت
ە
و
ەی
ا
کورد
ی
هاتب دا
ی
ت
ە
دن
ی
ا
ێی
نا و
ڤ
دار
بب
ی
ت
دنا
ڤ
ج
ی
ێهای
و ،
رو
ی
ب
ە
ر
ە
ئک
ب
ە
رفر
ە
ـه
لس
ە
ر
ئ
ە
رد
ی
مفا
ی
ب ژ
ە
ره
ە
م
ێ
ێ
و
ی
و
ە
ردگرن
،
ی
پی
ژ
١٠٣
پ
ە
رتوك
نام و
ی
لک
ە
نا لێ
ڤ
ون
ی
شان
ێ
ێ
ه (
ە
م
پ
ەی
ام
ێ
ێ
ئ ) نور
ە
و
ێ
ن
ن
ڤی
س
ێ
ێ
یێ
ب
ە
الف
کر
ی
ن
،
ه
ە
م
پ
ەی
ام
ێ
ێ
ژالنور
ێی
ئ (
ی
حسان
) صالح قاسم
ێ
یێ
هات
ی
ن
ە
و
ە
گ
ر
ێ
ی
ان
ێزمایبو
ع
ە
ر
ە
ی
ه ل و،
ە
ردوو
باژ
ێ
ر
ێ
ن
ئست
ە
نبول
قاه و
ی
ە
چ
ە
ند
چاپ
ە
ک
وژ
ێ
ێ
یێ
هات
ی
ن
ە
ب
ە
الف
ب، کرن
ە
ش
ە
ێک
م
ە
زن
ژ
ی
ژال
ێی
مار
ی
) واحد انرشوک ( وئلد
ێ
یێ
هات
ی
ن
ە
و
ە
گ
ر
ێ
ی
ان
ێزمای بو
ئ
ی
نگل
ێ
ی
ی
ب و ،
ە
ش
ە
ێک
ڤ
ان
پ
ەی
اما
بو
ڤ
ان
ژ زمانان
ی
ێ
یێ
هات
ی
ن
ە
و
ە
گ
ر
ێ
ی
ان
ئ :
ە
لمان
ی
ا
-
ف
ە
ر
ە
نسا
-
رویس
-
ئوردوو
-
فاریس
-
ئ
ی
تال
-
گوج
ە
ی
ایر
-
م
ە
ال
ی
ا
-
رومان
ی
ا
-
چ
ی
ی
-
بولگار
ی
ا
-
پورتوگال
-
ئ
ە
لبای
-
ئ
ی
سپای
-
م
ە
قدوی
گو ...
ە
ل
ە
ک
زمان
ێ
ێ
د
ی
هو
ە
تا
نوک
ە
ژ
ی
و
ە
گ
ر
ێ
ی
ان
لس
ە
ر
پ
ەی
ام
ێ
ێ
و
ی
ی
ا
ب
ە
رد
ە
وام
ە
،
ل
و
ی
د
ە
ێم
س
ە
ع
ی
د
ێ
ک
ەڤ
ن
هات
یە
گوهور
ی
ن
س بو
ە
ع
ی
د
ێ
نو
ی
پ
ە
رتوکا
ش
ێ
خ
عبدالقادر (
ئی
گ
ەی
الی
کارت)
ێ
کرن
ە
کا
م
ە
زن
کبو کردرست
ە
سا
یە
ت
ی
ا
س
ە
ع
ی
د
ێ
نوریس
ب ،
ە
ێ ی
یس
ه
ە
ر
ە
م
ە
زن
ێ
یێ
پ
ەی
ام
ێ
ێ
نور
لس
ە
رد
ە
ئم
س
ە
ع
ی
د
ێ
نوو
ی
ێ
یێ
هات
ی
ن
ە
ن
ڤی
س
ێ
،
- 4. 4
س
ە
ع
ی
د
ێ
ک
ەڤ
ن
:
بدیعوزەمان : ژی ژوان هەبون ناسناڤ گەلەکنوریس سەید
-
سەعید مەال
-
سعیدێ مەال
بن
اڤودەنگ
-
نوریس سەعیدێ
-
کری ێی دەست یا نورس گوندێلخو خاندنا ، کوردیسەعیدێ
ێژی د ، مەزن ێی وی ێایرب عبدهللا وی ێایرب ێژالی
٩
ساال ل ێسالی
١٨٨٧
لو تاغ گوندێچوو دا
قوتابخانا
، کرخو خاندنا ب دەست ئەفندی ئەمێ محمد مەال
ساال ل
١٨٨٨
گەلەکتاغ گوندێلکونڤییس یا ێژیای ویا ی ێ
می پەرتوکا د ، ئینا دوماهیكخو خاندنا
وبوو نەخوش یا قوتابیان بو ێبەل دان دهاتە ئەوی ب
ی
گرنیک
، ێدگوتی ین ی
ش نە ێ
گوتنێهندێژبەر
دزڤری دوبارە هندێژبەر ئەڤجا
ئجارەک ئهەفتی زڤریەڤە تاغ گوندێلکو ی
پشی ، خوو گوندێتە
پێنج ماوئ بو و ، وەردگرتنخو ێایرب ژبخوو دەرسدکرخو ماال سەرەدانا عبدهللا وی ێایرب ئدەم
وانە ) ئەفندی محمد مەال و ، وەل سەعیدمی ، ئەفندی ئەمێ محمد مەال ( ێ
قوتابخانێ ل ساال
کووەک ، خاندین ێ
یێ
وزپی قورئانا ( شیای ێ ئ
یی دا ساالن پێنج ڤان دماوئ کونڤیسێ جودا ێپەیام د
ماوێ انەبوژروو ، بخینیت جەالل محمد شێخ قوتابخانا ل هەیڤان ێیس ماوێ بو و ، بکەت ختم
ێ
پەرتوکێ وان ژبل هەروەسا ، ژبەربکەت دا دەم ویهەرو بخینیت پەرتوکان ان ێ
دەمژمی ێیس
دخاندن ێقوتابخای
ژوئرئو وەردگریت ئ ی
مولەی چەندێ ئڤ ی
پشی و ، دخاندن دیژی ێ
پەرتوکێ گەلەک
ئئەڤ ب قوتابیان ئبەل کرییا ماموستایان دگەل گفتوگوگەلەكسەعیدی دا ماوەی دڤ ، دچیت
خزمەتکارئن ژ ئک ئروژەک ، وان شەرئ دبوو ژی انرجا هندەك وادکرر ژئ ەغی ، بوو نەخوش
مەبەست ب جزیرئ ئئاغای
ئبەل دەر بینیتە خوو ئشمشی لددەت،هە نوریس سەعیدێ کوشتناا
داسار ئاڤا د دکەتە ئەوی ژی سەعید چبکەت نەشئت و دبیت ئئایس دا وی ئکاڤلکد وی ئشمشی
، خوو گوندێدڤزریتەڤە ئزڤستای کرنا
دەرباز بو سەعید ئماوەیەک ی
پشی ل ، دەر دئینیتە ی
پایس و
کودبینت دا خەوێ د ئشەڤەک
، دبندەرباز ار ئاطسی ارپ لسەر ئی هەم خەلك و ابویر یا قیامەت
ژی ئدوماهی لو دبینیت ئکە ئک انرپئغەمبە هەتا استیئتردو ئ ی
ایسی ارپ سەر دچیتە ئەوژی و
ئئەڤ ژبەر و ، دبیت هشیارخو خەوا لو دبینیت بن لسەر خودێ ئ
سالڤێ محمد مە پئغەمبەرئ
خ خاندنا ب درئژیخوو خەونا
"می قوتابخانا دچیتەخو ئبای مولەتا لسەر وخوو ئبای لنک ددەتو
دا کئم ئماوەیەک و تئدگەهشت دائالوز هەرئن ئ
بابەتێ د نوریس سەعیدئ ئڤ ژبەرو " وەل حەسەن
"مەال بو ئسەرسامی ئجه بو هندئژبەر ، انێزد باش ی
انسیز ئ
بابەتێ و ، بکەت ژبەر پەرتوکا دشیا
ئەفندی هللا فتح
، دانان هاتە ئل ) الزمان بەدیع ( ئناسناڤ هندئژبەرو "
- 5. 5
کەسایەتیاو ئبەدلییس باژئرئ دهئتە ئماوەیەک ی
پشی
ئجه دبیتە هەروەسا و دگوهوریت خو
ددەتە تایبەت ژورەکا و ئبەدلییس ئوەلی " پاشا "عمربو ئسەرنج
، خوو خاندنا کرناتمام بو وی
ئ
پەیامێ دناف ئ
انیاریێز وان دیف ل
دوو ماوئ بو نوریس سەعید کوکرندیار هاتینە دا نور
و کرنداخاز دهئتە ڤە ئوای ئوالی ئژالی ی
پایس ددەت خو خاندنا ب ئدرئژی ئبەدلییس ل ساالن
دمینیتو کریـڤبەرهە بو ئوای ئوالی ارژو وئ ل ساالن دەـه ماوئ بو و ئوای دچیتە ئەوژی
ی
پشی و ، ددەت خو ئ ی
انسیز و بخاندن ئدرئژی
ژ دەستا ئوای ئوالی ) پاشا حەسەن ( ئماوەک
نوریس سەعیدئ دگەل وی ئ
یێ پەیوەندی و ئوای ئوالی بو ) پاشا تاهر ( و بەردەت خو کارئ
هەروەسا و ، خو ئ ی
انسیز و خاندنلسەر بوو بەردەوام ئی ژورئڤە وئ د ، بوون دباش گەلەک
، خوو ئ
قوتابیێ دانە د وانە کوهەبوو ژی قوتابخانەك
س
ێ
انستیێز خاندێن خاندنا بو ێانکویەکز دانا بو دکر دا دهندێ هزر درێژ ێدەمەک نوریس ەعید
ساال ل ئ ی
حوکومەی گەهاندەخو ازداخا و ، ئیسالم ێ
انستێز و ی
گشی
١٩٠٧
ئئستەنبول بو چو
ئئەڤ ل ) اءرزه مدرسة ( ئناڤ مرسئ ل ) االزهر ( انکویاز بو چوو ایەتیەكرب وەک ،
ئانکویز
دانا
و ی
گشی ئ
انستێز خاندنا ئانکویز ئئەڤ کرنادروست بو نوریس سەعید مەبەستا ، بو
و تورک و عەرەی ئ
زمانێ ئیس هەر کوو ، بوو ئیسالم ئ
انستێز
بهئنە دا ئانکویز ئدئەڤ کوردی
وئ ی
پشی ل و ) پاشا ئەحمەد فەریق ( ماال چووجار ئکەم ئئستەنبول هاتیە ئدەم ، خاندن
ئ ی
حکومەیژ داخاز
ئبەل بکەت ئاڤا ئانکویەکز ئئستەنبول روژهەالتا ل دڤئت ئەوی کوکر
( گەفتا
مز بەرەف ئئستەنبول ل مایە هەیڤا دوو ی
پشی ی
پایس، نەبون بوو بەرسڤ چ ئ ی
حکومەی
کوکودیتێ هاتە ە ئ
لڤی سەیر ئتشتەک و ، ما ) شەکەرج ( ئ ی
بەیس ل لوئرئ و چوو ڤە ) فاتح
ئەوژی انایاز هەم سەرنجا ببو
ە ئ
لڤی دئ (چئکربو ئژورەک ئگەه
دەر هەر لسەر کوبو ئەو
- 6. 6
ژ پسیار ئبەل کرنچارەسەر دهئنە دەرد هەم و ، تەکەڤیت بدەست ارپسیا هەم بەرسڤا
کرنناهئتە ئکەیس )
ئ
سالێ اردناڤبە
١٩١٥
-
١٩١٧
( دشەرئ دا روسیا و ئوسمانیا دەولەتا اردناڤبە ئ ی
جەنیک د
ئبەرپرسەک وەک دا )قەفقاس
ساال ل ی
پایس و، کردا ئئیک ئی جیهای ئ ی
دجەنیک پشکداری مەزن
١٩١٦
ئخسی ب و کرنبریندار هاتبو روسیا دگەل دا ئبەدلییس باژئرئ گریکرنا
بەر دشەرئ
ساال ل ، بو ما دیل ب روسیادا ئ
کەمپینێد سال ئک باوئ و ، دا روسیان ئ ی
دەسی کەفتە
١٩١٧
رە روسیا ئ
ژدەستێ ) وما ی
کاسی( کەمپینال
، هات ئئستەنبول بەرەف و بوو گار
زر و ڤ
( کومەالئەوژی سەردەم لوی ئفەتوای کومەالین ی
بلنی ازرئ چوو ئئستەنبول زڤریەڤە کو ئدەم
، ئکومەلەیئەوئ ئئەندامەک بو و ، بوو ) االسالمية الحكمةالدار
کومەدناف بهئتە کوکرژوی داخاز ) کورداابونار ( کومەالکردئن
سەر ی
پایس
ئبەل ، دا وان ال
ی
پشی ، کررەت وان ازداخا نوریس سەعیدێ
١٥
هەیڤا
٢
ساال
١٩١٩
ابونار ( کومەالچوو
ژ هاتبو پئک کوما دا ) المدرسیێ ( کومەالدگەل و ) ئئیسالم
ماموستا و ، سابری موستەفا
ساال ل و ، ئەفندی ساففەت و ، عاتف محمد
١٩١٩
مەسنەوی پەرتوکا نڤئسینا ب دەست
، نوری
ل ، پاشا تەحسێ ئوای ئی بەرئ ئوالی و ک
ئەتاتور کەمالموستەفا ئ
داخازیێ وان ئەگەر ب
دووەم وەک، ما لوئرئ ئماوەیەک بو و ، چوو ئەنقەرە باژئرئ بەرەف کرینوریس سەعید
بو کرین ئ ی
حوکومەی ی
پئشکئیس ئ
بەیاننامێ وان ژبەر ، کرییا پشکداری ملل کومبوناکونگر
کرنچاک
کرنـفگەو کرنهشیار هاتە بتنودی گەلەکڤە کەسەکاجەند ئژالی ، کیا
تور رەوشا ا
کرناداخاز ژ دەست هەر ژی جەندئ ئڤ ی
پشی ئبەل ،
، نەئینا ارزەه انکویاز کرنادرست
- 7. 7
س
ە
ع
ی
د
ێ
نو
ی :
ل
ساال
١٩٢٥
هات کو
یە
د
ی
ی
رئخسێ
پ بوردور باژئرئ بو
ە
رتوکا
د (
ە
گ
ر
ە
ئه
ئ
ێ
ێیک
ێی
ن )نور
ڤی
یس
و
ی
پایس
هات
ە
د
ی
ر
د لوئرئ و ، بارال بو ی
ئخسێ
ە
ست
ن ب
ڤی
س
ی
نا
پ
ەی
ئ
امێ
ه ، کرننور
ە
روو
پ
ە
ئ
رتوکێ
ن (و ) گوتن(
ڤی
سان
ت ب )
ە
مام
ئاماد
ە
ب و ، کرن
ە
ش
ە
ئک
زور
ئی
بر
ی
ئ
سکێ
ل خوو
ڤ
ئ
ی
ە
ن
ڤی
سان
،
ل
ساال
١٩٣٤
هات بارال ل
ە
د
ی
ی
رئخسێ
ئ بو
ی
سپارتا
ساال ل ،
١٩٣٥
ژئ دا
ە
گ
ە
رئ
( دانانا
کوم
ە
ال
نهئی
ک)
ە
فت
ە
دادگ
ە
ئه
اشو
یە
ئک
س توند
ە
ر
هات
ە
ئ باژئرئ ل دان
ی
سیک
ش
ە
هر
د و ،
ئ
ە
ئنجام
دادگ
ە
ئه
ژب ، دا
ە
کو
ر
ئ
ە
وو
ی
پ (
ەی
اما
ت
ە
ستتور
ن )
ڤی
سا
بوو
١١
ه
ەیڤ
ا
هات
ە
ز
ی
ندای
و کرن
١٦
قوتاب
ی
ئ
ێ
و
ی
ژ
ی
ماوئ بو
٦
ه
ەیڤ
ان
هاتن
ە
ز
ی
ندان
ساال ل و ،کرن
١٩٣٦
ی
پشی
اش
ئی
و
ی
ئی
ز
ی
ئندای
بدوماه
ی
ك
ی
های
٧
هات ساال
ە
د
ی
کرن
ر
کاستامونو( بوباژئرئ )
ل
ساال
١٩٤٣
ئ
ە
و
دگ و
ە
ل
١٢٠
قوتاب
ی
ئ
ێ
و
ی
ب ئی ب
ە
خت
ی
ا
بن ابکرنارخ (
ە
ر
ە
ت
ی
ا
جار ) رئژم
ە
کا
د
ی
هات
ە
ز ل و گرتن
ی
ندانا
د (
ە
ن
ی
ل
ماوئ بو )
٩
ه
ەیڤ
ان
هات
ە
ز
ی
ندانکرن
ب ،
ە
ئل
ی
پشی
ه
ی
ی
نیک
تاوان ئی
ی
ا
و
ی
د
ی
ار
ئ و بوو
ئەڤ
جار
ێ
ژ
ی
هات
ە
د
ی
ر
ئ (بو ی
ئخسێ
ە
م
ی
داغ
زور ب وئرئ ل و )
ی
رئب
ە
ر
ی
دهات ئی
ە
ساال ل و ، کرن
١٩٤٧
ئ
ە
و
٥٤
قوتاب
ی
ئ
ێ
و
ی
ز د
ی
ندانا
ئاف (
ی
ون
ماوئ بو )
٢٠
ی
پایس و انژرو
دوبار
ە
هات
ە
د
ی
ی
رئخسێ
ئ بو
ە
م
ی
داغ
شور د ،
ە
شا
س شئخ
ە
ع
ی
د
ێ
پ
ی
ان
د دا
ە
ئم
شور
ە
ئ ی
یس
د
ە
ست
پئکر
ی
ئ
ە
لبا
حول
ی
یس
یە
ح
ی
ا
گل
دچن
ە
د
ە
ف
س
ە
ع
ی
د
ێ
نوریس
س و
ە
بار
ە
ت
- 8. 8
شور
ە
شا
س وان
ە
رهلدا
ی
ژو داخازئ
ی
دک
ە
ن
بدد خو
ە
ت
ە
گ
ە
ل
ب،وان
ە
ئل
س وئرئ ل
ە
ع
ی
دئ
نوریس
ی ئ
دبی
ی
ت
د
ڤ
ئت
باو خو
ە
رم
ە
ندک
د
ە
ئ ی
سی
و
ی
ن
ە
گ
ە
ه
ی
ت
ە
خو
ی
نا
گ
ە
ئل
، کوردا
س
ە
ع
ی
د
ێ
س
ێێی :
ساال ل
١٩٥٢
ئئستەنبول بو کرنداخاز هاتە ) گەنجانابەرێر ( پەرتووکا نڤێسینا ئەگەرئ ب
تاوا ئی هەر ژی جارئ ئئەڤ و
ساال ل ، دەرچوو ن
١٩٥٣
ارجابو و ، داغئەمی بو زڤریەڤە دوبارە
، وئرئ ل ما نیڤا و هەیڤ دوو ماوئ بو و ئئستەنبول هاتە ئدوی
ب خو ژیانا وئ ی
پشی ل و
ل زوری
هاتنە نڤیساین ئ
یێ نور ئ
پەیامێ ئەو ئەوئ ی
پشی و ، دبرەسەری ئیسپارتا و داغئەمی
دناف کرنبەالف
باژئر دگەلەك ئئارمانج ئئەڤ ب ب ، اکئشار بخو خەلک سەرنجا و دا خەلک
ئستەنبول ل ی
دەسی نڤئسینا ب دا گونداو
-
ئەنقەرە و
-
روژه ئ
بەشێ و
بەالف هاتنە دا ی
ەالی
د ژونژی گەلەکو کرنهاتنە وی ئ
قوتابیێ و بخو وی ل سکاال گەلەكدا ماوەی دڤ و ، کرن
ساال ل و ، بون دا دادگەهان
١٩٥٠
چ ئ ی
هەالی دەست لسەر هاتیە اتردیموک پارتا ئدەم
نور ئ
پەیامێ دا ماوی دڤ و ، گرتننەهاتنە دا نور ئ
پەیامێ و نور کومەالل رئگری
هاتنە
بەالفکرن هاتنە ئیتالیا و ئەمریکا و پاکستان و کیا
تور ل و چاپکرن
ل
٢٣
هەیڤا
٣
ساال
١٩٦٠
خلیل ( گورستانال خودێ دلوڤانیا بەر چو ئورفا باژئرئ ل
ابرخ هاتە وی گورئڤە ئ ی
حکومەی ئژالی دا ئسال وئ د هەر ئبەل ، ڤەشارتن هاتە ) الرحمن
ئجهەکبو ی
ڤەگوهاسێ هاتە و کرن
، نەدیار
ساال ل نوریس سەعیدێ
١٩١١
ل ) مەیە ازنەورو مرن ( یتی ئ
دبی دا اترمونازە پەرتوکا د
٢٣
هەیڤا
٣
ساال
١٩٦٠
دا
٢
د نەوروزئ ی
پشی اژرو
دچیتە دا لەیلەتولقەدر شەڤا سپئدەهیا
، خودێ بەردلوڤانیا
- 9. 9
س
ە
ع
ی
د
ێ
نو
ی
:
ساال ل
١٩٢٥
باژئرئ بو ی
دیرئخسێ هاتیە کو
ی
پایس و نڤییس ) نور ێی ێئێیک ئگەه
دەر ( پەرتوکا بوردور
) گوتن( ئ
پەرتوکێ هەروو ، کرننور ئ
پەیامێ نڤیسینا ب دەست لوئرئ و ، بارال بو ی
ئخسێ دیر هاتە
، نڤیسان ە ئ
لڤی خوو ئ
بریسکێ ئی زور ئبەشەک و ، کرنئامادە تەمام ب ) نڤیسان ( و
ساال ل
١٩٣٤
ی
دیرئخسێ هاتە بارال ل
ساال ل ، ئیسپارتا بو
١٩٣٥
نهئی کومەال( دانانا ژئەگەرئ دا
، دا ئدادگەه ئئەنجام د و ، شەهر ئیسیک باژئرئ ل دان هاتەسەر توند ئایەکشو ئدادگەه کەفتە)
بوو نڤیسا ) تەستتور پەیاما ( ئەووی کو
ژبەر
١١
و کرنزیندای هاتە هەیڤا
١٦
بو ویژی ئ
قوتابیێ
ماوئ
٦
ها هەیڤان
ساال ل و ،کرنزیندان تنە
١٩٣٦
ی
های بدوماهیك ئزیندای ئی وی ئایش ی
پشی
٧
کاستامونو( بوباژئرئ کرن
دیر هاتە ساال )
ساال ل
١٩٤٣
دگەلوئەو
١٢٠
دی جارەکا ) رئژم بنەرەتیا ابکرنارخ ( بەختیا ئی ب وی ئ
قوتابیێ
ماوئ بو ) لدەنی ( زیندانا ل و گرتنهاتە
٩
ز هاتە هەیڤان
تاوانیا ئی
ی
هینیک ی
پشی ئبەل ، یندانکرن
دهاتە ئی رئبەری زوری ب وئرئ لو ) داغئەمی ( بو ی
ئخسێ دیر هاتە ژی جارێ ئئەڤ وبوو دیار وی
ساال لو ، کرن
١٩٤٧
ئەو
٥٤
ماوئ بو ) ئافیون ( زیندانا د وی ئ
قوتابیێ
٢٠
دوبارە ی
پایس و انژرو
شورەشا د ، داغئەمی بو ی
دیرئخسێ هاتە
ئەلبا پئکری دەست ئ ی
شورەیس ئدەم دا انپی سەعیدێ شئخ
گلیەحیا حولییس
داخازئ سەرهلدای وان شورەشا سەبارەت و نوریس سەعیدێ دەف دچنە
باوەرمەندک خو دڤئت یتی ئ
دبی نوریس سەعیدئ وئرئ ل ئبەل،وان گەلبددەتە خو دکەن ژوی
، کوردا ئگەلخوینا نەگەهیتە وی ئ ی
دەسی
س
ە
ع
ی
د
ێ
س
ێی
:
ل
ساال
١٩٥٢
و ئئستەنبول بو کرنداخاز هاتە ) گەنجانابەرێر ( پەرتووکا نڤێسینا ئەگەرئ ب
ساال ل ، دەرچوو تاوان ئیهەر ژی جارئ ئئەڤ
١٩٥٣
ئدوی ارجا بو و ، داغئەمی بو زڤریەڤە دوبارە
- 10. 10
زوری ب خو ژیانا وئ ی
پشی ل و ، وئرئ ل ما نیڤا و هەیڤدوو ماوئ بو و ئئستەنبول هاتە
ل
کرنبەالف هاتنە نڤیساین ئ
یێ نور ئ
پەیامێ ئەو ئەوئ ی
پشی و ، دبرەسەری ئیسپارتا و داغئەمی
دناف
ب دا گونداوباژئر دگەلەك ئئارمانج ئئەڤ ب ب ، اکئشاربخو خەلک سەرنجا و دا خەلک
ئستەنبول ل ی
دەسی نڤئسینا
-
ئەنقەرە و
-
، کرنبەالف هاتنە دا ی
روژهەالی ئ
بەشێ و
دادگەهان د ژونژی گەلەکو کرنهاتنە وی ئ
قوتابیێ وبخو وی ل سکاال گەلەكدا ماوەی دڤ و
ساال ل و ، بون دا
١٩٥٠
و نور کومەالل رئگری چ ئ ی
هەالی دەست لسەر هاتیە اتردیموک پارتا ئدەم
هاتنور ئ
پەیامێ دا ماوی دڤو ، گرتننەهاتنە دا نور ئ
پەیامێ
و پاکستان و کیا
تور ل و چاپکرن نە
بەالفکرن هاتنە ئیتالیا و ئەمریکا
ل
٢٣
هەیڤا
٣
ساال
١٩٦٠
) الرحمن خلیل ( گورستانال خودێ دلوڤانیابەر چو ئورفا باژئرئ ل
هاتەو کرنابرخ هاتە وی گورئڤە ئ ی
حکومەی ئژالی دا ئسال وئ د هەر ئبەل ، ڤەشارتن هاتە
نە ئجهەک بو ی
ڤەگوهاسێ
، دیار
ساال ل نوریس سەعیدێ
١٩١١
ل ) مەیە ازنەورو مرن ( یتی ئ
دبی دا اترمونازە پەرتوکا د
٢٣
هەیڤا
٣
ساال
١٩٦٠
دا
٢
د نەوروزئ ی
پشی اژرو
، خودێ بەردلوڤانیا دچیتە دا لەیلەتولقەدر شەڤا سپئدەهیا
گ
مز
ی
ن
ی
ا
ێ ی
انسیز دانا
ب ئقورئای
ۆ
و
ی
ژال
ئی
پغ
ە
مب
ە
ر
ی
ڤە
سال
ڤ
ئ
ێ
خود
ێ
لس
ە
ر
بن
:
لسەر خودئ ئ
سالڤێ پئغەمبەری خزمەتا دکودبینیت دا ئدخەوەک خودا الوینیا و گەنجییدهەر
و ئدای گینیا
مز بن لسەر خودێ ئ
سالڤێ پئغەمبەری ، دکر ژئ ئقورئای ئ ی
انسیز ازداخاودابو بن
د ئقورئای ئ ی
انسیزئانکو ) االمة من شيئا تسأل لم ما آن
القر علم لك سيوهب ( ئ ی
ییی ئ
دبی
هێتە بتە ئ
مای دا ئدژیای هندی ژی نوریس سەعید ، نەکەی من ئومەتا ژ ارپسیا چ کو ئمەرجەک ب بەخشێ
نەکر ئکەیسژپسیار
خەلک ژ زەکاتژی سەدەقە و دیاری نە خودا ژیانا ئ
وەختێ ترین پئدڤ د هەتا ،
، گرت
نەوەر
جیهای کونگرئن :
- 11. 11
نوکە هەتا
١٥
سمینا دەهان و جیهای کونگرئن
جیهای ئ ی
ئاسی د یرەوشەنبی ئ
کێ
پئشی و ی
انسیز رئن
چەندین و ، نڤئسێ هاتینەسەر ئ
یێ ڤەکولێ سەدان و پەرتوك دەهانو ، دان ئەنجام هاتیە ئ
یێ دا
، گرتن
وەر هاتینەسەر ئ
یێ دا باال خاندنا د انکویاز ئ
بەلگەنامەیێ
وی بەرهەمێێ
:
• گوتن
-
بو ا ئ
گی
وەر هاتیە یا
ئکوردی
• مەکتوبات
-
ژی کودیبو ان ئ
گی
وەر هاتیە یا
• بریسک
-
ژی کوردیبو ان ئ
گی
وەر هاتیە یا
• تیشک
-
ژی کوردیبو ان ئ
گی
وەر هاتیە یا
• بەند ئ
پاشایێ
-
ژی کوردیبو ان ئ
گی
وەر یاهاتیە
• بارال بەندئ پاشا
• قەستەموی بەندێ پاشا
• داغئەمی بەندێ پاشا
• ئژیای ویا ی ئ
می
• اإلعجاز اتراإلشا
• مە
نور یا سنەوی
• غەيی ی
تصديق سکەی
• موسای ئی عەسا
• زولفیقار
• نور اجاسی
• تلسمەك
• داوەری ئبناڤ پئشێ ئاسەرەکای
-
ژی کوردیبو ان ئ
گی
وەر یاهاتیە
• موحکەمات
• اترمونازە
• ستە ئ
ختوواتێو شام خودبا
• ئ
باوەرنامێ
موسیبەت ئ
قوتابخانێهەرو
-
کوردیسەعیدئو عورڤ حەری دیوانا
• کرندروست هاتینەلسەر ئ
فلمێ :
• ( Hür Adam ) " ادزئا ئزەالم کوردیب
٢٠١٠ "
- 12. 12
• Bediüzzaman : Said Nursi Çizgi film ( نوریس سەعیدێ : الزمان بدیع
-
کارتونفلم )
• Allah´in Sadik Kulu ( خودێ ئیاستگور ئبەندەی )
• ی
بابەی ژئدەرئن :
• حەبیب :نڤیسەر | نوریس سەعید ناما ژیان
سەعید محمد
• نوریس سەعید ( گوتناپەرتوکا
)
ژ
ێ
د
ە
ر
:
badinpedia.blogspot.comhttps://badinpedia.blogspot.com
› b... س
ە
ع
ی
د
نوریس - Badinpedia