สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดำรงชีวิต ประถม

ระบบย่อยอาหาร
ระบบหมุนเวียนเลือด
ระบบหายใจ
ระบบขับถ่าย
การเจริญเติบโตของร่างกายCopyright © 2015 by Miss Wanwisa Panphanoun 2

ส่วนต่างๆ ของร่างกายสามารถจัดระบบของการทางาน จากย่อยไปใหญ่ ดังนี้
เนื้อเยื่อ (tissue)
อวัยวะ (organ)
ระบบอวัยวะ
(organ system)
ร่างกาย (body)เซลล์ (cell) เป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต ซึ่งร่างกายของ
มนุษย์ประกอบด้วยเซลล์จานวนหลายล้านเซลล์ ในแต่ละเซลล์จะมี ความ
แตกต่างกัน ทั้งขนาดและรูปร่างขึ้นอยู่กับหน้าที่ของเซลล์นั้นๆ
เซลล์ (cell)
ชื่อเซลล์: เม็ดเลือดแดง
ลักษณะ: กลมแบน ตรงกลางเว้า
คล้ายโดนัท
หน้าที่: ลาเลียงออกซิเจน

(organ system)
ร่างกาย (body)เซลล์ (cell) เป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต ซึ่งร่างกายของ
มนุษย์ประกอบด้วยเซลล์จานวนหลายล้านเซลล์ ในแต่ละเซลล์จะมี ความ
แตกต่างกัน ทั้งขนาดและรูปร่างขึ้นอยู่กับหน้าที่ของเซลล์นั้นๆ
ชื่อเซลล์: กล้ามเนื้อ
ลักษณะ: แบน ยาว แต่เมื่อหด
ตัวจะพองออก
หน้าที่: ยืดหดเพื่อให้เกิดการ
เคลื่อนไหว

(organ system)
ร่างกาย (body)
เนื้อเยื่อ (tissue) คือกลุ่มของเซลล์ที่มีรูปร่างเหมือนกัน ทาหน้าที่เดียวกันมา
อยู่ร่วมกัน เช่น
เนื้อเยื่อประสาท(nerve) มีหน้าที่ประสานงานในการรับความรู้สึกการสั่งงาน

(organ system)
เนื้อเยื่อกล้ามเนื้อ(muscle) มีหน้าที่ช่วยให้ร่างกายเคลื่อนไหวได้ทางานได้
1. กล้ามเนื้อลาย (skeleton muscle)
ทางานอยู่ภายใต้อานาจจิตใจ เช่น
กล้ามเนื้อยึดกระดูกขา

(organ system)
2. กล้ามเนื้อเรียบ (smooth muscle)
ทางานอยู่นอกอานาจจิตใจ เช่น
กล้ามเนื้อกระเพาะ

(organ system)
3. กล้ามเนื้อหัวใจ (cardiac muscle)
ทางานอยู่นอกอานาจจิตใจ

(organ system)
ร่างกาย (body)อวัยวะ (organ) คือโครงสร้างที่
ประกอบด้วยเนื้อเยื่อ หลายชนิดอยู่รวมกัน
ทาหน้าที่อย่างใดอย่างหนึ่งโดยเฉพาะ เช่น
หัวใจเป็นอวัยวะที่ประกอบด้วยเนื้อเยื่อหุ้ม
หัวใจ อวัยวะ (organ)

(organ system)
ร่างกาย (body)ระบบอวัยวะ (organ system)
คือ โครงสร้างที่ประกอบด้วยอวัยวะ
หลาย ๆ อวัยวะมาทาหน้าที่ร่วมกัน
อย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น
ระบบหมุนเวียนเลือด ระบบหายใจ
ระบบย่อยอาหาร ระบบขับถ่าย
ระบบประสาท เป็นต้น

(organ system)
สรุปการจัดระบบ
ในร่างกายของมนุษย์

ทดสอบความเข้าใจ
การจัดระบบ
___ 1. เซลล์เป็นส่วนประกอบที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต
___ 2. สิ่งมีชีวิตจะต้องประกอบไปด้วยเซลล์หลายเซลล์จึงจะมีชีวิตอยู่ได้
___ 3. ร่างกายของคนในสภาวะปกติมีอุณหภูมิที่ 37 องศาเซลเซียส
___ 4. อวัยวะคือโครงสร้างของเนื้อเยื่อหลายชนิดรวมกันทาหน้าที่อย่าง
เดียวกัน
___ 5. กล้ามเนื้อลายทางานอยู่ภายใต้อานาจจิตใจ เช่น หัวใจ ปอด เป็น
ต้น






อาหารที่เข้าสู่ร่างกายจะต้องผ่านกระบวนการย่อย
อาหาร เพื่อให้ได้สารอาหารที่มีโมเลกุลขนาดเล็กจน
สามารถนาไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้

ปาก
ทวารหนัก
คอหอย
ลาไส้ใหญ่
หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร
ลาไส้เล็กไส้ตรง

เป็นอวัยวะแรกที่ทาหน้าที่ในการย่อยอาหารแบบเชิงกลโดยการ
บดเคี้ยวอาหารของฟันและมีการย่อยทางเคมีโดยเอนไซม์อะไมเลส
ซึ่งทางานได้ดีในสภาพที่เป็นเบสเล็กน้อย
ภายในปากมีโครงสร้างที่เกี่ยวข้องกับการย่อยอาหารดังนี้
1.1 ฟัน (teeth)
1.2 เพดานอ่อน (soft palate)
1.3 ต่อมน้าลาย (salivary gland)
1.4 ลิ้น (tongue)
1. ปาก (month)
ปาก
คอหอย

1.1 ฟัน (teeth) ที่ทาหน้าที่คอยบดเคี้ยวอาหารให้เล็กลงโดย
ฟันมี 2 ชุดคือ ฟันน้านมและฟันแท้
- ฟันน้า นม มี 20 ซี่ เริ่มขึ้นเมื่ออายุ 6 เดือนถึง 13 ปี
- ฟันแท้มี 32 ซี่
- ฟันหน้า สาหรับตัดอาหาร 8 ซี่
- ฟันเขี้ยว สาหรับฉีกอาหาร 4 ซี่
- ฟันกรามหน้าและกรามหลัง สาหรับบดเคยวอาหารอีก 8 และ
12 ซี่
ปาก
คอหอย

1.2 เพดานอ่อน (soft palate) เพดานอ่อนจะเลื่อน
ปิดปลายโพรงจมูกขณะที่มีการกลืนอาหาร
1.3 ต่อมน้าลาย (salivary gland) ทาหน้าที่สร้าง
น้าลาย(saliva) ประกอบด้วย น้า น้าเมือก เอนไซม์อะ
ไมเลส (amylase), NaHCO3, แร่ธาตุ เช่น ฟอสฟอรัส (P)
คลอรีน (Cl)
ต่อมน้าลายมีด้วยกัน 3 คู่ คือ ต่อมน้าลายบริเวณกกหู
ต่อมน้าลายใต้ขากรรไกรล่างและต่อมน้าลายใต้ลิ้น ผลิต
น้า ลายไดว้นัละ 1-1.5 ลิตร
ปาก
คอหอย

1.4 ลิ้น (tongue) คอยคลุกเคล้าอาหารให้ผสมกับน้าลาย
และมีต่อมรับรส (test bud) กระจายอยู่ทั่ว
• โดยปลายลิ้นรับรสหวาน
• โคนลิ้นรับรสขม
• ข้างลิ้นรับรสเปรี้ยว
• ปลายลิ้นรับรสขม
การย่อยในปากมีเฉพาะการย่อยแป้งเท่าน้ัน โดยอาหารที่
ผ่านการย่อยจะเป็นก้อนเรียกว่า โบลัส (bolus) แล้วเลื่อนผ่าน
คอหอยโดยการกลืน
ปาก
คอหอย

เป็นทางผ่านระหว่างปากกับหลอด
อาหาร ช่องที่เปิดติดต่อกับอวัยวะ
หลายแห่ง เช่น จมูก ปาก หลอดลม
หลอดอาหารและช่องหูตอนกลาง
ขณะที่เรากลืนอาหารเราจะไม่หายใจ
2. คอหอย (pharynx)
ปาก
คอหอย

เป็นกล้ามเนื้อเรียบ มีการย่อย
เชิงกลโดยการบีบรัดตัวเป็นจังหวะเพื่อ
ลาเลียงอาหารลงสู่กระเพาะอาหารไม่มี
น้าย่อยไม่มีการดูดซึมอาหารแต่มีการ
หลั่งสารเมือกเพื่อช่วยหล่อลื่น
ปาก
คอหอย
ลาไส้เล็กไส้ตรง3. หลอดอาหาร
(esophagus)

เป็นบริเวณที่มีการย่อยทั้งแบบเชิงกลและทางเคมี มีรูปร่างคล้ายตัว
เจ (J) มีกล้ามเนื้อหูรูดทั้งบนและล่าง
กระเพาะสามารถดูดซึมอาหารได้เป็นแห่งแรก เช่น สามารถดูดซึม
แอลกอฮอล์ วิตามินบี 12 และแร่ธาตุบางชนิด กระเพาะอาหารมีการ
หลั่งกรดเกลือหรือไฮโดรคลอริก (HCI) เพื่อปรับสภาพให้เหมาะสมกับ
การทางานของเอนไซม์
4. กระเพาะอาหาร
(stomach)
ปาก
คอหอย
กระเพาะจึงสร้างเมือกขึ้นมาเพื่อป้องกันกรดเกลือทาลาย
ผนังกระเพาะอาหาร

อาหารจะถูกคลุกเคล้าอยู่ในกระเพาะด้วยการหดตัว
และคลายตัวของกล้ามเนื้อที่แข็งแรงของกระเพาะ ใน
กระเพาะอาหารจะมีการจะสร้างเอนไซม์เพปซิน (pepsin)
ย่อยเฉพาะโปรตีนให้เป็นโปรตีนโมเลกุลย่อยลงเรียกว่า
เพปไทด์ (Peptide) แต่ยังไม่สามารถดูดซึมไปใช้ประโยชน์
ได้ นอกจากน้ันยังมีการสร้างเอนไซม์ เรนนิน (rennin)
สาหรับย่อยโปรตีนในน้านม
4. กระเพาะอาหาร
(stomach)
ปาก
คอหอย

ลาไส้เล็กเป็นส่วนที่มีการดูดซึมสารอาหารมากที่สุดเนื่องจากที่
ผนังลาไส้เล็กสามารถสร้างน้าย่อยหรือเอนไซม์ขึ้นมาได้หลายชนิด
ทางานได้ดีในสภาวะที่เป็นเบส ลาไส้เล็กเป็นอวัยวะที่ยาวที่สุดถึง
7- 8 เมตร ลาไส้เล็กแบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือ
5. ลาไส้เล็ก
(Small Intestine)
ปาก
คอหอย

1. ลาไส้ตอนต้น หรือ ดูโอดีนัม (duodenum) รับน้าย่อยจากตับ
อ่อนและรับน้าดีจากตับ (น้าดีมีสีเขียว รสขม และมีสมบัติเป็นเบส)
ลาไส้ส่วนนั้นเป็นส่วนที่มีการทาการย่อยมากที่สุด สามารถย่อย
คาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมันได้
2.ลาไส้ส่วนกลาง หรือ เจจูนัม (jejunum) เป็นส่วนที่ดูดซึม
อาหารที่ย่อยแล้วมากที่สุด
3.ลาไส้ส่วนท้าย หรือ ไอเลียม (ileum) ย่อยและดูดซึมอาหารที่
เหลือ
(Small Intestine)
ปาก
คอหอย

การย่อยอาหารในลาไส้เล็ก
1.ย่อยน้าตาลโมเลกุลคู่ให้เป็นน้าตาลโมเลกุลเดี่ยวโดยเอนไซม์ต่อไปนี้
• เอนไซม์มอลเทสย่อย น้าตาลมอลโทส >> กลูโคส + กลูโคส
• เอนไซม์ซูเครสย่อย น้าตาลซูโครส >> กลูโคส + ฟรักโทส
• เอนไซม์แลกเทสย่อย น้าตาลแลกโทส >> กลูโคส + กาแลกโทส
• เอนไซม์อะไมเลสย่อยแป้ง >> มอลโทส
(Small Intestine)
ปาก
คอหอย

การย่อยอาหารในลาไส้เล็ก
2. ย่อยสารอาหารโปรตีนต่อจากกระเพาะอาหาร โดย
• เอนไซม์ทริปซินย่อยพอลีเพปไทด์ให้ส้ันลง
• คาร์บอกซิเพปทิเดส และอะมิโนเพปทิเดสย่อยที่ปลายพอลีเพปไทด์ได้กรดอะมิโนหลุด
ออกมาที่ละโมเลกุล
3.ย่อยไขมันโดยเอนไซม์ไลเพสจะย่อยไขมันโมเลกุลเล็ก (emulsified fat) >>
กรดไขมัน + กลีเซอรอล
(Small Intestine)
ปาก
คอหอย

การดูดซึมอาหารในลาไส้เล็ก
ที่ผนังลาไส้เล็กจะยาวพับไปมา และมีส่วนยื่นของกลุ่มของเซลล์
ที่เรียงตัวเป็นแถวเดียวมีลักษณะคล้ายนิ้วมือ เรียกว่า วิลลัส
(Villus) เป็นจานวนมาก ในแต่ละเซลล์ของวิลลัสยังมีส่วนยื่นของ
เยื่อหุ้มเซลล์ออกไปอีกมากมาย เรียกว่า ไมโครวิลลัส (Microvillus)
ในคนมีวิลลัสประมาณ 20-40 อัน ต่อพื้นที่ 1 ตารางมิลลิเมตรหรือ
ประมาณ 5 ล้านอัน ตลอดผนังลาไส้ทั้งหมด
(Small Intestine)
ปาก
คอหอย

ตับ (liver)
ทาหน้าที่ผลิตน้าดี (bile) มีฤทธิ์เป็นเบสอ่อนๆ แล้ว
นาไปเก็บไว้ที่ถุงน้าดี (gall bladder) โดยน้าดีทาให้ไขมัน
แตกตัวเป็นหยดไขมันเล็ก ๆ น้าดีไม่ใช่เอนไซม์เพราะ
ไม่ใช่สารประกอบประเภทโปรตีน เมื่อทาปฏิกิริยาแล้วจะ
เปลี่ยนสภาพไป
(Small Intestine)
ปาก
คอหอย

ตับอ่อน (pancreas)
ตับอ่อนมีรูปร่างคล้ายใบไม้สามารถผลิตของเหลวได้วันละ
2,000 ลูกบาศก์เซนติเมตร ประกอบด้วย
- อินซูลิน (Insulin) ควบคุมระดับน้าตาลในเลือดให้คงที่
- เอนไซม์ไลเพส (lipase) ย่อยไขมันได้กรดไขมันและกลี
เซอรอล
- โซเดียมไบคาร์บอเนต (NaHCO3) ช่วยปรับสภาพ
อาหารในลาไส้เล็กให้มีสภาพเป็นเบส เนื่องจากน้าย่อยใน
ลาไส้เล็กจะทางานได้ดีในภาวะที่เป็นเบส
(Small Intestine)
ปาก
คอหอย

ลาไส้ใหญ่ เป็นทางเดินอาหารส่วนสุดท้ายต่อจากลาไส้เล็ก
ยาวประมาณ 1.5 เมตรไม่มีต่อมสร้างน้าย่อยไม่มีการย่อย
อาหาร มีแบคทีเรียที่ชื่อ E. coli ช่วยย่อยสลายกากอาหารให้
เล็กลงและช่วยสร้างวิตามิน B12 และ วิตามิน K
6. ลาไส้ใหญ่
(Large Intestine)
ปาก
คอหอย

ลาไส้ใหญ่แบ่งเป็น 3 ส่วนคือ
1. ซีกัม (Caecum) เป็นลาไส้ตอนต้น มีไส้ติ่งติดอยู่
2. โคลอน (Colon) เป็นลาไส้ตอนกลาง รูปร่างตวัดขึ้น ตวัด
ขวางลาตัว ตวัดลง และตวัดเป็นรูปตัวเอส
3. ลาไส้ตรง (Rectum) เป็นลาไส้ตอนปลายเก็บกักอาหาร
ก่อนส่งทางรูทวารหนัก
ลาไส้ใหญ่จะมีการดูดน้าและเกลือแร่เป็นส่วนใหญ่ ดังนั้น เมื่อ
กากอาหารอยู่ส่วนนี้นานเกินไปหรือรับประทานอาหารที่มีกาก
อาหารน้อย จะทาให้เกิดท้องผูก และเกิดเป็นโรคริดสีดวงทวาร
6. ลาไส้ใหญ่
(Large Intestine)
ปาก
คอหอย

ตาแหน่ง สารที่ย่อย น้าย่อย สารที่ได้
ปาก แป้ง ไทยาลิน (อะไมเลส) เดกซ์ทริน
กระเพาะ โปรตีน เปปซิน กรดอะมิโน
ลาไส้เล็ก แป้ง
ไขมัน
โปรตีน
พอลิเปปไทด์
เปปไทด์
Amylase
lipase
Trypsin
Chymotrypasin
carboxypeptidase
สร้างจากตับอ่อน มอลโทส
กรดไขมัน+กลีเซอรอล
เปปไทด์,กรดอะมิโน
เปปไทด์,กรดอะมิโน
กรดอะมิโน
แป้ง
น้ําตาลโมเลกุลคู่
เปปไทด์
Amylase
Disaccharase
peptidase
สร้างจากผนัง
ลาไส้เล็ก
มอลโทส
น้ําตาลโมเลกุลเดี่ยว
กรดอะมิโน

 คาร์โบไฮเดรต จะถูกย่อยลาดับแรกในปาก
 โปรตีน ถูกย่อยเป็นอันดับที่สองในกระเพาะอาหาร
 ไขมัน ถูกย่อยเป็นอันดับ สุดท้ายที่ลาไส้เล็ก

ระบบการหมุนเวียนเลือดของคน ว่ามีระบบปิด คือมีการไหลของเลือดภายใน
หลอดเลือดเป็นทิศทางเดียวกัน ซึ่งระบบจะทาหน้าที่ลาเลียงสารอาหารต่าง ๆ ไป
ยังเซลล์และกาจัดของเสียที่เซลล์ไม่ต้องการออกจากร่างกาย
อวัยวะในระบบหมุนเวียนเลือด
1. หัวใจ (Heart)
2. เส้นเลือด (Blood vessels)
3. เลือด (Blood)

หัวใจ อยู่ระหว่างปอดท้ังสองข้าง ค่อนไปทางด้านซ้าย
เล็กน้อย หัวใจทาหน้าที่รับและสูบฉีดเลือด หัวใจของคนมีขนาด
เท่ากาป้ันของเจ้าของหัวใจ มี 4 ห้อง

แต่ละห้องทาหน้าที่ดังนี้
ห้องบน (atrium) ทาหน้าที่รับเลือดเข้าสู่หัวใจจากหลอด
เลือดเวน
- ห้องบนซ้าย (left atrium) รับเลือดแดงที่มาจากปอด
- ห้องบนขวา (right atrium) รับเลือดดาจากส่วนต่างๆ ของร่างกาย
ห้องล่าง (ventricle) ทาหน้าที่สูบฉีดเลือดจากหัวใจไปยัง
หลอดเลือดอาร์เทอรี
- ห้องล่างซ้าย (left ventricle) สูบฉีดเลือดแดงไปยังส่วนต่างๆ ของ
ร่างกาย (เป็นห้องที่มีความหนาที่สุด)
- ห้องล่างขวา (right ventricle) สูบฉีดเลือดดาไปยังปอด
เลือดดา(ออกซิเจนต่า)

ลิ้นหัวใจ ทาหน้าที่ป้องกนัการไหลย้อนกลับ
ของเลือด ประกอบด้วย
- ระหว่างห้องบนขวากับห้องล่างขวา
เรียกว่า ไตรคัสปิดวาล์ว
- ระหว่างห้องบนซ้ายกับห้องล่างซ้าย
เรียกว่า ไบคัสปิดวาล์ว
เลือดดา(ออกซิเจนต่า)

1. เส้นเลือดดา หรือ เวน (vein) นาเลือดจาก
ส่วนต่าง ๆ ของร่างกายเข้าสู่หัวใจ แรงดันเลือดต่า
ผนังเส้นเลือดบาง ส่วนใหญ่เป็นเลือดที่มีออกซิเจน
ต่า ยกเว้นเส้นเลือดดาที่นาเลือดที่ฟอกแล้วจากปอด
มาสู่หัวใจจะมีออกซิเจนสูง

2. เส้นเลือดแดง หรือ อาร์เทอรี (artery) นา
เลือดออกจากหัวใจไปยังอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย
ผนังเส้นเลือดหนาและมีความยดืหยนุ่ มากเพื่อ
ต้านทานต่อแรงดันเลือดที่ถูกบีบออกจากหัวใจ เลือด
ที่อยู่ในเส้นเลือดแดงโดยทั่วไปมีสีแดงหรือออกซิเจน
สูง ยกเว้นเส้นเลือดแดงที่นาเลือดไปยังปอดเพื่อนา
เลือดดาไปฟอก

3. เส้นเลือดฝอย (capillary) เป็นเส้นเลือดที่
เชื่อมต่อระหว่างอาร์เทอรีและเวน มีขนาดเล็กจานวน
มากผนังบางแทรกอยู่ตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย
เป็นบริเวณที่มีการแลกเปลี่ยนอาหารแก๊ส สารต่างๆ
และของเสียระหว่างเลือดกับเซลล์

น้าเลือด (พลาสมา) ประกอบด้วยน้ําประมาณ 91 เปอร์เซ็นต์ ทาหน้าที่
ลาเลียงเอนไซม์ ฮอร์โมน แก๊ส แร่ธาตุ วิตามิน และสารอาหารประเภทต่างๆ ที่
ผ่านการย่อยอาหารมาแล้วไปให้เซลล์ทั่วร่างกาย และรับของเสียจากเซลล์ เช่น
ยูเรีย แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ น้า ส่งไปกาจัดออกนอกร่างกาย
55% เป็นของเหลว เรียกว่า น้าเลือด (พลาสมา)
45% เป็นของแข็ง ได้แก่ เซลล์เม็ดเลือด
และเกล็ดเลือด

เซลล์เม็ดเลือด
เซลล์เม็ดเลือดแดง
เซลล์เม็ดเลือดดา

เซลล์เม็ดเลือดแดง มีลักษณะค่อนข้างกลมตรง
กลางจะเว้าเข้าหากัน (คล้ายขนมโดนัท) เนื่องจาก
ไม่มีนิวเคลียสองค์ประกอบ ส่วนใหญ่จะเป็นสาร
ประเภทโปรตีนที่เรียกว่า ฮีโมโกลบิน ซึ่งมีสมบัติใน
การรวมตัวกับแก๊สต่างๆ ได้ดี เช่น แก๊สออกซิเจน
(ออกซิฮีโมโกลบิน คือ เลือดที่มีแก๊สออกซิเจนมาก)
แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ มีหน้าที่ในการแลกเปลี่ยน
แก๊ส โดยจะลาเลียงแก๊สออกซิเจน ไปยังส่วนต่างๆ
ของร่างกาย และลาเลียงแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์
จากส่วนต่างๆ ของร่างกาย กลับไปที่ปอด

เซลล์เม็ดเลือดแดง
แหล่งสร้างเม็ดเลือดแดง คือ ไขกระดูก
ผู้ชายจะมีเซลล์เม็ดเลือดแดงมากกว่าผู้หญิง
เซลล์เม็ดเลือดแดงมีอายุประมาณ 110 –120 วัน
หลังจากนั้นจะถูกนาไปทาลายที่ตับและม้าม

เซลล์เม็ดเลือดขาว มีลักษณะค่อนข้างกลมไม่
มีสี และมีนิวเคลียส เม็ดเลือดขาวในร่างกายมีอยู่
ด้วยกันหลายชนิด มีหน้าที่ทาลายเชื้อโรคหรือ
สารแปลกปลอมที่เข้ามาสู่ร่างกาย
แหล่งที่สร้างเม็ดเลือดขาว คือ ม้าม ไขกระดูก
และต่อมน้าเหลือง
มีอายุประมาณ 7 – 14 วัน

เกล็ดเลือด (Platelets) เป็นชิ้นส่วนของเซลล์ ซึ่งมีรูปร่างกลมรี และแบน
เกล็ดเลือดมีอายุประมาณ 4 วัน ทาหน้าที่ช่วยให้เลือดแข็งตัวเมื่อมีการไหลของ
เลือดจากหลอดเลือดออกสู่ภายนอก

ความดันเลือดมีหน่วยวัดเป็นมิลลิเมตรง
ปรอท (mmHg) เป็นค่าตัวเลข 2 ค่า คือ ค่า
ความดันเลือดขณะหัวใจบีบตัวและค่าความ
ดันเลือดขณะหัวใจคลายตัว เช่น
ความดันเลือด (Blood pressure)
110/70 mmHg
-ตัวเลขค่าแรก 110 คือค่าของความดันเลือดสูงสุดขณะหัวใจบีบตัว
-ตัวเลขค่าหลัง 70 คือค่าของความดันเลือดต่ําสูดที่หัวใจคลายตัว

เครื่องมือวัดความดันเลือดเรียกว่า “มาตรความ
ดันเลือด” ใช้คู่กับสเตตโทสโคป (stetoscope)
โดยจะวัดความดันที่หลอดเลือดแดง
- ความดันของหลอดเลือดแดงที่อยู่ใกล้หัวใจจะมี
ความดันสูงกว่าหลอดเลือดแดงที่อยู่ไกลหัวใจ
- ความดันของหลอดเลือดดาจะมีความดันต่ํากว่า
หลอดเลือดแดง

ระดับความดันเลือด
-ปกติความดันเลือดสูงสุดขณะหัวใจบีบตัว
ให้เลือดออกจากหัวใจมีค่า 100 + อายุ และ
ความดันเลือดขณะที่หัวใจรับเลือดไม่ควรเกิน
90 มิลลิเมตรของปรอท
-ถ้าเกินจะเป็นโรคความดันเลือดสูง ซึ่งมีสาเหตุมาจากหลายประการเช่น หลอด
เลือดตีบตัน คอเลสเทอรอลในเลือดสูง โกรธง่ายหรือเครียดอยู่เป็นประจา พบมากใน
ผู้สูงอายุหรือผู้ที่อยู่ในสภาวะเครียด หรือโกรธ ทาให้ร่างกายผลิตสารชนิดหนึ่ง
ออกมา ที่มีผลต่อการบีบตัวของหัวใจ

.ชีพจร เป็นแรงสะเทือนของกระแสเลือด ซึ่งเกิด
จากการบีบตัวของหัวใจห้องล่างด้านซ้าย ทาให้ผนัง
ของหลอดเลือดแดงขยายออกเป็นจังหวะ
ชีพจร (Pulse)

- อายุ เมื่ออายุเพิ่มขึ้นอัตราการเต้นของชีพจรจะลดลง ในผู้ใหญ่อัตราการเต้น
ของชีพจร 60-100 (เฉลี่ย 80/ ครั้งต่อวินาที)
- เพศ หลังวัยรุ่น ค่าเฉลี่ยของอัตราการเต้นของชีพจรของผู้ชายจะต่ํากว่าหญิง
เล็กน้อย
- การออกกาลังกาย อัตราการเต้นของชีพจรจะเพิ่มขึ้น
- ยาบางชนิด ลดอัตราการเต้นของชีพจร เช่น ยาโรคหัวใจ เช่น digitalis
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อชีพจร

- Hemorrhage การสูญเสียเลือดจะทาให้อัตราการเต้นของชีพจรสูงขึ้นในผู้ใหญ่
มีเลือดประมาณ 5 ลิตร การสูญเสียเลือดไป <10% จึงจะปราศจากผลข้างเคียง
- ความเครียด ความกลัว ความวิตกกังวล และอาการเจ็บปวดจะเพิ่ม การเต้น
ของชีพจร
- ท่าทาง เมื่ออยู่ในท่ายืนหรือนั่งชีพจรจะเต้นเพิ่มขึ้น (เร็วขึ้น) ท่านอนชีพจรจะ
ลดลง (ช้า)
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อชีพจร

ทดสอบความเข้าใจ
___ 1. ระบบหมุนเวียนเลือดแบบเปิด เลือดจะไหลจากเส้นเลือดสัมผัส
กับเซลล์โดยตรง
___ 2. หัวใจตั้งอยู่ระหว่างปอดทั้งสองข้าง ค่อนไปทางขวาเล็กน้อย
___ 3. ผู้ใหญ่จะสร้างเม็ดเลือดแดงที่ไขกระดูก
___ 4. เม็ดเลือดขาวมีหน้าที่หลั่งสารแอนติบอดีทาลายเชื้อโรค
___ 5. หัวใจห้องบนซ้ายเลือดจะมีออกซิเจนต่า






ตะลุยโจทย์กันดีกว่า!!
1. ข้อใดกล่าวถึงการย่อยอาหารได้ถูกต้อง
ก. สารอาหารชนิดแรกที่ถูกย่อยในกระเพาะอาหารคือ แป้ง
ข. ลาไส้เล็กมีการย่อยอาหารจาพวกโปรตีนและไขมัน
ค. น้าดีมีความสาคัญต่อการทาให้ไขมันแตกตัว
ง. ลาไส้ใหญ่มีการดูดซึมสารอาหารมากที่สุด

2. ความสัมพันธ์ในข้อใดต่อไปนี้ไม่ถูกต้อง
ก. ตับ – น้าดี
ข. ลาไส้เล็ก – เรนนิน
ค. ต่อมน้าลาย – อะไมเลส
ง. กระเพาะอาหาร – เพปซิน

3. ข้อใดเรียงลาดับการจัดระดับในร่างกายได้ถูกต้อง
ก. เซลล์  เนื้อเยื่อ  อวัยวะ  ระบบ
ข. เซลล์  อวัยวะ  เนื้อเยื่อ  ระบบ
ค. เซลล์  เนื้อเยื่อ  ระบบ  อวัยวะ
ง. เซลล์  ระบบ  เนื้อเยื่อ  อวัยวะ

4. เลือดที่อยู่ในเส้นเลือดใดต่อไปนี้มีปริมาณออกซิเจน
สูงที่สุด
ก. เส้นเลือดทุกเส้นที่เข้าสู่หัวใจ
ข. เส้นเลือดทุกเส้นที่ออกจากหัวใจ
ค. เส้นเลือดที่เข้าสู่หัวใจห้องบนขวา
ง. เส้นเลือดที่ออกจากหัวใจห้องล่างซ้าย

5. สารใดที่มีผลทาให้เม็ดเลือดแดงมีสีแดง
ก. ไฟบริน
ข. เพลตเลต
ค. ฮีโมโกลบิน
ง. โพรทรอมบิน

6. ข้อใดไม่ใช่ลักษณะของหลอดเลือดแดง
ก. รับเลือดออกจากหัวใจ
ข. มีลิ้นควบคุมการไหลของเลือด
ค. มีผนังหลอดเลือดหนาและแข็งแรง
ง. มีแรงดันเลือดสูงกว่าหลอดเลือดดา

7. อัตราชีพจรมีความสาคัญอย่างไร
ก. สังเกตการทางานของไต
ข. สังเกตการทางานของปอด
ค. สังเกตการทางานของหัวใจ
ง. สังเกตการทางานของกระเพาะอาหาร

8. อวัยวะที่ควบคุมระบบหมุนเวียนเลือดคือข้อใด
ก. หัวใจ
ข. ปอด
ค. ม้าม
ง. ไต

9. การแลกเปลี่ยนสารระหว่างเซลล์กับเลือดจะเกิดขึ้น
บริเวณใด
ก. หลอดเลือดฝอย
ข. หลอดเลือดดาใหญ่
ค. หลอดเลือดแดงใหญ่
ง. หัวใจ

10. ส่วนประกอบใดที่พบมากที่สุดในน้าเลือด
ก. น้า
ข. ฮอร์โมน
ค. ออกซิเจน
ง. สารอาหาร

สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดำรงชีวิต ประถม

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (12)

Ähnlich wie สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดำรงชีวิต ประถม

Ähnlich wie สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดำรงชีวิต ประถม (20)

Mehr von Ta Lattapol

Mehr von Ta Lattapol (13)

สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดำรงชีวิต ประถม