4. Trzon krystaliczny Fałdy wierchowe
Główne jednostki
geologiczne Tatr
Płaszczowiny reglowe
5. Trzon krystaliczny:
• zbudowany głównie z granitoidów i łupków
krystalicznych
• powstał ok 400 000 000 lat temu (karbon)
• w Tatrach Wysokich tworzą go granitoidy
•W Tatrach Zachodnich skały metamorficzne np.
Łupki krystaliczne, gnejsy
6. Fałdy wierchowe:
• płaszczowiny Giewontu i Czerwonych Wierchów
•zbudowane ze skał osadowych, głównie wapieni
i dolomitów
• sfałdowane ok 100 000 000 lat temu (kreda)
7. Płaszczowiny reglowe:
• np. Tatry Bielskie, Gęsia Szyja, Kopieniec, Nosal,
Krokiew, Grzybowiec, Łysanki
•Znajdują się tylko po północnej stronie Tatr
• zbudowane głównie z wapieni, dolomitów i margli
• sfałdowane i nasunięte ok 60 000 000 lat temu
(paleogen)
28. Odpadanie – w wyniku tego procesu powstają stożki usypiskowe
29. Lawiny – pośredni wpływ na rzeźbę:
Dłuższe zaleganie śniegu w lawinisku >> uniemożliwia rozwój roślinności
>> odkryta gleba staje się podatna na erozję
Wraz z korzeniami przewróconych przez lawiny drzew przemieszczany
jest materiał glebowo-skalny
45. Wielki Staw w Dolinie Pięciu Stawów – najgłębsze tatrzańskie jezioro (79 m)
46. Zmarzłe stawy – niewielkie jeziorka położone po północnej
stronie Tatr, na wysokości ponad 2000 m n.p.m.
Niekiedy pozostają zalodzone nawet w lecie
Zmarzły staw w Dolinie Ciężkiej
47. Klimat Tatr
Co jest najważniejszym czynnikiem warunkującym
główne cechy klimatu Tatrzańskiego ?
a). Położenie tego obszaru w umiarkowanych
szerokościach geograficznych
b). Duże wysokości n. p. m. w porównaniu z
otaczającymi terenami
c). Duże zróżnicowanie ukształtowania terenu
48. Masy powietrzne kształtujące klimat Tatr:
Najczęściej (65% dni w roku): powietrze
atlantyckie (polarne morskie)
Najrzadziej (2%): powietrze zwrotnikowe
Fronty atmosferyczne: 40% dni w roku
(głównie fronty chłodne => burze, silny
wiatr)
49. Dopływ energii słonecznej:
Na ogół bilans dodatni
WYJĄTEK: na stoki N, o nachyleniu >20°
promieniowanie słoneczne w ogóle nie pada
53. Opady :
Zakopane: 1100 mm
Kasprowy Wierch: 1900 mm
Tatrzańska Łomnica: 800 mm
Łomnica: 1600 mm
Minimum: II lub X
Maksimum: VI
Inwersja opadowa 1500-1900 m n.p.m.
54. Długość zalegania pokrywy śnieżnej:
Podnóże: ok. 100 dni w roku
Najwyższe partie: ok. 290 dni w roku
55. Okres wegetacyjny (śr. temperatura dobowa > lub = 5°)
Piętro Pogórza: 220 dni
Regiel dolny: 170 dni
Regiel górny: 140 dni
Piętro kosodrzewiny: 100 dni
Piętro hal: 65 dni
Turnie: -
56. Częstość (%) kierunków wiatru w Jaworzynie Spiskiej (A)
oraz na Łomnicy (1951-1960) (B)
A B
N
N
0,35
0,35
0,3
0,3
NW 0,25 NE
NW 0,25 NE
0,2
0,2
0,15
0,15
0,1
0,1
0,05
0,05
W 0 E
W 0 E
SW SE
SW SE
cisze - 6,4%
cisza - 4,9% S
S
Wyraźny wpływ Doliny Jaworowej,
usytułowanej na kierunku północ-południe
