4. Dutch Research Institute For Transitions
In transitie?
Take off
Voorontwikkeling
Stabilisatie
Tijd
Indicator voor
maatsch. verandering
Versnelling
Rotmans et al, 2000
Zitten we hier?
Macro-level
autonome trends,
paradigma's, langzame
verandering
Meso-level
regime: dominante
structuren, culturen en
werkwijzen
Micro-level
Snelle verandering:
innovatieve ideeën,
projecten, technologie, niche
actoren
5. Opkomende
duurzaamheidstransities
• Energie: van centraal en fossiel naar
(de)centraal en hernieuwbaar
• Grondstoffen: van lineair naar circulair en van
niet-biobased naar biobased
• Herwaarderen: van Euro naar waarden en
diensten
• Macht: van hiërarchisch naar netwerken
• Mensen: van kwantitatieve naar kwalitatieve
groei
Dutch Research Institute For Transitions
6. Groene economie?
• Grenzen aan groei
– Binnen resource- en emissiegrenzen en mensenrechten
• Internaliseren ecologische en sociale kosten
– Waardencreatie belonen en verspilling bestraffen
• Efficiëntie als middel verduurzaming
– Economische winst deels inzet waardenverbetering
• Veerkracht
– Diversiteit, adaptatie, innovatie
• Herwaardering welvaart
– In termen van geluk, gelijkheid, rechtvaardigheid, welzijn
8. Welke transitie?
• van een regime waarin getracht wordt de
negatieve effecten van het Nederlandse
bedrijfsleven op biodiversiteit vooral
door externe prikkels (beleid) te
beperken, naar een bedrijfsleven dat
toegevoegde waarde creëert voor
biodiversiteit en ecosystemen vanuit
interne prikkels en drijfveren?
Dutch Research Institute For Transitions
10. De evolutie in CSR
• Van voorontwikkeling naar transitie:
– 1ste generatie: milieurapportages (regulering)
– 2e generatie: efficiency en corporate social responsibility
(markt)
– 3e generatie: van minimaliseren impact naar pro-biodiversiteit
business (transitie)
• Bedrijven toenemend proactief in het herschikken van
markt en samenleving
– Vanuit ‘overleven’ en vanuit kansen
– Overheid onvermogend en steeds meer volgend
11. Verschillende typen
• bedrijven die biodiversiteit toevoegen
– Uitdaging: Hoe kan de winst op biodiversiteit verrekend worden
met andere stakeholders?
• bedrijven die afhankelijk zijn van biodiversiteit
– Uitdaging: Balans vinden tussen de productie van het bedrijf en de
natuurlijke productie en regeneratie van de ecosystemen waaruit zij
(een deel van) de productie onttrekken
• bedrijven die niet afhankelijk zijn van
biodiversiteit, maar er wel een impact op
hebben
Dutch Research Institute For Transitions
12. Dutch Research Institute For Transitions
Verschillende transitierollen
• Niche georiënteerd
– Experimenteren
– Samenwerken
– Ruimte maken
– Stimuleren
– Verbinden
– Faciliteren
– Participeren
• Regime georiënteerd
– Agenderen
– Druk opbouwen
– Institutionaliseren
– Draagvlak creëren
– (De)reguleren
– Uitdagen
– Confronteren
Verbinden van niche- en regime-innovatie
13. Bedrijven voor biodiversiteit:
bedrijven die winst genereren met activiteiten
die biodiversiteit conserveren en bevorderen,
natuurlijke hulpbronnen duurzaam gebruiken en
de voordelen eerlijk delen
Dutch Research Institute For Transitions
15. Bedrijven op tweesprong
Model Shell
•Focus op behoud
•Vertragen transitie
•Strategisch remmen
•Incrementele innovatie
•Aandeelhouderswaarde
• Model Unilever
• Focus op verandering
• Versnellen transitieS
• Strategisch innoveren
• Radicale innovatie
• Maatschappelijke waarde
Dutch Research Institute For Transitions
16. TRANSITIE ADVIES VAN DE COP
BEDRIJVEN EN BIODIVERSITEIT
Dutch Research Institute For Transitions
17. Transitie-sturing
Biodiversiteitstransitie Transitieaanpak
Macro Mondiale trends
Internationaal beleid
Lange-termijnvisie,
transitiebeelden en
leidende principes
Strategisch
Meso Nederlandse
bedrijfsleven in relatie
tot biodiversiteit
Transitiepaden en
strategische agenda
Tactisch
Micro Biodiversiteitsbewust
ondernemende niches
Transitie-
experimenten
Operationeel
Dutch Research Institute For Transitions
18. Dutch Research Institute For Transitions
samenleving
Transitie ArenaReguliere bedrijfsprocessen
- Korte termijn
- Bestaande belangen
- Incrementele verbeteringen
- Probleem- en doelgericht
- Lange termijn
- Change agents
- Systeeminnovaties
- Probleem- en doelzoekend
Transitiearenas
19. Dutch Research Institute For Transitions
Mogelijke doorbraken?
1. Pro-bio-business: internaliseren alle
kosten en baten (vb leven op daken)
2. 100% duurzaam inkopen: door overheid
en bedrijven (vb Kruidenier)
3. Duurzaam landschap: bedrijven dragen
zorg voor locatie (vb Heijmans)
20. Inzichten
• De transitie is in de voorontwikkeling: urgentie en innovatie nemen toe,
en er ontstaat zicht op de aard van de opgave en persistentie van de
biodiversiteitsproblematiek
• Een succesvolle transitie is alleen mogelijk als er ook binnen en tussen
individuele bedrijven een fundamentele cultuuromslag plaatsvindt
• Voor het slagen van de biodiversiteitstransitie is er behoefte aan een
meer gerichte verbinding tussen operationeel (CoP B&B) en strategisch
niveau
• Er ligt een basis voor een transitiestrategie, waarbij het ontwikkelen van
een gedeelde visie en agenda even belangrijk zijn als het inzetten van
een select aantal transitie-experimenten gericht op systeemdoorbraken
Dutch Research Institute For Transitions
21. Dutch Research Institute For Transitions
Voor meer informatie en EHBT:
loorbach@drift.eur.nl
www.drift.eur.nl
www.ksinetwork.org
www.twitter.com/drk75
