เพราะการบริหารจัดการความเสี่ยงหรือการพัฒนาในด้านอื่นๆ มีองค์ประกอบที่สำคัญอย่างหนึ่งก็คือ ประการแรกเราต้องรับฟังความคิดเห็นต่างๆของสมาชิกของบุคลากร ไม่ว่าความคิดนั้นจะดีหรือไม่ดีเข้าท่าหรือไม่เข้าท่า แต่เราก็ต้องรับฟัง ตั้งใจฟัง รับรู้แล้วนำมาหาข้อสรุปร่วมกัน เพื่อพัฒนาต่อไป ประการที่สองเราต้องหมั่นเรียนรู้ ประเมินผลข้อมูลที่เรามีอยู่อย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้เกิดการพัฒนาดังนั้นสร้างการมีส่วนร่วม ประเมินผลสม่ำเสมอ เหล่านี้จะทำให้เกิดคุณภาพ และความปลอดภัยอย่างยั่งยืนครับ

1. เครืองมือพืนฐานทีควรรู้จัก
ในการพัฒนาระบบ RM และการ
พัฒนาในด้านอืนๆ
Suradet Sriangkoon : @Riskroom
ข้อมูลทีนํามาเรียบเรียง : ข้อมูลใน Google

2. 1. เครืองมือสําหรับการทํางานเป็นทีม ได้แก่
• เครืองมือในการรวบรวมความคิด : การระดมสมอง เดลไฟ การ
เขียนบัตรความคิดเห็น
• เครืองมือในการจัดระบบความคิด : Affinity diagram
• เครืองมือในการตัดสินใจ : Motivoting
เครืองมือทีช่วยในการพัฒนา
เครืองมือพืนฐานทีช่วยในการพัฒนาสามารถแบ่งออกเป็น 2
แบบคือ
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

3. 2. เครืองมือสําหรับการจัดการกับข้อมูลอย่างเป็นระบบ ได้แก่
• เครืองมือทีใช้เก็บข้อมูล : การกําหนดคําจํากัดความเพือการ
เก็บข้อมูล การสุ่มตัวอย่าง แบบบันทึกข้อมูลง่ายๆ
• เครืองมือในการวิเคราะห์ข้อมูล : แผนภูมิพาเรโต แผนภูมิการ
กระจาย
• เครืองมือในการนําเสนอข้อมูล : กราฟเส้นแสดงการ
เปลียนแปลงข้อมูลอย่างต่อเนือง กราฟควบคุม
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

4. การระดมความคิด ( Brain storming)
คืออะไร เป็นกระบวนการทีรวบรวมความคิด ปัญหา ข้อเสนอแนะ จํานวน
มากในเวลาทีรวดเร็ว โดยมุ่งเน้นทีจํานวนความคิด ไม่ใช่คุณภาพ
ทําไม ก่อนทีจะตัดสินใจเรืองอะไร ควรมีการตรวจสอบทางเลือกให้มาก
ทีสุด และเป็นการเปิดโอกาสให้สมาชิกแสดงความคิดสร้างสรรค์
และไม่จํากัดกรอบความคิดของสมาชิก
ใช้เมือไหร่ ใช้ได้กับทุกขันตอนทีต้องการระดมความคิดทีหลากหลาย และ
สร้างสรรค์
ทําอย่างไร 1. การเตรียมการ
• กําหนดประเด็นทีเราจะระดมสมอง
• กําหนดเวลาในการคิด และวิธีการระดมสมอง (ฟรีรอบวง,เรียง
คิว)
เครืองมือในการรวบรวมความคิด
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

5. การระดมความคิด ( Brain storming)
ทําอย่างไร • กําหนดผู้รับผิดชอบ : ผู้ประสานงาน ผู้บันทึก
• ทบทวนกฎกติกา มารยาท ได้แก่ ไม่มีการวิพากษ์วิจารณ์ ไม่มี
การอภิปราย ไม่มีการแก้ไขข้อความของผู้เสนอ ให้ได้จํานวน
ความคิดให้มากทีสุด
2. ระดมความคิด
• ให้สมาชิกใช้เวลาเงียบๆในการสร้างความคิด
• ให้สมาชิกนําเสนอความคิดออกมา โดยใช้กฎกติกามารยาทเป็น
ตัวควบคุม
3. ทําความกระจ่าง โดยให้สมาชิกพิจารณา ทําความเข้าใจ
ข้อคิดเห็นทีเกิดขึน หากไม่เข้าใจให้เจ้าของความคิดปรับปรุง
ข้อความให้ชัดเจนขึน
4. ประเมินคือตรวจสอบความซําซ้อน หรือความคิดทีไม่ตรงกับ
ประเด็น ซึงอาจใช้วิธีการกรองข้อความ เป็นต้น
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

6. Brain storming
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

7. เทคนิคเดลไฟ ( Delphi Technique)
คืออะไร เป็นการให้สมาชิกได้แสดงความคิดเห็น และตัดสินใจอย่างเป็น
อิสระ ไม่ระบุชือ และให้มีการให้ความเห็นซําหลังจากทราบความ
คิดเห็นจากเพือนแล้ว ทํา 3 รอบ
ทําไม ในการประชุมบางครังมีความเกรงใจเจ้าของความคิด เช่นเป็นผู้
อาวุโสหรือเคารพ การใช้เทคนิคนีจะทําให้ไม่ทราบว่าใครเป็น
เจ้าของความคิด จึงสามารถให้ความคิดเห็นหลังจากแสดงความ
คิดเห็น และให้เจ้าของความคิดได้ทบทวนความคิดของตนเอง
ใช้เมือไหร่ • เมือต้องการรับความคิดเห็นทีหลากหลาย โดยไม่ทราบว่าเป็น
ของใคร
• สมาชิกของทีมไม่ได้อยู่ในสถานทีเดียวกัน
• เป็นเรืองทีต้องการให้สมาชิกเป็นเจ้าของการตัดสินใจ และ
ผลกระทบทีตามมา
• หลีกเลียงแรงกดดัน และความมีอิทธิพล
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

8. เทคนิคเดลไฟ ( Delphi Technique)
ทําอย่างไร 1. ระบุการตัดสินใจหรือปัญหาทีต้องการถามจากสมาชิกในทีม
2. ขอความเห็นจากสมาชิกในรอบแรก โดยให้เขียนในกระดาษ
และนําส่ง และไม่ทราบว่าใครนําเสนอความคิด ทราบแต่ว่าต้อง
นําเสนอมากกว่า 2 รอบ
3. สรุปความเห็นในรอบแรก ขอความเห็นในรอบ 2
• ปรับเปลียนเป็นข้อความสรุปของทีม เพือให้ได้ความเห็นร่วม
• เขียนสิงทีสมาชิกส่งมาโดยไม่ปรับเปลียน
• หาค่าเฉลียของความเห็น (ถ้าการแสดงความคิดเห็นเป็นการให้
คะแนน)
4. สรุปความคิดเห็นในรอบ 2 ขอความเห็นในรอบ 3 (ถ้าความ
คิดเห็นเป็นไปแนวทางเดียวกันอาจไม่ต้องทํารอบ 3 ก็ได้)
5. สรุปความเห็นในรอบที 3
6. นําเสนอผลการสรุปให้สมาชิกทราบ และนําสู่การปฏิบัติต่อไป
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

9. Delphi Technique
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

10. เครืองมือในการจัดระบบความคิด
แผนภูมิกลุ่มความคิด ( Affinity Diagram)
คืออะไร เป็นเครืองมือในการรวบรวมความคิด ความเห็น และนํามาจัด
หมวดหมู่ตามความสัมพันธ์
ทําไม 1. ความคิดในการระดมสมองมีจํานวนมาก จําเป็นต้องมีการจัด
หมวดหมู่
2. การจัดระบบความคิดด้วยวิธีเดิมๆมักกําหนดหัวข้อก่อนทําให้
จํากัดกรอบความคิด
3. การจัดกลุ่มความคิดทีใกล้เคียงกัน ก่อนการตังหัวข้อทําให้ทีม
สามารถสร้างระบบความคิดขึนมาใหม่
4. วิธีการนีทําให้ทุกคนมีส่วนร่วม และเท่าเทียมกัน
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

11. แผนภูมิกลุ่มความคิด ( Affinity Diagram)
ใช้เมือไหร่ 1. ประเด็นปัญหามีความซับซ้อน ยากทีจะเข้าใจ
2. ปัญหามีความไม่แน่นอน ไม่เป็นระเบียบ มีจํานวนมาก
3. ต้องการฉีกแนวทางการแก้ไขปัญหาแบบเดิมๆ
4. ต้องการมีส่วนร่วม และการสนับสนุนของทีมในการแก้ปัญหา
ทําไม 1. เตรียมการ
• เลือกทีม และผู้นํา
• ระบุประเด็นหรือปัญหาทีจะพิจารณา
2. ระดมสมอง
3. จัดกลุ่มตามบัตรความคิด
4. ตังชือกลุ่มและจัดระบบ
• เขียนชือกลุ่มบัตรความคิด
• เขียนผัง Affinity Diagram
5. อภิปราย และทําความเข้าใจ
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

12. Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

13. เครืองมือในการตัดสินใจ
การลงคะแนนพหุ ( Multivoting)
คืออะไร เป็นเทคนิคในการลดรายการจากการทีระดมความคิดเห็นให้เหลือ
3-5 รายการ ทีพอจะสามารถนําไปใช้ได้ สามารถตกลงกันได้ใน
เวลาทีสัน และมีความรู้สึกร่วมกันในการเป็นเจ้าของความคิด
ทําไม ผลจากการระดมสมองจะมีข้อมูลเป็นจํานวนมาก แต่ละคนมี
ความคิดเป็นของตนเอง ยากทีจะหาจุดร่วมว่าทีมควรให้ความ
สนใจเรืองใด
ใช้เมือไหร่ ทุกครังทีต้องการลดความเห็นจํานวนมาก
ทําอย่างไร 1. จัดทํารายการความคิดเห็น
2. ลงคะแนนโดยสมาชิก
3. ลดจํานวนรายการ
4. ลงคะแนนซําในรอบต่อไป Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

14. Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

15. เครืองมือทีใช้เก็บข้อมูล
คําจํากัดความสําหรับการเก็บข้อมูล (Operational Definition)
คืออะไร คําจํากัดความของการเก็บข้อมูลทีชัดเจน กระชับ และมี
รายละเอียดทีจําเป็น
ทําไม เพือให้เก็บข้อมูลได้คําตอบเดียวกัน
ใช้เมือไหร่ เมือจะมีการเก็บข้อมูล
ทําอย่างไร • กําหนดลักษณะหรือแนวคิดทีต้องการวัด
• กําหนดข้อมูลทีจะเก็บ พร้อมทังระบุหน่วยนับ
• เลือกเครืองมือทีจะวัด
• ระบุวิธีการวัด และวิธีการสุ่มตัวอย่าง (ทีไหน เมือไหร่ อย่างไร
ละเอียดเพียงใด)
• กําหนดหลักเกณฑ์การตัดสินใจสําหรับข้อมูลเชิงคุณภาพ
(เมือไหร่ทีจะเข้าข่ายว่าใช่หรือไม่ใช่) Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

16. ตัวอย่าง คําจํากัดความสําหรับการเก็บข้อมูล (Operational Definition)
คุณลักษณะ ความแม่นยําในการวินิจฉัยโรค
ข้อมูลและหน่วยนับ อัตราการวินิจฉัยโรคทีไม่ตรงกัน (ก่อนผ่ากับหลังผ่า)
เทียบกับจํานวนการผ่าตัดทังหมด (หน่วยนับเป็นร้อย
ละ)
เครืองมือทีจะใช้วัด ทะเบียนผู้ป่วยผ่าตัด
วิธีการวัด
• การสุ่มตัวอย่าง
• สถานที
• เวลา
• ความถี
• ผู้เก็บ
ตรวจสอบจากทะเบียนผ่าตัดทุกรายในช่วงเวลา 3
เดือน จําแนกตามกลุ่มงาน
• หลักเกณฑ์การตัดสินใจ การวินิจฉัยโรคทีไม่ตรงกัน
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

17. แบบบันทึกข้อมูลง่ายๆ( Check Sheet)
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

18. เครืองมือในการวิเคราะห์ข้อมูล
แผนภูมิพาเรโต (Pareto Diagram)
คืออะไร กราฟแท่งเรียงตามลําดับความถีของการเกิดเหตุการณ์ เพือช่วย
ในการตัดสินใจว่าควรจะเลือกปัญหาหรือสาเหตุใดมาก่อน
ทําไม การลดปัญหาในหัวข้อทีมีความสําคัญจะส่งผลให้เกิดการพัฒนาที
มากกว่า
ใช้เมือไหร่ ใช้จัดลําดับหัวข้อทีมีความสําคัญ
ทําอย่างไร • เก็บข้อมูลด้วยแบบบันทึกแบง่ายๆ
• สร้างตารางแจกแจงความถี เรียงข้อมูลตามลําดับความถี สร้าง
คอลัมน์ % ความถีสะสม
• เขียนแกนนอนแบ่งให้เท่ากับจํานวนข้อ แกนตังทางซ้ายมือเป็น
หน่วยวัด แกนตังขวาเป็น % ความถีสะสมทีมีค่าอยู่ระหว่าง 0 -
100 % Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

19. แผนภูมิพาเรโต (Pareto Diagram)
ทําอย่างไร • ตัวเลขบนแกนตังซ้ายมือในระดับทีตรงกับ 100 % ของแกนตัง
ขวามือจะเท่ากับจํานวนความถีสะสมทังหมด
• เขียนกราฟแท่งของแต่ละหัวข้อ
• เขียนกราฟเส้นของ % ความถีสะสม
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

20. เครืองมือในการนําเสนอข้อมูล
กราฟเส้นแสดงการเปลียนแปลงของข้อมูลอย่างต่อเนือง (Run Chart )
คืออะไร เป็นกราฟเส้นซึง Plot ไปตามลําดับเวลาเพือดูพฤติกรรมของ
ระบบในช่วงเวลาหนึง
ทําไม อาจพบแนวโน้มหรือรูปแบบข้อมูลซึงมีผลในการตัดสินใจเพือ
ปรับปรุงระบบ
ใช้เมือไหร่ เก็บข้อมูลเป็นพืนฐาน ก่อนนํามาสู่การคํารวนทางสถิติได้
ทําอย่างไร • บันทึกหัวเรือง ( หน่วยงาน กระบวนการ สถานที เครืองชีวัด
เครืองมือวัด หน่วยวัด วันที )
• บันทึกข้อมูลตามลําดับเหตุการณ์
• ประมาณอัตราส่วนของแกนตังของกราฟให้ครอบคลุมตัวเลขที
เก็บมาได้
• นําข้อมูลจุดลงบนกราฟตามลําดับเหตุการณ์ ลากเส้นต่อจุด
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

21. Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

22. กราฟควบคุม ( Control Chart )
คืออะไร การทําความเข้าใจกับข้อมูลของระบบทีศึกษาเพือดําเนินการอย่าง
เหมาะสม
ทําไม การปรับปรุงระบบเกิดจากการเปลียนแปลงอย่างมีแผนบนพืนฐาน
ของข้อมูล
ใช้เมือไหร่ ใช้กราฟควบคุมทุกอัน ทุกครังเมือมีการบันทึกข้อมูลเพิมเติม
ทําอย่างไร • ดูว่ามีลักษณะทีบ่งบอกว่ามีความไม่คงตัวหรือไม่ เช่นมีจุดอยู่
นอกระดับควบคุม
• ตอบสนองข้อมูลอย่างเหมาะสม ถ้าเป็นเหตุการณ์ปกติ ให้ค้นหา
สาเหตุ และแก้ไขทีสาเหตุนัน เป็นหน้าทีของผู้ปฏิบัติ ถ้าต้องการ
ลดค่าเฉลียหรือความแปรปรวนเป็นหน้าทีของผู้บริหาร
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

23. Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

24. Control Chart
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง

25. เหล่านีคือเครืองมือพืนฐาน
ทีเราสามารถนํามาประยุกต์ใช้ในด้านต่างๆ
ของกระบวนการการพัฒนาคุณภาพ และความปลอดภัย
เพราะหลักคิดสําคัญของการพัฒนาทีสําคัญสองอย่างคือ
ประการแรกเราต้องรับฟังความคิดเห็นต่างๆของสมาชิก
ของบุคลากร ไม่ว่าความคิดนันจะดีหรือไม่ดี
เข้าท่าหรือไม่เข้าท่า แต่เราก็ต้องรับฟัง ตังใจฟัง รับรู้
แล้วนํามาหาข้อสรุปร่วมกัน เพือพัฒนาต่อไป
ประการทีสองเราต้องหมันเรียนรู้ ประเมินผลข้อมูล
ทีเรามีอยู่อย่างสมําเสมอ เพือให้เกิดการพัฒนา
ดังนันสร้างการมีส่วนร่วม ประเมินผลสมําเสมอ
คุณภาพ และ ความปลอดภัยย่อมต่อเนือง ยังยืน
Suradet Sriangkoon : ห้องเรียนความเสียง