2. PANKREATITI AKUT
Ne projekt flitet per te dhenat baze ne lidhje me
pankreasin si gjender ne pergjithesi dhe pankreatitin
akut ne vecanti ne lidhje me :
Anatomia normale e pankreasit
Fiziologjia normale e pankreasit
Fiziologjia patologjike PA
Mekanizat e PA
Shkaqet e PA
Klinika e PA
Metodat diagnostike e PA
Komplikacionet e PA
Diagnoza diferenciale e PA
Trajtimin e PA
3. Anatomia normale e pankreasit.
Pankreasi eshte gjender e aparatit
tretes, ndodhet brenda kavitetit
abdominal, mbas stomakut I
pozicionuar ne murin e pasem,
peshon 70_80 gram,ka konsistence te
bute
Ai perbehet nga 3 pjese:
Koka (kaput pancreatis)
Trupi (corpus pancreatis)
Bishti (cauda pancreatis)
Pankreasi eshte organ extra
peritoneal
4. Ndertimi I brendshem I
pankreasit
Pankreasi eshte gjender me strukture
alveolo_tubulare , sekreton lende endokrine
dhe ekzokrine.
Masa kryesore e pankreasit ka funksion
prodhimin e lengut pankreatik I cili derdhet ne
duoden me ane te dy tubave:
1.Ductus pancreaticus major I cili hapet ne
papila duodeni major
2.Ductus pandreaticus aaccesorius I cili
hapet ne papila duoeni minor.
Ne bishtin e pankrasit ndodhen ishujt e
Langerhansit te cilat prodhojne nga qelizat B
insulinen e cila rregullon metabolizmin e
glukozes.
5. Fiziologjia normale
Pankreasi inervohet nga nervi vag
Ai prodhon rreth 1liter leng pankreatik I
cili permban enzima tretse per te gjitha
llojet e lendeve ushqyese.
Disa nga keto enzima jane:
PROTEAZAT: realizojne tretjen e
proteinave. Nder me kryesoret jane
tripsina dhe kimiotripsina.
AMILAZA:realizon zberthimin e
karbohidrateve ne oligosaharide.
LIPAZA: qe tret yndyrnat (fosfolipaza).
6. Fiziologjia patologjike
Crregullimet e funksionit endokrin te pankreasit jane
aktivizimi I enzimave branda ne indin pankreatik duke
sjelle autodigjestion te indeve qe manifestohet me
pankreatit akut.
Pankreatiti akut eshte inflamacioni akut I pankreasit.
Incidenca varion 50100000 banore.prek me shume
meshkujt sesa femrat.
Mekanizmi I PA
1.Nje nder mekanizmat me te rendesishem eshte
aktivizimi I tripsines e cila me pas aktivizon enzima te
tjera proteolitike dhe fosfolipazen.
Defekti gjendet tek duktuset e bllokuar qe nxjerrin
lengun pankreatik uke sjelle rritjen e presionit
intratubular.
2.demtimi intraqelizor sjell shkrirjen e lizozomeve me
enzima tretse jo aktive te cilat aktivizohen ne pranine e
Katepsina D e cila aktivizon enzimat tretse brenda
qelizes duke sjelle demtimin e indit pankreatik eneve te
gjakut. Produktet nekrotike terheqin leukocitet duke
cuar ne proces inflamator.
8. Shkaqet e pankreatitit akut
Shkaqet e pankreatitit akut jane:
Kalkuloza biliare 40% e rasteve. Guret ne koleciste bejne
obstruksion te duktuseve ku kalon lengu pankreatik duke cuar ne
PA. ndihme per te venosur diagnozen eshte rritja 50 here me
shume se norma e transaminazave dhe rritja e bilirubinemise.
Alkolizmi kronik 40% te rasreve. Pankreatiti alkolik shoqerohet me
fenomene kalcifikuese. Preken me shume meshkujt.
Trauma te cilat shoqerohen me demtime te indeve pankreatike
sjellin PA
Hipertrigliceridemia >1000mgdl
Hiperproteinemia tipi 1,4,5
Hiperkalcemia dhe hiperparatiroidizmi
Medikamentet qe japin efekte tokzsike ne pankreas sic eshte
metronidazoli
PA infeksioz shfaqet gjate infeksioneve me citomegaloviruse, HIV,
hepatitB
Parazitozat si askariozat japin PA si pasoje e migrimit te larvave ne
sfinkterin e Oddit
Pankreatiti idiopatik eshte shkaku me I shpeshte I PA
10. Klinika
Kemi dy lloje pankreatitesh
Pankratit Akut me natyr Beninje
Pankreatit Akut Nekrotizant
Shenjat klinike:
Dhimbje abdominale ne 90% te rasteve
Te vjella 50% alimentare pastaj biliare
Ileus, meteorizem
Gjendje shoku si pasoje e aktivizimit te enzimave dhe
dehidrimit
Dispne ,pozicionim antalgjik,mbledhur kruspull
Humbje e funksionit renal me oligoanuri
Shenja neurologjike konfuzion, disorientim kohehapsire
Shenja te infeksionit temperatur e larte
Hemoragji si pasoje e demtimit te vazave nga peoceset
erozive qe japin enzimat
11. Klinika ne format e renda
Ne format e renda akute pervec simtomave tipike
kemi shfaqen e induficiencave viscerale.
Insuficianca kardiovaskulare
Sindromi I detrestit respirator te adulti SDRA
ndodh me shpesh te PA nekrotizant kemi
shfaqen e *pulmonit te bardhe* si pasoje
difuzionit alveolar.
Insuficienca renale ne 20% te rasteve nga
hypovolemia.
Diagnoza e gravitetit
Ne rastin e PA Beninj kemi sherim pas disa
diteve
Ne PA Nekrotizant ose hemoragjik kemi prognoz
te keqe qe rrezikon jeten me mortalitet ne 50% te
rasteve.
12. Metodat diagnostike Biologjike
1.dozimi I enzimave pankreatike ne gjak
Rritja e nivelit teenzimes lipaze ne gjak 3
here me shume se norma e shoqeruar
dhe me dhimbje epigastrike diagnoza e
PA eshte e sakte
Dozimi I enzimave pankreatike ne urine
nuk jep informacion bindes
Dozimi I enzimave ne likidin seroz
pleural ose peritoneal ne te cilin kemi
rritje te lipazes lejon te dushohet per
fistul pankreatike
13. Metodat ddiagnostike imazherike
Skaner fillimisht pa kontrast pastaj me kontrast pas 48 oreve
sepse vetem pas kesaj periudhe kemi konsolidim te lezioneve
intrapankreatike dhe extrapankreatike
MRI
Kriteret Balthazar:
Versioni I pare me shkronja na A_E
Stadi A 0 pike nuk ka nekroze
Stadi B 1 pike nekroze <13 e gjendres0 pike
Stadi C 2 pike nekroze >13 e gjendres2 pike
Stadi D3 pike nekroze <12 e gjendres4 pike
Stadi E 4 pike nekroze >12 e gjendres6 pike
Versioni I dyte me shifra
0_3 pike mortalitet 3% 8% PA I rende
4_6 pike mortalitet 6% 35% PA I rende
7_10 % pike mortalitet 17 % 92 % PA I rende
14. Komplikacionet
Komplikacionet infeksioze ndodhin gjate pankreatitin
nekrotizant nda mbivendosja e baktereve qe vine nga trekti
tretes. Kto infeksione ndodhin nga java e 4 dhe rendojne
kliniken e pacientit
Ulcera multiple: U duodenale, gastriti U gastrike,fisurat dhe
fistulat pleurale dhe peritoneale
Anomali te sistemit te koagulimit shfaqja e KID
Hemoragjia si komlikacion me I rende nga erozioni I aretrieve
Manifestimet neuropsikiatrike si encefalopatia pankreatike
Demtimet kutane
Ruptura te organeve abdominale si pasoje e vaprimit te
enzimave tretese proteolitike
15. Trajtimi
Trajtimi ne rastin kur( CPR>150mgdl
,Balthazar>4) konsistin ne :
Hospitalizimin ne njesi reanimatore
Nderprerjen e ushqimit enteral
Vendosjen e sondes nazo_gastrike
Fillimi I perfuzioneve venoze
Vendosjen e kateteri venoz central per
matjen e PIC
Ne pranine e infeksionit jepen
antibiotike
16. Diagnoza diferenciale
Diagnoza diferenciale duhet bere me :
Ulceren e perforuar( histori per ulcer)
Infarktin mezenterik(aksidente
vaskulare)
Peritonit biliar
Infarkti I miokardit (IAM inferior)
Rupture e aneurizmes se aortes
abdominale