Zoals bekend krijgt het (cultuur)historische landschap de laatste decennia veel aandacht. Het maken van informatie daarover is dan ook inmiddels een vanzelfsprekende zaak. Het rijk heeft dat al diverse malen gedaan, de provincies hebben het gedaan (en vaak herhaaldelijk), gemeenten hebben het gedaan of zijn er nog mee bezig. Maar waarom is dan toch vaak aanvullend onderzoek nodig, in ruimtelijke projecten of anderszins? Blijkbaar ligt (die) informatie vaak toch complexer. Eén oorzaak is dat gebruikssituaties toch steeds weer anders zijn terwijl men bij de informatie - zoals in cultuurhistorische (waarden)kaarten en andere vormen van (GIS-)informatiesystemen - bepaalde standaardsituaties voor ogen had. Ook kan de kijk op landschap en erfgoed en de onderzoeksbenadering die altijd in informatie schuilgaan wringen. Logischerwijs zou bij verandering daarvan - zoals door de landschapsbiografie, het meenemen van beleving, 'the ordinary landscape', etc. - ook de informatie moeten veranderen. Maar is dat ook altijd zo? En hoe zit het met de kijk op informatie en op ICT zelf en de manier waarop men daarmee omgaat, wat gewoonlijk eveneens gevolgen heeft? Informatie is er dus niet zomaar en is evenmin neutraal . De vraag naar waar informatie voor staat en wat deze betekent is daarmee voor hedendaagse informatiebronnen even belangrijk voor die uit het verleden. Dergelijke aspecten en vragen (en meer) zijn het onderwerp van deze lezing.

1. Informatie en informatiesystemen
over het (cultuur)historische landschap:
wat kan, moet en wil 'men' ermee?
Sophie Visser – HGVU – 10 november 2015

2. Achtergrond & aanleiding
< 1977 Sociale Geografie (1 jaar)
Studie Scheikunde incl. o.a. Informatica
-1977-1997 Carrière in Informatiesystemen,-kunde, -beleid
Rabobank Nederland
Fokker Aircraft
BSO Advies
Freelance
-2000-2006 Sociale Geografie, specialisatie Historische Geografie
-2007+ Promotieonderzoek :
Informatie & -systemen over het cultuurhistorisch landschap
Aanleiding: ervaringen tijdens afstudeeronderzoek in Reeuwijk

3. Informatie en informatiesystemen
over het (cultuur)historische landschap:
wat kan, moet en wil 'men' ermee?
GIS
Onderzoek
Planning, etc.
Beheer, etc.

4. Onderwerpen:
I. Inleiding
II. Aanbodkant: enkele concrete systemen in hoofdlijnen
CultGis : gemaakt op nationaal niveau
CHS van Zuid-Holland : gemaakt op provinciaal niveau
CHAT van Utrecht : idem
Pauze
III. Aanbod- versus gebruikskant
IV. Integratie in digitalisering bij m.n. de Omgevingswet
V. Conclusies & aandachtspunten
Vragen, discussie

5. Informatiekunde => ‘effectieve informatievoorziening’
-het juiste geheel aan informatie en –systemen
-voor de organisatie, processen, domein, … in kwestie
vanuit de zorg voor (informatiemanagement)
‘de juiste informatie (met de juiste functies/mogelijkheden)
voor de juiste persoon/groep op het juiste ogenblik
voor de juiste activiteiten en doelen
(over het juiste onderwerp en in het juiste geografische gebied)’
Aanbod-/maakkant
+ ‘geheel’
Vraag-/gebruikskant’ +
‘specifieke situatie(s)’
Veranderingen:
-beleidsmatig
-denken, doen
-technologisch
-samenwerken
I. Inleiding

6. IJsberg van maken van informatie/ISsen/IV
Zichtbare deel:
Wat + hoe: ‘doen’
(wie, waar, wanneer,
voor wie/wat, …)
Onzichtbare deel:
Waarom: ‘denken’
erachter,
Informatie:
opzet, inhoud,
functies, etc.
Denken
Expertise
Attitude
Meningen,
overtuigingen

7. IJsberg van maken van informatie/ISsen/IV
Zichtbare deel:
Wat + hoe: ‘doen’
(wie, waar, wanneer,
voor wie/wat, …)
Onzichtbare deel:
Waarom: ‘denken’
erachter,
Informatie:
opzet, inhoud,
functies, etc.
Doelen
Activiteiten
Doelgroepen/
Gebruikers
Communicatie
Informatie, ICT,
infovoorziening
Representatie
-landschap
-cultuurhistorie
-geschiedenis
-erfgoed
Kennis
Onderzoek
-kenmerkend
-karakter
-beleving
-biografie
Denken
Expertise
Attitude
Meningen,
overtuigingen
Cultuur (informatie-, onderzoek-, representatie-, communicatie-, etc.)

8. IJsberg van maken van informatie/ISsen/IV
Zichtbare deel:
Wat + hoe: ‘doen’
(wie, waar, wanneer,
voor wie/wat, …)
Onzichtbare deel:
Waarom: ‘denken’
erachter,
(Wat zichtbaar is:
-meta-info/
-meta-data)
Informatie:
opzet, inhoud,
functies, etc.
Doelen
Activiteiten
Doelgroepen/
Gebruikers
Communicatie
Informatie, ICT,
infovoorziening
Representatie
-landschap
-cultuurhistorie
-geschiedenis
-erfgoed
Kennis
Onderzoek
Denken
Expertise
Attitude
Meningen,
overtuigingen
Cultuur (informatie-, onderzoek-, representatie-, communicatie-, etc.)
Wat er niet
in zit
(+ waarom)
Wat er niet
in zit
(+ waarom)

9. Zichtbaar
Onzichtbaar
Rijk Provincies Gemeenten Natuuurmonumenten, etc.
Rijkswaterstaat, Heemkunde,
Waterschappen, ………….
CultGis Histland
Maar (deels) verschillend per (soort) organisatie …..
+ eigen niveaus van
meta-info/
meta-data’

10. Zichtbaar
Onzichtbaar
Rijk Provincies Gemeenten Natuuurmonumenten, etc.
Rijkswaterstaat, Heemkunde,
Waterschappen, ………….
Integrale informatiesituatie van het geheel resp. per gebied?
CultGis Histland
Gebied Gebied Gebied

11. Aanbod-/maakkant Vraag-/gebruikssituaties
Grote variatie in
-Gebiedsniveaus
-Schaalniveaus
-Doelen
-Processen
-Betrokkenen
Idem in:
Informatie/kennis-
behoeften en vragen
Europa, Wereld
-……….
-……….
Landsbreed:
-CultGis
-Histland
Provincies
-NH
-ZH
-Utr
-…..
Gemeenten
-…..
-…..
Overigen
-….
-….
Aanbodkant Vraagkant

12. Gevraagde informatiekwaliteiten bij behoeften/-vragen, bv.:
Eisen bij
toepassing beleid
Eisen bij verkrijgen
kennis/inzicht
Volledigheid Lager: wat ‘status’ heeft Hoog: al het relevante
Details/algemeen Afh. van situatie/doel Details en algemeen
Concreet/abstract M.n. concreet Afh. van situatie/doel
Duidelijkheid Duidelijk in dat kader Duidelijk in dat kader
Begrijpelijkheid Begrijpelijk in dat kader Begrijpelijk in dat kader
Waarheid ‘Beleidswaarheden’ Waar, feiten
Actueel Vlg. vigerend beleid Actueel
………………
Objecten/samen-
hangen/teksten
(Ruimtelijke) objecten Alles
Welke representatie CH/
landschap
Vlg. vigerend beleid /denken Aansluitend bij behoeften
III. Gebruikskant (en meer): bespreking en discussie

13. II. Aanbodkant: enkele concrete systemen in hoofdlijnen

14. CHS (Zuid-Holland)
CultGis CHAT (Utrecht)
ILC (Noord-Holland)
-”Wat zit er waarom en hoe in (of juist niet)?”
- ”Vanuit welk kader & perspectief gemaakt?”
-“Wat hadden/hebben de makers ermee voor ogen?”
-‘Wat zijn de overeenkomsten en verschillen?”
-“Wat krijgt u?”
-“Wat kan en/of moet ermee?”
-“Wat zoekt u in een bepaald geval en wilt en kunt u ermee?”
II. Aanbodkant: enkele concrete systemen in hoofdlijnen
Aanbodkant:
Gebruikskant:

15. Zuid-Holland:
Reeuwijk /
Bodegraven
Utrecht:
Kockengen
Utrecht:
Loenersloot
Noord-Holland:
Waterland
Noord-Holland:
Ronde Hoep
CHS (Zuid-Holland)
CultGis CHAT (Utrecht)
ILC (Noord-Holland)
II. Aanbodkant: enkele concrete systemen in hoofdlijnen

16. CultGis (1) - Anno november 2015
http://landschapinnederland.nl/bronnen-en-kaarten/cultgis
19 Deellandschappen, o.a.
CultGis – Landschappen (-typen) en Regio’s

17. CultGis (2.a) - CultGis in Reeuwijk/Bodegraven (nov 2015)
Reeuwijk en omgeving 2x met 'Elementen’: wat zijn en betekenen de verschillen?

18. Reeuwijk en omgeving 2x in 'Elementen’:
wat zijn en betekenen de verschillen?
CultGis (2.b) - CultGis in Reeuwijk-Bodegraven (nov 2015)
‘Elementen vanaf 1:250.000’ ‘Elementen naar landschapsvormende functie’
Relevant in dit ‘landschap’

19. CultGis (3.a) - ‘Wat is waar aanwezig’ (of niet) bepaald door de aandachtsgebieden*
*geen (meta-)info over aanwezig bij CultGis
Waterland
Ronde Hoep
Loenersloot
Kockengen
Bodegraven-Noord
Reeuwijkx

20. CultGis (3.b) - ‘Wat is waar aanwezig’ (of niet) bepaald door de Aandachtsgebieden
*Aandachtsgebieden:
-Natuurbeleidsplan (NBP) 1990:
- ‘gebieden waar het agrarische cultuurlandschap goed bewaard gebleven’
- op basis van een verkenning van de betekenis (of waarde) van het
Nederlandse landschap aan de hand van de landschapstypen
in nationaal en internationaal perspectief
-op basis van
-de typerende historische ontwikkelingen per landschapstype
-de belangrijkste 33 (soorten) historische elementen
-hun voorkomen in 57 gebieden uit de verschillende landschapstypen
-voortbouwend op de ‘landschapstypologie’ uit de jaren ‘80
‘Levend Verleden’, 1989; Natuurbeleidsplan, 1990; Nota Landschap, 1992; Rapporten Project 33 NBP, 1994-1997;
Nota Belvedere, 1999
*Belvederegebieden: grotendeels gelijk aan Aandachtsgebieden
Inhoudelijke basis CultGis: Project 33 NBP, voor (methode voor) afwegingen
binnen het Rijksbeleid o.b.v. landschapsvormende functies

21. CultGis (3.c) - ‘Wat is waar aanwezig’ (of niet) in Reeuwijk en omgeving*
*voor nationaal niveau apart sinds 2010 alleen na download
in eigen GIS zichtbaar te maken
CultGis via KICH - situatie augustus 2006
- incl. Archeologie en Rijksmonumenten

22. CultGis (4) - (1) Objecten op nationaal en provinciaal niveau
(2) Provinciaal gebiedsdekkend
=> klikken op plek: >1 objecten naar voren
In hele gebied (provinciaal): In Bodegraven-Noord ook (nationaal):
*Verkaveling/percelering => ‘Nationaal niveau’ alleen in ‘aandachtsgebieden’
Opzet +
invulling data
volgens
CultGis

23. CultGis (5) - Historische) bebouwing in Reeuwijk/Bodegraven
In hele gebied (provinciaal): In Bodegraven-Noord ook
(nationaal):
*Hist. bebouwing: => ‘Nationaal niveau’ alleen in ‘aandachtsgebieden’
Omgang met ‘tijd’
CultGis
Omgang met ‘tijd’
CHS ZH

24. CultGis (5) -
Provinciaal niveau: Nationaal niveau:
Turfwinning in Reeuwijk
*Turfwinning: binnen en buiten ‘aandachtsgebieden’

25. CultGis (6) -
Provinciaal: Nationaal:
Turfwinning in Reeuwijk
*Turfwinning: binnen en buiten ‘aandachtsgebieden’

26. CultGis (7) - Oude Hollandse Waterlinie in Reeuwijk
Provinciaal niveau: 2 van OHW, 4 objecten in totaal Nationaal niveau: geen
*Oude Hollandse Waterlinie: alleen in ‘aandachtsgebieden’ aanwezig

27. CHS Zuid-Holland (1) - Landschappen - kenmerken
http://geo.zuid-holland.nl/geo-loket/html/atlas.html?atlas=chs
x
x
x
x
x
x
x
~
~x
x

28. CHS Zuid-Holland (2) - Landschappen – kenmerken => legenda, o.a.

29. CHS Zuid-Holland (3) - Landschappen - kenmerken
*Poldersysteem => abstracte structuur met - ontginningen = polders
- ontginning-/poldergrenzen
-verkaveling als groot ondergrondvlak

30. CHS ZH => Problemen: (1) Gelijkstellen ontginningen en polders
(2) Welke tijdreferentie bij polders?

31. CHS ZH => Problemen (1) Gelijkstellen ontginningen en polders
2) Welke tijdreferentie bij polders?
Polders westelijke deel 15e eeuw Polders in 1650
Etc.

32. Vergelijking informatie CultGis CHS Landschappen - kenmerken
CultGis CHS Landschappen - kenmerken
Objecttypen Objecten
per type
Gegevens
per object
Meta-info/
-data
Inhoudelijke
info, etc.
CultGis meer dan CHS
CultGis minder dan CHS
Ene anders dan andere
Vergelijkbaar aanwezig
Ontbrekend in beide
Vergelijking van informatieaspecten (integraal en/of per gebied) :

33. CHS Nederzettingen (1) - Kenmerken

34. CHS Nederzettingen (2) - Kenmerken en Waarden
Legenda, o.a.

35. CHS Nederzettingen (3) - Kenmerken
Problemen
Oudste deel ligt
Tempel elders
Nieuwdorperweg
ontbreekt als ‘kenmerk’,
heeft wel waarde,
Andere ontbreken geheel
Middelburg bestaat al
sinds ca. 1250:
Voorbeelden ‘kenmerken’:
Voorbeelden ‘waarden’:

36. CultGis in prov Utrecht (1) => Kockengen en omgeving
Provinciaal niveau: Nationaal niveau:

37. CultGis in prov Utrecht (2) => Kockengen en omgeving
Provinciaal niveau: Nationaal niveau:

38. CultGis in prov Utrecht (3) => Kockengen en omgeving
Provinciaal niveau:
Mijdrecht, geen aandachtsgebied, 5 provinciale elementen Nationaal niveau:
2x Inundatiegebied:
-Oude Holl. Waterlinie
-Stelling van Amsterdam
1x Verkaveling
1x Wetering
+

39. CHAT – provincie Utrecht (1)
https://webkaart.provincie-utrecht.nl/viewer/ checken
(punten)
(lijnen)
(vlakken)
tuurlijk) water
Of: www.provincie-utrecht.nl/chat

40. CHAT – provincie Utrecht (2)
Excl. Militair erfgoed – vlakken Incl. Militair erfgoed - vlakken

41. CHAT provincie Utrecht (3) – Kockengen - Agrarisch cultuurlandschap
Aanklikken van
willekeurig punt:

42. CHAT provincie Utrecht (4) => Kockengen – Agrarisch cultuurlandschap
Zelfde punt als bij CultGis
CultGis: ‘Portengen’
T.o.v. CultGis:
Meer weteringen
Boerderijen
Molenbiotopen
Waterbeheersing

43. CHAT provincie Utrecht (5) => Kockengen – Agrarisch cultuurlandschap
Zelfde punt als bij CultGis

44. CHAT provincie Utrecht (6) => NW van Kockengen, in OHW-gebied

45. Pauze

46. Wat kan men krijgen, te weten komen en begrijpen?
CultGis (nationaal) CHS (Zuid-Holland) CHAT (Utrecht)
Volledigheid Ongelijk, onvolledig onvolledig Volledig(er)?
Details/algemeen Enkele details Nauwelijks details Enkele details
Concreet/abstract Concrete objecten Vooral abstract Concrete objecten
Waarheid Onwaarheden Onwaarheden Waar?
Actueel Nat. : 1999 + 2005/6
Prov.: 2008
Actuele versie: 2014 Actuele versie: 2014
Duidelijkheid Weinig uitleg over wat
en waarom wel/niet
Weinig uitleg over wat en
waarom wel/niet
Volledig(er) =>
minder uitleg nodig
Informatie ’erbij’ -Meta-info: nauwelijks
-‘Ontgonnen Verleden’
+ per (deel)landschap
-Meta-info: beetje
-Algemeen: …….. (2003)?
-Rapp.: bv. Landgoederen
-Meta-info: meer
-’Tastbare tijd’
-Rapporten?
Welke representatie
CH/ landschap
Kenmerkend voor land-
schapstype/functie
(‘wat hoort/is relevant ‘)
+ gebiedselectie
Kenmerkend voor
‘landschapstype’ (‘wat
hoort/is relevant’) +
abstract
‘Alle bekende
cultuurhistorische
elementen’ (2000)
III. Aanbod- versus gebruikskant

47. Vaak grote rol ‘landschapstypen’, maar wel allemaal anders ………..
CultGis:
Deellandschappen
(‘traditionele
landschapstypen’)
CHAT Utrecht:
Verkavelingstypen
ILC Noord-Holl.:
Landschapstypen
(‘traditionele’,
typen niet
geheel gelijk
aan CultGis?
CHS Zuid-Holl.:
‘Landschapstype’
=
Huidig type
landschaps-
inrichting/
aanzien

48. Waarvoor en hoe gemaakt/beoogd:
CultGis (nationaal) CHS (Zuid-Holland) CHAT (Utrecht)
Doel(en) Jr. ‘90: beleidsanalyses op
Rijksniveau o.b.v . bestaand
beleid
Jr. ‘90: voor doorwerking
bestaand prov. CH beleid
2000: CEK op CD-Rom
2002: CH beleidsnota
=> ook doorwerking
Voor ‘intern’/
publiek?
Beleidsmensen op Rijksniveau Provincie, gemeenten
plannenmakers, publiek
2000: plannenmakers,
div. publiek + doelen
> 2000 Publiek via KICH (Belvedere):
‘alle CH kennis/informatie’
Gedrukte CHS-kaarten met
teksten:; ‘veel CH
informatie’, ‘kwaliteit
omgeving’
2000: ‘inspiratie,
vraagbaak, stimulans’,
“ontdekkingsreis naar de
vele historische schatten”
Ca. 2004 2004: CultGis leidend voor
landschapsinformatie
(informatiemodel IMKICH)
2005: KICH publiek beschikbaar
2004: Digitale CHS, (veel)
minder teksten;
‘identiteit, kwaliteit,
leefbaarheid’
2005: Tastbare Tijd
‘inspiratie’, nieuwe
kwaliteiten’
…..: CEK via nternet
2008-2010 Prov. info (en meer) erin van
versies tot ca. 2008
…………………………
2010 Andere opzet KICH Aangevulde versie …………………………
2013-2014 Jan. 2013: KICH verdwenen
Nov. 2014: CultGis via RCE
Aangevulde versie Aangevulde versie

49. Aanbod-/maakkant Vraag-/gebruikssituaties
Grote variatie in
-Gebiedsniveaus
-Schaalniveaus
-Doelen
-Processen
-Betrokkenen
Idem in:
Informatie/kennis-
behoeften en vragen
Europa, Wereld
-……….
-……….
Landsbreed:
-CultGis
-Histland
Provincies
-NH
-ZH
-Utr
-…..
Gemeenten
-…..
-…..
Overigen
-….
-….
Aanbodkant Gebruikskant (1)

50. Aanbodkant  gebruikskant (2) => informatieniveaus
Kwaliteiten in
Informatie-/gegevensniveaus
aanbod
Volledig, details, waar,
actueel, ……
Gebied-/schaalniveaus
in denk-/werkperspectief
Nationaal
Provinciaal
Regionaal
Lokaal
Enige aggregatie/selectie
Redelijke aggregatie/selectie
Sterke aggregatie/selectie
Aggregatie en selectie van informatie:
i.s.m. procesniveaus en ‘werkers’
Hoogeland & Konijnendijk,2009

51. Aanbodkant  gebruikskant (3) - Informatieniveaus
Volledig, details, waar,
actueel, ……
Gebied-/schaalniveaus
in denk-/werkperspectief
Nationaal
Provinciaal
Regionaal
Lokaal
Enige aggregatie/selectie
Redelijke aggregatie/selectie
I.s.m. procesniveau(s) en ‘werkers’:
-Welke info gemaakt, op welk niveau(s), voor doelen?
-Welke info nodig, op welk niveau (s), voor doelen?
Bestuursniveau + Procesniveau + Soort proces
Rijk
Provincie
Gemeente
Beleid
Management
Operationeel
Beleid
Management
Operationeel
Beleid
Management
Operationeel
-Onderzoek
-Beleid
-Planning
-Ontwerpen
-beheer
Ontstaanscontext aanbod
Sterke aggregatie/selectie
Representatie: - landschap, geschiedenis, erfgoed?
volgens - kenmerkend, karakter, cult. biografie?
Kwaliteiten in
Informatie-/gegevensniveaus
aanbod

52. Aanbodkant  gebruikskant (4) - Informatieniveaus
Volledig, details, waar,
actueel, ……
Gebied-/schaalniveaus
in denk-/werkperspectief
Nationaal
Provinciaal
Regionaal
Lokaal
Enige aggregatie/selectie
Redelijke aggregatie/selectie
CultGis
(nationaal)
Bestuursniveau + Procesniveau + Soort proces
Rijk
Provincie
Gemeente
Beleid
Management
Operationeel
Beleid
Management
Operationeel
Beleid
Management
Operationeel
-Onderzoek
-Beleid
-Planning
-Ontwerpen
-beheer
Ontstaanscontext aanbod
I.s.m. procesniveau(s) en ‘werkers’:
-Welke info gemaakt, op welk niveau(s), voor doelen?
-Welke info nodig, op welk niveau (s), voor doelen?
Representatie: - landschap, geschiedenis, CH, erfgoed?
volgens - kenmerkend, karakter, cult. biografie?
Kwaliteiten in
Informatie-/gegevensniveaus
aanbod

53. Aanbodkant  gebruikskant (5)
Volledig, details, waar,
actueel, ……
Gebied-/schaalniveaus
in denk-/werkperspectief
Nationaal
Provinciaal
Regionaal
Lokaal
Enige aggregatie/selectie
Redelijke aggregatie/selectie
CultGis
(nationaal)
Context
aanbodkant
Context en
vraagsituaties
Kwaliteiten in
Informatie-/gegevensniveaus
aanbod

54. Kernpunt: ‘De juiste data en informatie voor de juiste kennis en begrijpen
voor de activiteiten, doelen en mensen in kwestie”
(Aangepaste) DIKW-piramide
‘Begrijpen’ i.p.v. ‘Wijsheid’
Begrijpen
Kennis
Informatie
Data
Teksten Foto’s

55. Aanbodkant  gebruikskant (6) : wie kan kennis en begrip krijgen?
Context
aanbodkant
Context en
vraagsituaties
!!!
???
???
CultGis

56. Aanbodkant  gebruikskant (7) => gebiedsbreedte van IS’sen
Gebied-/schaalniveaus waarop gemaakt:
Nationaal
Provinciaal
Regionaal
Lokaal
CultGis
(nationaal)
NH ZH Utr
GM GM
GM
GM GM GM GM
Kwaliteiten in
Informatie-/gegevensniveaus
aanbod

57. Aanbodkant  gebruikskant (8) => Gebruiksprojecten en hun gebieden
Gebied-/schaalniveaus landschapsinfo
Nationaal
Provinciaal
Regionaal
Lokaal
CultGis
(nationaal)
NH ZH Utr
GM GM
GM
GM GM GM GM
(1) Informatie uit diverse IS’sen nodig =>
Wat waaruit en waarom en is het voldoende?

58. Aanbodkant  gebruikskant (9) => welke info in welk project bruikbaar?
Gebied-/schaalniveaus landschapsinfo
Nationaal
Provinciaal
Regionaal
Lokaal
CultGis
(nationaal)
NH ZH Utr
Status?
GM GM
GM
GM GM GM GM
(1) Informatie uit diverse nodig =>
Wat waaruit en waarom en is het voldoende?
(2) Welke wel/niet verplicht, gezien ‘status’
En hoe goed en effectief is deze gezien de doelen?

59. Informatiekundig algemeen: Hoe goed en effectief is informatie gezien de doelen?
Bijv. CultGis en beoogde doelen: ‘Potenties of pretenties’?
CultGis Bron uitspraken Impliciet/expliciete uitspraken
>2005 Metadata bij KICH Eigen identiteit gebieden
Beleefbaarheid landschapsgeschiedenis
Landschappelijke kwaliteit
> 2010 ‘Ontgonnen Verleden’
over KICH
‘Na bestudering bent u duizenden, ontdekkingen, avonturen,
afgravingen en ontginningen rijker’
>2014 Website CultGis RCE Inzicht in wordingsgeschiedenis
Uitspraken doen over cultuurhistorische waarde van een
landschap
>2014 Metadata CultGis RCE* ‘gegevens van groot belang voor de integratie van
cultuurhistorie in bijvoorbeeld ruimtelijke planvorming’
*http://www.nationaalgeoregister.nl/geonetwork/srv/dut/search?hl=dut&#|{72fad535-9be1-4a9a-93a9-6a1a20f9ae25}

60. IV. Integratie in digitalisering bij m.n. de Omgevingswet

61. Integratie in digitalisering voor Omgevingswet  rol CultGis (1)
Omgevingswet en digitale ondersteuning
- Nieuwe Omgevingswet: m.i.v. 2018 => ‘omgevingsvergunning’
-Online inzicht in wat mag en kan op een plek
-maar ook: IS’sen bepalend voor wat wel/niet met de ruimte gebeurt: formeel, ‘bureaucratisch’
-’Laan van de Leefomgeving’ (Min. I&M) als digitale ondersteuning:
-’Digitale laan’
-een ‘huis’ per sector, o..a. ‘Cultuurhistorie’
-m.b.v basisregistraties en standaardsystemen
-programma GOAL (Gegevensvoorziening Omgevingswet Activiteiten Leefomgeving)
-deels klaar in 2018, rest tot 2024
-voor ondersteuning van de beleids- en uitvoeringsketen:
https://omgevingswet.pleio.nl/pages/view/26927832/6-toekomstbestendige-laan-van-de-leefomgeving, dd okt 2014

62. Cultuurhistorie = Monumenten, Archeologie, landschap
Integratie in digitalisering voor Omgevingswet  rol CultGis (2)

63. Cultuurhistorie = Monumenten, archeologie, landschap
-kortere termijn : Rijksmonumenten, Archeologie
-langere termijn : Landschap:
‘kenmerkende en waardevolle cultuurlandschappen’*
-volgens : Besluit ruimtelijke ordening (BRO), (nieuwe) Erfgoedwet
*Factsheet Informatiehuis Cult. Erfgoed (2014), https://omgevingswet.pleio.nl/file/download/27383702
**Inventarisatie toets- en rekeninstrumenten (2014) , https://omgevingswet.pleio.nl/file/download/27383712
Als Landschap (serieus) genoemd:
- alleen CultGis genoemd (naast Atlas Leefomgeving)
-met IMKICH als standaard met concepten, met opmerking*
“in de praktijk nog maar weinig toegepast”
=> is geen standaard, niet zo gemaakt en ongeschikt ervoor!
-” De kwaliteit en dekking van cultuurhistorische waardenkaarten van
provincies en gemeenten varieert. Deze bestanden bevatten vaak ook de
gegevens uit Archis, het Monumentenregister en CultGIS”**
Integratie in digitalisering voor Omgevingswet  rol CultGis (3)

64. *De Nijs (2014), Symposium ‘Hoezo datakwaliteit?’ , http://www.wageningenur.nl/nl/activiteit/Hoezo-datakwaliteit.htm
Beschikbaarheid: -beschikbaar voor de beoogde gebruikers,
-vindbaar, toegankelijk, etc.?
Bruikbaarheid: -duidelijk voor welke doel(en) verzameld, voldoende meta-data?
-bruikbaar in elke stap van de keten?
-voldoende gedetailleerd?
Bestendigheid: -definities gegevens (en alles eronder) helder?
-consistent en uniform (qua gebieden, periode-indeling, etc.)?
-nauwkeurigheid aangegeven + voldoen ze eraan?
-volledig en correct qua beoogde inhoud?
-gegevens actueel, actueel gehouden en tijdig beschikbaar?
-controleerbare eisen aan de gegevens?
-is gebruik verplicht, en zo ja, hoe?
-transparant: hoe tot stand, info erover beschikbaar, onderbouwing?
Toetsing van ‘de gegevens’ op datakwaliteiten*:
‘Eerst zien, dan geloven’
Integratie in digitalisering voor Omgevingswet  rol CultGis (4)

65. Integratie in digitalisering bij planning en ontwerpen
Voortschrijdende rol van digitalisering en GIS’sen in andere processen
- in planning: - Planning Support Systemen (PSS)
- (Participatieve) Planninng GIS’sen (PGIS of PPGIS)
=> zeer centrale rol van GIS’sen!
- in ontwerpen: - Digital Landscape Architecture (DLA)
- GeoDesign
=> meer (ook) andere tools en systemen
Algemene aandachtspunten:
-welk soort informatie kan er (makkelijk) in?
-wat is beschikbaar in dat soort?

66. V. Conclusies & aandachtspunten t.a.v. dit domein

67. V. Conclusies & aandachtspunten t.a.v. dit domein
*Informatiesystemen geen ‘Haarlemmer Olie’!
=> Informatie en –systemen (i.h.a.) niet algemeen, neutraal en ‘onschuldig’
=> elk eigen - perspectief
-uitgangspunten
-keuzes
=> ’Men’ gaat er echter vaak wel zo mee om, als een systeem eenmaal bestaat
*Niet/nauwelijks besef, bewustzijn en deskundigheid tav informatiekunde/-management
-Wel in de publiciteit:  Niet/nauwelijks in de publiciteit:
-het ‘maken’ -feitelijke bruikbaarheid & gebruik
-de beoogde doelen -feitelijke kwaliteiten
-het veronderstelde belang -feitelijke belang/betekenis
en bv. GIS-veld: -niet/weinig reflectie
-niet/weinig aandacht voor bruikbaarheid
Zolang ‘mensen’ intermediair bij gebruik & toepassing informatie: ‘loopt wel los’?
Als t.g.v. digitalisering IS’sen bepalend: effecten, consequenties?

68. Vragen, discussie?