Social and Ethical reflections on Companion Robotics
Smart Homes Magazine - September 2011
1. v a k m a g a z i n e v o o r d o m o t i c a & s l i m w o n e n
Nummer 4 / 2011
Prijs: € 9,95
3 t/m 7 oktober 2011
Jaarbeurs, Utrecht
Inclusief lezingen en
Domotica-paviljoen
Domotica-route
Brainport Regio
Slimste ter wereld
Smart Homes Dossier
Telemonitoring
Up-date
Slimste woning
van Nederland en
nieuwe partners
Interviews
Grip op licht
Careyn ‘Gezond thuis’
Nieuws, verslagen
en reportages
Smart HomeS magazine - november 2009 1
3. smart homes magazine inhoud
nUmmer 4 - September 2011
Beurs elektrotechniek 6
3 t/m 7 oktober, Jaarbeurs utrecht
smart homes Domotica-route 9
06
reportage
De slimste regio ter werelD 16
smart homes Project
Dossier telemonitoring 20
nieuwe participanten
in De slimste woning van neDerlanD 24
nieuwe partners 28
16 klein poelhuis installatietechniek
technasium top awarD
30
42
Buva: ‘time for a change’ 46
interview
‘grip op licht’ 48
42
interview
‘gezonD thuis’ 54
en verder:
nieuws 12
home technology event 34
ceDia 36
congres Domotica & e-health 39
48 opening amX
installatieBeDrijf tromp
stageverslag zorginstellingen
44
50
52
agenDa 56
adverteerderindex
AMX 2 Niko 10
54
BuvA 57 Pro-iD 14
D-touch 56 SchNeiDer eLectric 33
GirA 32 vercoMA 59
Leertouwer 18 ABB 60
Smart HomeS magazine - september 2011 3
4. MAANDAG 3
T/M
VRIJDAG 7
OKT. 2011
INCLUSIEF: DUURZAAM CONTACT@ELEKTROTECHNIEK
Dag van het Licht Uw markt is volop in beweging. Ontwikkelingen op het gebied van alternatieve energie,
Solarpaviljoen verlichting en domotica volgen elkaar razendsnel op. Tegelijkertijd worden er steeds strengere
eisen gesteld aan duurzaamheid en moet de kostprijs omlaag. Slimmer en efficiënter werken
Congres smart grids is key en ketenintegratie noodzakelijk. Tijdens Elektrotechniek gaan we samen aan het werk.
Domoticacongres Op de beurs vindt u het grootste aanbod van innovatieve producten die energie besparen én
Proeftuinen kostenbesparing opleveren. Het inhoudelijk programma informeert u over de duurzame oplossingen
van de toekomst. Zodat we samen aan de slag kunnen want investeren in de toekomst begint nu.
REGISTREER NU MET CODE 100.022.62
VOOR GRATIS TOEGANG OP WWW.ELEKTROTECHNIEK-ONLINE.NL
UW ONTMOETING MET ELEKTROTECHNISCHE VERNIEUWING
6. smart homes magazine evenementen
beurS elektrotecHniek 2011 - utrecHt
DuurzaaM CONtaCt @
ElEktrOtECHNIEk
VakBEurS 3 t/M 7 OktOBEr, JaarBEurS utrECHt
IN OktOBEr OPENt ElEktrOtECHNIEk VOOr DE 20E kEEr Haar DEurEN.
EEN JuBIlEuMEDItIE DIE GEHEEl IN HEt tEkEN Staat VaN DuurzaaMHEID.
Projectmanager Marloes van den Berg: “De Domotica op De beurS
afname van de voorraad fossiele brandstof- Ook Smart Homes is tijdens de beurs aanwe-
fen en verduurzaming van de maatschappij zig met een speciaal domoticapaviljoen. Het
onderstrepen de noodzaak van intelligent paviljoen bevindt zich in hal 9, stand B104
gebruik en beheer van elektriciteit. De manier en elk uur wordt daar een lezing verzorgd.
waarop we omgaan met onze energie en ener- Daarnaast is het tevens het vertrekpunt voor
gievoorziening is een belangrijk vraagstuk, de Domotica-route. Deelnemers aan de route
een vraagstuk waarvoor we juist nu op zoek laten bezoekers in de praktijk zien hoe hun
moeten naar antwoorden voor de toekomst. toepassing werkt. Corien van Berlo, directeur
Elektrotechniek is hét aangewezen platform van de stichting Smart Homes: “In Nederland
om samen na te denken over alternatieven. gebeurt er al heel veel op het gebied van
Want de noodzaak om op een intelligentere woningautomatisering, zeker in vergelijking
manier met energie om te gaan maakt ke- met de ons omringende landen. Maar het
tenintegratie en samenwerking onmisbaar.” kan meer en het kan beter. Domotica-toe-
Duurzaamheid wordt op de beurs vanuit passingen zijn nog geen standaard onderdeel
een aantal invalshoeken benaderd. Energie, geworden van het bouwproces. Gebruikers
zonne-energie, licht en domotica. moeten geholpen worden, anders vragen ze
6 Smart HomeS magazine - september 2011
7. er niet naar. De installateur kan hierbij een
belangrijke rol spelen.”
Daarnaast organiseert Smart Homes op 4
oktober in samenwerking met de uneto-Vni
een congres Domotica in de Croese zaal om
installateurs, ICt’ers, architecten, aannemers
en adviseurs te informeren over dit specifieke
onderwerp. Het congres is gratis te bezoeken
en start om 07.30 uur met een ontbijt. u dient
zich wel aan te melden voor dit congres. aan-
melden voor het congres kan via de registra-
tiemodule voor beursbezoek.
over elektrotecHniek
Elektrotechniek, richt zich op de elektrotech-
nisch installateur en de industrie. Op de beurs
worden nieuwste systemen, technologieën
en producten op het gebied van onder meer
industriële elektronica, meet-, regel- en be-
dieningsapparatuur, installatiemateriaal, ver-
lichting, bekabeling, gebouwbeheersystemen,
zonne- en alternatieve energie, industriële
automatisering en domotica gepresenteerd. energy meetS DeSign ontDekken en zien iS beleven
Het beursthema is Duurzaam contact @ Elek- tijdens de komende vakbeurs Elektrotech- legrand Nederland pakt tijdens Elektro-
trotechniek. Op de beursvloer zullen diverse niek zullen de organisaties van Hager en techniek 2011 uit met een beurspresentatie
aspecten rondom het begrip duurzaamheid Berker gezamenlijk naar buiten treden; met waarin ‘ontdekken en zien is beleven’ cen-
worden belicht. De vakbeurs Elektrotechniek één team en op één beursstand. Met de traal staan. In de stand toont het bedrijf on-
is de grootste in zijn soort in de Benelux. Ver- slogan ‘Energy meets Design’ representeert der het thema ‘Ook dit is legrand’ het brede
spreid over zes hallen zijn zo’n 400 bedrijven ‘Energy’ het bedrijf Hager; ‘meets’ staat voor assortiment aan innovatieve oplossingen en
te vinden die actief zijn in de deelsectoren het proces van de integratie en ‘Design’ geeft systemen voor laagspanningsinstallaties en
zonne- en alternatieve energie, industriële de achtergrond van leverancier Berker weer. datanetwerken. Iedere beursdag organiseert
elektronica, industriële automatisering, do- Hager biedt een breed pakket aan scha- legrand Nederland twee gratis lezingen op
motica en verlichting. Iedere sector kent weer kelmateriaaloplossingen onder de naam de stand. Met de uitgebreide beurspresenta-
zijn eigen ontwikkeling. Berker by Hager. Producten die voorheen tie beoogt legrand Nederland de verwach-
alleen via Berker werden verkocht. tingen van installateurs, adviseurs en mede-
algemeen directeur van Hager, rianne Van werkers van de groothandel te overtreffen en
lieshout: “Waar Hager meer staat voor het wil het bedrijf bezoekers kennis laten maken
kloppend hart, het functionele hart van de met de volle omvang van het legrand pak-
verschillende oplossingen, voor oplossin- ket. Centraal staan verschillende complete
gen die energie de gebruiker kan bieden, oplossingen voor onder andere kantoren,
staat Berker voor emotie en passie. Voor het woningen, hotels en industrie.
karakter van de gebruiker, in welke vorm
dan ook. uitbundig of gereserveerd. Precies netwerk van profeSSionalS op elek-
zoals het bij de gebruiker past.” trotecHniek 2011
openingStijDen Managing Director van Berker, roger Claes- kNX geeft installateurs en system integrators
Maandag 3 oktober: 10.00 - 17.30 uur sen vult haar aan: “Berker by Hager staat die met kNX werken een herkenbaar profiel
Dinsdag 4 oktober: 10.00 - 17.30 uur voor Hollandse synergie in optima forma. tijdens de vakbeurs Elektrotechniek 2011.
Woensdag 5 oktober: 10.00 - 17.30 uur Eén bedrijf met een productengamma dat Bijna dagelijks leveren kNX Professionals
Donderdag 6 oktober: 10.00 - 19.30 uur elkaar duidelijk versterkt. Met infrastructu- projecten op die met de wereldstandaard
Vrijdag 7 oktober: 10.00 - 17.00 uur rele oplossingen van Hager die vaak on- voor domotica zijn gerealiseerd. Een greep
zichtbaar zijn. Oplossingen die met Ber- uit deze projecten – de kandidaten voor de
Meer informatie op: ker een gezicht krijgen in een passende kNX Professionals award 2011 – zal in de
www.elektrotechniek-online.nl uitstraling.” stand van kNX te zien zijn.
Smart HomeS magazine - september 2011 7
8. Programma congres
‘domotica’, 4 oktober (registra-
tie vooraf noodzakelijk)
07.30 – 08.30 uur
ontvangSt met ontbijt
08.30 – 08.45 uur
inleiDing
door voorzitter theo wubbolts –
hoofdredacteur Smart Homes magazine
08.45 – 09.30 uur
Domotica eiSt zijn plek op (einDelijk)!
maarten van der boon & eric Hamers –
uneto-vni vakgroep Do-it
Grote maatschappelijke thema’s als duur-
zaamheid en de hoge kosten van de zorg
zorgen voor een stijgende belangstelling
in Domotica en ICt als ‘helpende oplossing’.
Domotica en ICt kunnen zogenaamde ‘inte- Domotica is slechts een container- - Wat zijn de valkuilen?
grale oplossingen’ bieden. Maar wat zijn dat begrip! - Wat doe je als installateur zelf?
eigenlijk? En wat leveren deze de klant op? En coen kijk in de vegt – niko projects nederland bv - uitbesteden of samenwerken?
niet in de laatste plaats: wat is de rol van de en alexander brinkman – niko bv. - Heb ik vertrouwen van mijn opdrachtgever?
installateur hierin? Eric Hamers en Maarten Onze samenleving verandert sneller en ingrij- - Hoe komen we tot een succesvol project?
van den Boon geven u graag hun visie, maar pender dan ooit tevoren. De laatste jaren zien Een lezing dus met veel raakpunten uit de
zijn ook benieuwd naar de uwe… we duidelijk een aantal trends. zuiniger met dagelijkse praktijk, waarmee zowel de instal-
energie omgaan, veranderende familiesitua- lateur als de opdrachtgever zijn voordelen
09.30 – 10.15 uur ties zoals samengestelde gezinnen, vragen kan doen.
zonDer knX geen toekomStvaSte om individuele oplossingen. Doordat mensen
gebouwautomatiSering steeds ouder worden en langer thuis (willen) 11.45 – 12.15
Harm laarhoven – knX professional bij blijven wonen, moet hun huis aangepast wor- ipaD integratie, kanSen of beDreiging?
elektrokern Solutions den aan deze gewijzigde situatie. Niko biedt mike metz – mr Domotica
Het protocol kNX, een wereldwijd gecertifi- praktische oplossingen voor deze veranderin- De lezing zal in gaan op de mogelijkheden van
ceerde standaard, is de belangrijkste rand- gen in onze samenleving. Dit doen wij vanuit integratie van de iPad als ‘add-on’ of stand-
voorwaarde voor een toekomstvaste inves- een geheel eigen visie die start bij waar het alone integratie. Het gebruik van losse app’s
tering in woning- of gebouwautomatisering. werkelijk om gaat: klantbehoeften in plaats of integratie van meerdere functionaliteiten
zeker als de Europese norm EN 15232 straks van vergaande (veelal ingewikkelde) techniek. onder 1 app. Voor wie is de iPad geschikt en
van kracht wordt, is integrale gebouwauto- waar moet je hem niet voor willen gebruiken?
matisering essentieel om een gebouw met 11.15 – 11.45 Commerciële kansen van de iPad en de is-
Energielabel a te kunnen opleveren. auto- Domotica: wHat’S in tHe name? sues die je tegen kan komen bij integratie van
matisering volgens de standaard kNX is een Henk Hazeleger – leertouwer bv – Domutron een iPad in een domotica omgeving. Verder
bewezen techniek en heeft verreweg het Hoe maak je een domoticaproject tot een suc- zal er binnen de presentatie aandacht zijn
grootste draagvlak in de installatiewereld. cesvol project en de oplossing tot volledige voor enkele geslaagde en minder geslaagde
tevredenheid van de eindgebruiker? Deze voorbeelden.
10.15 – 10.30 uur lezing gaat over praktijkervaringen vanuit de
pauze met koffie/tHee installateur en systeemintegrator. De spreker 12.15 – 12.30 uur
kent beide werelden vanuit zijn werkervaring. afSluiting
10.30 – 11.15 De volgende aspecten zullen in deze lezing door voorzitter theo wubbolts –
De inStallateur alS ambaSSaDeur voor de revue passeren: hoofdredacteur Smart Homes magazine
veranDerenDe woonbeHoeften - Waar begin ik en wat moet ik doen?
8 Smart HomeS magazine - september 2011
9. Domoticaroute
(stand per 1 september 2011, complete lijst wordt op de stand van Smart Homes uitgereikt)
DeeLNemerS
B.e.g. lUxomat Hal 12 StanD a010
Uneto-Vni Hal 9 StanD C040
Domotica route import en distributie van de visualisatie-software iriDiUmmoBile Hal 7 StanD a075
van iridium mobile voor Nederland en België. DUoteCno Hal 12 StanD e029
Smart Homes, nationaal Kenniscentrum voor iridiummobile is een high-end softwarepakket aBB Hal 12 StanD C130
Domotica & Slim Wonen, staat van 3 t/m 7 ok- voor de visualisatie van vele soorten domotica- tHeBen Hal 12 StanD C060
tober op de beurs elektrotechniek te Utrecht. omgevingen en -protocollen; onder meer KNX, elBo teCHnology Hal 9 StanD B040
middels het Domotica Paviljoen (30m²) zal amX, crestron, modbus, Helvar, iSYGLt en vele
Smart Homes het thema domotica promoten. anderen. Niet alleen voor de woningbouw, maar
Dit doen wij door: ook voor utiliteit en industriële toepassingen. te- weer vele nieuwe noviteiten naast een gehele
in het algemeen bezoekers informeren op de vens is iridiummobile geschikt voor de besturing nieuwe lijn schakelmateriaal (Glas, corian, alu-
stand (hal 9 B104); van alle soorten audio en Video, via infrarood-, minium), interface naar galaxy en aritech alarm
het dagelijks verzorgen van lezingen op het serieel- of iP-koppeling. installatie. ook nieuwe audio interface voor Bose,
paviljoen zelf; i: www.iridiummobile.nl B&o, Xantech, Nuvo en nog vele merken. tevens
het organiseren van een Domotica Congres zal ook de nieuwe energiemeting
op 4 oktober; BeDrijfSnaam: elBo teCHnology BV gepresenteerd worden. Laat uw
en het uitzetten van een domoticaroute. StanD: Hal 9 – B040 verassen door dit uitgebreide huis
omschrijving: automatisering systeem.
Wat is de bedoeling van de domoticaroute? elbo technology levert intelligente oplossingen i: www.duotecno.nl
Bezoekers aan het Domotica Paviljoen kunnen op het gebied van comfort en veiligheid voor
een leaflet meenemen met een overzicht van de woningbouw. met ‘ipervoice’ biedt elbo een BeDrijfSnaam: tHeBen neDerlanD
diverse aangemelde domoticaleveranciers. zo geïntegreerde systeem voor domotica, deurcom- StanD: Hal 12 – C060
kunnen bezoekers op eigen initiatief de ge- municatie, camerabewaking en toegangsbeheer omschrijving:
wenste stands bezoeken en domotica beleven! met elektronische sleutels. Hetzelfde systeem dat theben: van passie naar innovatie – ontdek 90
wordt toegepast voor communicatiegemak en jaar technologie. met ca. 700 medewerkers, waar-
**StartPuNt** ter beveiliging van de 3.000 appartementen in
het olympisch dorp
van 550 in Haigerloch te Duitsland, vijf doch-
terondernemingen in europa en vestigingen in
BeDrijfSnaam: Smart HomeS in London. ruim 50 landen wereldwijd, behoort theben tot
StanD: Hal 9 – B104 i: www. ‘s werelds toonaangevende fabrikanten van KNX
omschrijving: elbotechnology.nl gebouw systeemtechniek, verlichtingsregeling,
Stichting Smart Homes is het Nationaal Kennis- klimaatregeling en tijdregeling. met het ‘energy
centrum voor Domotica & Slim Wonen. BeDrijfSnaam: Beg neDerlanD BV Saving ideas’ concept, is theben gefocust op
Sinds 1993 houdt Smart Homes zich bezig met de StanD: Hal 12 – a010 duurzaamheid en efficiënt energiegebruik.
ontwikkeling van slimme, begrijpelijke en toegan- omschrijving: i: www.theben.de/nl
kelijke technologische oplossingen en diensten B.e.G. werd opgericht in 1975 en fabriceerde
in de persoonlijke woon- en leefomgeving. Deze aanvankelijk noodverlichting. in 1986 zijn de
kennis wordt onder andere overgedragen door de activiteiten uitgebreid met de ontwikkeling en
organisatie van congressen en beurzen, de uitgave productie van bewegingsmelders. Nu is B.e.G. BeDrijfSnaam: HateHa eleKtro-
van een vakblad en het tonen en laten beleven een internationale onderneming met wereldwijd teCHniSCHe HanDelonDerneming BV
van de mogelijkheden van Domotica middels verkoop kantoren. Het leveringsprogramma van Stand: Hal 12 – B010
de demonstratiewoning “De Slimste Woning van B.e.G. omvat bewegingsmelders, aanwezigheids- omschrijving:
Nederland”. Verder is er een domotica partnercom- sensoren, automatische armaturen, nood- en JuNG is al bijna 100 jaar fabrikant van schakelma-
munity opgericht. Kennisopbouw vindt zowel veiligheidsverlichting en net- terialen en domoticasystemen. met het gebouw-
plaats via het netwerk als via onderzoek. Smart werkproducten. beheersysteem JuNG KNX biedt zij intelligente
Homes is betrokken bij diverse onderzoeksprojec- i: www.beg-luxomat.com B.E.G. oplossingen in de diverse fraaie vormgevingen
ten, op nationaal en internationaal niveau. van haar programma’s. op onze stand vindt u
i: www.smart- BeDrijfSnaam: DUoteCno o.a. de nieuwe KNX Smart Pilot touch Pc’s met
homes.nl StanD: Hal 12 – e029 de nieuwe Facility Pilot 3 en de nieuwe universele
omschrijving: bedienstructuur voor alle KNX displays van JuNG.
BeDrijfSnaam: iriDiUmmoBile.nl Duotecno staat voor huis automatisering waarbij i: www.hateha.nl & www.smart-housing.nl
StanD: Hal 7 – a075 gebruikersgemak en stabiliteit in het hoogste
omschrijving: vaandel staat. ook dit jaar presenteert Duotecno
Smart HomeS magazine - september 2011 9
11. BeDrijfSnaam: aBB B.V. kanten kunt u vinden op de beursvloer. – c060) en WaGo Nederland (Hal 8 – D040).
StanD: Hal 12 – C130 aBB (Hal 12 – c130); aycontrol (Hal 12 – F094) Verder kunt u de volgende KNX Professionals
omschrijving: B.e.G. Luxomat (Hal 12 – a010); Berker/Hager vinden: D-touch (Hal 12 – F094); meerdan (Hal
aBB Benelux is de lokale vertegenwoordiging van (Hal 12 – e088); Gira (Hal 12 – e044); isolectra 12 – a037) en iridium mobile (Hal 7 – a075).
het wereldomvattende aBB-concern. De aBB- (Hal 7 – D050); Jung (Hal 12 – B010); Somfy i: www.knx-professionals.nl
medewerkers zijn professionals op het gebied (Hal 12 – a018); Schneider electric (Hal 8 –
van de kernactiviteiten van aBB: transmissie B040); Steinel (Hal 11 – D084) theben (Hal 12
en distributie van elektriciteit, proces- en pro-
ductieautomatisering, gebouwen- installaties,
elektrische, elektronische en installatietechnische
LeZiNGeN oP Het DomoticaPaViLJoeN
producten en systemen. Zij kennen de lokale maanDag 3 oKtoBer en Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen op het
markt; zij begrijpen uw wensen en behoeften en DonDerDag 6 oKtoBer gebied van zorg, energiemanagement, veiligheid,
vertalen deze naar passende oplossingen. De lo- tHema DomotiCa & energie – comfort en entertainment? Wat zijn de ervarin-
kale Benelux-vestigingen kunnen daarbij een be- KanSen Voor De e-inStallateUr gen met domotica?
roep doen op de technologische milieubewuste
knowhow en de internationale r&D-faciliteiten 11.00 – 11.30 UUr 12.00 – 12.30 UUr
van het wereldwijde DomotiCa: De StanD Van zaKen DomotiCa & zorg
aBB-concern. Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen op het met de inzet van technologie in de zorg kunnen
i: www.abb.nl gebied van energiemanagement, veiligheid, we de toekomstige uitdagingen van een vergrij-
zorg, comfort en entertainment? Wat zijn de zende bevolking en een krappere arbeidsmarkt
BeDrijfSnaam: Uneto-Vni ervaringen met domotica? het hoofd bieden. Daarnaast is technologie ook
StanD: Hal 9 – C.040 een middel om cliënten langer in staat te stellen
omschrijving: 12.00 – 12.30 UUr om de eigen regie te behouden en zo zelfstandig
Do-it is een ambitieuze en actieve Vakgroep bin- DomotiCa & energiemanagement kunnen blijven te wonen.
nen uNeto-VNi. De Vakgroep vertegenwoordigt Belicht allerlei aspecten van het gebruik van
ruim 200 installateurs die zich bezig houden met domotica, Smart Grids en slimme netwerken 13.30 – 14.00 UUr
intelligente woning- en/of gebouwautomatise- binnen de woning. Hierbij wordt ook gekeken DomotiCa: De StanD Van zaKen
ring en ict. naar de invoering van de slimme meter en de Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen op het
i: www.uneto-vni.nl integratie van W en e binnen de woningbouw. gebied van zorg, energiemanagement, veiligheid,
comfort en entertainment? Wat zijn de ervarin-
13.30 – 14.00 UUr gen met domotica?
DomotiCa: De StanD Van zaKen
BeDrijfSnaam: BtiCino a groUP BranD Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen op het 14.30 – 15.00 UUr
legranD gebied van energiemanagement, zorg, veilig- gaming Voor De nieUWe generatie
StanD: Hal – 12.C088 heid, comfort en entertainment? Wat zijn de Senioren
omschrijving: ervaringen met domotica? oud word je vanzelf. Gezond oud worden is een
Bticino, de sleutel tot stijlvol wonen hele opgave. Steeds vaker wordt gekeken naar
my Home domotica, een handige oplossing voor 14.30 – 15.00 UUr de mogelijkheden die gaming biedt voor oude-
al uw wensen. WaarSCHUWenDe lamPen en VerleiDen- ren. Deze presentatie laat zien wat de voordelen
Kiezen voor Bticino my Home is kiezen voor De roBotS: effeCtieVe BeïnVloeDing Van kunnen zijn van het inzetten van games bij het
het uitrusten van een huis met een intelligent energieBeSParenD geDrag behoud van de cognitieve, motorische en sociale
domotica systeem. een domotica systeem dat Hoe energiebesparend gedrag gestimuleerd functies.
voordelen biedt op het vlak van technologie, kan worden door robots, avatars (mensachtige
toepassingen en design. Nu is het moment aan- gezichten op een beeldscherm), lampen die van 15.00 – 15.30 UUr
gebroken om al deze voordelen te ontdekken en rood naar groen veranderen en andere verlei- roBotiCa Komt tHUiS
te gebruiken, dankzij de ervaring en technologie dende technieken. Hoe en hoe snel robotica wordt ontwikkeld weten
van een betrouwba- we nog niet. technische ontwikkelingen gaan
re partner: Bticino. WoenSDag 5 oKtoBer en snel: motion, vision, intelligentie. Voetballende
i: www.bticino.nl VrijDag 7 oKtoBer robots gaat prima. De uitdagingen voor de zorg-
tHema DomotiCa & zorg – sector zijn om robots betaalbaar, betrouwbaar
BeDrijfSnaam: Knx neDerlanD KanSen Voor De e-inStallateUr en zinvol te maken. Welke taken kunnen robots
StanD: Hal 12 – f100 vervullen en hoe gaan zorggevers en zorgnemers
De wereldwijd erkende domoticastandaard KNX 11.00 – 11.30 UUr met deze ontwikkelingen om?
wordt door meer dan 250 fabrikanten onder- DomotiCa: De StanD Van zaKen
steund en toegepast. onderstaande KNX-fabri-
Smart HomeS magazine - september 2011 11
12. smart homes magazine nieUWs
EminEnt vErniEuwt control panEl voor vErlichting En
alarmsystEEm in huis
het e-Domotica control panel voor de bedie- lezen, of juist gedimd licht voor een gezellige
ning van verlichting en alarm in huis heeft een avond met vrienden. op het e-centre staan alle
volledige restyling ondergaan. het vernieuwde verlichtingsscenario’s, die dit comfort in de wo-
control panel voor e-Domotica van het neder- ning mogelijk maken. scenario’s voor verlichting
landse merk Eminent is vanaf heden verkrijgbaar en apparatuur zijn naar eigen wens in te stellen.
in nederland en België. het domoticasysteem van Eminent creëert behal-
luxe en veiligheid in huis zijn binnen handbereik ve comfort ook veiligheid in huis. Bij een inbraak
met het uiterst betaalbare e-Domotica van het springen de lampen aan, gaat het alarm af en
nederlandse merk Eminent. via het control panel start een beveiligingscamera met het opnemen
is het mogelijk om lampen en andere apparaten van beelden. ook stuurt e-Domotica een alarm-
aan of uit te zetten. Een compleet alarmsysteem melding per sms, telefoon of e-mail. hierdoor
met camerabeveiliging en rookdetectie zorgt kan de eigenaar van de woning direct in actie te
voor een snelle alarmering bij inbraak en brand. komen. het alarmsysteem is naar behoefte in te
tevens helpt e-Domotica stroom te besparen, richten met e-Domotica bewegingssensors, deur-
door sluipverbruik tegen te gaan. voorganger heeft het e-centre 2 een smaller contacten, beveiligingscamera’s en rookmelders.
het nieuwe e-Domotica control panel e-centre 2 touchscreen voor de bediening van verlichting met de introductie van het nieuwe e-Domotica
heeft een slank design met glossy witte elemen- en het alarmsysteem. voor september 2011 kon- control panel start Eminent de grootschalige
ten. Bij de restyling is gekeken naar de laatste digt Eminent een belangrijke gratis update aan, campagne ‘nu eindelijk voor iedereen’ om ne-
trends op het gebied van vormgeving, zodat die ook de interface van het control panel vol- derland en België bekend te maken met de luxe
het control panel zich goed leent om een cen- ledig vernieuwt. van e-Domotica.
trale plek in huis in te nemen. anders dan zijn raak het e-centre 2 aan voor fel licht om te Voor meer informatie www.eDomotica.nl
KijK in DE vEgt BEnoEmD tot BEstuursliD Bij wDtm
Coen Kijk in de coen Kijk in de vegt, general manager bij niko “wij zijn enorm verheugd op de benoeming
Vegt, general projects, leverancier van toepassingen voor geïn- van coen Kijk in de vegt als bestuurslid van
manager bij tegreerde woonzorgtechnologie, is volledig thuis de wdtm. niko projects heeft in nederland
niko Projects in deze branche. hij zal deelnemen in het bestuur, een bewezen track record op het gebied van
is onlangs be- voorgezeten door han-michiel verroen, dat de woon- en zorgtechnologie, waardoor Kijk in de
noemd tot be- strategische richting van de organisatie bepaalt. vegt over een gedegen hoeveelheid (commer-
stuurslid bij de het bestuur fungeert tevens als aanspreekpunt ciële) ervaring op het gebied van intelligente
brancheorgani- voor de leden en het behartigt de belangen van woon- en zorgtechnologie beschikt,” aldus
satie wdtm (wo- de vereniging richting stakeholders. Daarnaast han-michiel verroen, voorzitter wdtm. “Zijn
nen, Diensten en geeft wdtm mede richting aan afspraken op nati- kennis en ervaring zal voor alle belangheb-
techniek voor onaal en internationaal niveau over standaarden benden van wdtm van waarde zijn. met de
mensen). en protocollen. groeiende vraag naar woonzorgtechnologie
wdtm is de brancheorganisatie waarin zorgor- Door de aanstelling van Kijk in de vegt, die een door de toenemende vergrijzing en budget-
ganisaties, zorgcentrales, leveranciers, instal- diepgaande branchekennis met zich meebrengt, taire beslissingen vanuit Den haag, zal de rol
lateurs, woningbouwcorporaties en adviseurs versterkt wdtm haar bestuur en bekrachtigt zij van wdtm steeds belangrijker worden en is
samenwerken om het gebruik en de inzet haar visie voor de komende jaren. een sterk bestuur hierbij essentieel.”
van woonzorgtechnologie te bevorderen en “naast mijn werk als general manager bij niko
de kwaliteit in de keten te verbeteren en te projects vind ik het belangrijk om de kennis in ne-
borgen. Door de constante wijzigingen in derland op het gebied van woonzorgtechnologie
de subsidieregelgeving, kostenbesparingen te waarborgen en waar mogelijk te verbeteren.”
vanuit Den haag en de toenemende vergrij- zegt coen Kijk in de vegt. “De positie die wdtm
zing van de samenleving, wordt de rol van in de branche inneemt maakt dat zij hiervoor
deze brancheorganisatie steeds belangrijker. een goed platform biedt,” aldus Kijk in de vegt.
12 Smart HomeS magazine - september 2011
13. nieUWs smart homes magazine
thEBEn is het mogelijk om via de KnX ot box de voor-
waarden voor de ketelsturing naar de ketel te
zenden. nieuw is dat niet alleen een master ruim-
theben ag teregeling maar ook een behoefteafhankelijke
presenteert optimalisatie van de voorregeling mogelijk is,
een universele waarbij alle ruimten betrokken kunnen worden.
interface voor Evenzo efficiënt is de boilerwater verwarming
KnX en open- met solar installatie, waar bijvoorbeeld weers-
therm cv ke- voorspellingen met te verwachten zonneschijn
tels. De ot-Box bij de verwarming van het boilerwater meege-
kan als master nomen kan worden in de berekening De energie
voor de opentherm cv-ketels in combinatie met geoptimaliseerde legionella bescherming verhin-
een KnX-ruimteregeling worden ingezet. derd onnodig verwarmen van het boilerwater
De KnX-ot-interface van theben verbindt de bij naar de legionella veiligheidstemperatuur.
de gasketels veelal toegepaste opentherm-Bus
met de KnX-bus. De interface kan als master voor
Eenvoudige inbedrijfstelling door de uitneem-
bare busaankoppelaar en het fabrieksmatig geïn- philips
de opentherm ketel dienen in combinatie met tegreerde betonvloer droogprogramma volgens monitorEn
een KnX-ruimtethermostaat. status- en storings- de Din-norm.
meldingen kunnen bijvoorbeeld via de theben
varia 826 KnX worden weergegeven. gelijktijdig Voor meer informatie www.theben.de/nl/ televisie en internet is met de nieuwe philips
221tE2l voortaan maar met één klik van elkaar
verwijderd. Deze lED-monitor heeft een hDmi-
Buva topstrEam vEntilatiEroostErs aansluiting, geluid in stereokwaliteit met moder-
ne, aanraakgevoelige bediening en voor tv-fans
nu optionEEl mEt gEDEElDE die ook graag gebruik maken van het web, is er
BinnEnKlEp
nauwelijks een gemakkelijkere manier denkbaar
om te schakelen tussen deze twee werelden vol
entertainment.
Dit zijn enkele van de sterke punten die de nieu-
we philips 221tE2l te bieden heeft:
Deze philips-monitor beschikt over een full
hD lcD/lED-scherm met een resolutie van
1920x1080 pixels. De lED-technologie garan-
deert natuurlijke kleuren, terwijl de smartcon-
trast ratio van 20.000.000:1 betekent dat u veel
details ziet, zelfs in de donkere scènes.
Deze monitor met ingebouwde tv-tuner kan
zowel analoge vga als hDmi-signalen verwerken.
Dankzij de aanraakgevoelige bedieningstechno-
logie gaat het schakelen tussen deze twee bron-
nen bovendien gemakkelijk. De smartimage-
functie zorgt ervoor dat het beeld op het scherm
altijd van de juiste kwaliteit is. smartsound kiest
altijd de meest geschikte gebruiksmodus voor
ideale geluidsweergave.
Deze nieuwe, hDmi-ready philips-monitor laat
u genieten van multimedia op zijn best, terwijl
incredible surround u van alle kanten een unieke
het bekende Buva ventilatierooster topstream over de ventilatie in de woning. het zelfrege- geluidservaring biedt. De mpEg4 hD-tv-signalen
is nu optioneel leverbaar met een gedeelde bin- lende topstream ventilatierooster is toepasbaar worden ontvangen via de DvBt-tuner.
nenklep. De topstream, die onzichtbaar achter binnen de verschillende Buva vital air systems, De philips 221tE2l (22-inch) is nu verkrijgbaar in
de buitengevel wordt geplaatst, wordt met deze de energiezuinige Buva ventilatiesystemen met de grotere elektronicawinkels, voor de adviesprijs
optie extra comfortabel. vooral bij langere venti- een hoge Epc reductie. van € 225 (incl. Btw). Een soortgelijk model, de
latieroosters geeft de gedeelde binnenklep extra 191tE2, zal op de markt worden gebracht voor
bedieningsgemak en bewoners meer controle Voor meer informatie www.buva.nl een prijs van € 179.
Smart HomeS magazine - september 2011 13
14. smart homes magazine nieUWs
ooK wago KiEst voor liDmaatschap KnX nEDErlanD
wago nederland uit apeldoorn heeft zich aangemeld als lid van KnX nederland. basis van KnX is
het bedrijf is daarmee het dertiende bedrijf dat zich in nederland aansluit bij het wenselijk, en
het netwerk dat de wereldwijde standaard KnX in nederland vertegenwoordigt. steeds vaker ook
het leveringsprogramma van wago voor de KnX-markt bestaat voorname- noodzakelijk, om
lijk uit speciale modules voor het wago-i/o-systEm 750. Dit is het kleinste, KnX-componenten
modulair opgebouwde, veldbusonafhankelijke i/o-systeem voor decentrale aan Ethernet, lon
automatisering. of andere veldbus-
in de alsmaar groeiende markt voor woning- en gebouwautomatisering op systemen te kop-
pelen. wago heeft
hiervoor de KnX/tp1-busklem beschikbaar. Deze wordt, net als iedere
andere busklem, ook in een wago-eiland ingezet en in een mum van tijd
surFnEt puBlicEErt zijn KnX-apparaten twee-aderig aangesloten.
rapport ‘EEn duurzamE tevens is het mogelijk om met wago-i/o-systemen KnX-netwerken met
datasnelheden tot 100 mbaud op te bouwen. Dit is te realiseren met de
start’ hogEr onDErwijs programmeerbare KnX/ip-controller, wanneer deze samen met een KnX-
En onDErZoEK Focust op tp-busklem wordt ingezet. via deze controller kan men, door gebruik
te maken van beschikbare bibliotheken, elke functie voor verlichting,
vErDuurZaming ict zonwering of klimaat programmeren. vooral voor de installatiebedrijven
in de utiliteitsmarkt, die met het KnX-protocol in steeds grotere projecten
SUrFnet publiceerde het rap- ict. De special interest group omvangrijke delen van de gebouwautomatisering verzorgen, is wago
port ‘een duurzame start’. groene ict is een kennisgemeen- een belangrijke partner.
Het rapport, dat door tno is schap rondom duurzame ict-in-
geschreven in opdracht van novatie in het hoger onderwijs
SUrFnet, helpt iedereen bij en onderzoek. Een groot aantal
aangesloten onderwijs- en on- experts en inhoudelijk geïnteres-
derzoeksinstellingen die met seerden bundelen en delen de
het onderwerp duurzaamheid aanwezige kennis en ervaringen
aan de slag wil maar niet goed en werken samen met collega’s
weet waar te beginnen. Het rap- uit andere hoger onderwijsinstel-
port schetst een groot kader en lingen om vergroening van en
focust vervolgens op de werk- door ict in onderwijs, onderzoek
omgeving van de it-manager en bedrijfsvoering te bevorderen.
van een grote onderwijsinstel-
ling die de opdracht krijgt de SUrF en duurzaamheid
iCt te verduurzamen. Het rap- Duurzaamheid en het verant-
port is gratis te downloaden via woord omgaan met menselijke
de website van SUrFnet. en natuurlijke bronnen is niet
meer weg te denken in maat-
‘Een duurzame start’ gaat in schappelijke discussies. het be-
op vragen zoals ‘wanneer is lang van dit onderwerp heeft
ict duurzaam?’, ‘hoe kun je de er toe geleid dat groene ict en
duurzaamheid van ict meten of duurzame ontwikkeling één van
verantwoorden?’ en ‘wat zijn hui- de speerpunten is geworden in
dige methoden of maatregelen het surF meerjarenplan 2011-
om duurzaamheid van en met 2014. surF, dat bestaat uit surF-
ict te bereiken?’. net, surFdiensten en surFfoun-
special interest group groene dation, levert hieraan een actieve
ict surFnet roept instellingen op bijdrage.
met duurzaamheid aan de slag te Download ‘Een duurzame start’
gaan en ervaringen te delen via Voor meer informatie
de special interest group groene www.surfnet.nl
14 Smart HomeS magazine - september 2011
15. nieUWs smart homes magazine
niKo projEcts En vrEDEnBErgh
niko Projects voorziet 124 service- en zorg 124 appartementen maakt vredenbergh tot een
appartementen in Vredenbergh, Breda van van de grootste gerealiseerde wooncomplexen
gebouw- en woningautomatisering. Dit maakt waar door de inzet van gebouw- en woningauto-
Vredenbergh tot een van de grootste gerea- matisering voorzien wordt in levensloopgeschikt
liseerde serviceresidenties voor levensloop- wonen.
geschikt wonen
De 124 appartementen opgeleverd in fase twee
in opdracht van woningbeleggingsfonds ves- zijn net als de eerdere appartementen voorzien
teda heeft niko projects onlangs 124 huurap- van gebouw- en woningautomatisering van niko systeem op ieder gewenst moment kan worden
partementen in gebouw ii van serviceresiden- projects. ieder appartement heeft een touch uitgebreid met extra diensten en oplossingen,
tie vredenbergh in Breda voorzien van de niko screen bedieningspaneel, welke volledig geïn- zoals personenalarmering en bellen met familie
projects gebouw- en woningautomatisering. in tegreerd is met de video-intercom, beltableau en mantelzorgers. Dit maakt de woningen wer-
het voorjaar van 2009 werden al 102 service- en en deurontgrendeling in het gebouw. ook zijn kelijk levensloopgeschikt en draagt bij aan een
zorgappartementen in hetzelfde complex van domotica functies voor bijvoorbeeld verlichting toekomstvaste oplossing.
deze oplossing voorzien. middels een plattegrond op het touch screen be-
serviceresidentie vredenbergh is een totaal dieningspaneel geïntegreerd. het bedieningspa- “De wens van serviceresidentie vredenbergh
woon-, welzijns- en zorgconcept aan de rand van neel biedt ook mogelijkheden voor videobellen om een volledig woon-, zorg- en welzijnscon-
het centrum van Breda, met als doel de bewoners met medebewoners. voor additionele veiligheid cept toe te passen gaf ons de gelegenheid om
van alle comfort en veiligheid te voorzien zodat zijn er drie spionnetjes (cams) in de woningen de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van
men zo lang mogelijk zelfstandig kan blijven geïnstalleerd. Bewoners krijgen toegang tot het woon- en zorgtechnologie te implementeren.
wonen. in de eerste fase van vredenbergh heeft gebouw, de eigen woning, algemene ruimten niko projects is de enige leverancier die zo’n
niko projects 102 levensloopgeschikte apparte- en de parkeergarages middels rFiD (radio Fre- uitgebreid scala van geïntegreerde gebouw- en
menten voorzien van gebouw- en woningauto- quency iDentification)-tags. Een van de belang- woonautomatisering toepassingen kan leveren”,
matisering. De recente oplevering van nog eens rijkste eigenschappen van de technologie dat het aldus paul Dahlmans, projectleider bij vesteda.
“met de afronding van de laatste fase hebben
wij hier een serviceresidentie neergezet die vol-
vErstErKing positiE tKh En mEXtal in ledig levensloopgeschikt is en voorzien is van
alle comfort.”
ZorgsystEmEn “vesteda heeft met vredenbergh een totaal
woonconcept voor 55-plussers neergezet die
tKh en mextal maken bekend dat zij overeen- voor de zorg- en de security-sector. Building so- bewoners naast comfort en faciliteiten ook de
stemming hebben bereikt met betrekking tot de lutions zijn te onderscheiden in drie subsegmen- service en veiligheid biedt om zo lang mogelijk
overname van 90% van de aandelen in mextal ten: building technologies, security systemen en zelfstandig te kunnen wonen,” aldus coen Kijk in
Bv door de tKh group n.v., gevestigd te haaks- connectivity systemen. de vegt, general manager van niko projects. ”het
bergen. continue aandacht voor onderzoek en ontwikke- is uiteraard van belang dat de ouderen gemak-
mextal is gespecialiseerd in het leveren van to- ling zorgt voor een producten- en dienstenpakket kelijk met de technologie om kunnen gaan. Een
taaloplossingen, viedome, binnen de gezond- dat technologisch geavanceerde oplossingen 80-plus bewoner van vredenbergh heeft ons
heidszorg. uitgangspunt hierbij is dat de diverse waarborgt. tKh is met haar bedrijven wereldwijd laten zien hoe hij razend snel ‘flitste’ over het
systemen ten behoeve van observatie, (akoesti- actief. De groei concentreert zich op Europa en scherm om ons te tonen hoe het werkt. naarmate
sche) bewaking, beeldcommunicatie, sociale alar- azië. over 2010 behaalde tKh met 3.706 mede- de zorgbehoefte van de bewoner toe neemt,
mering en videocare binnen een totaalconcept werkers een omzet van € 894 miljoen. zullen ook de functionaliteiten meegroeien.
integraal kunnen worden aangeboden. met de acquisitie versterken mextal en tKh hun Dit is mogelijk omdat onze technologie flexibel
technologiebedrijf tKh group nv (tKh) is een productportfolio voor zorgoplossingen. mextal opgebouwd is. hierdoor wordt de zelfredzaam-
internationaal opererende groep ondernemin- beschikt over een eigen technische servicedienst heid van de bewoners aanzienlijk verlengd en
gen, die zich heeft gespecialiseerd in het creëren en een 24x7 help-desk. De totaaloplossingen van kunnen zij veel langer genieten van hun eigen
en leveren van innovatieve telecom, Building en mextal worden onder meer onder de eigen merk- woonomgeving.”
industrial solutions. namen mextal en viedome vermarkt. mextal richt
Building solutions ontwikkelt, produceert en zich op bestaande intramurale zorginstellingen
levert oplossingen op het gebied van efficiënte als ook op woon-/zorgpartijen die extramurale
elektrotechniek voor toepassing binnen gebou- oplossingen inzetten ten behoeve van het langer
wen tot aan technische systemen die, gekoppeld zelfstandig thuis blijven wonen.
aan software, efficiencyoplossingen aanbieden
Smart HomeS magazine - september 2011 15
16. smart homes magazine reportage
Ad vAn Berlo
ZuID-OOST BRABANT:
DE SlImSTE REGIO
TER wERElD!
BEGIN juNI 2011 wERD DE BRAINpORT REGIO IN NEw YORk DOOR HET ICF (INTEllIGENT COmmuNITY FORum) uITGE-
kOZEN TOT SlImSTE TER wERElD! ER IS IN DE AFGElOpEN mAANDEN IN DIVERSE mEDIA VEEl AANDACHT BESTEED AAN
HET BEHAlEN VAN DEZE pRIjS. SmART HOmES mAGAZINE GAAT IN DIT NummER mEER IN Op DE ACHTERGRONDEN EN
DE BETEkENIS ERVAN VOOR SmART HOmES, DE REGIO EN HEEl NEDERlAND.
E
lk jaar wordt er door het ICF, een inter- jaren zijn onder andere Stockholm, Taipeh,
nationale denktank over breedband Glasgow, New York en Singapore in de prij-
en innovatie, een prijs toegekend aan zen gevallen. De regio Zuidoost Brabant, met
die regio die zich het meest profileert Eindhoven en Helmond als grote steden, bevat
op dit gebied. Telkens stelt men een ander ook grotere plaatsen als Nuenen, Best, Son
thema voor, waarop regio’s zich speciaal kun- & Breugel, Geldrop en Veldhoven, waar veel
nen profileren. Na aanmelding en voorselectie ICT-gerelateerde bedrijvigheid plaats vindt.
komt de organisatie tot een 7-tal genomineer- Al jarenlang is deze z.g. Brainport regio een
den, die uitvoerig bezocht worden door een van de drie grote motoren van de nationale
jurylid. Voor 2011 was de speciale focus op economie, tezamen met de regio’s Amsterdam
ICT en gezondheidszorg. In de voorgaande en Rotterdam.
16 SmArt HomeS mAgAzine - september 2011
17. De Brainport regio deed dit jaar voor de derde een enorme prikkel en steun in de rug van alle
keer mee en was steeds bij de laatste 7. In het
werkbezoek van het jurylid Robert Bell, in het medewerkers en bedrijven in deze regio, die met
voorjaar 2011 aan de regio Eindhoven, zijn
ASml, philips, de Tu/e, GGzE, living labs in iCt en met name met toepassingen in e-health en
Eindhoven en Nuenen en vele andere instel-
lingen bezocht. Robert Bell logeerde in De gezondheidszorg bezig zijn
Slimste woning van Nederland in de tuin van
het Evoluon. uiteraard kon hij daar zelf enkele
dagen kennis maken met slimme woon- en
leefoplossingen en e-health. SociAl mediA zijn in de nabije toekomst. Vervolgens werd
Een bijzondere presentatie ging over het ge- door levy namens Continua Alliance een
verScHuiving door tecHnologie bruik van social media door Cisco zelf. Het memorandum voor samenwerking met de
Voorafgaand aan de prijsuitreiking in New bedrijf maakt gewoon slim gebruik van het Brainport regio ondertekend. Bij Continua
York werd door Brainport een studiereis naar feit dat de meeste medewerkers een Face- zijn wereldwijd veel toonaangevende grote
de Silicon Valley nabij San Francisco geor- book pagina hebben, twitteren en op linkedIn bedrijven aangesloten, die zich gezamenlijk
ganiseerd. Vanuit de regio ging een brede staan. Daarbij ziet het bedrijf nu al dat Twit- beijveren voor standaardisatie op het gebied
delegatie uit de zorg, onderwijs, universiteit, ter een belangrijk communicatiemiddel is. van e-health. Hoewel iedereen lid kan wor-
ICT aanbieders, gemeentelijke en provinci- De traditionele media worden nog niet los den als hij de hoge lidmaatschapsfee betaalt,
ale overheid mee. Zo werd Cisco bezocht, gelaten, maar door het hele concern erkent lijkt dit in praktijk nauwelijks haalbaar voor
wereldwijd bekend van Internet routers en men de kracht van social media. Zo worden kleine en middelgrote bedrijven. Via een prin-
andere producten voor connectiviteit, maar ook al machines ingezet om na te gaan wat cipe overeenkomst met de Brainport regio
wellicht nog minder bekend op het gebied er steeds wereldwijd over Cisco getwittered hoopt de Continua groep op deze manier
van de gezondheidszorg. De deelnemers kre- wordt. De pR afdeling heeft speciaal opgeleide wat meer openheid te bieden aan de klei-
gen bij Cisco niet alleen presentaties van spe- communicatiemedewerkers die daar weer op nere bedrijven. Smart Homes zal in het najaar
cialisten, die gewoon voor de groep stonden, reageren, wanneer nodig. Ook YouTube wordt 2011 Nederlandse mkB’ers bij elkaar brengen
maar ook op afstand van specialisten van steeds meer actief gebruikt. Het komt nu al om gezamenlijk te bezien hoe concreet ge-
Cisco, die in andere vestigingen verbleven. voor dat Cisco’s CEO zelf actief 3 min. filmpjes bruik gemaakt kan worden van de Continua
Dit gebeurde met behulp van zeer grote vi- laat opnemen, die vervolgens via YouTube de guidelines (Belangstellenden kunnen alvast
deoconferencing installaties: aparte verga- wereld over gaan. een mail met hun interesse richten aan: info@
derruimtes, waarbij 5-6 m brede TV schermen Tenslotte doet Cisco ook zelf volop ervaring smart-homes.nl).
achter een tafel zijn opgesteld en waarbij de op in de wereld van de gezondheidszorg. Alle
ervaring van ‘telepresence’ zodanig is dat je Cisco werknemers kunnen terecht bij Cisco uitreiking
het gevoel hebt dat de spreker echt in de zaal Health Care voor hun normale gezondheid- In New York kwamen we met 6 andere regio’s
aanwezig is. Cisco gebruikt deze zeer geavan- schecks en diverse behandelingen. De gege- samen voor een driedaagse bijeenkomst die
ceerde en prijzige systemen al geruime tijd vens van de medewerkers worden niet ge- leidde tot de prijsuitreiking van het ICF aan
voor communicatie tussen haar werknemers bruikt t.b.v. personeelsbeleid. wel probeert de Brainport regio. De uitreiking vond plaats
in de diverse vestigingen wereldwijd. Het Cisco hiermee alle facetten van de gezond- in de Steiner studio’s. Eerst werden de burge-
gaf ons een duidelijk gevoel van waarnaar heidszorg zelf onder de knie te krijgen en meesters van de genomineerde steden/regio’s
onze primitieve huidige beeldcommunica- worden diverse nieuwe technologieën, zoals nog aan de tand gevoeld in een openbare
tiesystemen in de komende jaren dooront- EpD’s, telemedicine en telehealth consultaties zitting en vonden tijdens een congres nog
wikkelen. Cisco gaf verder inzicht in de vele geprobeerd. allerlei lezingen plaats. Voor de Brainport
nieuwe mogelijkheden die breedbandtech- regio traden burgemeester Rob van Gijzel
nologie en Internet onze maatschappij in de StAndAArdiSAtie e-HeAltH van Eindhoven en wethouder Yvonne van
komende jaren bieden in de pogingen om De studiereis werd in New York vervolgd met mierlo van Helmond gezamenlijk op. mede
wereldwijd de sterk toenemende kosten van een bezoek aan pwC (price waterhouse & Coo- door de inspanningen van o.a. philips Health-
de gezondheidszorg te beteugelen. Duidelijk pers). David levy, een van de belangrijkere care, ASml, Tu/e, Simac en vele andere grote
is dat er dankzij die technologie een enorme consultants, hield daar voor het reisgezel- spelers vanuit de industrie maar ook door de
verschuiving kan en zal plaatsvinden: van schap een voordracht over globale trends medewerking van veel zorginstellingen in de
algemene ziekenhuiszorg naar meer speci- in de gezondheidszorg. Eigenlijk is er overal regio Eindhoven om mede te fungeren als
alistische ziekenhuiszorg en huisartsenzorg, hetzelfde aan de hand: vergrijzing en een living lab, konden wij ons onderscheiden. Hoe-
van huisartsenzorg naar meer thuiszorg en sterk toenemende vraag naar verzorgend en wel wel een beetje verwacht en uiteraard zeer
zelfzorg, en uiteraard een verschuiving van verplegend personeel. Ook levy gaf aan dat gehoopt, was de spanning op het eind toch
zorg naar preventie. e-health en telemedicine van groot belang om te snijden. De ontlading bij het gehele "
SmArt HomeS mAgAzine - september 2011 17
18. gezelschap was zeer groot toen de Brainport
regio als winnaar uitgeroepen werd.
WAt Betekent deze prijS voor de regio
zuidooSt BrABAnt en nederlAnd?
In de eerste plaats natuurlijk een enorme prik-
kel en steun in de rug van alle medewerkers
en bedrijven in deze regio, die met ICT en
met name met toepassingen in e-health en
gezondheidszorg bezig zijn. De grote publi-
citeit, die het behalen van deze prijs heeft
Jurylid robert Bell in gesprek met wethouder Yvonne van mierlo en burgemeester rob van gijzel.
opgeleverd, maakt deze regio weer beken-
der en zal het makkelijker maken om nieuwe ten dossiers en moderne diagnostische en cu- en nieuwe technieken bijkomen en/of andere
bedrijvigheid aan te trekken en nog meer te ratieve technologieën, kan leiden tot enorme vervangen. De Brainport regio gaat hiermee
investeren in de huidige bedrijven en onder- verschuivingen in de gezondheidszorg: veel de komende tijd zeker aan de slag en hoopt
zoekinstellingen. maar ook heeft deze studie- meer op afstand, veel betere communicatie, door haar impulsen ook de rest van Nederland
reis de deelnemende zorgorganisaties, kennis- veel meer en betere data en informatie ter in deze nieuwe innovatiegolf in de zorg te
instellingen en bedrijven ervan doordrongen beschikking etc. De kunst is natuurlijk ook prikkelen dan wel direct te betrekken.
dat intensieve samenwerking tussen al deze om deze technische ontwikkelingen goed in
sectoren, met open innovatie als uitgangs- te bedden in de organisaties en de nieuwe Noot: De deelnemers aan deze studiereis dan-
punt, tot interessante nieuwe concepten en manieren van werken. Daarvoor zijn groot- ken Brainport (in het bijzonder peter portheine
oplossingen kan leiden. Daarnaast is nog eens schalige proeftuinen nodig en is commitment voor de inhoudelijke organisatie) en de ge-
onderstreept dat echte breedband connecti- nodig van veel betrokkenen. Niet in de laatste meente Helmond (in het bijzonder johann
viteit, gekoppeld aan de nieuwste camera- en plaats van zorgverzekeraars, zorgkantoren en Beelen voor de logistieke organisatie) voor
screentechnieken, elektronische zorg/patiën- gemeenten, omdat er nieuwe handelwijzen het welslagen van deze missie.
Méér dan installateur
Werken aan doordachte oplossingen Vanuit onze disciplines Elektrotechniek, Procesbesturing, Telematica, Beveiliging en
Dankzij een vergaande integratie is er in de elektrotechniek steeds meer onze discipline Domotica kunnen we steeds vaker binnen één projectteam opereren en
mogelijk. Systemen worden gekoppeld, bestaande technieken in ‘nieuwe’ vakgebieden dat heeft een duidelijke meerwaarde. U hoeft uw verhaal maar één keer te vertellen.
toegepast. Met als resultaat meer comfort, veiligheid, efficiëntie en rendement. Maar U kunt op één adres terecht. En u bent verzekerd van een totaaloplossing op maat.
zulke doordachte oplossingen ontstaan niet zomaar. Daar is een basis voor nodig. Waar ons brede portfolio tekort schiet, schakelen we graag externe specialisten voor u
Expertise en ervaring. Innovatief denken. Kennisontwikkeling. En vooral: de grenzen in. Ook wanneer het gaat om een aanverwant vakgebied als werktuigbouwkunde.
tussen disciplines overschrijden. Precies waar Leertouwer zich op richt
• Elektrotechniek • Procesbesturing • Telematica • Beveiliging
Leertouwer b.v. Albert Plesmanstraat 38 Barneveld Telefoon: 0342 42 51 51 www.leertouwer.nl
18 SmArt HomeS mAgAzine - september 2011
19. BEURS DOMOTICA & SLIM WONEN
23
& 24 november, Evoluon Eindhoven
De Beurs Domotica & Slim Wonen toont als uniek nationaal
platform de slimste technologische toepassingen en diensten
voor de woon-, leef- en zorgomgeving aan een geïnteresseerd
professioneel publiek.
Op 23 en 24 november 2011 is er een breed exposantenaanbod
van ca 130 stands aanwezig in het Evoluon te Eindhoven. Ook
worden er een vijftigtal inhoudelijke lezingen verzorgd en
vindt de uitreiking van de Smart Homes Award plaats, voor BEURS
het beste gerealiseerde domoticaproject van Nederland. DOMOTICA
& Slim Wonen
Heeft u vanuit uw professie te
met maken met Domotica & Slim Wonen,
dan mag u deze beurs niet missen!
WWW.BEURSDOMOTICAENSLIMWONEN.NL
20. smart homes magazine project commonwell
Wil Rijnen
HoofD bIEDEn aan maaT-
scHappElIjkE uITDaGInG
EEn HuIsarTs DIE auTomaTIscH GE-
alarmEErD worDT als EEn paTIënT
EEn krITIEkE bloEDDruk HEEfT,
of EEn DIabETEsvErplEEGkunDIGE
DIE op afsTanD uw suIkErspIEGEl
EvaluEErT, Is sInDs EnkElE jarEn
GEEn scIEncE fIcTIon mEEr. ook In
nEDErlanD bEHorEn DErGElIjkE
DIGITalE DokTErsbEzoEkEn al ToT
DE rEalITEIT. smarT HomEs onDEr-
zoEkT al ruIm 10 jaar In Tal van
naTIonalE En EuropEsE projEcTEn
HoE nIEuwE vormEn van E-HEalTH
DE zElfrEDzaamHEID En DE kwa-
lITEIT van lEvEn kunnEn vErbE-
TErEn, En HoE DEzE InnovaTIEvE
TElEmonITorInG TEcHnoloGIEën
En DIEnsTEn bEsT ToEGEpasT wor-
DEn In slImmE wonInGEn, zoDaT
zorGbEHoEvEnDEn lanGEr THuIs
kunnEn blIjvEn wonEn.
T
elemonitoring is een samentrekking en doorgestuurd worden. De patiënt wordt
van het Griekse ‘tele’ wat afstand be- dan voorzien van controleapparatuur, waar-
tekent en ‘monitoring’ uit het Engels mee lichaamswaarden als gewicht, bloed-
dat vertaald wordt als controleren of druk, suikerspiegel, etc. gemeten worden,
volgen. Telemonitoring wordt dus best om- die vervolgens worden doorgestuurd naar de
schreven als het toezicht houden op patiënten zorgverlener. Deze controleapparaten kunnen
die zich op een andere locatie bevinden dan zowel geïmplanteerd zijn, zoals een pace-
de zorgverlener. Telemonitoring is een vorm maker met een monitoring functie, als niet
van eHealth, een overkoepelende term die geïmplanteerd, bijvoorbeeld een weegschaal
alle verschillende categorieën van zorg op of een bloeddrukmeter.
afstand omvat. In aanvulling op de objectieve meetgege-
Doordat fysiek contact met de patiënt ont- vens, worden in de meeste telemonitoring
breekt, verrichten zorgverleners geen licha- systemen ook subjectieve vragen opgenomen
melijk onderzoek maar zijn ze afhankelijk met betrekking tot de gezondheid en het
van wat de patiënt vertelt. Ter ondersteuning welzijn van de patiënt. Deze combinatie van
kunnen wel biometrische gegevens gemeten objectieve en subjectieve data is vergelijkbaar
20 SmaRt HomeS magazine - september 2011
21. met de informatie die tijdens een niet-elek-
tronische afspraak tot stand komt. op basis
hiervan kan de zorgverlener feedback geven
aan de patiënt, snel ingrijpen in noodsituaties,
of het behandelingsplan aanpassen.
In de meeste gevallen worden bloeddruk,
hartslag, gewicht, bloedglucosewaarden en
hemoglobine gecontroleerd, maar telemoni-
toring is in staat om informatie te presenteren
over alle vitale functies, zolang de patiënt over
de nodige meetapparatuur beschikt. afhan-
kelijk van de ernst van de toestand van de
patiënt kan de zorgverlener deze statistie-
ken op dagelijkse of wekelijkse basis volgen,
en overeenstemmend de beste behandeling
bepalen.
telemonitoRing in de oudeRenzoRg
Telemonitoring is vooral een zinvolle toe-
passing bij vaak voorkomende chronische
(cardiovasculaire en respiratoire) aandoenin-
gen, zoals diabetes, astma, copD en hart-
falen. Deze chronische ziektes vormen een
enorme belasting voor de gezondheidszorg.
In combinatie met de vergrijzing vormt dit
een directe bedreiging voor het huidige ge-
zondheidszorgsysteem. Een oudere bevolking
is statistisch gezien vatbaarder voor chroni-
sche aandoeningen die verzorging op lange
termijn vereisen. bovendien wordt de actieve
bevolking steeds kleiner, zodat ook het aantal
zorgverstrekkers per patiënt afneemt. Daarbij telemonitoring toepassingen, kunnen een naast het volgen van chronisch zieken, wordt
komt nog dat een oudere – en dus economisch aanzienlijke bijdrage leveren om het hoofd telemonitoring ook ingezet om bij een zie-
minder actieve bevolking – minder in staat is te bieden aan deze maatschappelijke uitda- kenhuisopname een goede nazorg te waar-
om de gezondheidszorg te financieren. In de ging. Door een vroege waarneming en een borgen, om zo te vermijden dat de toestand
volgende jaren vormt deze demografische nauwkeurige opvolging van aandoeningen opnieuw verslechtert, en de kosten nog hoger
ontwikkeling voor ieder land zonder enige kan een verslechtering van de toestand, en oplopen. bovendien biedt telemonitoring ook
twijfel een grote uitdaging. de daarbij oplopende behandelkosten, ver- mogelijkheden voor valdetectie, valpreventie
nieuwe eHealth technologieën, waaronder meden worden. en het traceren van mensen met een dwaal-
problematiek, door het volgen van de locatie,
EHEalTH het evenwicht en de loopsnelheid.
ook in nederland zijn al meerdere telemoni-
telemonitoring: Het op afstand toezicht houden op de lichaamswaarden van patiënten toring initiatieven opgestart. De toepassingen
die niet op dezelfde locatie zijn als de zorgverlener. in ons land bevinden zich voor het grootste
telecoaching: Het begeleiden van patiënten op afstand aan de hand van regelmatige deel in een experimenteel stadium of worden
contactmomenten, bijvoorbeeld voor fysiotherapie of psychologische hulp. voorlopig slechts op beperkte schaal ontwik-
telezorg: Het aanbieden van zorg op afstand zodat ouderen of mensen met een beperking keld. wanneer deze projecten succesvol blij-
zelfstandig in hun huis kunnen blijven wonen zonder direct contact met de zorgverlener. ken, wordt getracht deze uit te breiden naar
teleconsultatie: Het raadplegen van een zorgverlener op afstand door een patiënt of een grotere gebruikersgroepen. met behulp van
andere zorgverlener. deze nieuwe telemonitoring aanpak kan kwa-
Telediagnose: Het stellen van een diagnose op afstand, voornamelijk in onherbergzame liteit en veiligheid in de follow-up geboden
gebieden. worden, die de huidige instellingen moeilijk
teleradiologie: Het verzenden van de resultaten van medische beeldvorming. kunnen evenaren. smart Homes speelt een
telechirurgie: Het op afstand opereren van patiënten door gebruik te maken van robots. voorname rol in verschillende van deze nati-
onale en Europese telemonitoring projecten.
SmaRt HomeS magazine - september 2011 21
22. smart homes magazine project commonwell
Wil Rijnen
binnengekomen waarden met de vooropge- telemonitoRing oveRHyped?
stelde grenswaarden. wanneer deze grens- uit onderzoek komt nog een onduidelijk
waarden worden overschreden, of wanneer uit beeld naar voren of patiënten nu baat heb-
de vragen blijkt dat er iets mis gaat, wordt de ben bij telemonitoring (of juist niet). Hoewel
case manager onmiddellijk verwittigd. Deze sommige systemen de mooie verwachtin-
neemt vervolgens contact op met de patiënt, gen niet kunnen waarmaken, en hoewel uit
en houdt de situatie de komende dagen extra sommige onderzoeken het nut niet bewe-
in de gaten. wanneer deze situatie blijft aan- zen kan worden, duiken er toch steeds meer
houden of wanneer een noodwaarde bereikt succesvolle resultaten op. uit het spaanse
wordt, schakelt de case manager de huisarts onderzoek carmE (juni 2010) blijkt dat cHf-
of cardioloog in. Door deze vroege waarne- patiënten die thuis het interactieve telemo-
ming van dreigende ‘decompensatie’ kan nitoringsysteem philips motiva gebruikten,
alerter gereageerd worden; de behandeling minder tijd in het ziekenhuis doorbrachten.
wordt gestart voor de toestand verslechtert, De resultaten tonen een daling van 68% in
en de kans op een dure ziekenhuisopname het aantal ziekenhuisopnamen, terwijl het
en intensieve nazorg wordt beperkt. Door aantal verblijfsdagen in het ziekenhuis met
dagelijks zelf te meten zijn de patiënten zich 73% was afgenomen. Hierdoor worden grote
CommonWell meer bewust van hun eigen lichaamswaarden, kosten bespaard. bovendien ondervonden
binnen commonwell, een Europees eHealth- en zijn ze minder onzeker. Het spreekt voor zij een flinke verbetering in de kwaliteit van
project, werkt smart Homes samen met pozob zich dat het de patiënt en zijn omgeving een hun leven. Een onderzoek bij 160 belgische
(praktijkondersteuning zuidoost brabant) en geruster gevoel geeft wanneer het hart als het hartpatiënten (maart 2011) toont aan dat zij
sHoko (stichting Huisarts organisatie kem- ware voortdurend wordt bewaakt. tot 3 keer minder kans hebben op vroegtij-
pen en omstreken) aan een telemonitoring aan de hand van de medische statistieken van dig overlijden als ze hun hartslag, bloeddruk
systeem voor ouderen met chronisch hart- een andere groep cHf-patiënten, die enkel en gewicht via een draadloze verbinding op
falen (cHf). In nederland en belgië lijden reguliere zorg gebruiken, wordt nagegaan afstand laten volgen. bij terminale hartpa-
zo’n 200.000 mensen aan deze aandoening. of dit telemonitoring systeem een positieve tiënten, van wie de gezondheidstoestand
veel cHf-patiënten vertonen regelmatig een invloed heeft op de gezondheid, de frequentie werd gevolgd via telemonitoring, bedroeg
plotselinge verslechtering, ‘decompensatie’ en duur van ziekenhuisopnames, de levens- het sterftecijfer maar 5%, terwijl de kans op
genoemd, waarvoor een dure opname in het verwachting en de kwaliteit van leven. overlijden bij patiënten met gewone nazorg
ziekenhuis noodzakelijk is. wanneer zij het
ziekenhuis verlaten, lopen zij een verhoogd
risico op vochtopstapeling in de longen en
in de voeten. regelmatige controle bij de
huisarts en de cardioloog zijn van cruciaal
belang voor de levensverwachting van de
patiënt. vaak zien we dat vooral ouderen
moeilijkheden hebben om een huisarts of
cardioloog te bezoeken. omdat ze moeilijk
te been zijn, geen auto meer kunnen rijden
of dat ze hun afspraak vergeten. als er op dat
moment sprake is van vochtopstapeling, kan
dat op korte termijn tot de dood leiden. om
dit te voorkomen, wordt met behulp van in-
novatieve apparatuur toezicht gehouden op
de lichaamswaarden van een 70-tal patiënten
met hartfalen in de regio zuidoost brabant.
Dagelijks moeten zij via een klein computertje
enkele vragen beantwoorden over hoe ze zich
voelen, en meten ze zelf hun gewicht, hartslag
en bloeddruk. Deze meetgegevens worden
samen met hun antwoorden doorgestuurd
naar een team van case managers, dat deze
informatie nauwlettend bijhoudt.
Het computersysteem vergelijkt continu de
22 SmaRt HomeS magazine - september 2011