Más contenido relacionado
Similar a آموزش کارآمد علم ارگونومی در برنامه مطالعه مهندسی صنایع
Similar a آموزش کارآمد علم ارگونومی در برنامه مطالعه مهندسی صنایع(20)
Más de Siamak H. Mehrabani
Más de Siamak H. Mehrabani(6)
آموزش کارآمد علم ارگونومی در برنامه مطالعه مهندسی صنایع
- 1. Procedia
Social and Behavioral Sciences
Available online at www.sciencedirect.com
Procedia – Social and Behavioral Sciences 174(2015)3204-3209
همایش4102
علم کارآمد آموزشصنایع مهندسی مطالعه برنامه در ارگونومی
0
Marek Bures
،مکانیک دانشکده ،صنایع مهندسی و مدیریت گروه
Univezitni 22, Pilsen 30614,چک جمهوری
:چکیده
.باشد می ،چک جمهوری شرایط در ارگونومی علم آموزش بر متمرکز خالقانه آموزشی ی دوره پیشرفت مورد در مقاله این
باشند شده ساخته جهانی بنایی زیر گرایشات با که ها کشور از بسیاری در توان می را شده مطرح ی دوره اگرچهه .دیددف
و مفرح زمان هم بتواند که است ای نوآورانه محتویات خلقهمهای تئوری ،دوره سازی آماده طی در .باشد آموزشی
علم مسائل فهم بهتر تضمین برای ایی ساختارگرایانهشد گرفته بکار ،ارگونومیهسفارشات اساس بر دوره این همچنین .
ی جامعه فدراسیون و ارگونومی علم المللی بین ی جامعه.است شده تدوین ،ارگونومی علم اروپایی
©4102توسط شده منشر .کنندگان تهیهElsevier Ltdلیسانس تحت عام دسترس در مقاله این .CC BY-NC-ND.باشد می
دانشگاه حوزه در مقاله این مسئولیتSakarya.است
انسانی دیجیتالی های مدل ،مجازی آموزش ،ساختارگرایانه ،عالی تحصیالت ،ارگونومی علم :کلیدی کلمات
1.معرفی
.باشد می چک جمهوری در یافته توسعه علمی های رشته بیشترین از یکی عنوان به حاضر حال در ارگونومی علمعلم
طبق ارگونومیIEAمخفف که(International Ergonomics Association, 2000)گونه بدین ،باشد می
،سیستم یک عوامل و ها انسان بین ما های العمل عکس فهم با مرتبط علمی رشته :است شده تعریف
من به طراحی های روش و ها داده ،ها العلل علت ،تئوری های بردن کار به تخصص وانسانی سالمت کردن بهینه ظور
سیستم کلی عملکرد وتاسیس از بعد .باشد میآوریل در اروپایی اتحادیه4112ها گذاری قانون همه تا بود الزم ،
قوانین با مطابقEU.شوند سازگار
1
+:تلفن .نویسنده با مکاتبه های راه024-131-717171+ :فاکس ،024-311-037044
:رایانامهburesm@kpv.zcu.cz
- 2. Marek Bures / procedia – Social and Behavioral Sciences 174 (2015) 03204 - 3209
2
اگ .شد داده پوشش سازی سازگار در که بود هایی حیطه از یکی ارگونومی علم توسط کار حین در ایمنینزدی رچهک
به01.داریم ارگونومی علم تجربی کاربرد قواعد در اندوخته چندین همچنان ،است شده انجام روند این که است سالوضعیت
ارگونومی علم محصوالت مورد درمحصوالت طراحی در زودتر ارگونومی علم ،المللی بین های شرکت عملکرد به بنا .نیست بد زیاد
اکنون هم .شد گنجاندهب کهگوییم می ارگونومی علم فرآیند آن همحصول طراحی از آن کاربرد ،شدهفعل و واقعی بسیار این وی
.استقوانیین و گذاری قانون های نامه آیین تفسیر،متخصصان از کوچک گروهی ًاصرف خاطر همین به و نیست آسان همیشه
تجا در را ارگونومی قواعد و اصول تفسیر توانایی که.باشند می موجود ،دارند را عمل و رت
متوسط ًانسبت و بزرگ تولیدی های بنگاه دارایی از بخشی عنوان به همچنان ارگونومی علم که است این حقیقت
استدرجه فقدان اثر بر کهایچک جمهوری در پروانه اخذ های دوره یا مخصوصباشد میدیگر کشور چند مورد در (که
نیز اروپایی منطقهاعتبارنامه هیچ .)است صادقCPEای حرفه ارگونومی علم در گواهینامه شورای از،ی اعتبارنامه هیچ
Eur. Ergعلم اروپایی فدراسیون های جامعه از( ارگونومیFEES،)بریتان ارگونومی علم جامعه از چارتی هیچ یا،غیره و کبیر یا
یا وبرای آکادمیک شده تایید های برنامه همچنیناین در ها دانشگاه در تحصیل .باشد نمی موجود نیز ها ارگونومیست آموزش
مه .باشد می صنایع مهندسی مطالعه های برنامه یا محصول طراحی در تخصصی موضوع چند صورت به ًالمعمو حوزهندسی
صنایع.باشد می کابر صنایع گرو در همچنان تولید از اعظم قسمت چون ،شود می متمرکز ارگونومی علم فیزیکی بعد بر اغلب
پیشر برای پروپازال یک موثر اقدام برای،متعادل ارگونومیک ی دوره و فتدانشگاه در صنایع مهندسی مطالعه برنامه لوای تحت
West BohemiaدرPilsenعنوان به ،.است شده ارائه اینجا در مقاله
2.پژوهش روش
اغلب صورت به هنوز چک جمهوری های دانشگاه در تحصیلکه همانطور .است سنتیBarbosa (Barbosa, 2012)
که است این غالب باور .است اطالعات درست حقیقت فهم بدون ، تکرار و کردن حفظ اساس بر تدریس های روش ،کرد ارائه
مدرس،الزمه علمجای فرآیند صورت به آموزش نوع این لذا .دانند نمی چیزی آموزان دانش دیگر طرفی از ولی دارد راگیری
تدریس اطالعات این ولی کنند می کسب را صحیح دانش آموزان دانش صورت این در .باشد می آموزان دانش ذهن در اطالعات
جایشان زودی به و ماند نمی آنها اذهان در زیادی مدت شده.داد خواهند دیگر اطالعات به را
ا را خود دانش مردم که است استوار باور این بر .است ساختارگرایانه تئوری یا ساختارگرایانه رویکرد ،تر شایستهزتجربه
خو شخصی هایک است این ساختارگرایانه روش تاثیر .گیرند می دمسائل حل برای را آموزان دانش هپیچیده های محیط در
آمادهکند می(Al-Huneidi,2013)دانش خلق و ساخت در آنها .در مدرس نقش .تواناترند ،خود فهم و شخصی تجارب پایه بر
آنها و بفهمند را دانش آموزان دانش تا کند کمک و عمل راهنما عنوان به بایستی می وی .است حیاتی بسیار فرآیند یادگیری
پی دست بهتر درکی و فهم به تا کند هدایت را.کنند دا
جدول در ساختارگرایانه ای پایه های تئوری0اند شده خالصه(Janjai, 2012).
- 3. Marek Bures / procedia – Social and Behavioral Sciences 174 (2015) 03204 - 3209
3
جدول0ساختارگرایانه های تئوری از استفاده با شده طراحی یادگیری های فعالیت
یادگیری منشاءیادگیری های فعالیت
0-جدید دانشی ایجاد
4-واقعی یادگیری
2-رویکردمحور فعالیت
2-فعل و گروهی فرآیندعضوی انفعال و
0-را خود قبلی تجارب ،موضوع مورد در تا شود خواسته آموزان دانش از
کنند تعریف;هایی راه ارئه برای آموزان دانش کردن ترغیب همچنین و
.آنها تبحر و عالیق با مطابق جدید دانش یادگیری برای
4-با آموزان دانش تا دهید اجازهمثال برای ،شوند رو به رو واقعی شرایط
.کالس در موجود مسائل
2-راه این که کنند ایجاد را دانش خودشان تا شود خواسته آموزان دانش از
مطالعه جمله از هایی فعالیت طریق ازو مصاحبه ،پژوهش ،مستندات
.باشد می آزمایشات
2-هر که کنند کار گروهی صورت به که آموزان دانش کردن مکلفکدام
شامل2تا6گروه اعضای تک تک توسط کار هر و دارد عضو آموز دانش
.شود می سنجیده
2-قانون از تا شود خواسته آموزان دانش ازPDCA:از عبارتند کهPlan,
Do, Check, Act،هدف به دستیابی جهت خود کار کنترل برای
.کنند استفاده
جدید آموزشی دوره ساختن حین در عظیمی کمکاین .است شده پنهان ،موردی های مطالعه در ،ساختارگرایانه تئوری با
.باشد آموزان دانش فعال بینش ترغیب و تشویق همچنین و تئوریک های اندیشه برای اساسی و پایه توانند می تجربی های مثال
توسط شده انجام بررسی ،مثال برای(Eroglu et. al., 2013)روی بر97از آموز دانشدانشگاه صنعتی طراحی های گروه
نتایج میانه ارزش .بود ارگونومی علم آموزش از نارضایتی /مندی رضایت بر معطوف پژوهشی زمینه کنار در ترکیه در مختلف های
4.6از2عینی و ملموس دالیل خصوص در .است میانگین از بودن تر پایین دهنده نشان که بود نمره-دهنده بازتاب که
نارضایاست آموزان دانش تی-:شود می تقسیم شاخه پنج به( است صالحیت فاقد مدرس21.4%ناکافی کاربردی مطالعات ،)
(20.7%( است نبوده مناسب صنایع طراحی برای درسی برنامه ،)21.4%( است بوده کوتاه آموزشی دوره زمان مدت ،)2.9%در )
( شده شناخته ضعیف درسی برنامه نهایت21.4%ای از .)نتایج نکه ببینیم توانیم می"مطاکافی نا کاربردی لعات"عنوان به
مهمترینبه ،اند کرده دریافت آنها که آموزشی اکثر که است موضوع این از حاکی ها پاسخ از بسیاری .باشد می شناخته عنصر
طراحی آموزش برای که است بوده این آنها کلی باور و عقیده .اند بوده تئوری عمده صورتباید ارگونومی علم ،صنعتیبصورت ه
محور بر و کاربردییتموردی مطالعهتدر که ای ساختارگرایانه رویکرد بر بیشتری تاکید که هستیم مایل اگرچه .شود دریس
دانش چند که است نیاز ،باشیم داشته ،بود شده طرح دورهپایههمگ دید سازی همگام منظور به ایاندا پایه .کنیم ارائه ،نش
شود تعریف سطح چهار در تواند می ارگونومی علم(Bridger, 2012):
.کند می تایید را روال و تحقیقات که مهندسی و آمار علم اصولی دانش در بنیادی مفاهیم :دانش هسته
انف و فعل کردن بهینه منظور به دانش هسته از استفاده ،عمده طور به :اصلی های کاربردانگار سهل تدابیر عالاو نه
.است فردی محیط بیشتر تناسب
...ریسک برآورد و یافته سازمان طراحی در ها داده و دانش هسته گرفتن قرار استفاده مورد :ها فرآیند و ابزار
- 4. Marek Bures / procedia – Social and Behavioral Sciences 174 (2015) 03204 - 3209
0
ارگونومی علم کاربرد گرداندن در ها سیستم نظری های ساختار و کالن ارگونومی علم از استفاده :سیستم هماهنگی
تو و سیستم طراحی در.سعه
ارگون علم در ها خواسته که است ممکن اگرچهوهای سیستم ،دانش پایه ولی باشد داشته تفاوت دنیا مختلف جاهای در می
استان و تحقیقات کردن اداره طرزداردتحقیقات های،همانند ای گسترده طور بههستندارگونومی علم آموزان دانش ،بنابراین .
همیشه بایستی می"ولی کنند فکر جهانیکنند عمل محلی"(Bridger, 2012)از ما تصور این با .های راهنماییIEAو
FEESکه کردیم استفاده شده ارائه ی دوره برای اصلی های ساختار خلق منظور به ارگونومی علم آموزشی های دوره برای
:است صورت بدین
با آن رابطه و ارگونومی علم به معرفی رویکر :ارگونومی علم مفاهیم.علوم
ارگونومی علم با نزدیکی بسیار رابطه که روانشناسی و بیولوژی همچون های رشته از ایی پایه علوم :انسانی خصوصیات
.دارند
:سنجش و کار تحلیل.محاسبات و بررسی ،سنجش ،تحلیل برای هایی تکنیک و ها روش
و مهندسی از کاربردی دانش :فناوری و مردمنزدی رابطه که انسانی علوم.دارد کاربردی ارگونومی علم با کی
...غیره و آن نظام ،ارگونومی علم تحقیقاتی های سیاست ،ارگونومی علم ،گذاری قانون :تخصصی مسائل
.واقعی ای پروژه در ارگونومی علم کاربرد از عملی های تجربه :کاربردها
3.نتایج
مش خط از محتوایی مشخصات و ذهن در ساختارگراینه های تئوری بایFEESدست ،آموزشی دوره یک پیشرفت به ما
.یافتیم"کارگری اتحادیه و مدیریت"،تولیدی های فرآیند و مدیریتی مطالعاتی برنامه و صنایع مهندسی در اجباری ی دوره یک
سیست هماهنگیم
ه فرآیند و ابزراا
اصلی های کاربرد
دانش هسته
شکل0ارگونومی علم در دانش سطوح
- 5. Marek Bures / procedia – Social and Behavioral Sciences 174 (2015) 03204 - 3209
7
دانشگاه درWest bohemiaوقت تمام نوع دو هر در را آنها توان می و باشد می مطالعاتی عالی نوع ،ها برنامه این .باشد می
.گذراند ،ترکیبی یا و
:است صورت بدین دوره از قسمتی"سیستم ثمربخشی با مرتبط کار سازی بهینه اهمیت به که است این دوره این هدف
ا مهم این به فراوان توجه .کند اشاره تولیدهای محیط و کار سازی استاندارد ،کار سازی توجیه به خصوص به مختلفی طریق ز
یا و افزوده ارزش ،ثمربخشی همچون عباراتی با آموزان دانش ،کار سازی توجیه حیطه در .است شده پرداخته ،ارگونومیک
آموز دانش ،کار سازی استاندارد قسمت در .شد خواهند آشنا تولید سیستم در شده کاستهاز چگونه گرفت خواهد یاد ان
با مطلبق زمانی شده تعیین پیش از های روشMTM-1وBasic MOSTکه آخر قسمت به توجه بیشترین .کنند استفاده
بود ارگونومیهشده پرداخته ،استیاد را مرتبط دیگر های شاخه با آن ارتباط و ارگونومی علم سیستمی رویکرد آموزان دانش .
.گرفت خواهندو توجهانسان از عبارتند که تولیدی های سیستم جزء سه به ای یژه-ماشین-،واسطهپرداخدر .است شده ته
مدرن افزاری نرم ابزارهای ،موضوع این آخرپیشی عناوین پشتیبان که یمعرفی ،است نگردیده.است"
ش دوره اینامدل دو ملمباشد یدانش به مفاهیم از کلی دورنمای و تئوری اساس ،مدل اولین در .،است شده ارائه آموزان
نمایان ،است رفته بکار ساختارگرایانه خصوصیات آن در که آموزشی های فعالیت بر مبتنی پروژه دومی مدل در وشو می.د
،است غالب آن در سنتی تدریس رویکرد که عناوین سری یک صورت به اول مدل آموزشی محتوایآموزان دانش .باشد می
ب را ارگونومی علم ایدهرویکرد و کنند می پیدا ،است وابسطه چیز همه به چیز همه آن در که پیچیده علم یک صورت ه
دانند می سلیم عقل به بنا و بدیهی را کاری های محیط طراحی در سیستمی(Bures, 2009).آن از کدام هر مدت طول
ها دوره02بیشتری توضیحات .شوند می اجرا هم با موازی صورت به که است هفتهمفاه همراه به دومی مدل بهی،ساختاری م
.است یافته اختصاص:شود می تقسیم قسمت سه به آموزان دانش کار
ارگونومی سازی مدل برای افزار نرم و پروژه های تیم خلق :اول قسمت
مستقل های تیم آموزان دانش4-2کاری با مطابق بایستی می تیم در آموز دانش هر .دهند می شکل را نفریکه
ها تیم .)...،طراح ،مجری ،تیم مثال:رهبر برای ( گیرد می عنوان و سمت ،دهد انجام خواهد میدو هر از بایست می
باش شده تشکیل ،مطالعاتی های گروهند;با مطابق صنایع مهندسی و مدیریتهمکاری منظور به ،تولیدی فرآیندهای
بین،علوم کردن معاوضه و ها رشته آناستکر کار .عرضه را هایشان ایده که شود می باعث ها گروه در دنتجربه و
ف .شود می عملکردشان بهبود باعث نهایت در بنابراین .کنند بیان را هایشانعاصل یک اجتماعی انفعال و ل
اجتن غیراباست جدید دانش ساخت برای پذیر(janjai,2012).
های کتاب آموزان دانش ،ها گروه خلق کنار دربه مجازی ارگونومی سازی مدل بر که گرفت خواهند الکترونیکی
انسانی دیجیتالی های مدل کمک(DHM)های افزار نرم ازDelima V5 Humanیا وTecnmatix Jackمتمرکز ،
است(PolasekT 2014)برا الکترونیکی های کتاب .یعناوینITاز که دارد وجود فرصت این .هستند عالی بسیار
های ویدیوتفسیریدهند می شرح را واقعی های مثال که هایی انیمیشن ،تفسیر بدون واز شده گرفته تصاویر یا و
ده آموزش را آن با کردن کار تا برنامه اقسامنقدرتمند بسیار ابزاری ،الکترونیکی های کتاب همچنین .کنید استفاده ،د
.ندارند را دانشگاه در تحصیل کافی وقت که است کسانی برایسخنرانی آموزان دانش ،محوری خود آموزشی فاز از بعد
بینی ریز با آموزان دانش تا بکند سوالی موضوع قسمت هر از تواند می مدرس و دارند خود موضوع مورد در علمی
مسائل موضوع بیشتریDHMفرآوری باعث که افزاری نرم انتخاب با شده ارائه موضوع اول قسمت .کنند درک را
،است پروژه.شود می تمام
- 6. Marek Bures / procedia – Social and Behavioral Sciences 174 (2015) 03204 - 3209
0
قسمتاجرا مدت ( تجربی های پروژه جزییات :دوم9)هفته
دانشآنها .رسید خواهند گروه در موجود همکاری در بهتری های حل راه به آموزان.داشت خواهند گزینه دو
میمتمر که ای پروژه برای را خودشان پیشنهادات توانندهای مسئولیت یا و بیاورند ،است تولید در سازی بهینه بر کز
خ مشخص گروه جانب از آنهابنا .شد واهدآموزان دانش دلیل همین بههمتا شد خواهند مجبورمرکب های گروه
بسازندآموز دانش هم وهای.باشد آنها در مختلفدانشآموزاندر قبل از که شده متحد،هستند کار حالهای قسمت
تحت را تجربیدر بررسیآن و آورند میحقیقی مسائل منبع.شد خواهدباگروه ،همدیگر همکاریمیتوانمسئله د
به رانحویآن است ملزم که کند حلفر را حل راه ،دهد توضیح را مسئلهاو کند همفوائدارزیا طریق از رابیپیشرفت
تمامی .کند اثبات ،تولید توسعه یا کاری شرایط در هاحم پیشنهاداتایتشوند میاز استفاده با وDHMمدلسازی و
مجاارگونومی زی.شد خواهند ارزیابی ،بها هدف منظورثباتکردن،تواند می زمانی شده تعیین پیش از های روش
اشود ستفاده(Kurkin, 2011).در.کند می عمل مشاور و کننده تسهیل همانند دانشگاه استاد ،مراحل این تمامی
وی،کند می هدایت را آنهاا با را آنهاطحما درست العاتدهد رخ پروژه اجرای طول در که اشتباهی هر و کند می یت
.کند می تصحیح را
قسمتاج (مدت دانش انتقال و سنجش ،ها پروژه تحویل :سومرا2)هفته
آخرینمنظور به قسمتدانش انتقالاست آموزان دانش بیندر .2هفتهمانده باقیآموزان دانش ،های پروژه
ار را خود تجربیادهند می ئه.است یافته تقویت آنها بین سنجش و اجتماعی آموزش و همکاری حس که حالی در
ها تیمدانش یآموزکنند می دریافت پیشنهاد و نصیحت همدیگر از انا وزکه هایی حل راهارا،دهند می ئهاستفاده
در .کنند میتصحیح را موزان دانش های گفته و عقاید و کند می بازی را جلسه رئیس نقش دوباره مدرس اینجا
کند می.
شکل2-از مثالیe-bookارگونومی مجازی سازی مدل
- 7. Marek Bures / procedia – Social and Behavioral Sciences 174 (2015) 03204 - 3209
1
سنجشتوانا و فعالیتارزی طریق از باز آموزان دانش ییاخوا انجام سنتی بی.شد هدمدرسدانش های فعالیت
،گروهی کار ،آنها مشارکت ،دوره در را آموزانتکمیل.سنجید خواهد ،تجربی پروژهارزیابیکه پایانی امتحان در نهایی
قسمت باپیشین های.شد خواهد انجام ،است شده ترکیب
4.بحثگیری نتیجه و
مقالهم مبتکرانه آموزشی ی دوره شدن بهتر به منجر که دالیلی و ها محرک ،تع بر مرکزناوینعلمارگونومیراخالصه
ترین عمده از یکی .است کردهدالیلها کشور دیگر در که ارگونومی علم در مناسب آموزش کمبود ،ینیز اروپایی اتحادیه
هست،مباشد یمحتویات .گ شکل دوباره ،جاری آموزشی دورهلذا ،رفتنحوه هم و محتوا همتدریس یمو ،مفهوم .است تر ثر
تدر جدیدیسخواهند مستقل بیشتر آموزان دانش ،آتی های دوره در .است یافته توسعه ،ساختارگرایانه های تئوری با مطابق
.بودآنها.شد خواهند ارزیابی ،تجربی ی پروژه دقت ی پایه و اساس برگروهکه مختلفی آموزان دانش اساس بر ها پروژه های
بر آن محوریت.باشد می متمرکز ،آن جدید ساخت و دانش صحیح انتقال مبناینهایجاد دوباره هم محتوا بلکه مفهوم تنها
مشی خط با مطابق .است شدهIEAوFEESارگو علم های دوره براینومیمحتوا ،یجدید،اطالعات از را دانشای پایه،
.کند می خلق ،محور مسئله آخر در و مختلف ابزار و روش با آن کاربرد
دورهیشده ارائهفوریه از مطالعه برنامه در4102در .شد خواهد انجامآموزان دانش رضایتمندی ،آزمایشی طرح مدت این
تصمیم .شد خواهد سنجیدهدانش که است اینیکی .کنیم تقسیم گروه دو به را آموزانقدیم روش طریق ازاز دیگری و ی
کار .شوند تدریس جدید روشدو هرگروهترم طول درتحتنبود خواهد ظارتآنها مندی رضایت سنجش هم نهایت در و
نتا .شود می انجام نامه پرسش توسطیجآموز دانش مطالعات های نتیجه بامقایسه هم با انارزیابی و.شود میبعداین از
مبره دلیلی ،ابتدایی فعالیتنبر واضح وشایست و کاراییه،روش این بودن.شد خواهد آشکار
سپاسگذاری
اینپروژه مساعده با مقالهNEXLIZ_CZ.07/2.3.00/30.0038کهبودجه و اروپایی اجتماعی اتحادیه مالی حمایت تحت
.است شده خلق ،چک جمهوری ایالتی
منابع
مترجم
سیامکمهربان حدادیSiamak.mehrabani@gmail.com