Erguvan Tugba Özelkızıl

1. UNUTKAN YAŞLININ SERÜVENİ
Doç. Dr. Erguvan Tuğba ÖZEL KIZIL
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
Yaşlılık Psikiyatrisi Birimi
etozel@ankara.edu.tr
TÜRKİYE AKTİF VE SAĞLIKLI YAŞLANMA ZİRVESİ,
3-4 Mart 2016, ANKARA

2. • …Hem genç hem de yaşlı birey unutkanlık
yaşar, çünkü biri büyüme diğeri de çürüme
nedeniyle sürekli bir değişim içindedir.
• Benzer biçimde çok hızlı ve çok yavaş
kimselerin de hafızaları kötüdür. Çünkü
hızlı olanların alıcı organları fazla yumuşak,
yavaş olanların ise fazla serttir. Bu nedenle
hızlı olanlarda imgeler zihin üzerinde iz
bıraksalar bile kalıcı olmazlar, yavaş
olanlarda ise iz dahi bırakamazlar…
• Yeni bir balmumu tablet düşünün,
başlangıçta yumuşaktır ve kolaylıkla iz
bırakılabilir, ancak yaşlandıkça sertleşir.
Erken izler saklanır, yeni iz oluşturmak
giderek zorlaşır.

3. UNUTKAN
YAŞLI
Sağlıklı yaşlı
Depresyon
Hafif bilişsel
bozukluk
Demans
Başka tıbbi
durumlar/ilaçlar…

4. SAĞLIKLI YAŞLI
• Zihinsel işlevlerde yavaşlama
• Süre gerektiren testlerde/sürat gerektiren
becerilerde düşme
• Unuturlar, ama bir süre sonra hatırlarlar.
• Yavaş öğrenirler, ama öğrenme kapasiteleri fazla
değişmez.
• Tanıma/uzak bellek/semantik bellek/prosedürel
bellek görece korunur.
• Görsel bellek sözel belleğe göre daha iyidir.

6. DEPRESİF YAŞLI
• Motivasyonu düşüktür.
• Dikkati dağınıktır.
• Zihinsel işlevleri yavaştır.
• Öğrenebilir, ama isteksizdir.
• Umurunda değildir…
• Bu nedenle test performansları düşüktür.
• Tanıma genellikle korunmuştur.
• Tedaviyle düzelir.

7. HAFİF BİLİŞSEL BOZUKLUK
• Demans (bunama) öncülü olabilir.
• Amnestik olan tipi daha sıktır.
• GYA etkilenmez, ancak kişi daha fazla gayret
gösterir.
• %30’u düzelir, %30’u aynı kalır, %30’u
demansa ilerleyebilir.
• Her yıl demansa dönüşü oranları yaklaşık
olarak %15’tir.

8. DEMANS
• Zihinsel işlevlerde ilerleyici tipte bozulma olur.
• Farklı nedenlerle ortaya çıkar.
• En sık Alzheimer hastalığı’na bağlı olarak
(%65)ortaya çıkar.

9. ALZHEIMER HASTALIĞI
Alois Alzheimer
(1907)

10. • Hem genetik, hem de çevresel risk faktörleri
tanımlanmıştır.
• Ancak, en önemli risk faktörü yaştır. 80-90’lı
yaşlara kadar artan yaşla beraber AH sıklığı da
artar.
• Kadın olmak, düşük eğitim düzeyi, APOE4,
vasküler hastalıklar, kafa travması, Down
sendromu başlıca risk faktörleridir.

12. ALZHEIMER HASTALIĞI
• Yeni bilgi edinme bozulmuştur.
• Eski bilgiler/uzak bellek korunur.
• Tekrar tekrar aynı şeyleri söyleme, sorma,
isimleri, ilaçları, randevuları, olayları, zamanı,
mekanı, kişileri unutma
• Yavaş ilerler…ama ilerler!
• Hastalık beyinde patolojik bulgular ortaya
çıktıktan uzun süre sonra başlar.
• Ort. Yaşam süresi 7-10 yıldır.
• Bireysel farklılıklar vardır…

13. William Utermohlen (1933-2007)

14. ALZHEIMER HASTALIĞI’NDA BELİRTİ
SIKLIĞI
BELLEK
LİSAN
YÖNETİCİ
İŞLEVLER
GÖRSEL-
UZAYSAL
DAVRANIŞSAL

15. ALZHEIMER HASTALIĞI’NIN TEDAVİSİ
• Kesin tedavisi yok..
• Belirtilerin azaltılmasına yönelik tedaviler
mevcut.
• Önlemeye yönelik yeni tedaviler üzerinde
çalışılıyor?

16. NE YAPMAK LAZIM???

17. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…
• Bir balık bilimci
dekan olmuş…