Արենի սիրելի կենդանիները

1. ԻՄ ՍԻՐԵԼԻ
ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԸ
Արեն Ղազարյան

2. Ընտանի շուն կամ շուն շնազգիների ընտանիքի
կաթնասուն է։ Շունը գորշ գայլի ենթատեսակներից է,
աշխարհում ընտելացված ամենատարածված
կենդանիներից։ Առաջին ընտելացված կենդանին է։
Առաջին մասամբ ընտելացված շները գոյություն են ունեցել
ավելի քան 33 000 տարի առաջ։
Ընտելացումից ի վեր շները պատմական դեր ունեն մարդու
կյանքում։ Ապրելով մարդու հետ՝ մասնակցել են
որսորդությանը, հսկել են տիրոջն ու բնակատեղին։
Աշխարհում շունը լայնորեն ընկալվում է որպես մարդու
լավագույն ընկեր, մարդու բարեկամ։ Հին
Եգիպտոսում շունը տարբեր դասակարգերի սիրելի ու
գրեթե սրբազան կենդանին էր, այն նաև թաղվում էր
ու մումիֆիկացվում[։ Շներն օգտագործվում են տարբեր
ոլորտներում։
2
ՇՈՒՆ

3. Առյուծ կատվազգիների ընտանիքի գիշատիչ կաթնասուն,
որը համարվում է նաև հովազների ցեղի չորս խոշոր
ներկայացուցիչներից մեկը: Առյուծները խոշոր չափերի
մկանոտ, բաշավոր կատուներ են, որոնց արտաքին
բնութագրիչներն են կարճ, կլորավուն գլուխը, ցածր
պարանոցը, շրջանաձև ականջները, ինչպես նաև երկար և
մազոտ պոչը։
Առյուծների մոտ հստակորեն արտահայտված է սեռական
տարբերակվածությունը (դիմորֆիզմը)․ արուների միջին
համեմատական քաշը կազմում է 150-250 կգ, էգերինը՝ 120-
182 կգ։ Ի տարբերություն էգերի՝ արուներն ունեն
կրծքավանդակը և պարանոցը ծածկող բաշ, որն էլ այս
տեսակի գլխավոր տարբերակիչ առանձնահատկությունն է։
Առյուծներն ապրում են խմբերով․ դասական փրայդը
կազմված է մի քանի ազգակից արուներից, չափահաս
էգերից և ձագերից՝ կորյուններից։
3
ԱՌՅՈՒԾ

4. ԿՐԻԱ
Կրիաները սերում են ցամաքային հնագույն,
անհետացած սողունների մի
ճյուղից՝ կատիլոզավրերից։ Դարավոր զարգացման
ընթացքում նրանցից շատերն աստիճանաբար
հարմարվել են անուշահամ ջրերում ու ծովերում
ապրելու պայմաններին։
Ներկայումս հայտնի է կրիաների 215 տեսակ,
որոնցից
երեքը՝ միջերկրածովյան, կասպիական և ճահճային
կրիաները՝ հանդիպում են Հայաստանի տարածքում
4