SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 33
Hebben bijeneters een
toekomst in Nederland?
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Fotografen
Harvey van Diek
Ronald Messemaker
Pieter Baalbergen
Ernst-Jan Penninkhof
Hilbert Folkerts
Matthias Koster
Rob Dekker
Martijn Bunskoek
Wouter Knap
Marcel Kelfkens
Landelijke SOVON Dag 2015, Ede
• Wie & wat is Werkgroep Bijeneter Nederland
• Bijeneters in Nederland
• Weersomstandigheden jongenfase
• Voedselecologie Bijeneters in Nederland
• Toekomstbeeld Nederland?: Terugblik op topjaar 2015 en vooruitzichten
Werkgroep Bijeneters Nederland
Inhoud Lezing
Wat vooraf ging:
• 7 verzamelde nesten
• Onderzoek broedgevallen Reestdal (2011) door enkele leden VWG Vliegvlug Meppel
Werkgroep Bijeneters Nederland:
• Oprichting in 2013
• Sinds begin 2014 samenwerking met Deutsche Ornithologen Gesellschaft (DO-G)
• Uniek onderzoek: Nergens in Europa dergelijk (langdurig) onderzoek bekend
Werkgroep Bijeneters Nederland
Wie & wat is de Werkgroep Bijeneters Nederland
Waar houdt Werkgroep Bijeneters Nederland zich mee bezig??
Bijhouden van de ontwikkeling van de bijeneters in Nederland en het
nemen van maatregelen ten gunste van de bijeneters.
4 hoofdpunten:
• Centrale gegevensinvoer & populatieontwikkeling in Nederland bijhouden
(WEL geheimhoudingsplicht!)
• Onderzoek & publicatie
• Advies, begeleiding & beschermingsmaatregelen
• Aanleg broedgelegenheid
Werkgroep Bijeneters Nederland
Wie & wat is de Werkgroep Bijeneters Nederland (2)
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
• Eerste waarnemingen rond midden - eind april
• Traditiegetrouw Telpost Breskens
• Piek: mei
• Eind mei - begin juni:
• Vestiging broedparen
• Begin juli - begin augustus:
• Nestjongenfase
• September:
• Laatste waarnemingen
Bijeneters in Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
1950-1999 2000-2015
© Waarneming.nl © Waarneming.nl
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Zandafgraving Leggelderveld, Drenthe, 2006-2008 Oeverwal Roerdal, Limburg, 2010
Zandbult Reestdal, Drenthe/Overijssel, 2010-2013 Steilwand Friesland, 2015
Waterrijke omgevingRuigtes met (solitaire) bomen
Runderen/veeBloemrijke vegetaties
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Broeden:
Nestkom tot 1 meter lang
4-7 eieren
Broedbegin: begin juni
Broedtijd 26-30 dagen
Duur nestjongen: 30 dagen
Eind augustus Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Bedreigingen:
• Verstedelijking
• Landhonger van de boeren (toename monocultuur)
• Gebruik insecticiden
• Frequenter voorkomende weerswisselingen
(langdurige neerslag & temperatuurwisselingen)
• Predatie (Nederlands probleem?)
• Illegaal afschot & vangst
Maar toch….
• Uitbreiding broedareaal steeds noordelijker
Werkgroep Bijeneters Nederland
Bijeneter vs. Nederlandse weersomstandigheden (2)
• Nederland: zeeklimaat
• Veel wisselende weersomstandigheden één van de bedreigingen
• Activiteit prooien drastisch lager tijdens buien
• Uitzondering hommels
• Minder selectief qua prooien bij slechte omstandigheden (onderzoek loopt nog)
• Hoger percentage kleinere prooien bij slechte omstandigheden
• Kleinere prooien ≠ minder energie
• Daarentegen hogere actieradius aan voedselvluchten adulte vogels
• Resultaat:
• Nestjongen verhongeren
Conclusie: Langdurige neerslag funest voor slagingskans broedgeval
Werkgroep Bijeneters Nederland
Maandsom
08.00-20.00 uur:
50 mm; 43,5 uur
Neerslag
Hoogeveen, juli 2011
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Waar bestaat het voedsel van de
broedende Bijeneter & nestjongen in
Nederland uit:
Voedselecologie
Werkgroep Bijeneters Nederland
Sprinkhanen Wantsen
Vlinders
Mestkevers Aaskevers
Meikevers Snuitkevers Boktorren
LibellenVliegenHoningbijen
Hommels
Wespen
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Zeer laag percentage Vlinders & Motten fragiele prooien: niet terug te vindenEffect aanwezige bijenkasten
Percentageprooiverdelingnestjongen
Correlatie hoog prooipercentage Vliegen en kustgebieden?
Voedselecologie nestjongen vs. adulten
• Broedgeval 2013, Reestdal
• Uitzondering op overige onderzochte broedgevallen
• 1 broedpaar deed 2 broedpogingen
• Geen nestjongen, wel prooiresten in nestholte afkomstig van adulte vogels
• Zit er verschil in het dieet tussen adulte vogels en nestjongen?
Percentageprooiverdelingnestjongenvs.adultevogels
Werkgroep Bijeneters Nederland
Percentageprooiverdelingnestjongenvs.adultevogels
Voedselecologie Nederland vs. Europa
Werkgroep Bijeneters Nederland
Wat kunnen wij verwachten in Nederland?
Werkgroep Bijeneters Nederland
• Topjaar 2015
• Grootste waargenomen groepen in 2015:
• 32 exemplaren Den Helder (begin juni)
• 30 exemplaren Limburg (eind augustus)
• 22 exemplaren Asten (eind september)
• Uitzonderlijk late vestiging broedvogels in Nederland
• Broedaantal bijna verdrievoudigd 16 broedpaar (record!!)
• broedkolonie (Limburg) van 7 broedpaar: Succesvol
• broedkolonie (Limburg) van minimaal 4 broedpaar: Broedpogingen
• 4 broedpaar grensgebied Duitsland (2-3 km grens): Succesvol
• 1 broedpaar (Friesland): Mislukt
• Basisjaar voor permanente kolonisatie?
Wat kunnen wij verwachten in Nederland? (2)
Werkgroep Bijeneters Nederland
Werkgroep Bijeneters Nederland
Dank voor uw aandacht!
Meer weten over Bijeneters?
Neem onze folder mee, bezoek onze website of
meld je aan voor onze nieuwsbrief!
http://bijeneters.nl/

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Middelste Bonte Specht opmars Nederland - Jan Joost Bakhuizen - Landelijke Da...
Middelste Bonte Specht opmars Nederland - Jan Joost Bakhuizen - Landelijke Da...Middelste Bonte Specht opmars Nederland - Jan Joost Bakhuizen - Landelijke Da...
Middelste Bonte Specht opmars Nederland - Jan Joost Bakhuizen - Landelijke Da...
Sovon Vogelonderzoek
 
Het dagelijkse leven van gekleurringde huismussen- Rene Oosterhuis - Landelij...
Het dagelijkse leven van gekleurringde huismussen- Rene Oosterhuis - Landelij...Het dagelijkse leven van gekleurringde huismussen- Rene Oosterhuis - Landelij...
Het dagelijkse leven van gekleurringde huismussen- Rene Oosterhuis - Landelij...
Sovon Vogelonderzoek
 
Van balans naar kans - Kees de Pater - Landelijke Dag SOVON 2011
Van balans naar kans - Kees de Pater - Landelijke Dag SOVON 2011Van balans naar kans - Kees de Pater - Landelijke Dag SOVON 2011
Van balans naar kans - Kees de Pater - Landelijke Dag SOVON 2011
Sovon Vogelonderzoek
 
Resultaten telproject MUS (stadsvogels) Arnhem
Resultaten telproject MUS (stadsvogels) ArnhemResultaten telproject MUS (stadsvogels) Arnhem
Resultaten telproject MUS (stadsvogels) Arnhem
Sovon Vogelonderzoek
 

Andere mochten auch (20)

Middelste Bonte Specht opmars Nederland - Jan Joost Bakhuizen - Landelijke Da...
Middelste Bonte Specht opmars Nederland - Jan Joost Bakhuizen - Landelijke Da...Middelste Bonte Specht opmars Nederland - Jan Joost Bakhuizen - Landelijke Da...
Middelste Bonte Specht opmars Nederland - Jan Joost Bakhuizen - Landelijke Da...
 
Broedvogels
Broedvogels Broedvogels
Broedvogels
 
Jaar van de Spreeuw
Jaar van de Spreeuw Jaar van de Spreeuw
Jaar van de Spreeuw
 
Beekvissen; indicatoren voor het functioneren van beeksystemen
Beekvissen; indicatoren voor het functioneren van beeksystemenBeekvissen; indicatoren voor het functioneren van beeksystemen
Beekvissen; indicatoren voor het functioneren van beeksystemen
 
Broedvogel Monitoring Project: al 29 jaar bij de tijd | Jan-Willem Verheer & ...
Broedvogel Monitoring Project: al 29 jaar bij de tijd | Jan-Willem Verheer & ...Broedvogel Monitoring Project: al 29 jaar bij de tijd | Jan-Willem Verheer & ...
Broedvogel Monitoring Project: al 29 jaar bij de tijd | Jan-Willem Verheer & ...
 
8 years of monitoring Urban Species (WGUS meeting)
8 years of monitoring Urban Species (WGUS meeting)8 years of monitoring Urban Species (WGUS meeting)
8 years of monitoring Urban Species (WGUS meeting)
 
Is er nog hoop voor de scholekster - Bruno Ens - Landelijke Dag SOVON 2011
Is er nog hoop voor de scholekster - Bruno Ens - Landelijke Dag SOVON 2011Is er nog hoop voor de scholekster - Bruno Ens - Landelijke Dag SOVON 2011
Is er nog hoop voor de scholekster - Bruno Ens - Landelijke Dag SOVON 2011
 
Vogels tellen en beschermen 2.0 - Ruud Foppen
Vogels tellen en beschermen 2.0 - Ruud FoppenVogels tellen en beschermen 2.0 - Ruud Foppen
Vogels tellen en beschermen 2.0 - Ruud Foppen
 
Hout, heterogeniteit en hinterland = kansen voor rivierfauna
Hout, heterogeniteit en hinterland = kansen voor rivierfaunaHout, heterogeniteit en hinterland = kansen voor rivierfauna
Hout, heterogeniteit en hinterland = kansen voor rivierfauna
 
Het dagelijkse leven van gekleurringde huismussen- Rene Oosterhuis - Landelij...
Het dagelijkse leven van gekleurringde huismussen- Rene Oosterhuis - Landelij...Het dagelijkse leven van gekleurringde huismussen- Rene Oosterhuis - Landelij...
Het dagelijkse leven van gekleurringde huismussen- Rene Oosterhuis - Landelij...
 
Lezing over vogels tellen met een drone
Lezing over vogels tellen met een droneLezing over vogels tellen met een drone
Lezing over vogels tellen met een drone
 
Vogelbalans 2013 - thema ganzen - Kees Koffijberg
Vogelbalans 2013 - thema ganzen - Kees KoffijbergVogelbalans 2013 - thema ganzen - Kees Koffijberg
Vogelbalans 2013 - thema ganzen - Kees Koffijberg
 
Presentatie overhandiging Vogelbalans 2015
Presentatie overhandiging Vogelbalans 2015Presentatie overhandiging Vogelbalans 2015
Presentatie overhandiging Vogelbalans 2015
 
Prof. C. Hemelrijk - Spreeuwen, hoe zwermen ze?
Prof. C. Hemelrijk - Spreeuwen, hoe zwermen ze?Prof. C. Hemelrijk - Spreeuwen, hoe zwermen ze?
Prof. C. Hemelrijk - Spreeuwen, hoe zwermen ze?
 
Van balans naar kans - Kees de Pater - Landelijke Dag SOVON 2011
Van balans naar kans - Kees de Pater - Landelijke Dag SOVON 2011Van balans naar kans - Kees de Pater - Landelijke Dag SOVON 2011
Van balans naar kans - Kees de Pater - Landelijke Dag SOVON 2011
 
Resultaten telproject MUS (stadsvogels) Arnhem
Resultaten telproject MUS (stadsvogels) ArnhemResultaten telproject MUS (stadsvogels) Arnhem
Resultaten telproject MUS (stadsvogels) Arnhem
 
Grote Sterns tweede maasvlakte |Martin Poot
Grote Sterns tweede maasvlakte |Martin PootGrote Sterns tweede maasvlakte |Martin Poot
Grote Sterns tweede maasvlakte |Martin Poot
 
Watervogeltellingen in de Alblasserwaard
Watervogeltellingen in de AlblasserwaardWatervogeltellingen in de Alblasserwaard
Watervogeltellingen in de Alblasserwaard
 
(OBN) Fauna in de PAS - Marijn Nijssen
(OBN) Fauna in de PAS - Marijn Nijssen(OBN) Fauna in de PAS - Marijn Nijssen
(OBN) Fauna in de PAS - Marijn Nijssen
 
Broedende Kleine Mantelmeeuwen in het binnenland - Jeroen Nagtegaal
Broedende Kleine Mantelmeeuwen in het binnenland - Jeroen NagtegaalBroedende Kleine Mantelmeeuwen in het binnenland - Jeroen Nagtegaal
Broedende Kleine Mantelmeeuwen in het binnenland - Jeroen Nagtegaal
 

Mehr von Sovon Vogelonderzoek

Mehr von Sovon Vogelonderzoek (20)

Herkennen van Friese watervogels.pdf
Herkennen van Friese watervogels.pdfHerkennen van Friese watervogels.pdf
Herkennen van Friese watervogels.pdf
 
Update BMP 2023
Update BMP 2023Update BMP 2023
Update BMP 2023
 
Strokenteelt en veldleeuweriken in Zeeland
Strokenteelt en veldleeuweriken in ZeelandStrokenteelt en veldleeuweriken in Zeeland
Strokenteelt en veldleeuweriken in Zeeland
 
Roofvogelvervolging
RoofvogelvervolgingRoofvogelvervolging
Roofvogelvervolging
 
Kiek daar, een slanke kiek?
Kiek daar, een slanke kiek?Kiek daar, een slanke kiek?
Kiek daar, een slanke kiek?
 
Het effect van recreatie op het gedrag van broedende visarenden
Het effect van recreatie op het gedrag van broedende visarendenHet effect van recreatie op het gedrag van broedende visarenden
Het effect van recreatie op het gedrag van broedende visarenden
 
Steenloperonderzoek aan de Hondsbossche Zeewering
Steenloperonderzoek aan de Hondsbossche ZeeweringSteenloperonderzoek aan de Hondsbossche Zeewering
Steenloperonderzoek aan de Hondsbossche Zeewering
 
Het Vogeljaar - 70 jaar vogelbelang
Het Vogeljaar - 70 jaar vogelbelangHet Vogeljaar - 70 jaar vogelbelang
Het Vogeljaar - 70 jaar vogelbelang
 
De Raaf in Nederland
De Raaf in NederlandDe Raaf in Nederland
De Raaf in Nederland
 
De Middelste Bonte Specht koloniseert Nederland
De Middelste Bonte Specht koloniseert NederlandDe Middelste Bonte Specht koloniseert Nederland
De Middelste Bonte Specht koloniseert Nederland
 
Het intieme leven van Nachtegalen in Meijendel
Het intieme leven van Nachtegalen in MeijendelHet intieme leven van Nachtegalen in Meijendel
Het intieme leven van Nachtegalen in Meijendel
 
Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022
Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022
Pauzedia's NOU Landelijke Dag 2022
 
Opening NOU Landelijke Dag 2022
Opening NOU Landelijke Dag 2022Opening NOU Landelijke Dag 2022
Opening NOU Landelijke Dag 2022
 
Ganzen_herkennen_workshop.pptx
Ganzen_herkennen_workshop.pptxGanzen_herkennen_workshop.pptx
Ganzen_herkennen_workshop.pptx
 
Spektakel op de slaapplaats.pptx
Spektakel op de slaapplaats.pptxSpektakel op de slaapplaats.pptx
Spektakel op de slaapplaats.pptx
 
Korfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptx
Korfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptxKorfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptx
Korfslakken en Platteschijfhoren (Harrie Bosma).pptx
 
Workshop witjes herkennen - Kars Veling.pptx
Workshop witjes herkennen - Kars Veling.pptxWorkshop witjes herkennen - Kars Veling.pptx
Workshop witjes herkennen - Kars Veling.pptx
 
Broedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptx
Broedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptxBroedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptx
Broedvogels singels en wallen_Friese vrijwilligersdag-3 sept 2022.pptx
 
Argustelling en monitoring.pptx
Argustelling en monitoring.pptxArgustelling en monitoring.pptx
Argustelling en monitoring.pptx
 
Noordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptx
Noordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptxNoordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptx
Noordse woelmuis Fryslan 2019-2021 Nico Beemster A&W.pptx
 

Hebben Bijeneters in Nederland een toekomst?

  • 1. Hebben bijeneters een toekomst in Nederland? Werkgroep Bijeneters Nederland
  • 2. Werkgroep Bijeneters Nederland Fotografen Harvey van Diek Ronald Messemaker Pieter Baalbergen Ernst-Jan Penninkhof Hilbert Folkerts Matthias Koster Rob Dekker Martijn Bunskoek Wouter Knap Marcel Kelfkens Landelijke SOVON Dag 2015, Ede
  • 3. • Wie & wat is Werkgroep Bijeneter Nederland • Bijeneters in Nederland • Weersomstandigheden jongenfase • Voedselecologie Bijeneters in Nederland • Toekomstbeeld Nederland?: Terugblik op topjaar 2015 en vooruitzichten Werkgroep Bijeneters Nederland Inhoud Lezing
  • 4. Wat vooraf ging: • 7 verzamelde nesten • Onderzoek broedgevallen Reestdal (2011) door enkele leden VWG Vliegvlug Meppel Werkgroep Bijeneters Nederland: • Oprichting in 2013 • Sinds begin 2014 samenwerking met Deutsche Ornithologen Gesellschaft (DO-G) • Uniek onderzoek: Nergens in Europa dergelijk (langdurig) onderzoek bekend Werkgroep Bijeneters Nederland Wie & wat is de Werkgroep Bijeneters Nederland
  • 5. Waar houdt Werkgroep Bijeneters Nederland zich mee bezig?? Bijhouden van de ontwikkeling van de bijeneters in Nederland en het nemen van maatregelen ten gunste van de bijeneters. 4 hoofdpunten: • Centrale gegevensinvoer & populatieontwikkeling in Nederland bijhouden (WEL geheimhoudingsplicht!) • Onderzoek & publicatie • Advies, begeleiding & beschermingsmaatregelen • Aanleg broedgelegenheid Werkgroep Bijeneters Nederland Wie & wat is de Werkgroep Bijeneters Nederland (2)
  • 7.
  • 8. Werkgroep Bijeneters Nederland • Eerste waarnemingen rond midden - eind april • Traditiegetrouw Telpost Breskens • Piek: mei • Eind mei - begin juni: • Vestiging broedparen • Begin juli - begin augustus: • Nestjongenfase • September: • Laatste waarnemingen Bijeneters in Nederland
  • 10. Werkgroep Bijeneters Nederland 1950-1999 2000-2015 © Waarneming.nl © Waarneming.nl
  • 12. Werkgroep Bijeneters Nederland Zandafgraving Leggelderveld, Drenthe, 2006-2008 Oeverwal Roerdal, Limburg, 2010 Zandbult Reestdal, Drenthe/Overijssel, 2010-2013 Steilwand Friesland, 2015
  • 13. Waterrijke omgevingRuigtes met (solitaire) bomen Runderen/veeBloemrijke vegetaties Werkgroep Bijeneters Nederland
  • 15. Broeden: Nestkom tot 1 meter lang 4-7 eieren Broedbegin: begin juni Broedtijd 26-30 dagen Duur nestjongen: 30 dagen Eind augustus Werkgroep Bijeneters Nederland
  • 20. Werkgroep Bijeneters Nederland Bedreigingen: • Verstedelijking • Landhonger van de boeren (toename monocultuur) • Gebruik insecticiden • Frequenter voorkomende weerswisselingen (langdurige neerslag & temperatuurwisselingen) • Predatie (Nederlands probleem?) • Illegaal afschot & vangst Maar toch…. • Uitbreiding broedareaal steeds noordelijker
  • 21. Werkgroep Bijeneters Nederland Bijeneter vs. Nederlandse weersomstandigheden (2) • Nederland: zeeklimaat • Veel wisselende weersomstandigheden één van de bedreigingen • Activiteit prooien drastisch lager tijdens buien • Uitzondering hommels • Minder selectief qua prooien bij slechte omstandigheden (onderzoek loopt nog) • Hoger percentage kleinere prooien bij slechte omstandigheden • Kleinere prooien ≠ minder energie • Daarentegen hogere actieradius aan voedselvluchten adulte vogels • Resultaat: • Nestjongen verhongeren Conclusie: Langdurige neerslag funest voor slagingskans broedgeval
  • 22. Werkgroep Bijeneters Nederland Maandsom 08.00-20.00 uur: 50 mm; 43,5 uur Neerslag Hoogeveen, juli 2011
  • 25. Werkgroep Bijeneters Nederland Waar bestaat het voedsel van de broedende Bijeneter & nestjongen in Nederland uit: Voedselecologie
  • 27. Sprinkhanen Wantsen Vlinders Mestkevers Aaskevers Meikevers Snuitkevers Boktorren LibellenVliegenHoningbijen Hommels Wespen Werkgroep Bijeneters Nederland
  • 28. Werkgroep Bijeneters Nederland Zeer laag percentage Vlinders & Motten fragiele prooien: niet terug te vindenEffect aanwezige bijenkasten Percentageprooiverdelingnestjongen Correlatie hoog prooipercentage Vliegen en kustgebieden?
  • 29. Voedselecologie nestjongen vs. adulten • Broedgeval 2013, Reestdal • Uitzondering op overige onderzochte broedgevallen • 1 broedpaar deed 2 broedpogingen • Geen nestjongen, wel prooiresten in nestholte afkomstig van adulte vogels • Zit er verschil in het dieet tussen adulte vogels en nestjongen? Percentageprooiverdelingnestjongenvs.adultevogels Werkgroep Bijeneters Nederland
  • 31. Wat kunnen wij verwachten in Nederland? Werkgroep Bijeneters Nederland • Topjaar 2015 • Grootste waargenomen groepen in 2015: • 32 exemplaren Den Helder (begin juni) • 30 exemplaren Limburg (eind augustus) • 22 exemplaren Asten (eind september) • Uitzonderlijk late vestiging broedvogels in Nederland • Broedaantal bijna verdrievoudigd 16 broedpaar (record!!) • broedkolonie (Limburg) van 7 broedpaar: Succesvol • broedkolonie (Limburg) van minimaal 4 broedpaar: Broedpogingen • 4 broedpaar grensgebied Duitsland (2-3 km grens): Succesvol • 1 broedpaar (Friesland): Mislukt • Basisjaar voor permanente kolonisatie?
  • 32. Wat kunnen wij verwachten in Nederland? (2) Werkgroep Bijeneters Nederland
  • 33. Werkgroep Bijeneters Nederland Dank voor uw aandacht! Meer weten over Bijeneters? Neem onze folder mee, bezoek onze website of meld je aan voor onze nieuwsbrief! http://bijeneters.nl/