1. AÇIK VE
UZAKTAN
ÖĞRETİMDE
ÖĞRENEN VE
ÖĞRETEN
ROLLERİ
AD:RUMEYSA
EROĞLU
BÖLÜM:FEN
BİLGİSİ ÖĞRT.
NO:19310191034
DOÇ. DR.
AGAH TUĞRUL
KORUCU

2. ÖĞRETEN ROLLERİ
Eğitim ortamının, iletişim şeklinin ve bilginin iletim kanallarının değişimi öğretenlerin yeni
roller üstlenmelerine neden olmuştur. Bu roller şu şekilde özetlenebilir;
1-GERİ DÖNÜT VERME: Öğreten öğrenenlere uygun ve zamanlı geri dönüt verir.
2-TEŞHİS UZMANI VE YÖNLENDİRİCİ: Öğreten öğrenenle birlikte çalışıp yön gösterir
ve sanal ortamda görevlerini yapmalarına yardımcı olur.
3-TEKNİK DESTEK VE YETERLİLİK: Öğrenenlere teknik konularda yardımcı olur.
4-YÖNLENDİRİCİ:Çevrimiçi tartışmalara öğrencilerin katılımının sağlanması için cesaret
ve güdülemenin arttırılmasına yardımcı olur.

3. 5-SOSYAL YARDIMCI: Öğrencilerin birbirleriyle etkileşim kurmalarına yardımcı olur.
6-ORTAM TASARIMCISI: Bilişim teknolojileri tabanlı uzaktan öğretim sisteminde öğrenme
ortamı tasarlar
7-DERS YÖNETİCİSİ: Çevrimiçi öğrenme ortamlarını kontrol eder ve yönetir.
8-ÖĞRENME YÖNETİCİSİ: Öğrenenlere öğrenmelerinde yardımcı olur ve öğrenmeyi yönetir.
9-ETKİLEŞİM YÖNETİCİSİ: Öğrenci ile öğretmen ve öğrenci ile öğrenci arasındaki
etkileşimin oluşmasında rol oynar.
10-PEDAGOJİK UZAMAN: Uzaktan öğretim ortamlarına yönelik ihtiyaç duyulan öğretim
tekniklerini geliştirir.
11-GRAFİK TASARIMCISI: Çevrimiçi öğrenme ortamları için çoklu medya öğeleri tasarlar.
12-DEĞERLENDİRME UZMANI: Uzaktan öğretimi ve öğrenci performansını değerlendirir.

4. BERGE’NİN ÇEVRİMİÇİ ÖĞRETEN
ROLLERİ • 1-PEDAGOJİK ROLLER
 Öğrenme ortamı tasarımcısı ve etkileşim oluşturucusu
-Uzaktan öğretime uygun öğretim tasarımı yapma
-Öğrencilerin çevrimiçi öğrenme topluluğu içerisindeki etkileşimini sağlama
 Öğretim uzmanı
-Uzaktan öğretim ile ilgili yeni yöntemler takip etme
-Öğrencilerin güdülenmelerini üst düzeyde tutma
 Ölçme değerlendirme uzmanı
-Öğrenci ve öğretim süreci değerlendirmesi için kurallar oluşturma
-Çevrimiçi değerlendirme araçlarını organize etme ve kullanabilme

5. 2-SOSYAL ROLLER Çevrimiçi öğrenme topluluğu lideri
-Öğrencilerin birbirleriyle olan çevrimiçi iletişim ve etkileşimine yardımcı
olma
-Çevrimiçi paylaşım ortamları oluşturma
-Öğrencilerin çevrimiçi öğrenme ortamının bir üyesi olmasına yardımcı
olma
 Program koordinatörü
-Uzaktan öğretim programı ile ilgili kanun, yönetmelik ve yönergeler
hakkında bilgi sahibi olma ve takip etme
-Öğrencilerin ihtiyaç duydukları bilgileri öğrencilere sunma ve gerekli
birimlere yönlendirme

6. 3-TEKNİK ROLLER
 Teknik uzmanı
-Öğretim faaliyetlerinin yürütüldüğü çevrimiçi öğrenme ortamında yer alan
bileşenleri başarıyla kullanma
-Öğrencilerin yaşamış olduğu teknik problemlere çözüm ya da öneri üretebilme
 Medya tasarımcısı
-Öğrenci güdülenmesini sağlayacak ve ders amaçlarına uygun materyaller ve
içerikler geliştirme
 Teknoloji entegrasyon uzmanı
-Kendi geliştirdiği ya da geliştirmiş öğretim araçlarını uzaktan öğretim ortamına
bütünleşik hale getirebilme
-Uygun içerik yapıları oluşturma ve çevrimiçi öğrenme faaliyetlerind kullanabilme

7. 4-YÖNETİMSEL ROLLER
 Konferans yöneticisi
-Çevrimiçi öğretimde sınıf yönetimini sağlama
-Tartışma ve paylaşımlar için belirli kurallar ve yönergeler oluşturma
-Tüm öğrencilerin eşit oranlarda yararlanabileceği öğrenme
ortamları hazırlama
 Öğretim planlayıcısı
-Dersin amaçlarına uygun olarak dersleri organize eder ve planlar
-Öğrencilerin bireysel öğrenme gerçekleştirebilecekleri esnek
yapılar oluşturur.

8. GUASCH VE
ARKADAŞLARININ
ÇEVRİMİÇİ ÖĞRETEN
ROLLERİ
• Guasch ve arkadaşları çevrimiçi öğrenme ortamlarında öğreten rollerini
belirlerken organizasyon yapısı ve kullanılan teknolojilere göre bu rollerin
genişleyeceğini ve şekillenebileceğini belirtmektedir. 5 ana başlık altında
belirtilmiştir;
1-Tasarım ve Planlayıcı Roller
Tasarım ve planlama süreci açık ve uzaktan öğretim ortamında öğrenme ve
öğretme faaliyetlerinden önce başlayan ve süreç içerisinde devam eden, öğrenme
öğretme süreci bittikten sonra tasarım ve planlamalar için değerlendirmeler yapılan
bir roldür.
2-Sosyal Roller
Bu rolde öğretenden ,öğrencilere sosyal iletişime girip sosyal öğrenme ortamı
oluşturması ve öğrencilerin kendi aralarında etkileşim içinde bulunabilecekleri bir
sosyal ortam oluşturması beklenmektedir

9. 3-Öğretici Roller
Bu rol öğretenin öğretme yeterlilikleri, konuya olan
hakimiyeti ve kritik düşünme becerileri ile ilişkilidir.
4-Teknolojik Roller
Açık ve uzaktan öğretim ortamlarında öğreten rollerini
tanımlayan tüm araştırmacılar tarafından ısrarla
vurgulanan ve öneminden bahsedilen bir roldür.
5-Yönetimsel Roller
Bu rolde öğretenden beklenen sürecin ilk aşamasında
yapmış olduğu planlamaları iyi bir şekilde yöneterek açık
ve uzaktan öğretim faaliyetlerini gerçekleştirmesi, sanal
sınıfları kontrol etmesidir.

10. ABDULLA’NIN TANIMLAMIŞ
OLDUĞU ÇEVRİMİÇİ ÖĞRETEN
ROLLERİ
• Abdulla’nın yapmış olduğu araştırmada uzaktan
öğretim ortamlarında öğreten rolleri ile ilgili
çalışmaları incelemiş, alan yazında belirtilen
rolleri sentezleyerek öğreten rollerini 4 başlık
altında toplamıştır:
1-Zihinsel Roller
2-Sosyal Roller
3-Yönetimsel Roller
4-Teknik Roller

11. GOODYEAR VE
ARKADAŞLARIN
IN TANIMLADIĞI
ÇEVRİMİÇİ
ROLLERİ
İçerik Yöneticisi: Konu ile ilgili içeriği öğrencilerin rahat
anlayabileceği bir şekilde şekillendirir ve öğrenene sunar.
Teknolojik Uzmanı: Uzaktan öğretim ortamında yer alan teknolojileri
etkili bir şekilde kullanır ve kullanılmasına yardımcı olur.
Sistem Yöneticisi: Devam eden öğrenme programı ile ilgili kayıtları
takip eder,kayıtları saklar ve sistemin güvenliğini sağlar.
Süreç Yöneticisi: Çevrimiçi öğrenme aktivitelerin yönetilmesi ve
öğrenenlerin sürece katılması için desteklenmesi sağlar.
Danışman: Öğrenenlerle birlikte çalışma ve bireysel olarak
öğrenenlere etkileşim kurma.
Değerlendirme Uzmanı: Öğrenenlerin faaliyetlerin puanlar,geri
bildirim sunar ve çalışmaları tasdik eder
Araştırmacı: Alanı ile bilgileri araştırı ve uygular.

12. ÖĞRENEN
ROLLERİ
• Açık ve uzaktan öğrenme ortamlarında öğrenenlerin
rollerini inceleyen birçok araştırmacı onların sahip olmaları
gereken rollere farklı perspektiflerden bakmışlardır.
• Çevrimiçi öğretim ortamlarında öğrenenlerin yaşamış
oldukları en önemli problemlerden biri sosyal topluluk hissi
oluşturamamalarıdır. Bride ve Beers (2008) bu açıdan
bakarak öğrenen rollerini ikiye ayırmışlardır:
1-Öğrenme Grubu Üyesi: Öğrenenler çevrimiçi ortamlarda
yer alan öğrenme faaliyetlerine katılmalı , öğrenen ve
öğretenlerle etkileşim halinde olmalı ve tartışmalarda yer
almalıdır.
2-Kendi Kendine Öğrenen Birey: Öğrenenler eş zamanlı
öğrenme aktiviteleri dışında öğrenme ve araştırma
becerilerine sahip olmalı ve çevrimiçi eş zamansız öğrenme
araçlarını etkili bir şekilde kullanmalıdır.

13. ÖĞRETMEN
EĞİTİMİNDE
AÇIK VE
UZAKTAN
ÖĞRETİM
UYGULAMLARI
• Açık ve uzaktan öğretiminin gelişimi kullanılan
teknolojiler perspektifinde temelde 5 nesil olarak
tanımlanmaktadır. Öğretmenlerin açık ve uzaktan
öğretimin sınıflandırıldığı her bir nesil için açık ve
uzaktan öğretimden faydalanma şekilleri ve
öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişmelerine olan
katkısı değişmektedir.
 Açık ve uzaktan öğrenmede 1. nesil: İlk kullanılan model
ve teknolojiler basılı materyaller üzerinden
gerçekleşmiştir. Basılı materyallere örnek mektup
verebiliriz.
 Açık ve uzaktan öğrenmede 2. nesil: Ses tabanlı
materyaller döneminde ses konferansı, telefon, çift yönlü
ses iletimi, radyo,v.b kullanılmıştır.Bu nesil ile düşük
düzeyde alan yazın,pedagojik beceri ve içerik biligisine
sahip öğretmenlerin mesleki ve kişisel gelişimine katkı
sağlamak amaçlanmıştır.

14. Açık ve uzaktan öğrenmede 3. nesil: Temel
olarak video ve video konferansı gibi görüntü
tabanlı materyaller kullanılmıştır.
Açık ve uzaktan öğrenmede 4. nesil: Bilgisayar
destekli çoklu medya damga vurmuştur. Bu
nesilde temel olarak etkileşimli video, etkileşimli
içerik, çoklu medya ve animasyon gibi içerikler
kullanılmıştır.
Açık ve uzaktan öğrenmede 5. nesil: Web tabanlı
modeller ve mobil tabanlı modeller esas
alınmıştır. Günümüzü de içeren bu nesilde
bilgisayar destekli iletişim , internet tabanlı
öğrenme, çevrimiçi kursları , akıllı telefonlar,
tabletler vb kullanılmaktadır.

15. • Dünyada açık ve uzaktan öğretim öğretmen eğitiminde farklı
amaçlarla kullanılmaktadır. Perraton(2001) UNESCO için
yaptığı çalışmasında açık ve uzaktan öğretimin öğretmenler
için kullanımını 4 başlık altında toplamıştır;
1. Başlangıç niteliklerinin geliştirilmesi: Öğretmenlerin mesleki
becerilerini geliştirmeye odaklanılmaktadır.
2. Sürekli mesleki gelişim: Çalışma hayatları boyunca
öğretmenlerin bilgi, beceri ve uzmanlığını genişleten
programlar ve etkinlikler oluşturulmaktadır.
3. Müfredat reformu ve değişimi için öğretmenlerin yeniden
yönlendirilmesi: Öğretmenlerin neyi öğrettiklerini ve nasıl
öğrettiklerini değiştirme ,geliştirme konusunda destekleme
için kullanılmaktadır.
4. Öğretmenlerin kariyer gelişimi: Yetenekli öğretmenlerin
kariyerlerini geliştirmek için oluşturulan yüksek lisans ,
sertifika ve hizmet için eğitim programlarını oluşturmaktadır.

16. KAYNAKÇA
AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME
KİTABI (PEGEM AKADEMİ)