Iba't ibang uri ng mga karunungang bayan na kinilala sa panahon mga Katutubo.

3. Trivia!
Alam mo ba?
Ang pinakaunang aklat na naisulat sa
tagalog noong 1593, ay ang Doctrina
Cristiana o Doktrinang Kristiyano na isinulat
ni Fray Juan de Plasencia.

4. Magbalik-AralT
ayo!
Ano ang dalawang uri ng panitikan?
Ano-ano ang mga panitikan na kinilala
sa panahon ng katutubo?

5. Dalawang anyo ng panitikan:
 Pasulat at Pasaling dila
Mga panitikan na kinilala sa panahon ng katutubo:
 Alamat, kuwentong bayan, awiting bayan, mito, karunungang bayan.

6. 1
Natutukoy ang mahahalagang kaisipang
nakapaloob sa mga karunungang
bayan.
2
3 Naiuugnay ang mahahalagang kaisipang
nakapaloob sa mga karunungang bayan
sa mga pangyayari sa kasalukuyan.
Layunin ng Aralin:
Nabibigyang kahulugan ang
karunungang bayan.

7. Magbugtungan tayo!
Pagganyak

8. Pagganyak
Mekaniks :
1. Ang mga mag-aaral ay hahatiin sa dalawang pangkat.
2. Ang bawat pangkat ay pipili ng kinatawan na siyang magiging kalahok sa laro.
3. Ang magiging mga kinatawan ay mag-uunahan sa pagsagot sa mga bugtong na ipapakita
ng guro sa telebisyon.
4. Ipinagbabawal ang pagtuturo ng sinumang miyembro ng pangkat sa sandalling
nagsisimula na ang laro.
5. Ang bawat tamang sagot ay nangangahulugan ng karagdagang puntos depende sa laman
ng kahon.
6. Ang pangkat na may maraming puntos ang siyang tatanghaling panalo.

9. Aralin 1
Subukan natin!

10. Tukuyin ang angkop na pahayag na maaaring maging
katumbas ng sumusunod na mga sitwasyon.
Sundan ang panuto:

11. Hindi totoo ang kaniyang pagdadalamhati nang
mamatay ang kaniyang kaibigan.
Sitwasyon Bilang 1.

12. Sa panahon ngayon ng pandemya, humina ang
tindahan ni Jose kaya konti lang ang kita niya
araw-araw. Kaya’t pinagsikapan niyang mabuti
na mapagkasya sa kanilang pangangailangan
Sitwasyon Bilang 2.

13. Sa gitna ng panahong pademya, ang mga
Pilipinong Fronliners ay hindi nanghihina bagkus
lalo pa itong lumalaban at naging mas matapang.
Sitwasyon Bilang 3.

14. Nalaman ni Maria na may problema sa marka ni
Donna sa asignaturang Matematika. Sinabi niya
ito kay Joy na katabi niya. Hindi pa siya
nakontento, kinalat niya ito sa buong klase.
Sitwasyon Bilang 4.

15. Mayroong matibay na bahay sina Aurora, nang
magkaroon ng malakas na bagyo nakisilong sa
kaniya ang mga kapitbahay na nasiraan ng bahay,
subalit hindi niya pinatuloy ang mga ito.
Sitwasyon Bilang 5.

16. Aralin 1
Karunungang Bayan

17. isang sangay ng panitikan na nagpapahayag ng mga
kaisipan at paniniwala, sumasalamin sa iba’t ibang
karanasan ng mga tao na nasa iisang kultura.
Ginagamitan ito ng malalalim at matatalinghagang salita
upang mapatalas ang kaisipan.
hango rin sa karanasan ng mga matatanda at nagbibigay ng
payo tungkol sa kagandahang-asal at mga paalala.
Karunungang Bayan

18. Salawikain
Sawikain
Kasabihan
Bugtong
Mga Uri ng Karunungang Bayan

19. Aralin 1.1
Salawikain

20. isang maikli ngunit makabuluhang pahayag na
karaniwang may matulaing katangian.
Naglalaman ito ng mga aral,karunungan at
katotohanan.
Ang mga ito ay karaniwang nagtataglay ng malalalim at
matalinhaga na mga kahulugan
Salawikain

21.  Sa paghahangad ng kagitna, isang salop ang nawala.
 Kung walang tiyaga, walang nilaga.
 Ang lumalakad nang matulin, kung matinik ay malalim.
Ang lumalakad nang mabagal kung matinik ay
mababaw.
 Ang mabuting halimbawa, ay higit na mabisa kaysa
pahayag na dakila.
Halimbawa:

22. Aralin 1.1
Kasabihan

23. ito’y hindi gumagamit ng mga talinghaga.
Payak ang kahulugan nito kaya’t mabilis maunawaan.
Ang kilos, ugali at gawi ng isang tao ay masasalamin
sa mga kasabihan.
Kasabihan

24.  Sa panahon ng kagipitan, nakikita ang kaibigan.
 Ang magalang na sagot ay nakakapawi ng poot.
 Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa.
 Ang kapalaran hindi man hanapin, dudulog, lalapit
kung talagang akin.
Halimbawa:

25. Aralin 1.1
Sawikain

26. Mga salitang patayutay o idyomatiko na ginagamit
upang maging maganda ang paraan ng
pagpapahayag.
Naiiwasan ang makasakit ng kalooban ng kapuwa
kapag ginagamit ang sawikain sa komunikasyon.
Ang mga ito ay maaaring maging positibo o negatibo
Sawikain

27.  Ilaw ng tahanan-ina.
 Matalas ang ulo-matalino
 Maaliwalas ang mukha-masayahin.
 Nagsusunod ng kilay-masipag mag-aral
 Pag-iisang dibdib-kasal
Halimbawa:

28.  Basa ang papel-bistado.
 Bantay salakay-nagbabait-baitan
 Nagbibilang ng poste-walang trabaho.
 Bahag ang buntot-duwag
 Basag ang pula-luko-luko
Halimbawa:

29. Aralin 1.1
Bugtong

30. Isang uri ng palaisipan na nasa anyong patula.
Ito ay patungkol sa mga pag-uugali, pang araw-araw
na pamumuhay at katutubong paligid ng mga Pilipino.
Bugtong

31.  Kung kailan mo pinatay, saka humaba ang buhay.
 Nang sumipot sa maliwanag, kulubot na ang balat.
 Balong malalim, puno ng patalim.
 Maliit pa si kumpare, nakaakyat na sa tore.
 Ako ay may kaibigan, kasama ko kahit saan.
Halimbawa:

32. Aralin 1.1
Tukuyin ang mensahe ng sumusunod
na karunungang bayan.

33. Angmagandangasalaykabanngyaman.
Ipaliwanagmo!

34. Hindimanmayamanangisangtao,hahangaan
namansiyasamabutingpag-uugali.
KaugnaynaPaliwanag!

35. Angmalinisnakaloobanaywalangkinatatakutan.
Ipaliwanagmo!

36. Hindikailanmannatatakotangisangindibidwalsa
kaniyangdesisyonkungmabutiangkaniyang
intensyon
KaugnaynaPaliwanag!

37. Kungnagbibigayma’tmahirapsaloob,ang
pinakakainayhindimabubusog.
Ipaliwanagmo!

38. Kungbukalsaloobangpagtulong,magaanitosa
pakiramdam
KaugnaynaPaliwanag!

39. Aralin 1.2
Karunungang Bayan Ko,
Tumbasan mo!

40. “Kapag may tiyaga may nilaga.”
Maglahad ng sariling karanasan kaugnay ng
sumusunod.
“Ang tunay na kaibigan, masusubok sa oras ng
kagipitan.”
“Nagbibingi-bingihan.”

41. Relate Much!
Madalas kang tuksuhin ng mga kamag-aaral mo na
salat ka sa pamumuhay, ang pangyayaring ito ang
naging tuntungan mo upang paunlarin ang iyong sarili
at magsikap sa buhay.

42. Relate Much!
Hiniling ng matalik mong kaibigan na sabihin mo sa
kaniyang magulang na ikaw ang kasama niya paalis
ng bahay, kahit hindi naman ito totoo. Tinanggihan
mo siya kaya naman nagalit siya sa iyo. Hanggang sa
isang araw nabalitaan mong nangangailangan siya ng
tulong kaya kaagad mo siyang pinuntahan.

43. Paglalahat
Ano-ano ang mga uri ng
karunungang bayan?

44. Paglalahat
Magbigay ng mga halimbawa.

45. Pagtataya!
Sagutan ang pagsusulit.

46. Pagtataya!
Tukuyin kung ang sumusunod ay
salawikain, sawikain, kasabihan at
bugtong.

47. Pagtataya!
1.Hindi hari, hindi pari ang damit ay sari-
sari.

48. Pagtataya!
2.Anumang tibay ng piling abaka ay wala
ring lakas kapag nag-iisa.

49. Pagtataya!
3. Tulak ng bibig, kabig ng dibdib.

50. Pagtataya!
4. Inihagis na ang puting tuwalya.

51. Pagtataya!
5. Walang matimtimang birhen sa
matiyagang manalangin.

52. Pagtataya!
1. Bugtong
2. Salawikain
3. Kasabihan
4. Sawikain
5. Kasabihan

53. Maraming salamat
sa pakikinig!